WMO-raad Vergadering 14 oktober 2013 Aanwezig: Elly Dangermond, Dick Hage, Kees Krul, Arie van Geest, Benno Weustink, Ed van der Kruk, Max van Ewijk, Joke Cusveller-Stols Mede aanwezig: Miriam van Vuuren (notulist) Op de publieke tribune: Alie Deen, Hans Lub, Wim Brugman, Roland Groskamp van Stichting De Frisse Wind Zorgboeren en 2 dames van Zorgboederij Elsenburg. Afwezig met afbericht: Anneke Lueks, Esther Fluiter Mede aanwezig vanaf 8 uur: Olga Slagter, beleidsmedewerker gemeente Enkhuizen 1. Opening en vaststelling agenda. De voorzitter opent de vergadering en heet de aanwezigen hartelijk welkom. Mw. Slagter komt vertellen over Mantelzorg (en niet Jeugdzorg zoals in de krant stond). De agenda wordt vastgesteld. 2. Mededelingen - De vergadering stond deze keer wel (foutloos) in de Drom aangekondigd. - De Wmo-raad brengt gevraagd en ongevraagd advies uit aan het college van B&W. In de afgelopen maand is er geen advies gevraagd. De voorzitter betreurt dat. Hij heeft aan het college een planning gevraagd wanneer er dan wel om advies gevraagd wordt. Deze is er nog niet. - Wanneer er geen adviesaanvraag ligt, is er ruimte voor verdieping. Daarom is mw. Slagter uitgenodigd zodat de Wmo-raad nader geïnformeerd kan worden over mantelzorg in Enkhuizen. - De aanwezigen op de publiek tribune zijn er deels vanwege het agendapunt standpuntbepaling t.a.v. particuliere initiatieven o.g.v. de Wmo en deels uit algemene interesse. - De regionale Wmo-folder, met daarin alles over het keukentafelgesprek, wordt wel degelijk uitgereikt bij het Wmo-loket. - De eigen folder van de Wmo-raad is nog in ontwikkeling. - Eenzaamheidstop: hierover staat meer informatie op de site. - Verslag evaluatiebijeenkomst Lekker Blijven Wonen: staat op de site. - Kandidatuur Max van Ewijk: zijn kandidatuur is goedgekeurd door het college, schriftelijke bevestiging komt. Dhr. Van Ewijk wordt welkom geheten als nieuw lid. - Unieke bezoekers website: 2012:22, 2013: 333. - Links op de website zijn nu blauw, het menu aan de linkerkant van de pagina is vanwege de Look & Feel van de site nog wel geel gelaten. - Besproken in de agendacommissie: het West-Friese wethoudersoverleg is het er over eens dat cliënten niet in het gedrang mogen komen. Maar de gemeenten gaan geen frictiekosten betalen, de maatschappelijke organisaties krijgen meteen een korting van 15%. In 2015 is sprake van gedwongen winkelnering, (in de woorden van wethouder Olierook), in 2016 is er ruimte voor nieuwe aanbieders. Vóór de gemeenteraadsverkiezingen wil de wethouder alle dossiers op orde hebben zodat ze overgedragen kunnen worden. Maar pas in juni 2014 zijn alle financiën duidelijk. De wethouder van Enkhuizen wil veel huisvesten in de Brede school, Hoorn zet meer in op de wijkteams als vindplaatsen. 1
Subsidiebeleid: de wethouder wil bij subsidieverstrekking meewegen of de ontvanger wel of geen eigen middelen heeft. Sportverenigingen krijgen winstwaarschuwingen. 3. Verslag vergadering 16 september 2013 Blz. 3: 2 e alinea: Dhr. Weustink heeft nog geen stappen richting de gemeentelijke afdeling Communicatie genomen, omdat ze nog niet zoveel verder zijn gekomen met de andere gemeenten. Meer informatie volgt. Blz. 3, punt 8: Voorzitter is coördinator Sociale Kaart, huisartsen werken aan digitale versie. Er wordt gewerkt aan onderlinge afstemming van beide initiatieven, maar dat loopt wat moeizaam. De digitale sociale kaart staat in de steigers. Het verslag wordt vastgesteld. 4. Thema: Mantelzorg in Enkhuizen Op de website komt Mantelzorg aan de orde; maar er is nog niet voldoende informatie. In de praktijk zijn er in de Wmo-raad diverse mensen die zelf mantelzorg verlenen. Het is nu interessant om praktijk en (het gebrek aan) theorie bij elkaar te brengen. Vandaar de uitnodiging aan mw. Slagter. Een van de beleidsterreinen waar mw. Slagter zich mee bezighoudt, is mantelzorgondersteuning. De definitie van een mantelzorger die Enkhuizen hanteert (dit is de algemeen gebruikelijke) is: iemand die langdurig en intensief zorgt voor iemand met een chronische ziekte of handicap. Vaak zijn het partners, ouders, kinderen en minder vaak vrienden en buren. Mantelzorg wordt verleend voor minimaal 8 uur in de week, voor minimaal 3 maanden achtereen. Volgens deze definitie zouden er (gebaseerd op landelijke cijfers) 2500 mantelzorgers in Enkhuizen moeten zijn. Er zijn er 120 geregistreerd bij de gemeente. Het is echter heel lastig voor een gemeente om contact met mantelzorgers en om precieze cijfers te krijgen. Mensen voelen zich vaak geen mantelzorger, willen er niet voor uitkomen dat ze wel wat ondersteuning kunnen gebruiken, zien het nut van aanmelding bij de gemeente niet in, etc. Daarnaast fluctueert de groep. In stedelijke gebieden is het contact tussen buren en bewoners heel anders dan in landelijke gebieden, maar toch zijn de cijfers ongeveer gelijk. De meeste mantelzorgers zorgen voor familie: ouder, partner, kind. De andere mantelzorgers (die voor vrienden en buren zorgen) vormen de kleinste groep, dat verklaart misschien waarom er weinig verschil is. Enkhuizen ondersteunt mantelzorgers op diverse manieren. Er is de jaarlijkse mantelzorg verwenmiddag (dit jaar op 9 november, aanmelden via de website, tot nu toe 60 aanmeldingen) en het geheugensteuntje mantelzorg (boekje met nuttige en handige informatie). Er is ook een mantelzorgparkeerkaart en daarnaast is hulp mogelijk bij huishoudelijke taken, administratieve taken, persoonlijke verzorging, emotionele ondersteuning en ondersteuning bij bezoeken aan o.a. huisarts en ziekenhuis. Er is ook kinderopvang beschikbaar voor mantelzorgers. Enkhuizen ondersteunt iedere mantelzorger die binnen de gemeentegrenzen woont, ongeacht de woonplaats van de zorgvrager. Daarnaast subsidieert Enkhuizen enkele organisaties die mantelzorgers ondersteunen, o.a. het Alzheimer café, GGZ NHN (met hun familie vertrouwenspersoon, die veel informatie kan geven over ziektebeeld, contact met hulpverlening, etc. ) GGZ NHN biedt ook cursussen, o.a. hoe om te gaan met depressie. De Wering, biedt lotgenotencontactgroepen en diverse cursussen over allerlei onderwerpen: van administratie tot emotionele ondersteuning. Bij ieder keukentafelgesprek wordt er gevraagd naar mantelzorgers (en gemeld dat een mantelzorger bij het gesprek aanwezig mag zijn), daarbij wordt ook het geheugensteuntje verstrekt. Er is echter geen verplichting je te registreren als mantelzorger, en veel mensen hebben daar geen behoefte aan. Het Zorgloket komt dus wel veel meer mantelzorgers tegen dan dat er geregistreerd staan. Er is ook het landelijk mantelzorgcompliment, maar het kost erg veel moeite om je daarvoor aan te melden. Je moet ook zorgen voor iemand die AWBZ-zorg ontvangt, anders kom je überhaupt niet in aanmerking. 2
In zorginstellingen en verzorgingshuizen zijn ook mantelzorgers actief, naast de professionele zorg. Vooral echtgenoten van wie de partner wordt opgenomen, zij hebben vaak moeite met loslaten van de mantelzorg. Mantelzorg speelt een steeds belangrijker rol, ook bij intramurale zorg. Er zijn verschillende soorten mantelzorg: voor mensen met dementie, mensen met psychische problemen, mensen met fysieke problemen, en verschillende mantelzorgers: jongeren, ouderen, werkenden. Kortom: een breed veld, met veel verschillende mensen en achtergronden. Regionaal is een project gaande dat is voortgekomen uit een subsidieaanvraag van de 7 West-Friese gemeenten aan de provincie. Gemeenten hebben gemerkt dat het lastig is om mantelzorgers te bereiken en om op dit gebied goed samen te werken. Ze zijn dus om tafel gegaan, ook met de Wering als hoofdaanbieder en hebben afgesproken dat de mantelzorgondersteuning zoveel mogelijk lokaal aangeboden moet worden. Daarnaast is er een kennisbank nodig voor de zorgloketmedewerkers, en voor mantelzorgers. Niet alleen als website, maar ook telefonisch en via het loket. Zo kunnen de loketmedewerkers deskundigheid delen en de mantelzorgers informatie vinden. Voor 2014 is er een subsidieaanvraag ingediend om het kennisplatform uit te breiden naar de informele zorg, zoals Zonnebloem en Helpende Handen. Vragen en opmerkingen: - Zijn er vrijwilligers die respijtzorg kunnen bieden? Die zijn er zeker. Maar sommige zorgvragers willen geen ander, veel mantelzorgers voelen zich ook heel erg verplicht om de zorg te blijven verlenen. En een vrijwilliger laten komen kan dan ook een hoge drempel zijn. Maar het is wel heel belangrijk dat de mantelzorgers af en toe een dagje rust hebben, juist om hun last te verminderen. - Trend: de vraag naar mantelzorg zal toenemen; en ook de druk op mantelzorgers zal toenemen. Er is vanuit de overheid veel minder geld beschikbaar. Effectieve ondersteuning is dus steeds belangrijker. - Respijtzorg is breed: niet alleen de huishoudelijke hulp die het zorgloket kan verstrekken, maar ook de dagopvang in verzorgingshuizen en op zorgboerderijen. Alles wat de mantelzorger lucht kan geven, kan respijtzorg zijn. - Steunpunt Zorg voor Welzijn heeft buddy s t.b.v. respijtzorg, die worden daarvoor opgeleid. Gemeente Enkhuizen heeft prestatieafspraken met het Steunpunt gemaakt. Tot op heden was er voldoende capaciteit, maar inmiddels wordt het lastiger. Er volgen binnenkort nieuwe gesprekken met deze organisatie, de gemeente wil deze vorm van respijtzorg wel graag overeind houden. - In Medemblik zijn ook ervaringsdeskundigen uitgenodigd om te praten over mantelzorg. Tot voor kort deed Enkhuizen dat niet, in 2013 zijn ze er wel mee begonnen. Het aanbod dat er is, is voor alle mantelzorgers maar in de concept-wmo-nota staat dat de gemeente zich jaarlijks wil richten op een nieuwe doelgroep, om hun kennis en vaardigheden op dat specifieke gebied te verbeteren. Het is een prima ontwikkeling als de loketmedewerkers zich bezig houden met de belevingswereld van de mensen die zij als cliënten aan het loket krijgen. - De aanvraag van de gemeenten aan de provincie voor het Kenniscentrum, heeft als kern: dat er een plek is waar je als loketmedewerker informatie kunt vinden over hoe om te gaan met de heel diverse problematiek die je bij cliënten kunt tegenkomen. De deskundigen op het kenniscentrum zijn geen ambtenaren. Het is een programmagroep waarin voornamelijk organisaties zijn vertegenwoordigd die zich richten op mantelzorgondersteuning. Zo proberen de ambtenaren elkaar te ondersteunen en te verwijzen naar de goede hulpverlening. - Er is ook een dergelijk initiatief op het gebied van passend onderwijs, aansluiting daarbij zou nuttig zijn. - Mw. Slagter vindt het advies om als gemeente te benadrukken dat het belangrijk is dat er bij ieder gesprek met medewerkers van het Zorgloket een tweede persoon aanwezig is, een goed advies. Twee horen meer dan een, dus dan is de kans ook groter dat er meer informatie duidelijk overgebracht wordt. - Zorgboerderijen: wat betekenen zij voor de gemeente, en andersom? Hoe is de samenwerking? Er zijn heel veel verschillende zorgboerderijen, en die hebben allemaal een ander aanbod. De een is open voor iedereen ongeacht leeftijd of handicap, anderen richten zich juist op een specifieke doelgroep. De samenwerking tussen de gemeente en de zorgboerderijen is vrij recent opgestart. Onlangs is het personeel van het Zorgloket op bezoek geweest bij zorgboerderij de Elsenburg. Er is bij de gemeente wel bekend welke zorgboerderij welk aanbod heeft, en hoe het zit met vervoersvergoeding. 3
- Zorgboerderijen kunnen door hun dagopvang een vorm van respijtzorg bieden. De zorgvrager kan meepraten over het aan te bieden programma, de mantelzorgers gaan niet mee en hebben rust op het moment dat de zorgvrager in de zorgboerderij is. De voorzitter dankt mw. Slagter hartelijk voor alle informatie. Zodra het Kennisplatform in de lucht is, (subsidie via de RSA), is mw. Slagter altijd bereid daar meer over te vertellen. Ook over haar andere beleidsterreinen en natuurlijk mantelzorg is ze altijd bereid vragen te beantwoorden. Dit stelt de Wmo-raad op prijs. 5. Passend Onderwijs in Enkhuizen Dhr. Weustink geeft een toelichting op de huidige situatie: de drie schoolbesturen in de regio West- Friesland (Hoorn 1, Hoorn 2 en De Streek) zijn inmiddels gefuseerd om aan het wettelijk minimum aantal leerlingen te voldoen. Deze fusie is in goed overleg en goede harmonie tot stand gekomen. Zowel het speciaal onderwijs als het regulier en bijzonder onderwijs vallen onder het nieuwe samenwerkingsverband. De nieuwe samenwerkingsverbanden moeten voor iedere leerling een passende plek in het onderwijs vinden: dat betekent indiceren (rugzakje creëren) en/of plaatsen in het speciaal onderwijs. Dit moet uiterlijk januari 2015 draaien. In dit samenwerkingsverband wordt al op deze manier gewerkt, dus dat moet lukken. Probleem is (en dat ziet de wethouder anders) dat de mensen in het onderwijs lang niet allemaal hetzelfde zijn: lang niet iedere leerkracht is even goed in het omgaan met leerlingen met een extra zorgvraag. Van alle leerkrachten wordt verwacht dat zij leerlingen opvangen die ze voordien nooit opvingen en dat ook nog in grotere groepen. En niet iedere leerkracht is daarvoor geschikt. Bijkomend probleem is dat de ambulante begeleiding vanuit het speciaal onderwijs vanuit het Rijk op nul gezet is, dus de leerkrachten krijgen daar ook geen ondersteuning meer van. Indicatiestelling van leerlingen vindt plaats in het samenwerkingsverband. Dit ontvangt ook een budget voor iedere leerling, waarvan een deel bedoeld is voor specifieke ondersteuning van leerlingen met een zorgvraag. Het is echter geen geoormerkt budget, en het bedrag is lager dan er nu aan speciaal onderwijs en ambulante ondersteuning uitgegeven wordt. Er is veel kennis aanwezig bij de instellingen voor speciaal onderwijs in deze regio, dit moet behouden blijven. Binnen het samenwerkingsverband wordt regelmatig geëvalueerd. Met de Inspectie worden prestatieafspraken gemaakt, over de voortgang ook van zorgleerlingen. Wat verandert er voor leerlingen met rugzak / plek op speciaal onderwijs? - Rugzakjes vervallen, het geld gaat naar het samenwerkingsverband. - Als een leerling naar speciaal onderwijs moet, moet de leerlingfinanciering met hem/haar mee. Dat loopt niet altijd even soepel, maar hier valt in goed overleg wel uit te komen. Begeleiding binnen passend onderwijs gaat tot 18 jaar. Kinderen worden zoveel mogelijk richting zelfstandigheid begeleid. ZMLK leerlingen lopen veel stage, aan het eind van hun opleiding meestal rond 3 dagen per week. Ligt ook aan wat een leerling aan kan, natuurlijk. Supermarkt DEEN is een geweldig bedrijf waar veel stageplekken zijn. 6. Schuldhulpverlening in Enkhuizen De Wmo-raad heeft de stukken over schuldhulpverlening niet ontvangen omdat deze naar het Sociaal Beraad zijn gegaan. Het Sociaal Beraad heeft ook een advies uitgebracht aan het college. In de bijeenkomst in Stede Broec zijn de beleidsregels Schuldhulpverlening besproken. Dit is een goed onderbouwd stuk, en de uitvoering vindt ook al plaats. Ondanks dat de Wmo-raad dus niet heeft kunnen adviseren, loopt het al met al redelijk goed. Overigens is de Wmo-raad in regionaal verband wel bij een startbijeenkomst uitgenodigd. Afgesproken wordt dat de Wmo-raad de situatie volgt en wanneer dit nodig lijkt, alsnog een ongevraagd advies uitbrengt. De voorzitter zal ook het advies van het Sociaal Beraad opzoeken. 4
Ook het regionale Wmo-communicatieplan is niet aan de Wmo-raad voorgelegd. Allicht kan daar ook nog een ongevraagd advies over uitgebracht worden. Over het algemeen kan gesteld worden dat de gemeente van mening is dat de stukken die de Wmo-raad niet krijgt, niet van advies hoeven te worden voorzien. Misschien is het mogelijk om in de Agendacommissie af te spreken dat de Wmo-raad ook stukken ontvangt waarop geen advies nodig is, maar dan ter kennisname. Betere informatie zal de kwaliteit van de adviezen ten goede komen. Afgesproken wordt dat de Wmo-raadsvergaderingen in 2014 ongeveer 2 weken vóór de raadscommissie BOFS (Burgers, Onderwijs, Financiën, Samenleving) gepland gaan worden. Op die manier kunnen we de agenda van de commissie inzien en bijbehorende stukken opvragen en al dan niet gevraagd van advies voorzien. Naar aanleiding van de bijeenkomst over schuldhulpverlening staan de Wmo-raden van de SEDgemeenten nu meer open voor meer samenwerking. 7. Standpuntbepaling t.a.v. initiatieven zelfstandige ondernemers o.g.v. de WMO Twee vergaderingen geleden waren er ook toehoorders, mensen die een onderneming wilden starten op het gebied van dagbesteding. Er lag nog geen vastomlijnd plan. Zij hadden de hoop hier ook zaken te doen, die hoop kwam niet uit. Inmiddels is er het WmoBuroFlo, van deze zelfde initiatiefnemers. De vraag is of het belangrijk is dat de Wmo-raad of de gemeente cliënten waarschuwt dat voor iedere vorm van vergoeding van zorg een indicatie van het CIZ nodig is. Uiteindelijk is de Wmo-raad er om de belangen van de mensen die te maken hebben met de Wmo te behartigen. Aanbieders van zorg (zoals zorgboerderijen) verkeren in grote onzekerheid over het toekomstig gemeentelijk beleid. Met welke aanbieders gaat de gemeente straks in zee? Hoe zit het met de omliggende gemeenten? Ook de medewerkers van het Zorgloket weten nog heel veel niet, bleek tijdens het bezoek aan de Elsenburg. Afgesproken wordt dat in de Agendacommissie de voorzitter vraagt naar de gemeentelijke plannen rondom aanbesteding. Op basis daarvan kan in een volgende vergadering een advies geformuleerd worden over de aanbieders waarmee de gemeente in zee zou moeten gaan. Het zou goed zijn dit advies regionaal aan te pakken. Daarnaast adviseert de Wmo-raad de gemeente duidelijk aan alle cliënten van het Zorgloket te laten weten dat voor vergoeding van zorgkosten een indicatie nodig is. Wie de zorg zelf wil en kan betalen, kan dat natuurlijk gewoon doen. 8. Korte verslagen over: 8.1. AWBZ: 7 West-Friese gemeenten 23/9 Dhr. Weustink is erbij geweest. Het was een interessante bijeenkomst, waarin vooral veel discussie plaatsvond. Er zijn weinig nieuwe inzichten of standpunten uit naar voren gekomen. De discussie ging over de volgende vragen: op wat voor manier moet de gemeente burgers activeren en stimuleren? Hoe zou de gemeente invulling moeten geven aan bezuiniging op de Wmo-voorzieningen (30-40%)? Indien er regionale verschillen tussen gemeenten zijn/ontstaan, hoe moet je daarmee omgaan en wat zijn de voor- en nadelen? Mw. Limberger van de gemeente Enkhuizen was aanwezig, zij zou een verslag moeten hebben. De voorzitter vraagt dit op. 8.2. AWBZ; 3 SED gemeenten 26/9 Dit was een presentatie van het programma Aandacht voor Iedereen. Het is mogelijk om deze presentatie ook aan de Wmo-raad van Enkhuizen te laten geven (gratis). Of dit veel toegevoegde waarde heeft moet nog blijken. 8.3. Veiligheid in Enkhuizen 7/10 Het verslag staat op de site. 9. Wie gaat waar naar toe? - 29 oktober: Heerhugowaard. Dhr. Weustink gaat, en schrijft zichzelf in. - Netwerkbijeenkomst Mantelzorg, 18 november Schagen van 13 tot 16 uur. Mw. Dangermond en dhr. Hage proberen hierbij te zijn. 5
- Mantelzorgpanel: gemeentehuis Medemblik Wognum: 21-11 van 10 tot 12 uur. Hier zijn vooralsnog geen aanmeldingen voor. - 30-10: RSBO, presentatie van Cisca Groeneveld. Mw. Dangermond gaat erheen. - 9 november Bonte Veer: 7-landen dag.16:00 uur. Bijeenkomst om kennis te maken met andere culturen in Enkhuizen. De voorzitter roept alle leden op te gaan. - ANBO 22 november, Scheiden Wonen en Zorg. Mw. Deen en mw. Dangermond gaan erheen. 10. Ingekomen / Uitgezonden post en e-mail: Zie postlijst. Voor kennisgeving aangenomen. 11. Voortgangsoverzicht De kolom met startdata wordt verwijderd, deze zorgt voor onnodige verwarring. Het overzicht wordt voor kennisgeving aangenomen. 12. Rondvraag - Mw. Deen meldt dat het Seniorenplatform is opgeheven, maar dat er nog steeds mails van de Wmo-raad binnenkomen. De voorzitter lost dit op. - Folder: Ellen Mak bij de gemeente is degene die verantwoordelijk is voor het verspreiden van de folder aan de nieuwe bewoners van Enkhuizen. Dhr. Van der Kruk neemt contact met haar op. - De folder is voor 1 januari 2014 klaar. Volgende keer op de agenda. - Graag een duidelijk overzicht van de attachments bij de agenda, of een duidelijke link naar een lijstje met attachments. - Dhr. Hage zal samen met dhr. Weustink de website bekijken, en kijken of er mogelijk aanpassingen nodig zijn. 13. Sluiting Volgende vergadering: 18 november. Plaats en tijd nog niet bekend. 6