Welkom bij de Velt-presentatie over de Bio-diverse Moestuin door Janneke Tops
Even voorstellen: Velt Bio-diversiteit... in bodem en compost. in je tuin... door zelf zaadgoed te telen
Even voorstellen: Janneke
Sinds 2012 weer in Nederland: nieuwe uitdagingen - Velt-lesgever Gezonde Moestuin Cursussen, lezingen, advies, begeleiding samentuingroepen
Velt: Vereniging voor ecologisch leven en tuinieren Al bijna 40 jaar Stimuleren van ecologisch tuinieren en leven door:
Promotie Markten bezoeken Lokale markten Rotterdam, Utrecht, Haarlem, Leerdam, Vught
Campagne Eco tuindagen Nederland 31 mei en 1 juni 2014 2011 /10 tuinen 2012 / 21 tuinen 2013 / 45 tuinen 2014 / 59 tuinen Totaal 2014 (NL + België): 188 tuinen
Informatie
Velt-afdelingen worden ondersteund vanuit Antwerpen en Noord-Brabant Organisatie Aanbod allerlei activiteiten Berichten en info via Seizoenen Krachten bundelen!
Velt in België 14.500 leden 900 vrijwilligers 110 afdelingen en werkgroepen 9 coaches 110 lesgevers 20 beroeps krachten
Velt in Nederland: ledenaantal 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 leden maart 2014: 1800 leden
19 Velt-afdelingen in Nederland 3 Velt-afdelingen in wording waaronder Assen en Groningen
Lid worden van Velt? Dat kan vandaag bij de Velt-kraam 30 euro p.p. (gezin) per jaar 6 keer Seizoenen tijdschrift Korting op boeken Nog meer voordelen, vraag het aan de kraam
Biodiversiteit
Waarom is biodiversiteit belangrijk? Wat kun je zelf doen?
De kringloop waar het allemaal om draait
Het natuurlijk kapitaal uit de kringloop Eco systeem diensten Bron: www.biodiversiteit.nl/
Meer biodiversiteit = Meer natuurlijk kapitaal en Veerkrachtige ecosystemen
Veerkrachtige ecosystemen Kunnen beter inspelen op veranderende omstandigheden, stress-situaties
In tegenstelling tot monoculturen
Stand van zaken biodiversiteit in NL
Laatste decennia: 75% van de biodiversiteit wereldwijd verdwenen (bron: Vandana Shiva)
Noodklok: het is 5 voor (of over?) 12
Wat kun je zelf doen? Biodiversiteit zaaien en allerlei soorten een kans geven: ieder tuintje telt!
Biodiversiteit in de bodem
Op een gezonde bodem groeit gezond voedsel = de basis voor gezond leven
Plant bepaalt zelf wat hij opneemt uit de bodem Maar de bodem moet daartoe wel voldoende bio-divers en dus gezond zijn
Stand van zaken voedingskwaliteit gangbaar voedsel in 2002 t.o.v. 1985 Mineralen en vitaminen in mg per 100 gr levensmiddel Levens middel Onderzochte stof 1985 1996 2002 Percentage 85 02 Broccoli Calcium 103 33 28-73% Foliumzuur 47 23 18-62 % Magnesium 24 18 11-46 % Bonen Calcium 56 34 22-61 % Foliumzuur 39 34 30-23 % Magnesium 26 22 18-31 % Vitamine B6 140 55 32-77 % Bron: 1985 Farmaceutisch bedrijf Geigy (Zwitserland) 1996 en 2002: levensmiddelenlaboratorium Karlsruhe / sanatorium Obertal
Oorzaak van afname voedingskwaliteit O.a. afname biodiversiteit in de bodem
Wat is een bodem?
Bodem structuur
Het moedermateriaal van de bodem: zand
Leem (=silt)
Klei
Klei-humus complex
Bodem organische stof begrippen Organische stof Compost Humus Bodemleven
Bodemleven
In 1 gram gezonde bodem (= ca gewicht van een paperclip) vind je een enorme biodiversiteit
Kg per ha Aantal soorten Aantallen exemplaren Bacteriën 2.300 Schimmels 2.700 Protozoa 150 60.000 Regenwormen 1.000 7.000 7.500.000 per ha Geleedpotigen (o.a. insecten) 1.000 Algen en diatomeeën/diatomen 1.000 tot 100.000 Nematoden/aaltjes 20.000 per theelepel Slakken 40.000 Totaal Gewicht van 1 koe = ca 8.150 600 kg kg Gewicht bodemleven op 1 ha = 14 koeien Uit: Teaming with microbes minimaal!
Wat is een gezonde bodem? een goed evenwicht tussen - Aarde: vaste deeltjes - Water - Vuur: bodemleven - Lucht: met name zuurstof Veel bodems zijn tegenwoordig te arm aan organisch stof en bodemleven Een bodem met een goede structuur is kruimelig.
Het geheim van de smid: organische stof / humus en een rijk bodemleven (= bodem-bio-diversiteit) zorgen voor: - Opslag en beschikbaarheid voedingsmineralen - Opslag water (1 kg org. stof kan 9 * zoveel water bergen) - Lucht door structuur - Ziektewerend vermogen - ph bufferend vermogen
Hoe kun je de bodem beoordelen Graaf een gat en kijk Observeer hoe de planten groeien Zelf je bodem beoordelen m.b.v. Gaia-tips (www.gaiabodem.nl) Analyse bij GAIA bodemonderzoek (ca 66 euro): www.gaiabodem.nl Velt onderzoekt op dit moment Nederlandse bodemlaboratoria
Hoe zorg je ervoor dat de bodem gezond wordt en blijft Ruime vruchtwisseling en/of combinatieteelten Goede en voldoende compost Groenbemesters zaaien Bodem bedekken (mulchen) Beddenteelt: lucht in de bodem! Het kan een paar jaar duren voordat een moestuinbodem gezond is
Mulchen Let op slakken!
Of je kiest een kleine moestuin. gebruik bij vierkante meter bakken geen potgrond / turf maar (zelfgemaakte)bladcompost of cocopeat, Om turf te winnen worden natuurgebeiden afgegraven.
Compost: een broeinest van biodiversiteit
Compostering = natuurlijke afbraak van organisch materiaal tot plantenvoeding en humus - In de bodem - Op een composthoop of in compostbak: - Warme compost - Koude compost - Wormenbak
Een goede composthoop Goed evenwicht tussen aarde, water, vuur en lucht
Composthoop
VLACO Vlaamse Compost Organisatie: Diploma: compostmeester
Wormencompost
Bladcompost
Compost preparaat Mengsel van compost, gedroogde kruiden, schimmels, bacteriën etc. die bodembevorderend werken Zelf maken: Compostthee machine max. 8 uur op 25 C www.gezondgroep.nl Of mengsel kopen, brouwen niet nodig Ervaringsdeskundige: biologische wijngaard El Placer in Lelystad Al ver voor Christus bekend (Cato: De Agricultura )
Planten preparaten Planten ondersteunen in hun groei en ontwikkeling Plantenpreparaten, bv.brandnetelgier
Biodiversiteit in je tuin
Zorg voor veel soorten Groenten Kruiden en bloemen Bomen en heesters Rassen Dieren (van klein tot groot)
Veel soorten krijg je door Ruime vruchtwisseling: veel veldjes Combinatieteelt - binnen een vruchtwisseling (bv. wortel/ui) - Permacultuur - Vierkante meter bak Andere planten integreren: Kruiden, bloemen, heesters, bomen
Permacultuur ontwerp
Guerilla gardening! In plaats van the monoculture of the mind
Zaad bommen
Dieren werken mee in de tuin..
Biodiversiteit in stand houden door zelf zaad te telen
Zaadgoed: het begin van alle leven
het in stand houding van biodiversiteit
en is belangrijk voor voedsel soevereiniteit
Genetische diversiteit = Veerkrachtige systemen
Biodiversiteit hoort vooral te groeien op land en in zee en niet in een vrieskist weggestopt, toegankelijk voor slechts enkelen Svalbard Global Seed Vault
Those who control the seeds, control the food and control the planet (citaat van Vandana Shiva, winnares alternatieve nobelprijs in1993)
Het kan ook anders: zaadgoed telen in eigen hand nemen! Zelf doen of onafhankelijke zaadbedrijven en zaadcoöperaties steunen
Zelf zaadgoed telen = een ambacht en vraagt kennis kunde aandacht dus tijd en liefde!..
Maar je kunt gelijk beginnen met Veel bloemen en kruiden (Goudsbloem, Oost-Indische kers, stokroos, zonnebloem,..) - Doperwt, spercieboon, tuinboon - Courgette, komkommer, pompoen (oppassen voor kruisbestuiving) -
Isolatie afstanden Soort Bestuiving Door Isolatie afstand(*1) Winterpostelein Zelfbestuiving 2 m Doperwt Zelfbestuiving Geen Spercieboon Vnl zelfbestuiving Insecten 5-10 m, 1 km (Kokopelli) Sla Vnl zelfbestuiving Insecten 2-5 m Tomaat Vnl zelfbestuiving Insecten 3-4 m Komkommer Kruisbestuiving 150 m Pompoen Kruisbestuiving Insecten 250 m Prei Kruisbestuiving Insecten 150 m Suikermais Kruisbestuiving Wind 400-500 m Radijs Kruisbestuiving Insecten 150 m. (*1) Isolatieafstand = de minimale afstand die er in een teeltseizoen moet zijn tussen twee verschillende rassen van dezelfde soort om kruisbestuiving te voorkomen. Bronnen: Kokopelli en Pro Specie Rara, soms zeer verschillende adviezen
Meer weten? Velt biedt aan: - www.biozaden.be: veel leesvoer - Lezingen en workshops door Velt-lesgevers - Ecozoekertjes in Seizoenen - Activiteitenkalender: ruilmarkten! - Velt-zadenwerkgroep: meld je aan!
Cursusdagen Zelf zaden telen van Stichting Zaadgoed: 28 maart, 2 april, 9 april Groningen, Utrecht, Den Bosch en op verzoek ook elders 1 halve dag in het voorjaar (+ zaaien) 1 halve dag in het najaar (+ oogsten) Meer info: www.zaadgoed.nl