8.1 Voorraadwaardering

8.1 Voorraadwaardering 8.1.2 Toystore A. Eindvoorraad In eenheden: 450 beginvoorraad 90 125 95 aankopen 200 150-80 -110 verkopen -280 eindvoorraad: 640 Het aantal verkochte goederen is: 80 110 280 470 De opbrengst van de verkopen (nodig voor deel D van de opgave) is: 80 20,50 1.640,00 110 21,50 2.365,00 280 20,00 5.600,00 TOTAAL: 9.605,00

B. Eindvoorraad en kostprijs verkochte goederen a) Volgens Gewogen Gemiddelde Methode Ter info wordt hier de tabel gegeven indien men de Gewogen Gemiddelde Methode gebruikt, permanent: Datum Aantal Prijs Voorraad aantal prijs waarde 01-10-x1 beginvoorr. 450 14,50 6.525,00 06-10-x1 aankoop 90 15,00 540 14,58 7.875,00 30-10-x1 aankoop 125 15,25 665 14,71 9.781,25 03-11-x1 verkoop -80 14,71 585 14,71 8.604,56 14-11-x1 aankoop 95 15,75 680 14,85 10.100,81 28-11-x1 verkoop -110 14,85 570 14,85 8.466,85 07-12-x1 aankoop 200 16,10 770 15,18 11.686,85 18-12-x1 aankoop 150 16,35 920 15,37 14.139,35 30-12-x1 verkoop -280 15,37 640 15,37 9.836,07 De kostprijs van de verkochte goederen is dan: 03-11-x1 verkoop 80 14,71 1.177 28-11-x1 verkoop 110 14,85 1.634 30-12-x1 verkoop 280 15,37 4.303 Kostprijs van de verkochte goederen: 7.114 In de opgave vraagt men echter naar de Gew. Gem. periodiek. De berekeningen zijn dan: aantal prijs waarde 450 14,50 6.525,00 125 15,25 1.906,25 95 15,75 1.496,25 200 16,10 3.220,00 150 16,35 2.452,50 1110 16.950,00 Gewogen gemiddelde: 15,27 Waarde van de eindvoorraad: 9.772,97 Kostprijs verkochte goederen: 7.177,03

b) Volgens FIFO met permanente waardering Voorraad Datum Aantal Prijs aantal prijs waarde 01-10-x1 beginvoorr. 450 14,50 6.525,00 06-10-x1 aankoop 90 15,00 450 14,50 6.525,00 30-10-x1 aankoop 125 15,25 450 14,50 6.525,00 125 15,25 1.906,25 03-11-x1 verkoop -80 14,50 370 14,50 5.365,00 125 15,25 1.906,25 14-11-x1 aankoop 95 15,75 370 14,50 5.365,00 125 15,25 1.906,25 95 15,75 1.496,25 28-11-x1 verkoop -110 14,50 260 14,50 3.770,00 125 15,25 1.906,25 95 15,75 1.496,25 07-12-x1 aankoop 200 16,10 260 14,50 3.770,00 125 15,25 1.906,25 95 15,75 1.496,25 200 16,10 3.220,00 18-12-x1 aankoop 150 16,35 260 14,50 3.770,00 125 15,25 1.906,25 95 15,75 1.496,25 200 16,10 3.220,00 150 16,35 2.452,50 30-12-x1 verkoop -280 260 14,50 20 15,00 70 15,00 1.050,00 125 15,25 1.906,25 95 15,75 1.496,25 200 16,10 3.220,00 150 16,35 2.452,50 Waarde van de eindvoorraad: 10.125,00

Wat de kostprijs van de verkochte goederen betreft: 03-11-x1 verkoop 80 14,50 1.160,00 28-11-x1 verkoop 110 14,50 1.595,00 30-12-x1 verkoop 260 14,50 3.770,00 20 15,00 300,00 Kostprijs van de verkochte goederen: 6.825,00 c) Volgens FIFO met periodieke waardering Aantal stuks in eindvoorraad: 640 Waarde eindvoorraad: aantal prijs waarde 150 16,35 2.452,50 200 16,10 3.220,00 95 15,75 1.496,25 125 15,25 1.906,25 70 15,00 1.050,00 640 10.125,00 Aantal verkochte eenheden: 470 Kostprijs verkochte goederen: 450 14,50 6.525,00 20 15,00 300,00 470 6.825,00 d) Volgens LIFO met permanente waardering: Voorraad Datum Aantal Prijs aantal prijs waarde 01-10-x1 beginvoorr. 450 14,50 6.525,00 06-10-x1 aankoop 90 15,00 450 14,50 6.525,00 30-10-x1 aankoop 125 15,25 450 14,50 6.525,00 125 15,25 1.906,25 03-11-x1 verkoop -80 15,25 450 14,50 6.525,00 45 15,25 686,25 14-11-x1 aankoop 95 15,75 450 14,50 6.525,00 45 15,25 686,25 95 15,75 1.496,25

28-11-x1 verkoop -110 95 15,75 450 14,50 6.525,00 15 15,25 30 15,25 457,50 07-12-x1 aankoop 200 16,10 450 14,50 6.525,00 30 15,25 457,50 200 16,10 3.220,00 18-12-x1 aankoop 150 16,35 450 14,50 6.525,00 30 15,25 457,50 200 16,10 3.220,00 150 16,35 2.452,50 30-12-x1 verkoop -280 150 16,35 450 14,50 6.525,00 130 16,10 30 15,25 457,50 70 16,10 1.127,00 Waarde van de eindvoorraad: 9.459,50 Kostprijs van de verkochte goederen is dan: 03-11-x1 verkoop 80 15,25 1.220,00 28-11-x1 verkoop 110 95 15,75 1.496,25 15 15,25 228,75 30-12-x1 verkoop 280 150 16,35 2.452,50 130 16,10 2.093,00 Kostprijs van de verkochte goederen: 7.490,50 e) Volgens LIFO met periodieke waardering: Aantal stuks in de eindvoorraad: 640 Waarde eindvoorraad: aantal prijs waarde 450 14,50 6.525,00 100 15,25 1.525,00 640 9.400,00 Aantal verkochte eenheden: 470

Kostprijs verkochte goederen: 150 16,35 2.452,50 200 16,10 3.220,00 95 15,75 1.496,25 25 15,25 381,25 470 7.550,00 TER CONTROLE: De som van de kostprijs van de verkochte goederen en de waarde van de eindvoorraad moet telkens gelijk zijn!! Voor deze oefening is dat: EV KVG Som Gew. Gem. 9.772,97 7.177,03 16.950,00 FIFO permanent 10.125,00 6.825,00 16.950,00 FIFO periodiek 10.125,00 6.825,00 16.950,00 LIFO permanent 9.459,50 7.490,50 16.950,00 LIFO periodiek 9.400,00 7.550,00 16.950,00

C. Eindejaarsboeking bij FIFO periodiek 31-12-x1 340 Handelsgoederen, AW 3.600,00 6094 @ Voorraadwijziging HG 3.600,00 Voorraadwijziging HG 1e kwartaal Immers, de beginvoorraad heeft waarde: 6.525,00 De eindvoorraad volgens FIFO periodiek: 10.125,00 Verschil is dus een voorraadtoename t.w.v 3.600,00!

D. Methode met laagste resulterende winst De balans is: A VI. Voorraden en bestellingen in uitvoering A. Voorraden 4. Handelsgoederen Gew. Gem. 9.772,97 FIFO permanent 10.125,00 FIFO periodiek 10.125,00 LIFO permanent 9.459,50 LIFO periodiek 9.400,00 P

De resultatenrekening ziet er als volgt uit: RESULTATENREKENING 31/12/x1 Gew gemiddelde FIFO permanent FIFO periodiek LIFO permanent LIFO periodiek Bedrijfsopbrengsten Omzet Toe(af)name voorraad afgew. produktie (+/-) Geproduceerde vaste activa Andere bedrijfsopbrengsten 9.605,00 9.605,00 9.605,00 9.605,00 9.605,00 9.605,00 9.605,00 9.605,00 9.605,00 9.605,00 Bedrijfskosten. Handelsgoed., grondst. & hulpstuk. Aankopen Toename of afname van de voorraad (+/-) Diensten en diverse goederen Bezold., soc. lasten en pensioenen (+/-) Afschr. en waardevermind. op vaste activa Waardevermind. voorraden & handelsvord. (+/-) Voorzieningen voor risico's en kosten (+/-) Andere bedrijfskosten Als herstruct. geactiv. bedrijfskosten (-) 7.177,03 6.825,00 6.825,00 7.490,50 7.550,00 10.425,00 10.425,00 10.425,00 10.425,00 10.425,00-3.247,97-3.600,00-3.600,00-2.934,50-2.875,00 Bedrijfswinst(verlies) (+/-) 2.427,97 2.780,00 2.780,00 2.114,50 2.055,00 LIFO periodiek levert de laagste winst op, omdat de aankoopprijs van de laatste en duurste goederen in de kost der verkochte goederen wordt opgenomen.

8.1.3 Onderneming Philipsen A. Eindvoorraad Beginvoorraad: 150.000,00 Aankopen in x1: 600.000,00 nl. 60.000 stuks van 10 excl. BTW Er werd verkocht voor: 1.700.000,00 (O-rek. dus EXCL. BTW!!)) Eindvoorraad: 7.000 stuks Aangezien de firma reeds jaren haar goederen bij eenzelfde leverancier aankoopt, tegen steeds dezelfde prijs van 10, mogen we veronderstellen dat de beginvoorraad ook bestaat uit handelsgoederen die per stuk een waarde hebben van 10. # stuks Beginvoorraad: 1.500 15.000 Aankopen 6.000 60.000 Eindvoorraad 700-7.000 Verkopen 6.800 68.000 De verkoopprijs per stuk is: 1.700.000,00 68.000 25,00 De voorraad is dus gedaald van 15.000 naar 7.000 = daling met 8.000 stuks die elk 10 waard zijn, dus: voorraadwijziging (afname) van 80.000!! 31-12-x1 6094 Voorraadwijziging HG 80.000,00 340 @ Handelsgoederen, AW 80.000,00

B. Bedrijfsresultaat RESULTATENREKENING 31/12/x1 Bedrijfsopbrengsten. 1.700.000,00 Omzet 1.700.000,00 Toe(af)name voorraad afgew. produktie (+/-) Geproduceerde vaste activa Andere bedrijfsopbrengsten Bedrijfskosten.. 680.000,00 Handelsgoed., grondst. & hulpstuk. Aankopen 600.000,00 Toename of afname van de voorraad (+/-) 80.000,00 Diensten en diverse goederen Bezold., soc. lasten en pensioenen (+/-) Afschr. en waardevermind. op vaste activa Waardevermind. voorraden & handelsvord. (+/-) Voorzieningen voor risico's en kosten (+/-) Andere bedrijfskosten Als herstruct. geactiv. bedrijfskosten (-) Bedrijfswinst(verlies) (+/-) 1.020.000,00

8.1.4 Multiple Choice a) Omgekeerd bij een voorraadstijging: rekening 6094 wordt dan gecrediteerd. Wanneer C > D kunnen we daaruit afleiden dat de voorraad een netto-stijging heeft gekend. Op de rekeningen "Voorraad" en "Voorraadwijziging" wordt steeds gewerkt met de bedragen die de kosten weerspiegelen van de goederen, niet met de verkoopprijzen! Alles tesamen kunnen we dus besluiten dat wanneer de rekening "Voorraadwijziging" een creditsaldo kent van 250, en de kostprijs per stuk 12,50 is: de onderneming heeft vorig jaar 20 goederen meer aangekocht dan verkocht én: de waarde van de eindvoorraad ligt 250 HOGER dan de beginvoorraad. boeking : 340 @ 6094 250 Antwoord 1 b) Zijn deze uitspraken juist of fout? 1. fout 2. fout 3. fout 4. juist! c) Het resultaat wordt berekend als volgt: verkopen (omzet) - aankopen - voorraadwijziging Resultaat hoog resultaat = lage kost der verkochte goederen stijgende prijzen ---) FIFO dalende prijzen ---) LIFO De eerste twee termen liggen vast, dus het enige waar men invloed op heeft is inderdaad de voorraadwijziging. Deze wordt immers bepaald door de methode van voorraadwaardering. Als de voorraad stijgt (dus EV > BV) zal het bedrag op de rekening "Voorraadwijziging" negatief zijn. Aangezien we deze term moeten aftrekken, zal dit dus sowieso een positieve invloed hebben op het resultaat. De grootste absolute waarde (of dus het meest negatieve getal) zullen we op de post "Voorraadwijziging" verkrijgen bij FIFO wanneer de prijzen door het jaar heen stijgen. Dan worden immers de goedkoopste producten eerst verkocht vooraleer men overgaat naar de goederen die meer kostten. Bijgevolg zal het verschil met de lagere beginvoorraad in dit geval het hoogst zijn. DUS: bij stijgende prijzen verkiest men FIFO!!

Wanneer de prijzen nu zouden dalen, zal men dan eerder mbv LIFO waarderen? Ja! Ter illustratie: STIJGENDE PRIJZEN DALENDE PRIJZEN aantal prijs waarde prijs waarde FIFO BV 100 5 500 5 500 aankoop 100 7 700 3 300 verkoop 50 5 250 5 250 EV 50 5 250 5 250 950 100 7 700 3 300 550 Voorraadwijziging: stijging met 450 50 LIFO BV 100 5 500 5 500 aankoop 100 7 700 3 300 verkoop 50 7 350 3 150 EV 100 5 500 5 500 850 50 7 350 3 150 650 Voorraadwijziging: stijging met 350 150 Kortom: beweringen 1 en 4 zijn van toepassing!! Als de voorraad daalt, dus EV < BV, dan zal het bedrag op de post "Voorraadwijzing" in de RR positief zijn. Hoe groter de waarde, hoe lager het resultaat. Aangezien we op zoek zijn naar de methode die het grootste resultaat zou genereren, zoeken we dus de methode waarbij de voorraaddaling het kleinst is. Een illustratie: STIJGENDE PRIJZEN DALENDE PRIJZEN aantal prijs waarde prijs waarde FIFO BV 100 5 500 5 500 aankoop 100 7 700 3 300 verkoop 100 5 500 5 500 50 7 350 3 150 EV 50 7 350 3 150 Voorraadwijziging: daling met 150 350 LIFO BV 100 5 500 5 500 aankoop 100 7 700 3 300 verkoop 100 7 700 3 300 50 5 250 5 250 EV 50 5 250 5 250 Voorraadwijziging: daling met 250 250 Ook hier weer geeft FIFO de beste optie wanneer er sprake is van stijgende prijzen. Bij dalende prijzen kiest men beter voor LIFO. DUS: beweringen 1 en 4 kloppen ook hier!!

8.1.5 Onderneming Brabo Let op: de gegevens in het boek zijn niet volledig. EV in jaar 1 is 80.000! 1ste lijn tabel : jaar 1 i.p.v. 3 in opgave Jaar Opbrengsten Kosten EV Resultaat 1 0 80.000 80.000 0 2 60.000 90.000 130.000 20.000 3 250.000 30.000 0 90.000 Berekeningen: Jaar 2: Een voorraadwijziging heeft invloed op het resultaat!! Daarom: EV jaar 2: 130.000 EV jaar 1: 80.000 verschil: 50.000 Deze voorraadstijging heeft een negatieve invloed op de kosten. De kosten voor jaar 2 zullen dus zijn: 90.000-50.000 40.000 Het resultaat is dan: Opbrengsten 60.000 Kosten - 40.000 Resultaat 20.000 Jaar 3: Hier bedraagt de voorraadwijziging: EV jaar 3: 0 EV jaar 2: 130.000 verschil: - 130.000 Kosten zullen dus zijn: 30.000 130.000 160.000 Zodat: Opbrengsten 250.000 Kosten - 160.000 Resultaat 90.000

8.1.6 Koffiebonen A. Waarde van de eindvoorraad Datum Aantal kg Prijs per kg Waarde 01-01-x1 BV 2.000 2,50 5.000,00 30-06-x1 verkoop 2.000 4,00 8.000,00 15-12-x1 aankoop 3.000 3,00 9.000,00 Gewogen gemiddelde: 5.000 + 9.000 5.000 kg = 2,80 Waarde van de eindvoorraad is dan: 3.000 kg x 2,80/kg = 8.400 BV 5.000,00 EV 8.400,00 3.400,00 voorraadwijziging (stijging) De boeking luidt dus als volgt: 31-12-x1 340 Handelsgoederen, AW 3.400,00 6094 @ Voorraadwijziging handelsgoederen 3.400,00 Voorraadwijziging koffiebonen 31-12-x1

B. Journaal voor de koffiegroothandel 1 30-06-x1 400 Handelsdebiteuren 9.680,00 704 @ Verkoop HG 8.000,00 451 Te betalen BTW 1.680,00 VF/xx 15-12-x1 604 Aankoop HG 9.000,00 411 Terug te vorderen BTW 1.890,00 440 @ Leveranciers 10.890,00 AF/xx 31-12-x1 340 Handelsgoederen, AW 3.400,00 6094 @ Voorraadwijziging HG 3.400,00 Voorraadwijziging over x1 2 31-12-x1 6310 WV op voorraden - HG 5.600,00 349 @ Geb. waardevermindering op voorraad HG 5.600,00 Afwaardering n.a.v. waterschade 3 31-12-x1 6094 Voorraadwijziging HG 2.550,00 340 @ Handelsgoederen, AW 2.550,00 Lagere marktwaarde 4 30-06-x2 6310 WV op voorraden - HG 1.500,00 349 @ Geb. waardevermindering op voorraad HG 1.500,00 Verwachte daling marktwaarde 5 31-12-x1 (geen boeking)

C. Bedrijfsresultaat RESULTATENREKENING Situatie 2 Situatie 3 Situatie 4 Situatie 5 Bedrijfsopbrengsten. 8.000,00 8.000,00 8.000,00 8.000,00 Omzet 8.000,00 8.000,00 8.000,00 8.000,00 Toe(af)name voorraad afgew. produktie (+/-) Geproduceerde vaste activa Andere bedrijfsopbrengsten Bedrijfskosten.. 11.200,00 8.150,00 9.650,00 5.600,00 Handelsgoed., grondst. & hulpstuk. Aankopen 9.000,00 9.000,00 9.000,00 9.000,00 Toename of afname van de voorraad (+/-) -3.400,00-3.400,00-3.400,00-3.400,00 Diensten en diverse goederen Bezold., soc. lasten en pensioenen (+/-) Afschr. en waardevermind. op vaste activa Waardevermind. voorraden & handelsvord. (+/-) 5.600,00 2.550,00 4.050,00 Voorzieningen voor risico's en kosten (+/-) Andere bedrijfskosten Als herstruct. geactiv. bedrijfskosten (-) Bedrijfswinst(verlies) (+/-) -3.200,00-150,00-1.650,00 2.400,00

Berekeningen bij de boekingen Boeking 2: Bij opgave A werd reeds de waarde van de EV bepaald: 8.400,00 Op 31-12-x1 zou deze voorraad nog slechts 2.800 waard zijn ten gevolge van waterschade. Dus: een waardevermindering van 5.600! Boeking 3: De gewogen gemiddelde methode (periodiek) gaf ons een prijs per kg van 2,80. Als de marktwaarde gedaald is tot 1,95 per kg, moeten we de voorraad waarderen tegen de laagste waarde van deze twee. In dit geval dus de marktwaarde. Er is nog 3.000 kg in voorraad, dus: een voorraadwijziging voor het bedrag van 2,80-1,95 0,85 x 3.000 kg = 2.550,00 Boeking 4: Men verwacht een verdere daling van de marktprijs (waardevermindering) tot 1,45 per kg. De voorraad is nog steeds 3.000 kg, dus: 1,95-1,45 0,50 x 3.000 kg = 1.500,00 Boeking 5: Let op! Deze situatie gaat voort op boeking 1. Het lijkt hier te gaan om een stijging van de waarde van de eindvoorraad, maar dit heeft GEEN boeking tot gevolg aangezien men enkel boekt tegen marktwaarde indien deze lager is dan de aanschaffingsprijs!! Dus: GEEN boeking!!

8.1.7 Graanhandelaar 31-12-x1 6094 Voorraadwijziging HG 750,00 340 @ Handelsgoederen, AW (tarwe) 750,00 Lagere marktwaarde Immers: Eindvoorraad 22.500,00 Marktwaarde zakt tot 21.750,00 Waardedaling met 750,00 Extra: overige boekingen 30-11-x1 050 Verplichtingen tot aankoop 22.500,00 061 @ Crediteuren wegens op 22.500,00 termijn gekocht goederen Aankoopcontract 15-12-x1 061 Crediteuren wegens op termijn 22.500,00 gekochte goederen 050 @ Verplichtingen tot aankoop 22.500,00 Terugboeken contract wegens effectieve aankoop/levering 15-12-x1 604 Aankoop HG 22.500,00 440 @ Leveranciers 22.500,00 AF/xx 07-06-x2 400 Handelsdebiteuren 23.250,00 704 @ Verkoop HG 23.250,00 VF/xx

8.1.8 North Sea 1 Bij schadebepaling 2219 Geb. afschr. Op gebouwen 75.000,00 6602 Uitzonderlijke afschr. Op MVA 125.000,00 2210 @ Gebouwen - A.W. 200.000,00 Brand magazijn 2 Bij schadebepaling 6310 WV op voorraden - HG 11.250,00 349 @ Geb. waardevermindering op voorraad HG 11.250,00 Waardervermindering n.a.v brand