HOOGKERK VEILIGE WIJK, ONDANKS VERNIELINGEN Sinds 1969 bij gemeente Groningen Kwaliteit woningvoorraad Uitwonende studenten: 58 Specifieke aandacht voor de 18-24 jarigen: 305 verbeterd Kring bljift nodig Samenwerking publieke en private partijen Zonder meer veilig Gezinnen: 35%
HOOGKERK: VEILIGE WIJK, ONDANKS VERNIELINGEN PROFIEL VAN DE WIJK Uitwonende studenten: 58 18-24 jarigen: 305 Gezinnen: 35% Ouderen: 20% Tot 1969 was een zelfstandige gemeente. De gemeente werd tot het Westerkwartier gerekend. De naam betekent hoog gelegen kerk ter onderscheid van de nabijgelegen laag gelegen kerk van Leegkerk. Per 1 januari 1969 werd samengevoegd met de gemeente Groningen. Autochtone ers noemen deze gemeentelijke herindeling nog altijd de annexatie. Het dorp is daarna nog jarenlang echt een apart dorp gebleven, maar de groei van de stad Groningen is inmiddels zover gevorderd dat de stad vrijwel aan is vastgegroeid. De wijk wordt gekarakteriseerd door de suikerfabriek, en ligt gunstig gelegen aan het Hoendiep. -Zuid (en ook het oude dorp ) kenmerkt zich door een vergrijzende bevolkingssamenstelling. Daarnaast kent een relatief hoog percentage gezinnen met kinderen. De ontwikkeling van de bevolking toont aan dat de beoogde doelgroepen van de wijkvernieuwing (gezinnen: 35 procent en ouderen 20 procent) zijn bereikt. Het aantal uitwonende studenten in de wijk is 58, het aantal 18-24 jarigen bedraagt 305 en er is 1 kamerverhuurpand. RESULTATEN VAN DE WIJKVERNIEUWING EN HET NIEUW LOKAAL AKKOORD (NLA) Verhuizen als het mogelijk is (j/n) 11% 11% Oordeel woningomgeving (vooruit) 25% 28% Toekomstverwachting omgeving (vooruit) 27% 36% wijkt in negatieve zin wijkt niet significant af van het wijkt in positieve zin HOOFDSTRUCTUUR Hoofdgroenstructuur Hoofdwaterstructuur Hoofdontsluiting Wijkontsluiting Spoorbaan Fietsontsluiting centrum -Zuid is in het kader van het Nieuw Lokaal Akkoord 2007-2010 aangemerkt als wijkvernieuwings wijk om een vervolg te kunnen geven aan de uitvoering van het wijkvernieuwingsplan dat in 2003 door de raad is vastgesteld. De uitvoering van dit plan nadert zijn voltooiing en aan de hand van deze wijkanalyse kan de balans voor - Zuid op dit moment worden opgemaakt. -Zuid betreft het gebied waar de fysieke wijkvernieuwing zich vooral heeft geconcentreerd. In deze analyse wordt echter in breder verband onder de loep genomen, in een ruimere sociaal, economische en ruimtelijke context om daarmee recht te doen aan als groter geheel. 2 3
Kwaliteit woningvoorraad verbeterd Het wijkvernieuwingsplan uit 2003 kende als één van de hoofddoelstellingen het verbeteren van de kwaliteit en diversiteit van de woningvoorraad. Op meerdere locaties is hier door sloop en vervangende nieuwbouw en renovatie van bestaande woningen uitvoering aan gegeven. Aansprekende voorbeelden hiervan zijn de realisatie van de Heijmansstade, de renovatie en nieuwbouw van de Gabriel en de herstructurering van de centrumzone -Zuid, het nieuwe appartementencomplex op de vroegere Ploegschoollocatie inclusief wijkvoorzieningen (uitbreiding lokalen Anne Frankschool, bibliotheek, woonvoorzieningen NOVO). Door toevoeging van met name ruimere (koop)woningen en geschikte ouderenwoningen is de kwaliteit van de woningvoorraad verbeterd. WONEN EN WOONOMGEVING: DUURZAAM HOOGKERK LEEFBAARHEIDSMONITOR Tevredenheid over winkelaanbod 97% 88% Tevredenheid over groenvoorziening 82% 84% Tevredenheid over openbaarvervoer 84% 84% Tevredenheid over ouderenvoorzieningen 78% 69% Cijfer kwaliteit woningen 7,6 7,5 Koop woningen (%) 64% 62% Cijfer woonomgeving 7,1 7,3 Gehechtheid aan buurt (%) 71% 66% Prettige buurt (%) 95% 94% Verloederingscijfer 4,6 4,0 wijkt in negatieve zin wijkt niet significant af van het wijkt in positieve zin De beoordeling van de voorzieningen voor ouderen in ligt ook boven het stedelijk gemiddelde (78 procent - 69 procent). Recent is een aantal belangrijke voorzieningen toegevoegd: het gereedkomen van de Gabriel, inclusief opening van het STIP. In de activiteitenruimte van de Gabriel zijn sociaal-culturele activiteiten opgezet. Tot voor kort werden deze activiteiten ondersteund door het Dorpshuis (o.a. in de vorm van beheer). In verband met een gebrek aan middelen is het Dorpshuis hiermee gestopt, waardoor een knelpunt is ontstaan. Voor de komende periode is het van belang een goede visie te 4
ontwikkelen voor sociaal-culturele activiteiten voor ouderen, inclusief de daarvoor meest voor de hand liggende locaties. De woonomgeving in wordt positief beoordeeld en dat al over een langere periode. Deze positieve kwaliteit moet worden vastgehouden. In draait de pilot Duurzaamste wijk. Meerdere projecten zijn inmiddels in uitvoering: het betreft hier zowel particuliere initiatieven als projecten met betrekking tot openbare gebouwen en voorzieningen. Ook zijn levensloopbestendige woningen gerealiseerd. Samenwerking publieke en private partijen Door haar ligging ten westen van de stad en de grotere projecten in ontwikkeling (onder andere de Held 3, Westpoort, Transferium en in de toekomst de ontwikkeling van het Suikerunieterrein) vormt de (toekomstige) verkeersinfrastructuur een aandachtspunt op zich. Zowel vanuit het oogpunt van bereikbaarheid, verkeersontsluiting van dit deel van de stad en de verkeersveiligheid zal dit in een ruimere stedelijke context moeten worden beschouwd. Ook de beoogde spoorverdubbeling naar het Westen (Leeuwarden, Heerenveen) zal hier een belangrijke impact op hebben. EIGENDOMSVERHOUDING Corporatie Beleggershuur Eigenaar bewoner Particuliere huur 7
WERKEN EN ECONOMIE: LUSTEN EN LASTEN Stedelijke werkgelegenheid huisvest met zijn verschillende bedrijventerreinen (Westpoort, Kranenburg) veel stedelijke werkgelegenheid. Dit neemt in de komende jaren alleen maar toe, maar het brengt ook een toename van belasting op het wegennet met zich mee. kent geen uitgesproken werkloosheid en wijkt daarmee niet af van het stedelijk gemiddelde. Wel hebben specifieke doelgroepen nadrukkelijk aandacht nodig, zoals (voormalige) bewoners van de Kring en bewoners uit de Molukse wijk. LEREN EN OPGROEIEN: NOG STEEDS VEEL VERNIELINGEN Tevredenheid over basisonderwijs 93% 87% Tevredenheid over speelmogelijkheden voor kinderen 68% 67% Tevredenheid over jongerenvoorzieningen 33% 48% Overlast groepen jongeren 12% 11% wijkt in negatieve zin wijkt niet significant af van het wijkt in positieve zin Weerbaarheid Overlast door jongeren, een vanouds bekend probleem in, is de laatste jaren afgenomen. Toch dient dit in de gaten gehouden te worden. Op specifieke plekken, zoals het dorpscentrum, winkelcentrum Zuid en de Vensterschool is nog steeds sprake van overlast door jeugd. Op het gebied van vernielingen scoort al jarenlang het hoogst in de stad; meer dan 70 procent van de ers is van mening dat er veel wordt vernield. De Vensterschoolpartners hebben als gemeenschappelijk speerpunt het thema weerbaarheid gekozen, mede met het oog op preventie van dit (structurele) vandalisme. We verwachten dat weerbaarheid een belangrijk opvoedingsitem zal blijven de komende jaren. Daarbij is ouderbetrokkenheid en binding met de wijk een aandachtspunt. verdient aandacht wat betreft leerlingen met een leerlinggewicht. Dit percentage ligt duidelijk boven het stedelijk gemiddelde. Daarbij dient nadrukkelijk gekeken te worden naar kinderen van de Kring, omdat er bij hen sprake is van taalachterstand. Het gaat voor het overgrote deel om leerlingen van Openbare basisschool de Ploeg, 20 procent van het totaal aantal kinderen op deze school. 8
Specifieke aandacht voor de Kring bljift nodig De integratie tussen de Kring en de rest van lijkt te verbeteren. Kinderen van de Kring vinden redelijk de weg naar (sommige) naschoolse activiteiten. Het kinderwerk wordt alleen goed bezocht als dat in de Strinke (op de Kring) wordt georganiseerd. Bijna alle kinderen van de Kring gaan naar peuterspeelzaal de Smurf, tegenover de Kring. Wel blijft specifieke aandacht voor de Kring. Slechts enkele ouders van de Kring doen mee aan opvoedingsondersteunende activiteiten van de spel- en opvoedwinkel. Verdere integratie van de Kring blijft daarom een punt van aandacht. Bij de Molukse wijk spelen minder problemen. Bijna alle Molukse kinderen gaan naar de Anne Frankschool. Opvallend is dat de wijk sterk Moluks blijft: ook de jongere generatie blijft trouw. kring bljift nodig. Ouders betrekken bij aanpak Een punt van zorg betreft verder de onvoldoende functionaliteit van het Vensterschoolgebouw aan de Zuiderweg. De Vensterschoolpartners geven aan dat de huisvesting van de DIA in de centrale hal van het gebouw de missie in de weg staat om het gebouw aan de Zuiderweg tot het bruisend hart van de wijk te maken. Daar komt bij dat door de aanhoudende groei van zowel de basisschool als de voorzieningen voor 0 tot 4 jarigen enkele Vensterschoolpartners de komende jaren te kampen krijgen met ruimtegebrek (de Ploeg, SKSG, COP-groep). De gemeente onderzoekt momenteel de herinrichtings- en verbouwingsmogelijkheden van het Vensterschoolgebouw. Tenslotte is leefstijl een onderwerp dat zowel op de Kring als breed in de wijk aandacht behoeft. Steeds meer kinderen hebben overgewicht en eten ongezond. In de hogere klassen van de basisschool heeft bijna één op de vijf kinderen overgewicht; dit is gelijk aan het stedelijk gemiddelde. Bij de aanpak hiervan is het van groot belang ouders erbij te betrekken. VEILIGHEID: GEEN PROBLEEM, WEL AANDACHTSPUNT Overlast cijfer 2,8 3,2 Drugsoverlast 3% 8% Overlast door omwonenden 5% 10% Vernielingen 61% 29% Onveiligheidsgevoelens eigen buurt 6% 19% Perceptie inbraak in woningen 1% 8% Cijfer dreiging 0,7 1,4 11
Zonder meer veilig is zonder meer veilig te noemen. Al vele jaren scoren onveiligheidsgevoelens erg laag (6 procent) in ten opzichte van het stedelijk gemiddelde (19 procent). Het enige punt dat in feitelijk van negatieve invloed op de veiligheidsbeleving is, betreft het gedrag van groepen jongeren (dit scoort rond het stedelijk gemiddelde). INTEGRATIE EN SOCIALE SAMENHANG: EEN STEVIGE BASIS Cijfer sociale samenhang 6,9 6,0 Medeverantwoordelijkheid buurt (j/n) 83% 84% is zonder meer veilig te noemen. Al vele jaren scoren onveiligheidsgevoelens erg laag (6 procent) in ten opzichte van het stedelijk gemiddelde (19 procent). Het enige punt dat in feitelijk van negatieve invloed op de veiligheidsbeleving is, betreft het gedrag van groepen jongeren (dit scoort rond het stedelijk gemiddelde). CONCLUSIE: RESULTATEN VASTHOUDEN EN BOVENWIJKSE ONTWIKKELINGEN STUREN EN AFSTEMMEN In en om zijn veel grotere projecten in ontwikkeling (onder andere de Held 3, Westpoort, Transferium en in de toekomst de ontwikkeling van het Suikerunieterrein). Ook de (toekomstige) verkeersinfrastructuur vormt een aandachtspunt op zich. Zowel vanuit het oogpunt van bereikbaarheid, verkeersontsluiting van dit deel van de stad en ook de verkeersveiligheid zal dit in een ruimere stedelijke context moeten worden beschouwd. Ook de beoogde spoorverdubbeling naar het Westen (Leeuwarden, Heerenveen) zal hierbij een belangrijke impact hebben. Al met al overstijgt dit het niveau van de fysieke wijkvernieuwing, die in -Zuid nagenoeg is voltooid. Uit de wijkanalyse komt verder naar voren dat met name kinderen, jongeren en ouderen blijvende aandacht nodig hebben en dat daarvoor de huidige samenwerkingsstructuur en vrijwilligersinzet een stevige basis vormen. De opgave voor is dan ook om de wijkgerichte (en deels door het NLA gefinancierde) aanpak van deze doelgroepen in de komende jaren voort te zetten.< 12
LEEFTIJDSOPBOUW HOOGKERK -ZUID EN GEMEENTE GRONINGEN leeftijden vrouwen mannen 85-eo 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-99 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 05-09 00-04 Gemeente Groningen -Zuid SAMENSTELLING VAN DE HUISHOUDENS 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Jonge single Middelbare single Jonge stellen Middelbare stellen Eén ouder gezin Twee ouder gezin Ouderen Jongerenhuishoudens WWW.MIJNWIJK.GRONINGEN.NL 15