DE REKENING VOORBIJ ons energieverbruik voor 85 % onzichtbaar

DE REKENING VOORBIJ ons energieverbruik voor 85 % onzichtbaar

Drie scenario s bestaande technologie Netgebonden Infrastructuur: elektriciteit en warmte (gas) Actuele gegevens van 2012 vertaald naar 2035 Zon-PV Wind Biogas All-electric X X All-gas X All-electric All-gas elektrische warmtepompen (micro-) wkk

Gas (warmte) en elektriciteit in 2012 Uurgegevens van de stad Groningen

GW Max-warmtevraag is veel groter (>10x) dan max-elektriciteitsvraag Max-capaciteit bepaalt kosten infrastructuur Volume gas: 45 bcm (450 TWh) Volume E : 120 TWh 250 200 150 100 50 0 2015 2030 Power Distribution Industry&Power

Energieverbruik in relatie tot buitentemperatuur koude winter! 2012: Warmtevraag = Gasvraag Data stad Groningen in 2012

Jaarhoeveelheden stad Groningen Vergelijk KIVI brochure: De rekening voorbij Jaar 2035 All-electric wind 205windturbines (x3 MW) Benodigd oppervlak in km2 Percentage oppervlak gemeente Groningen 67 80% All-electric zon 15% eff. 30 36% All-gas biomassa 1% eff. 300 360% Exclusief mobiliteit! KIVI: rendement biomassa is 0.5% Let op: 1 windturbine is gelijk aan 15 hectare zonnepanelen

Onze energierekening thuis Kosten infrastructuur zijn aanzienlijk (14000 kwh gas en 3500 kwh elektriciteit) gasvolume elek.volume E-distributie TenneT G-distributie Gasunie ecotax BTW Onze energierekening: Netwerken : 20% Volume : 40% Belasting : 40% Netwerkkosten elektriciteit zijn bijna gelijk aan leveringskosten elektriciteit! Netwerkkosten zijn (te) laag: betreft grotendeels afgeschreven en gereguleerde assets, inclusief socialisatie van kosten en risico s Let op: inderdaad de energierekening voorbij denken!

Warmtepompen Valt gewoonlijk nogal tegen COP = 4 (COP= Warmte-uit/Elektriciteit-in) gebruik in winter! Circa 80% van de warmteproductie met warmtepomp (= schatting) direct elektrisch (tapwater, koken, piekbelasting, etc..) tevens start- en stopverliezen warmtepomp Dan effectief omzettingsrendement gelijk aan 2.5 ( effectieve COP ) 20% direct en 80% met COP 4 => 40% elektriciteit nodig Check: nieuwbouwhuis verbruikt per jaar 3500 kwh en 1000 m3 gas totaal circa 13500 kwh (1 m3 10 kwh) met factor 2.5 => circa 7500 kwh per jaar praktijk: 8000-11000 kwh COP = 7-8??

Karakteristieken zon & wind Patronen over het jaar metingen Eelde Zon: Zon in 2012: BT = 1100 uur Productie zomer = 10x winter Wind in 2012: BT = 2200 uur Productie winter > 1.5x zomer

Stad Groningen - 2012 en 2035 450 400 350 Bron: Compendium Leefomgeving Jaarvraag Piek-capaciteit Bedrijfstijd Benutting GWh MW uur % 300 Huidige infrastructuur (G) 1510 925 1632 19% 250 Huidige infrastructuur (E) 1050 185 5676 65% 200 150 All-electric met wind (E) 1660 675 (vraag) 2459 28% 100 All-electric met zon (E) 1660 1492 (aanbod) 1113 13% 50 All-gas met 0 biogas (G) 2640 1110 (vraag) 2378 27% Aardgas Olie Steenkool Hernieuwbare Import Afval en andere energie elektriciteit energiedragers Let op: all-electric wijken: 7-8x normale E-capaciteit nodig (= dubbel zoveel)

Benodigd Opslagvolume Energievraag vooral in (koude) winter 2035 Opslag Medium Totaal volume Percentage van de totale jaarvraag naar energie GWh - Biomassa Gas 550 20% Zon Elektriciteit 723 44% Wind Elektriciteit 173 10% 1 GWh = 1 miljoen accu s of 500 GWh = 1 gas-caverne

E-transport duurder dan G-transport Factor >10! Power-Britned Gas BBL 260 km & 600 miljoen 230 km & 500 miljoen capaciteit: 1 GW capaciteit 20 GW 230 per kw/100 km 11 per kw/100 km 10 power transmission lines are equal to 1 gas pipeline E-distributiekosten eveneens >10x gasdistributiekosten (per kw)

E-opslag is extreem duur! Factor 1000! Car Battery: 1 kwh Norg Storage: 3 BCM (=30 miljard kwh) Investments Costs of E-storage: car battery : 100,- per kwh Costs of Gas-storage: Norg : 0,10 per kwh A gas storage has a life time of 50-100 years...

Duurzame Groningen 2035 Rekening voor de huishoudens Exclusief doorberekeningen! Jaarlijkse kosten (ex tax) Huidige kosten Gas & elektriciteit 1100 Biomassa Gas 2500 Wind Elektriciteit 24000 Zon Elektriciteit 75000 Kosten betreffen vooral energieopslag en netwerk (=infrastructuur) Combinatie van gas en elektriciteit lijkt veel aantrekkelijker dan focus op E of G

Gevoeligheid 1: extra windenergie om opslagbehoefte te voorkomen maximale besparing 50% op opslagvolume Capaciteit tov jaarlijks benodigd Aantal windturbines Berekende opslagbehoefte in GWh Opslagpercentage tov de totale jaarvraag energie 100% 205 122 7.4% 110% 225 90 5.4% 120% 246 73 4.4% 130% 266 65 3.9% 140% 286 61 3.7% 150% 307 59 3.5% 200% 409 47 2.8% Actuele data 2012, vertaald naar 2035 exclusief effect langdurig koude winter

Mogelijkheden overproductie wind Beperkt door langdurige windstille perioden

Gevoeligheid 2: Beperking piekcapaciteit E met warmtebuffers 10% minder bij grote warmtebuffers (250 liter/hh) Actuele data 2012, vertaald naar 2035 exclusief effect zeer koude winterdag

CO2 belasting stad Groningen Hoofddoelstelling is/was CO2-reductie! Elektriciteit Gas Totaal Kton Kton Kton Groningen in 2012 reëel 470 350 820 Groningen in 2012 gascentrales 290 350 640 Groningen in 2035 gascentrales 370 280 650 Groningen 100% duurzaam 0 0 0 All-gas biomassa: 600 per ton All-electric wind: 5.000 per ton All-electric zon 20.000 per ton Huidige marktprijs is 5/ton

Conclusies / slot De energietransitie moet betaalbaar worden! 1. De kosten voor energie infrastructuur zullen sterk stijgen bij voortgaande verduurzaming - het begin is relatief goedkoop 2. De betaalbaarheid van de energietransitie wordt essentieel, mogelijke showstopper 3. Huidige technologie met all-electric en zon (en wind) is volstrekt onvoldoende, verwachte ontwikkelingen evenmin 4. Gebruik goedkope (en reeds bestaande) gasinfrastructuur biedt aantrekkelijk alternatief voor all-electric wat zijn de mogelijkheden? 5. Hanzehogeschool Groningen & Entrance werken samen met bedrijven en kennisinstellingen aan betaalbare energietransitie