De foto's in deze handleiding komen uit verschillende landen in het Zuiden. In het kader van het project 'Correspondenten in het Zuiden' zal je in deze stap foto's aanreiken uit hetzelfde land (het land van correspondentie), maar over verschillende kinderen van de klas van de correspondent. (De foto's hieronder zijn afkomstig van de DVD Kinderen in het Zuiden, een uitgave van Djapo vzw.) Kies de foto's die het best aansluiten bij de verhalen en interesses van de eigen klasgroep (zie stap 2). Op deze manier ga je actief op zoek naar gelijkenissen tussen ervaringen van de kinderen hier en ervaringen van kinderen elders. De gelijkenissen zijn het vertrekpunt, zo bouw je de herkenbaarheid zelf in. Later zullen de kinderen sowieso ook verschillen opmerken. KENNISMAKEN MET DE KLAS Als de kinderen hier nog niet hebben kennis gemaakt met de klas in het Zuiden, kan je de klas best eerst voorstellen. Laat hen zichzelf voorstellen aan de hand van een aantal foto's en bijhorende tekst: de klasfoto: - Hoeveel kinderen zitten er in de klas? Hoeveel jongens en meisjes? - Hoe heten de kinderen? - Hoeveel juffen of meesters heeft de klas? - Beschrijf de klas. - Wordt er soms ergens anders les gegeven dan in de klas? de eetzaal: - Beschrijf de eetzaal. - Wordt er binnen of buiten gegeten? - Wat eten de kinderen? - Blijven alle kinderen op school eten? - Om hoe laat wordt er gegeten? de school: - Hoeveel kinderen zitten er op school? Hoeveel juffen en meesters? - Beschrijf het schoolgebouw. - Dragen de kinderen een schooluniform? Hoe ziet het er uit? de speelplaats: - Hoe groot is de speelplaats? - Wat doen de kinderen op de speelplaats? ons lievelingsgerecht: - Welk gerecht hebben we al eens met de klas gemaakt? Lust iedereen dit? - Welke zijn de lievelingsgerechten van de kinderen uit de klas? daglijn van de klas: - Om hoe laat begint/eindigt de school? - Om hoe laat is het speeltijd/middagpauze? - Wanneer eten de kinderen op school? Maak een daglijn. (zie deelthema 'Wanneer eten we?')
WERELDKAARTMETHODIEK Als je werkt met foto s van kinderen in het zuiden, is het voor kinderen van je klas interessant als je het land dat aan bod komt, aanduidt op een (blinde) wereldkaart, een kinderatlas of een wereldbol. Hoe ga je te werk? - Na het tonen van de foto, zoek je het land op in de atlas of op de wereldbol. - Je duidt het land aan of kleurt het in op de blinde wereldkaart. - Je hangt de foto op de wereldkaart. - Met een touwtje verbind je het land met de foto. Het is zinvol om de kaart een heel schooljaar lang te gebruiken, naar aanleiding van de actualiteit en bij het verwerken van de indrukken die kinderen zelf meebrengen naar de klas (overstroming, wereldkampioenschap, zeebeving, ). Ook wanneer je het hebt over diversiteit kan je de verschillende nationaliteiten en achtergronden van de kinderen in beeld brengen op de wereldkaart. Indien je kinderen al in stap 2 ervaringen, foto's of voorwerpen uit de grote wereld aanbrengen, kunnen die ook een plaats krijgen rond de wereldkaart. (een pakje rijst uit Thailand, kruiden uit India, Italiaans restaurant, ) GEVOELENS Koppel net zoals in stap 2, aan de foto's en ervaringen van kinderen elders een gevoel. Laat de kinderen nadenken over welke smiley het best past bij de foto (volgens hen). De gelijkenissen tussen gevoelens hier en elders zijn belangrijk om herkenbaarheid te creëren. Kleef de smiley op de foto. Opmerking: In stap 3 komen maar 3 van de 5 deelthema's uit stap 2 aan bod. De gekozen deelthema's 'Wanneer eten we?', 'Wat eten we?', 'Waar eten we?' zijn gemakkelijk toe te spitsen op het klas- en/of schoolgebeuren. De deelthema's 'Ik kook' en 'Ik haal eten' zijn gemakkelijker om uit te werken wanneer je je zal verdiepen in de leefwereld van één kind (zie stap 4).
VOORBEELDEN VAN WERKEN MET FOTO'S OVER KINDEREN IN HET ZUIDEN DEELTHEMA 'WANNEER ETEN WE?' Deze foto toont Madjid in Burkina Faso. Hij eet brood als ontbijt. De foto sluit aan bij het verhaal van Furkan uit stap 2: Furkan vertelt dat hij 's ochtends het liefst cornflakes eet, maar soms moet hij ook een boterham eten van papa. - Wie zie je op de foto? - Wat doet Madjid? - Waar is hij? - Vindt hij het lekker? Waaraan zie je dat? - Wat zie je naast Madjid liggen? - Welk moment van de dag kan het zijn? Furkan kleeft een boos gevoelspictogram op de foto omdat hij denkt dat Madjid ook soms liever cornflakes eet. Hij kleeft ook een blij gevoelspictogram omdat Madjid er wel tevreden uit ziet. - Maak een daglijn waarop je aangeeft wanneer de kinderen eten. Een gemeenschappelijk gedeelte toont de tijdstippen waarop we op school eten. Wanneer de kinderen buiten school eten kan verschillen: maak ook dit zichtbaar op de daglijn. Gebruik afbeeldingen, knipsels of verpakkingen om aan te geven wat er gegeten wordt. - Vertrek van de daglijn van de kinderen uit de klas in het Zuiden. Hang beide daglijnen onder elkaar en maak gebruik van de klasfoto of individuele foto's van de kinderen om aan te duiden over wie het gaat. - Wanneer is je honger het grootst op een dag? - Kan je altijd zomaar eten als je honger hebt? - Mag je kiezen wat je eet als ontbijt? - Wat zou je het allerliefste eten 's ochtends? - Moet je altijd ontbijten? Van wie? Waarom? - Heb je soms geen honger, maar eet je toch? - Is het nuttig om te eten voor de honger die komt? - Ontbijt je soms ongezond? - Heb je al eens zelf brood gebakken? Hoe doe je dat? - Mag je soms mee naar de bakker? Wat vind je er leuk aan? - Welke broden vind je allemaal bij de bakker?
DEELTHEMA 'WAT ETEN WE?' Deze foto toont een kind dat een banaan eet in Brazilië. De foto sluit aan bij het verhaal van Roel en Silke uit stap 2: Roel heeft een appel mee omdat dit zijn lievelingsfruit is. Silke bracht een stuk fruit mee. Zij eet in de voormiddag altijd fruit omdat dit moet van mama. Maar ze zou liever een koek eten. - Wat zie je op de foto? - Wat eet het kind? - Vindt hij het lekker? Waaraan zie je dat? - Hoe voelt hij zich? - Zou zijn mama of papa hem helpen bij het schillen van de banaan? - Waar is het kind? Waaraan zie je dat? - Denk je dat er bananen groeien in Brazilië? Groeien bananen in België? De kinderen kleven een blij gevoelspictogram op de foto omdat ze denken dat de jongen trots is dat hij zelf zijn banaan mag schillen. - Zorg voor een fruitmand in de klas. Van waar komt het fruit? (Dit kan je zien op het stickertje dat op het fruit kleeft of aan het bordje in de winkel waarop de prijs en het land van afkomst vermeld staan.) Maak een grote poster met een appel op. Kleef de stickertjes van al het fruit op de poster: in de appel als het fruit van bij ons komt, buiten de appel als het fruit van ver komt. - Laat de kinderen een stuk fruit uit de fruitmand beschrijven: het is groen, rond, het groeit aan de bomen, er staat een boom met dit soort fruit op de speelplaats, Andere kinderen raden over welk fruit het gaat. - Wanneer groeit welk fruit? Maak een seizoenskalender. Gebruik hiervoor 4 grote witte bladen: 1 voor elk seizoen. Teken een boom zoals een boom eruit ziet in het seizoen. Zoek afbeeldingen van groenten die groeien in dat seizoen. - Op http://www.velt.be/joomla/index.php?option=com_content&task=view&id=1674&itemid=86 vind je een fruitkalender. - Eet jij elke dag fruit? Wanneer? - Mag jij zelf kiezen welk stuk fruit je eet? - Kan jij al zelf fruit schillen? Helpt je mama of papa je hierbij? - Wat is jouw lievelingsfruit?
DEELTHEMA 'WAAR ETEN WE?' Deze foto toont kinderen die aan het eten zijn op school in Thailand. De foto sluit aan bij het verhaal van Lucas en Tristan uit stap 2: Lucas blijft elke middag op school eten. Hij eet boterhammen en een koek samen met vriendjes in de grote refter van de school. Tristan laat zijn eetbonnetjes zien. Warm eten doet hij 's middags op school. 's Avonds eet hij met mama en papa boterhammen, soms mag dat voor de tv! - Wat zie je op de foto? - Hoeveel kinderen zie je? - Denk je dat de kinderen elkaar kennen? Denk je dat de kinderen van hetzelfde klasje zijn? - Wat doen de kinderen? - Waar zijn ze? - Is de eetzaal binnen of buiten? - Wat eten ze? - Vinden ze het lekker? Hoe kan je dat zien? De kinderen kleven een blij gevoelspictogram op de foto omdat de kinderen op de foto lachen en hun bord leeg eten. - Laat de kinderen een rollenspel spelen over het gebeuren in de eetzaal op basis van de foto. Geef hen daarvoor bordjes en lepels, laat het rollenspel indien mogelijk buiten doorgaan. - Maak samen een warme maaltijd klaar om 's middags met de klas te eten. Dat kan een Thaïs gerecht zijn met rijst wat de kinderen op de foto ook soms eten op school, of een eigen Belgische variant. Dit sluit aan bij het verhaal van Tom uit stap 2: Tom heeft een zakje rijst bij. Op vakantie in Thailand heeft hij superveel rijst gegeten, net zoals de mensen daar. Ze hadden daar ook kokosnoten! - Hoe werd het rollenspel gespeeld? - Heb jij al eens buiten gegeten op school? Is dat leuk? - Vond je het even lekker als de kinderen op de foto?