Werkgroep kinderarmoede: preventieve gezinsondersteuning/ontmoeting 27 maart voorstellingsrondje Suzy Geraerts (IBO Villa Kakelbont); Ingrid Maesen (Kind en Gezin); Sigi Janssen (OCMW); Sabine Kuijpers (Stap Vooruit - OCMW); Annie Mechels-Vansichen (Gezinsraad), Sylvie Salden (CKG Molenberg), Paola Suarez (geïnteresseerde ouder), Heidi van Hissenhoven (opvoedingswinkel), Karima Elbssan (gezinsondersteuner K&G) en Karien Engelen (dienst welzijn) Naar aanleiding van de denkdag kinderarmoede van 24/02 werden er werkgroepen opgericht om de brainstorm m.b.t. de verschillende thema s verder te zetten, namelijk vrijetijd, kinderopvang, onderwijs, preventieve gezinsondersteuning/ ontmoeting en wonen/energie. De werkgroepen komen telkens een 2-tal keren samen. Tijdens de eerste bijeenkomst: brainstorm bevindingen, problemen, vaststellingen, De inhoud van de tweede werkgroep geeft vorm aan de doelstellingen en acties (kinderarmoedebeleidsplan). Cijfers gevolgen aanbod - huidige situatie Zie presentatie. Sinds 2012 zijn we binnen Lanaken reeds bezig met het netwerk rond Huis van het Kind. Binnen dit netwerk trachten we iedere partner rond preventieve gezinsondersteuning te betrekken. Op dit moment is dit een netwerk, maar we hopen ooit een aantal diensten (consultatiebureau van Kind en Gezin opvoedingswinkel welzijn spel-o-theek-loket kinderopvang - ) in één huis onder te brengen. Vanuit het SALK worden er nog 2 projecten uitgerold voor Lanaken, namelijk: -instapje -pedagogische taaltrainers Beide projecten dienen ook een link te hebben met de Huizen van het Kind. Bijkomend zal er in 2014 het project Buddy aan de wieg gelanceerd worden in Limburg. In de meerjarenplanning van het OCMW-bestuur staan ook nog aantal acties opgenomen rond de toegankelijkheid van de gezondheidszorg. Flankerend onderwijsbeleid 1
Problemen/vaststellingen/ 1.Huis van het Kind Verschillende diensten, organisaties, vrije beroepen, middenveldorganisaties, vrijwilligers, zetten zich in voor (aanstaande) gezinnen met kinderen en jongeren. Met het Huis van het Kind willen we de krachten bundelen zodat meer gezinnen beter ondersteund worden. Wie zijn de partners binnen Lanaken voor Huis van het Kind? -consultatiebureau Kind en gezin -Kind en Preventie + vrijwilligers -Opvoedingswinkel Maasland -HAL (Huisartsenkring Lanaken) -Landelijke kinderopvang -Loket kinderopvang -dienst Jeugd (spel-o-theek) -gezinsbonden Lanaken -stap vooruit -welzijn -rap op stap -ouders: participatie -bibliotheek Lanaken -scholen -Sint-Vincentiusvereniging -Telebouworde De Sleutel -CKG Molenberg -Kraamzorginitiatieven -CLB s -TAO vzw -Kinderopvanginitiatieven -OCMW Lanaken -Gemeentebestuur -mutualiteiten -. Waarom moet er een Huis van het Kind binnen Lanaken komen? -het aanbod rond preventieve gezinsondersteuning is op dit moment zeer ruim en enorm versnipperd. -er is een gebrekkige kennis van het dienstverleningsaanbod (niet enkel ouders, maar ook hulpverleners). Vooral de perinatale dienstverlening blijft voor vele (toekomstige) ouders in armoede onbekend. -doorverwijzing tussen diensten onderling kan vlotter verlopen -toegankelijkheid naar de verschillende diensten wordt verhoogd (met 1 vraag kan je terecht in 1 huis) -binnen het Huis van het Kind MOET er ook ruimte zijn voor ontmoeting tussen ouders. Vooral ouders in armoede hebben weinig tot geen sociaal netwerk/ ontmoetingsmogelijkheden. Binnen Lanaken is dit laagdrempelig ontmoetingsaanbod een echte hiaat, waar op dit moment weinig tot niet op ingezet wordt. 2
-dienstverlening kan gerichter bekend gemaakt worden. Op dit moment is het aanbod te weinig transparant. -er is te weinig samenwerking op het veld in functie van de veelheid aan vragen en de ondersteuningsnoden van ouders en er een stijgende nood aan opvoedingsondersteuning en psychosociale ondersteuning, die laagdrempelig, toegankelijk en ook preventief / proactief moet zijn. -de stap naar dienstverlening wordt gemakkelijker gezet als ze mensen persoonlijk kennen, er positieve verhalen bestaan over deze dienst, als ze doorverwezen worden door begeleiders die ze vertrouwen. -eerste onthaal is heel belangrijk (respectvol, warm, positieve basishouding, ) ook infrastructureel bv. speelruimte voorzien voor de kinderen, Verdere planning Met zoveel mogelijk partners willen we de noodzaak voor een Huis van het Kind kenbaar maken bij het beleid. Vanuit Kind en Gezin wordt er een afspraak gemaakt bij de burgemeester om met een delegatie langs te komen. De betrokken schepenen dienen eveneens uitgenodigd te worden voor dit overleg. De huisartsenkring van Lanaken mogen we in dit verhaal ook niet vergeten. Op dit moment zijn er 4 lokale huisartsen werkzaam binnen het consultatiebureau van Kind en Gezin. Een aantal mogelijkheden voor locaties worden tijdens dit overleg besproken. Er moet een duidelijker beeld geschetst worden wie allemaal in dit Huis van het Kind gehuisvest dient te worden OF zitdagen kunnen hebben. Huisvesting -consultatiebureau (verpleegkundigen/artsen/vrijwilligers) -groepswerkingen (stap vooruit, opvoeding, gezinsbonden) -opvoedingswinkel Zitdagen -zitdag Landelijke Kinderopvang -zitdag Rap op stap. -ev. tandarts -loket kinderopvang -spel-o-theek -ontmoetingsplek -dienst welzijn Binnen de werkgroep vrijetijd werd er ook aangehaald dat het zinvol zou zijn dat de mensen van Rap op Stap ook meerdere zitdagen hebben binnen Lanaken. Op dit moment is de werking nog te weinig bekend. Mensen met verhoogde tegemoetkoming/budgetbeheer kunnen aanspraak maken op dit aanbod. Indien er uitbreiding komt van de zitdagen, dient dit niet enkel voorzien te worden binnen het Huis van het Kind, maar ook binnen het Sociaal Huis. Wekelijkse zitdagen = vrij kostelijk = 10.000. In het kader van het nieuwe innovatieproject kunnen er wel zitdagen aangekocht worden. In Bilzen is er ook dergelijke overeenkomst. Het OCMW van Lanaken heeft op dit moment reeds een overeenkomst met Rap op Stap en stelt zich dan ook de vraag of bovenstaande prijzen wel correct zijn. Binnen de werkgroep vrijetijd wordt dit item verder opgenomen. 3
Financieel plaatje Het zou ook goed zijn dat er reeds op voorhand een financieel plaatje kan opgemaakt worden. Berekening van de subsidies Huis van het Kind zijn bekend gemaakt, de effectieve bedragen zijn nog niet gekend. Er wordt gemeld dat ook de Gezinsbond (Brussel) gelden vrijmaakt om Huis van het Kind te ondersteunen. Concrete bedragen? Participatie Bij de verdere uitwerking van het Huis van het Kind is het belangrijk dat we de ouders betrekken.(ouderparticipatie) Dit kan op verschillende manieren georganiseerd worden (bevragingen, groepsgesprekken, ). Als we iets doen voor ouders/kinderen, moet dit samen met ouders/kinderen vorm gegeven worden. Bijzonder Jeugdzorg (De Steiger) en asielcentrum Ter Dennen zijn eveneens belangrijke partners. Mindmap Niet alle organisaties, diensten, zijn op de hoogte van elkaars bestaan. En van het bestaan van een aantal rechten, tegemoetkomingen,. Er wordt voorgesteld om een soort van mindmap te maken waarin alle bruikbare info in vermeld staat. Aangezien info snel verouderd, wordt voorgesteld om deze info te integreren in een website. Website Huis van het Kind luik ouders/ professionelen. Voordeel is dat de info die geboden wordt gemakkelijker geactualiseerd kan worden. 2.Instapje/pedagogische taaltrainers De vraag wordt gesteld of het project Instapje niet gaat overlappen met het reeds bestaande aanbod aan gezinsondersteuning binnen Lanaken (Stap Vooruit K&G - CKG - ). Ook is het niet de bedoeling om nogmaals een andere persoon aan huis te sturen. Dit moeten we goed bewaken. Instapje heeft ook een andere invalshoek. Naast ontwikkeling en opvoeding wordt er ook erg ingezet op taalstimulering. Op dit moment zijn er nog veel te veel onduidelijkheden over beide projecten. Indien er meer informatie beschikbaar is, wordt dit opnieuw teruggekoppeld aan de werkgroep. Een Limburgse vzw (Kind en Taal) coördineert beide projecten i.s.m. lokaal bestuur. Lokaal bestuur zorgt voor de praktische dingen (huisvesting, kantoormateriaal, fiets, ). Het aanbod dient ook verankerd te worden in het Huis van het Kind. Aanschaf fiets zal nog het minste probleem zijn. 4
3. Leesbevordering/ taalontwikkeling/ taalstimulering Zeer belangrijk om reeds op jonge leeftijd te starten met voorlezen. Er kan hier niet vroeg genoeg mee begonnen worden. Het project boekbaby s is de eerste aanzet om een voorleescultuur in huis binnen te brengen. Er wordt opgemerkt dat er vanuit de bibliotheek van Lanaken veel georganiseerd wordt rond voorlezen, maar dat de opkomst vaak betreurend is. Weinig/geen interesse in voorlezen? Voorlezen dient meer ingebouwd te worden in het normale circuit. Moet letterlijk en figuurlijk met de paplepel meegegeven worden. Het voorlezen gebeurt ook best in de moedertaal. Als ouders het Nederlands niet goed beheersen, kunnen ze beter een taal spreken die ze wel goed beheersen. Binnen de bibliotheek van Hasselt bestaat er zelfs een project waarin er voorgelezen wordt in het Spaans. Dit om de kinderen hun moedertaal ook mee te geven. Er bestaan heel wat projecten die rond taal bezig zijn. -babbelschatten: 2-wekelijkse ontmoetingsmomenten voor ouders en hun jonge kinderen. In een ontspannen sfeer kan je met je kindje komen spelen en andere ouders ontmoeten bij een kopje koffie of thee. -eerste stappen is een gelijkaardig project dat georganiseerd wordt door de opvoedingswinkel Maasland in Maaseik en Maasmechelen. Bij de Koning Boudewijn Stichting loopt ook nog een projectoproep om te helpen voorkomen dat ongeletterdheid in kansarme gezinnen wordt doorgegeven van ouders op kinderen. Concreet worden projecten i.v.m. leesrugzakjes ondersteund. Het kan gaan om koffers-dozen-tassen met boeken voor de allerkleinsten. De inhoud is gericht op opvoedingsondersteuning, onderwijs, leesvaardigheden, sociale integratie. Uiterste indieningsdatum = 28/04. In het verleden organiseerde de speelpleinwerking in Lanaken ook een taalbad voor anderstaligen. In de voormiddag kregen de kinderen een taalbad, in de namiddag namen ze gewoon deel aan de activiteiten van de speelpleinwerking. Ook bij speelpleinwerking Saenhoeve (Maasmechelen) hebben ze hierin reeds jarenlang ervaring (taalstimulering in spelvorm). Er zou ook extra moeten ingezet worden op anderstalige ouders. Vaak moeilijk om te communiceren met ouders. VriendENtaal is het enige initiatief dat rond taal bezig is. 5
Vanuit Kind en Gezin wil Karima graag een groepswerking opzetten met Marokkaanse moeders. Op dit moment ondersteunt zij binnen Lanaken een 10-tal Marokkaanse gezinnen. Binnen dit kader kan ook rond taal gewerkt worden. 4.Buddy bij de wieg Buddy bij de wieg is een project van de Arteveldehogeschool van Gent. Zij zetten studenten vroedkunde en sociaal verpleegkunde als buddy in bij toekomstige ouders in kansarmoede. (perinatale coaching in kansarmoede) Zij ondersteunen deze ouders over verschillende domeinen heen. Dit project komt nu ook naar Limburg i.s.m. de hogescholen van Hasselt. Op dit moment is men nog op zoek naar een initiatiefnemer. De bedoeling is om dit project te starten in september 2014. Hoogst waarschijnlijk zullen de meeste begeleidingen opgezet worden in en rond Hasselt, waar de studenten op kot zitten. De detectie van risicozwangeren gebeurt momenteel door de gynaecologische afdelingen van de ziekenhuizen (Genk, Tongeren, ). Dit is ook afhankelijk van ziekenhuis tot ziekenhuis. Maar ook het asielzoekerscentrum speelt informatie door. De gegevens worden doorgegeven aan de plaatselijke afdeling van Kind en Gezin. 5.Toegankelijkheid van de gezondheidszorg Kansarmen hebben vaak geen vaste huisarts en stellen bezoek aan huisarts uit omwille van financiële redenen, maar ook omwille van allerlei andere drempels. Vaak is men ook niet op de hoogte van de terugbetalingsmogelijkheden, derdebetalerssysteem, globaal medisch dossier,. Er wordt ook een sterk tandbederf opgemerkt bij kleuters uit de doelgroep ondanks dat de tandarts gratis is voor jongeren t.e.m. 18 jaar (enkel basistandzorg). Zou zinvol zijn om ook zitdag van een tandarts te hebben binnen het Huis van het Kind. Of dit te verwezenlijken is, blijft nog maar de vraag. Scholen zetten ook in op gezondheidspreventie (gezonde voeding tandhygiëne - ). Ook binnen het CKG werkt men rond eetpatroon. Hoe kan ik een gezonde maaltijd bereiden met een beperkt inkomen? Op maandag 31 maart is er een overleg rond het project Met een gezonde hap op stap. Dit 16-weken durende project wil kansengroepen motiveren tot een gezondere levensstijl waarbij vooral wordt ingegaan op de gezonde keuzes wat betreft voeding en beweging. De activiteiten gebeuren in groep waardoor er ook wordt gewerkt aan een sociaal netwerk en het doorbreken van een sociaal isolement. Project start mogelijks in september 2014. 6
Er wordt opgemerkt dat in de voedselpakketten van Sint-Vincentius veel vervallen producten zitten en niet veel groenten. De Sint-Vincentiusvereniging zelf kan hier weinig aan doen, roeien met de riemen die ze hebben. Dit ligt voor vele mensen toch heel erg gevoelig. Krijgen opnieuw stempel gedrukt. Het is ook belangrijk dat de mensen van de mutualiteiten bij de verdere besprekingen uitgenodigd worden. Niet enkel van belang in het kader van de acties m.b.t. toegankelijkheid gezondheidszorg. Mutualiteiten hebben vaak ook een aanbod rond opvoedingsondersteuning. Sinds 1 januari 2014 worden het systeem van verhoogde tegemoetkoming en Omnio statuut verenigd. De bedoeling is dat elk gezin met een bescheiden inkomen kan genieten van een betere terugbetaling van de medische kosten. Mensen hebben automatisch recht op de verhoogde tegemoetkoming als ze een sociale tegemoetkoming genieten. In andere gevallen, moet een aanvraag ingediend worden bij het ziekenfonds (bewijsdocumenten inkomsten voorleggen). Niet iedereen is op de hoogte van deze nieuwe regeling! Het OCMW van Antwerpen heeft ooit een brochure ontworpen voor de medewerkers van de sociale dienst om het gezondheidszorgsysteem uit te leggen. Er wordt hier vooral gebruik gemaakt van pictogrammen en foto s om het systeem duidelijk te maken. 6.Borstvoeding In Vlaanderen krijgt 67,8 procent van de pasgeborenen borstvoeding. Bij autochtone kansarme gezinnen is dat slechts 39,1 procent. Nochtans hebben die laatste kwetsbare baby's meer dan wie ook nood aan een optimale voeding. Vanuit Kind en Gezin wordt hier heel erg op ingezet om dit aantal te laten stijgen. Blijkbaar ook met succes, want het aantal stijgt opnieuw de laatste jaren. Borstvoeding is niet enkel financieel de beste oplossing, maar ook belangrijk voor bv. de hechting tussen moeder en kind. De vereiste is wel dat de moeder zich er goed bij voelt. Moet geen strijd zijn. Gratis uitleen melkafkolfapparaat kan voorzien worden vanuit het OCMW (fonds kinderarmoede specifiek budget hulpmiddelen) inclusief sets. (kostprijs sets: 20 ) Nieuwe datum overleg: wordt vastgelegd via doodle. 7