Archeologische Werkgemeenschap Voor nederland Jaarstukken 2010-2011
Inhoudsopgave Inhoudsopgave...1 Adressen...2 Uitnodiging en agenda...3 Van het bestuur...4 Lezingen, excursies...5 Bestuursmutaties...7 Website...7 Verslag jaarlijkse ledenvergadering van de afdeling Vallei en Eemland...8 Financieel verslag 2010...10 Begroting 2011...11 Verslag kascontrolecommissie...12 Verslag werkgroep Rhenen (WAR)...13-1-
Adressen AWN Vallei en Eemland p/a Langegracht 11 3811 BT Amersfoort 033-4637797 (vrijdag tussen 19:30 uur en 22:00 uur) awn.afd14@gmail.com W. van den Heuvel Voorzitter Coördinatoren: Zandhuisweg 84 T. van Drunen: WAR 8077 TB Hulshorst Radboudweg 30 3911 BE Rhenen J. van der Putten Penningmeester 0317-617038 Wiardi Beckmanstraat 28 3762 HA Soest A.P de Boer: NOVA Fr. Tromplaan 22 K. van Roozendaal Lid 3871 EN Hoevelaken Bisschopsweg 159 033-2534729 3817 BT Amersfoort H. Stuurman: HEP Rietgorsmeen 74 3844 ZV Hardewijk 0341-434878 -2-
Uitnodiging en agenda Geachte leden, Het bestuur van afdeling Vallei en Eemland nodigt u uit tot het bijwonen van de jaarlijkse ledenvergadering, welke zal gehouden worden op Vrijdag 10 Juni om 20:00 uur in het pand van de stadsarcheologische dienst aan de Langegracht 11 te Amersfoort. 1. Opening 2. Vaststelling agenda 3. Mededelingen 4. Verslag van de ledenvergadering in 2010 5. verslag van de penningmeester over 2010 en de begroting voor 2011 6. Verslag van de kascontrolecommissie en benoeming twee nieuwe leden 7. Verkiezing nieuw bestuur 8. Rondvraag 9. Sluiting -3-
Van het Bestuur Een overzicht van 2010 Prehistorisch aardewerk van een oude opgraving bracht een kennistekort aan het licht. Maarten van Dijk, een van de stadsarcheologen, heeft daarom voor ons een workshop hierover verzorgd, waarop enthousiast werd gereageerd. Vanaf het najaar is samengewerkt met de Historische kring Loosdrecht om een tentoonstelling op te zetten van alle archeologische voorwerpen die daar gevonden zijn. Een groot aantal vondsten is afkomstig van de voormalige porseleinfabriek van ds. de MOL. Op 31 maart J.L. was de opening en de reacties waren zeer positief. Er zijn oriënterende gesprekken geweest met de regio-archeoloog van de Gelderse Vallei en de Noord-West Veuwe over eventuele samenwerking. Ook is er een gastles verzorgd op een Nunspeetse lagere school over het begrip archeologie en het werk in de praktijk. Helaas waren de veldverkenningen door wateroverlast en de vroeg invallende koude niet mogelijk. We zijn er in geslaagd om een aantal nieuwe bestuursleden te vinden! Verderop in dit nummer meer hierover. Wilma van de Heuvel. -4-
Lezingen In 2009 2010 zijn weer een drietal lezingen gehouden die door een trouw groepje belangstellenden bezocht werden. De reeks startte in oktober 2009 met een lezing van Roos van Oosten: Pispotten. Wat zeggen die nu? De pispot is één van de vijf meest aangetroffen aardewerkvondsten in de periode 1400 tot 1700. De opgegraven pispotten zijn in Haarlem in chronologische volgorde geplaatst: de pispot verandert in kleine stapjes van een kanachtige vorm, met smalle mond en een ziel, naar een wijde, open vorm met een naar buiten staande rand. Dit laatste model wint het en blijft meer dan honderd jaar in gebruik. In de lezing ging zij in op de vragen: Wat zeggen deze vormveranderingen over standaardisatie (gilden of familietraditie) en innovatie in het pottenbakkersbedrijf? Zijn de innovaties in verband te brengen met schaalvergrotingen en specialisatie? In januari 2010 heeft Alice Overmeer een lezing gegeven over de ontwikkeling van schepen in de Late Middeleeuwen en de Nieuwe Tijd. De ontwikkeling van relatief eenvoudige schepen naar de grote en complexe schepen die we kennen uit de tijd van de VOC is onderwerp van haar onderzoek. Het lijkt niet eenvoudig om een duidelijke lijn in de ontwikkeling te ontdekken. In ieder geval één vondst van een scheepswrak lijkt van een type te zijn die in een ontwikkelingslijn past. De derde en laatste lezing werd gehouden door Drs. Ron Hulst over een stadskernonderzoek aan de Westsingel/Hellestraat in Amersfoort. Op het terrein, dat tussen de eerste en tweede stadsomwalling lag, zijn bewoningssporen aangetroffen. Bovendien vonden de archeologen veel ijzerslakken en resten van ovens, die wijzen op de productie van smeedijzer in de 13/14e eeuw. Ook zijn er resten van met klei afgestreken kuipen gevonden en dierenhoorns die worden toegeschreven aan de bedrijvigheid van leerlooiers. Die activiteiten zijn te dateren in de 16e eeuw. Excursies In het najaar kreeg één van de leden een tip dat er aardewerk uit Gennep aangeboden werd. Aangezien afdeling 14 geen Genneps aardewerk in de vergelijkingscollectie had, leek dit een mooie gelegenheid om deze collectie uit te breiden. -5-
Met een aantal leden is een excursie georganiseerd naar Gennep. Na een hartelijke ontvangst bij Dorette is de privécollectie Genneps aardewerk bewonderd. Daarna is een keuze gemaakt uit de scherven die beschikbaar waren. Een mooie aanvulling van de vergelijkingscollectie. In de middag is er een bezoek gebracht aan het museum van Gennep, het Petershuis. Hier bevindt zich een compleet overzicht van de vroegste prehistorische bewoningsgeschiedenis van Gennep tot in de moderne tijd. De hele fanatieke deelnemers beklommen tot slot van de dag de toren van Gennep. (foto's te zien op onze site onder Mijn AWN) Onderzoek Op de werkavonden op vrijdag is een wisselend aantal leden aanwezig. De werkzaamheden vorderen niet snel maar gestaag. Er wordt aan de volgende onderwerpen gewerkt: De Vijver. Na een doorstart zijn in 2010 alle voorwerpen geïnventariseerd en beschreven. In 2011 is het doel om de bevindingen op schrift te stellen en een publicatie voor te bereiden. Langenoord. In 1992 verrichtte de AWN een noodopgraving waarbij vuursteen en vroeg aardwerk gevonden werd. Er wordt een poging gedaan om het materiaal te dateren en de sporen te interpreteren. Maarten van Dijk van de Archeologische Dienst Amersfoort heeft geholpen bij het dateren van de voorwerpen. In 2011 zal materiaal meegenomen worden naar de Steentijddag. Aardewerk pijpen. Het onderzoek naar aardewerk pijpen van het Observantenklooster is vrijwel afgerond en met de pijpen van de Vijver is gestart. -6-
Bestuursmutaties. Gelukkig hebben we enige leden bereid gevonden om een bestuurstaak te vervullen. Verkiesbaar zijn dan ook: Bert de Bree als penningmeester Wilco van Vliet als secretaris en webmaster. De huidige penningmeester en secretaris zijn niet herkiesbaar. Tevens heeft de voorzitter, Wilma van den Heuvel, te kennen gegeven het bestuur na vele jaren te willen verlaten. Helaas is er geen opvolger voor haar gevonden. (Tegen-)kandidaten kunnen zich verkiesbaar stellen tot 1 week voor de vergadering. Website Inmiddels draait onze website in wording zie: http://www.awn-afd14.nl Daar is ook het nieuwe e-mail adres te vinden voor uw vragen en opmerkingen. Verder is de intentie om alle info via de site te laten lopen. Dit houd concreet in: Jaarverslagen op de site (onder Mijn AWN) Agenda op de site. ( Data lezingen, excursies, jaarvergadering, etc.) Op de site heeft ook iedere werkgroep eigen ruimte om nieuws, agenda of wat dan ook publiekelijk te maken.(alle info die u op de site wenst mag u mailen naar het email-adres te vinden op de site onder contact.) U krijgt dus geen papieren mededelingen/jaarverslagen meer.(een ieder die niet over internet beschikt, of die om andere reden toch de papieren versies willen ontvangen graag schriftelijk laten weten. AWN Vallei en Eemland. p/a Langegracht 11. 3811 BT Amersfoort) -7-
Verslag jaarlijkse ledenvergadering van de afdeling Vallei en Eemland Vrijdag 16 april 2010 om 20:00 uur Aanwezig: W. van den Heuvel, J. van der Putten, K. van Roozendaal, C. Mulder, bestuur A. van Leeuwen, H. van Vuuren, B. de Bree, G. de Vries, R. de Gilde, W. van Vliet, leden. 1.Om 20.00 uur opent de voorzitter de vergadering en heet iedereen, en Wilco van Vliet in het bijzonder, welkom. 2.De agenda wordt zonder wijzigingen vastgesteld. 3.Mededelingen. Wilma heeft bericht gekregen dat Henk Stuurman en Suzanne Brouwer niet bij de vergadering aanwezig kunnen zijn. Verder is ze blij met de komst van een nieuw gezicht, Wilco van Vliet uit Veenendaal, primair geïnteresseerd in metaal, maar nu toch ook in de overige aspecten van de archeologie. Ze hoopt dat de lange reistijd geen beletsel zal zijn om vaak naar Amersfoort te komen om zo zijn hobby te kunnen uitbouwen. 4.Verslag ledenvergadering 2009: Emile Eimermann zou André Kerkhoven vragen voor een workshop over vuursteen. Wegens overvolle agenda's is dat niet gelukt. Bert de Bree zal nu samen met Emile proberen Marcel Niekus hiervoor te strikken. Bert vraagt naar het laatste nieuws over de Soester grafheuvels, waar hij met Wilma de coördinaten opnieuw van heeft bepaald. Wilma zegt dat er geen nieuws is, ze is samen met de archeologische dienst nog wel bezig met het verzamelen van oude en nieuwe gegevens. De vraag wordt gesteld of de AWN op de één of andere manier kan bijdragen aan dat onderzoek. Wilma zal dat verzoek doorgeven aan de dienst. Ze zal in ieder geval een wandeling organiseren langs de heuvels. Verder wordt het verslag van 2009 goedgekeurd. 5.Verslag penningmeester. Hennie zegt dat er bij de kascontrole een overschot van 75 tevoorschijn kwam. Kennelijk is dit bedrag door Jan ongemerkt aan de kas toegevoegd. In overleg met Jan zal 37,50 aan hem worden teruggegeven en zal de resterende 37,50 als donatie aan de kas worden toegevoegd. In de financiële begroting is een bedrag van 1000,- gereserveerd voor de naderende herinrichting van de zolder, die door ruimtegebrek mede in gebruik zal worden genomen door de archeologische dienst. -8-
Kim vraagt Jan hoe het zit met het in de begroting genoemde bedrag van 215,- Jan geeft hier naar haar tevredenheid uitleg over. 6.Verslag kascontrolecommissie en benoeming nieuw lid. De leden hiervan zijn reglementair niet herkiesbaar voor een volgende periode, maar Ron wil desgevraagd nog een termijn aanblijven, zodat hij Bert, die zich als nieuw commissielid aanmeldde, kan inwerken. 7. Rondvraag. Meerdere leden vonden de gebruikte lettergrootte van het jaarverslag erg klein. Besloten wordt om het nieuwe verslag van grotere letters te voorzien. Bert merkt op dat onze secteraris Alice zich nauwelijks op de werkavonden laat zien en vindt dat dat gezien haar functie eigenlijk niet kan. Bert stelt voor om Alice te benaderen met het verzoek het secrerariaat voortijdig af te staan.( haar 3-jarige zittingstermijn loopt in 2011 af) Hennie en Bert laten weten dat ze kennis hebben gemaakt met de stichting 'Oud Nijkerk'. Ze willen gaan inventarisren wat daar staat aan voorwerpen en documentatie van oude opgravingen in Nijkerk. Wilma laat weten haar bestuursfunctie dit jaar nog te zullen uitdienen en wil dan, na 23 jaar, stoppen. Ze vraagt een ieder er over na te willen denken hoe en door wie haar werkzaamheden overgenomen kunnen worden. Niets meer aan de orde zijnde sluit Wilma om 21.30 uur de vergadering, waarna tijdens de borrel nog volop werd nagepraat. -9-
Financieel verslag 2 0 1 0 REKENINGEN RESULTATENREKENING BALANS KAS 137,66 BANK 2491,44 SPAARREKENING 7313,69 NOG TE BETALEN POSTEN RETRIBUTIE HB 805,00 RENTE 164,69 DONATIES VERKOOP BOEKEN HUUR 110,00 AANSCHAF BOEKEN E.D. 64,90 KOSTEN JAARVERGADERING 139,03 BEZOEK JAARVERGADERING 44,00 REPRESENTATIEKOSTEN ABONNEMENTEN KOSTEN MATERIALEN REISKOSTEN KOSTEN SPREKERS 20,00 KOSTEN WERKAVONDEN 19,19 KOSTEN WERKGROEPEN KOSTEN EXCURSIES 154,85 KOSTEN WORKSHOPS 17,70 WERVINGSKOSTEN KANTOORKOSTEN 76,93 BESTUURSKOSTEN OVERIGE KOSTEN VERMOGEN 7279,70 BESTEMMINGSRESERVE 2340,00 VOORDELIG SALDO 323,09 323,09 TOTAAL 969,69 969,69 9942,79 9942,79-10-
Begroting 2011 BEGROTINGEN 2009 2010 2011 RETRIBUTIE HB 725,00 800,00 825,00 RENTE 70,00 75,00 80,00 DONATIES 0,00 0,00 0,00 VERKOOP BOEKEN 0,00 0,00 0,00 AFSCHRIJVING INVENTARIS HUUR 50,00 50,00 50,00 AANSCHAF BOEKEN E.D. 115,00 115,00 115,00 KOSTEN JAARVERSLAG 225,00 225,00 225,00 REPRESENTATIEKOSTEN 90,00 90,00 90,00 ABONNEMENTEN 0,00 0,00 0,00 KOSTEN TRAININGEN 0,00 0,00 0,00 KOSTEN VELDWERK 0,00 0,00 0,00 KOSTEN RESTAURATIEWERK 0,00 0,00 0,00 AFDELINGSORGAAN PUBLICATIE "VIJVER" REISKOSTEN 100,00 100,00 100,00 KOSTEN SPREKERS 90,00 150,00 150,00 VERBRUIKSMATERIALEN 90,00 90,00 90,00 KOSTEN WERKAVONDEN KOPSTEN WERKGROEPEN 50,00 100,00 100,00 WERVINGSKOSTEN KANTOORKOSTEN 100,00 50,00 50,00 OVERGE KOSTEN 100,00 100,00 100,00 NADELIG SALDO 215,00 195,00 165,00 TOTAAL 1010,00 1010,00 1070,00 1070,00 1070,00 1070,00-11-
Verslag Kascontrolecommissie Op 13 Mei 2011 hebben ondergetekenden, de heer R. de Gilde en de heer B. de Bree, leden van de kascontrolecommissie, de boeken en bescheiden van de AWN-afdeling Vallei en Eemland over het jaar 2011. Bij nadere beschouwing is gebleken dat er toch geen onverklaarbaar positief verschil van 75 bestaat. Dit als gevolg van een onjuiste interpretatie van de toen voorliggende financiele stukken. Ze stellen de vergadering voor de penningmeester decharge te verlenen voor het gevoerde financiële beheer en bestuur voor het gevoerde financiële beleid. -12-
WERKGROEP ARCHEOLOGIE RHENEN Een trieste periode van afscheid nemen De War heeft een bijzonder sombere periode achter de rug. Lot Delfin Op 29 september 2010 overleed ons werkgroeplid en vriendin Lot op de leeftijd van 96 jaar. Kort tevoren nam zij afscheid omdat het verenigingswerk haar te zwaar begon te vallen. In Oud Rhenen, het verenigingsorgaan, maar ook in de Nieuwsbrief van de Historische Vereniging is op gepaste wijze stilgestaan bij het wegvallen van ons markante erelid. Frans Out Kort daarna moest Frans Out vanwege de vorderende leeftijd, dus eigenlijk om dezelfde reden als Lot, met zijn vaste donderdagmorgens in de Commanderie stoppen.frans was onze steun en toeverlaat als het op technische karweitjes aankwam in of buiten het onderkomen van onze werkgroep. Hij behoorde ook bij de vaste kern die erop uittrok als er ergens in het veld archeologische waarnemingen of oudheidkundig bodemonderzoek aan de orde waren. Jammer genoeg wordt hij de laatste tijd getroffen door een aantal lichamelijke ongemakken. Hans Smulders Op 16 maart 2011 overleed Hans Smulders in hospice De Wingerd te Amerongen. Een of twee jaar na de oprichting van de WAR in april 1995, meldde Hans zich als lid. Als spoedig bleek dat de amateurarcheologie voor Hans een serieuze hobby werd. Aan de vele onderzoeken die de werkgroep in haar meest actieve periode deed, was hij aanwezig. Hij schrok niet terug als weer eens bleek dat die bezigheden vaak bij de meest ongunstige weersomstandigheden plaats vonden. Al spoedig bleek dat Hans een bijzondere gave had. Hij bleek heel goed te kunnen tekenen en bij de diverse tentoonstellingen die wij in de loop der jaren organiseerden, leverde Hans prima tekenwerk. Naast deze toch ook kunstzinnige afbeeldingen leverde hij zeer nauwkeurige tekeningen van potscherven, artefacten uit de prehistorie en andere voorwerpen, die meer boden dan een foto. Hij kwam ook in contact met de afdeling 17 (Arnhem en wijde omgeving) van de AWN, de Archeologische Werkgemeenschap voor Nederland. Ook daar werd zijn tekentalent op de juiste waarde geschat en hij werd ook daar een graag geziene gast. Enkele jaren geleden kwam Hans met de boodschap dat hij kanker had. Bij ieder van ons de bekende schrikreactie. Aanvankelijk -13-
deed het zich niet zo ernstig aanzien, maar rond kerstmis 2010 ging het fout. Vanaf toen was het ook snel afgelopen met zijn bezoeken op de donderdagmorgens. Na de nodige onderzoeken en verblijven in het ziekenhuis, bleek in februari dat een hospice zijn voorland werd. De weken daar bracht hij in een dapper afwachten door, waarbij wij zijn nuchtere kijk op zijn zeer begrensde toekomst met bewondering en waardering meemaakten. Enkele dagen voor zijn overlijden bleek dat het niet lang meer kon duren. Fijn, deze moedige man onder die omstandigheden ook meegemaakt te mogen hebben. Nieuwe perspectieven Van de aanvankelijk bloeiende werkgroep van meer dan tien leden is nu maar een groepje van drie over. Het aanvankelijke werk is mede door een veranderde wetgeving op archeologisch gebied ingrijpend gewijzigd. Toch blijven er nog voldoende taken over. Zo nemen wij deel aan de voorbereidende werkzaamheden voor de Rhenense Maand van de geschiedenis in oktober 2011. Is er ergens in Nederland een boeiende tentoonstelling op archeologisch gebied te zien, dan hebben we een aangename invulling van de donderdagmorgen. Zo bezocht de WAR op 7 april j.l. het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden vanwege het feit dat de afdeling Nederlandse archeologie een nieuwe, gemoderniseerde kijk op ons verre verleden toont. Ook de eigen omgeving verdient onze belangstelling. Het stukje middeleeuwse stadsmuur dat bij de bouw van Oude Binnenstad- Oost tevoorschijn kwam lokt de nodige discussie uit. Behouden of wegploegen staat voor de eerstvolgende raadsvergadering op de agenda. In de maand april hebben twee mensen van de Historische Vereniging Oud Rhenen en Omstreken interesse getoond voor doen en laten van de WAR en wij hopen ze binnenkort op onze donderdagmorgens te kunnen verwelkomen. Rhenen, 20 april 2011. Ton van Drunen, Contactpersoon WAR. -14-