Organisatie ivm Autisme: Federatie Centra voor Ambulante revalidatie WIE ZIJN DE CENTRA VOOR AMBULANTE REVALIDATIE (CAR)? De revalidatiecentra bevinden zich op de tweedelijn van de gezondheidszorg. Dit betekent dat men er enkel terecht kan op voorschrift van een verwijzende arts. Dit kan een schoolarts, huisarts of specialist zijn. De onderzoeken en de behandelingen gebeuren ambulant. Men verblijft dus niet in het revalidatiecentrum maar men keert na elke interventie terug naar huis. Men beoogt maximale ontplooiingskansen of revalidatiemogelijkheden te bieden ten einde in de maatschappij (school, werk, sociaal leven) zo goed mogelijk te functioneren. De centra zijn erkend door het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap en de revalidatie gebeurt voor rekening van het Rijksinstituut voor Ziekte en Invaliditeitsuitkering (RIZIV). Het grootste gedeelte van de kosten wordt betaald door het ziekenfonds en enkel het remgeld is ten laste van de revalidant. WIE KAN ER TERECHT Peuters, kleuters, kinderen van de lagere school, maar ook volwassenen kunnen in een revalidatiecentrum terecht voor multidisciplinaire diagnostiek en multidisciplinaire behandeling. Dit laatste betekent dat de aangemelde problemen van die aard zijn dat een samenwerking tussen verschillende therapeuten inclusief geneesheer-specialist(en) noodzakelijk is voor het onderzoek en de behandeling. De jongste kinderen vertonen meestal een algemene ontwikkelingsvertraging. Ze hebben stoornissen op vlak van taal, motoriek, gedrag, aandacht enz. Er kunnen ook meer specifieke problemen zijn, zoals contactstoornissen, autismespectrumstoornissen,.... Bij de lagere schoolkinderen gaat het om meervoudige stoornissen. Dit wil zeggen dat bijvoorbeeld een leerstoornis samengaat met één of meerdere stoornissen op andere ontwikkelingsgebieden, zoals aandacht, motoriek, gedrag, sociaal-emotioneel,.... Het kan ook gaan om kinderen met beperkte verstandelijke mogelijkheden of om overbeweeglijke kinderen (ADHD). Kinderen en jongeren met autismespectrumstoornissen kunnen hier eveneens terecht. Tenslotte worden er in sommige revalidatiecentra patiënten met gehoorstoornissen, met stotterproblemen (gelinkt aan andere problemen) of patiënten met een hersenletsel behandeld. Voor wat betreft deze laatste stoornissen gaat het zowel om kinderen als om volwassenen.
KINDEREN Kinderen met autisme en aan autisme verwante stoornissen De wetenschappelijke evolutie toonde aan dat autisme bestaat in verschillende gradaties en dat zelfs goed begaafde kinderen en volwassenen autisme kunnen vertonen. Sommigen kunnen zelfs uitblinken in welbepaalde vaardigheden (denk maar aan het rekenwonder uit de film rainman ). Het belangrijkste kenmerk van kinderen met autisme is hun bizar of vreemd gedrag. Veranderingen in hun leven of in hun omgeving kunnen leiden tot echte paniekreacties. Sommigen zijn sociaal onaangepast of sluiten zich af voor hun omgeving. Anderen zijn dan weer overdreven sociaal en eenieders vriend. Autistische kinderen hebben het bijzonder moeilijk met beeldspraak. Abstracte omschrijvingen. zijn voor hen niet begrijpbaar. Ook een gestoorde aandacht kan kenmerkend zijn bij autisme. Niet relevant voor dit onderwerp Kinderen met een mentale handicap Deze kinderen hebben beperkte verstandelijke mogelijkheden hun ontwikkeling verloopt over de ganse lijn beduidend trager dan normaal mag verwacht worden. Hun taal en motoriek is vaak gestoord. Velen onder hen stellen bovendien gedragsproblemen of hebben problemen in de omgang met leeftijdsgenootjes. Mentaal gehandicapte kinderen leren moeilijk nieuwe vaardigheden aan en hebben moeite met het begrijpen van verhaaltjes, opdrachten of vragen. A.D.H.D. Dit zijn heel spontane kinderen die overlopen van energie. Ze hebben een onweerstaanbare drang om te bewegen, te handelen en te reageren. Ze zijn bijzonder impulsief en kunnen zich niet lang concentreren. Hun gedragsproblemen zorgen ervoor dat ze door hun omgeving vaak als lastig worden bestempeld en dat ze door leeftijdgenootjes soms gemeden worden. Hun schoolse prestaties zijn veelal ondermaats. Ook op oudere leeftijd kan het probleem blijven bestaan. Sommigen worden dan opstandig of overdreven apatisch. Kinderen met complexe ontwikkelingsstoornissen Het gaat hier om kinderen met een taalontwikkelingsachterstand : deze hebben grote problemen met de uitspraak van klanken en woorden en een te beperkte woordenschat voor hun leeftijd, bovendien begrijpen ze vaak niet wat hen met woorden wordt uitgelegd. Dit gebrek aan taal en de moeilijke verstaanbaarheid vormen een hindernis in hun contacten met leeftijdsgenootjes. Ook kinderen die bijzonder moeizaam tot lezen, schrijven en/of rekenen (respectievelijk dislexie, disorthografie of discalculie) komen behoren tot deze groep.deze stoornissen zijn hardnekkig en kunnen op elke leeftijd terug de kop opsteken. Kinderen die kampen met motorische stoornissen kunnen eveneens tot deze doelgroep gerekend worden. Naast deze uitgesproken problematieken vertonen de meeste van bovenvermelde kinderen vaak aandachtsproblemen, gedragsproblemen, faalangst of andere emotionele problemen. Kinderen met specifieke vormen van stotteren Iedereen struikelt wel eens over zijn woorden, we spreken dan over normale onvloeiendheden. Sommige
kleuters maken zelfs een heuse (onschuldige) stotterperiode door. Wanneer de onvloeiendheden echter blijven voortduren en ze daarenboven een abnormaal karakter krijgen, hebben we te maken met een stoornis. Het stotteren kan zó belastend zijn voor het kind dat het allerhande bijkomende psychische en emotionele problemen gaat ontwikkelen zoals spreekangst, negatief zelfbeeld, vermijdingsgedrag of sociaal isolement. Uiterlijk kan het stotteren gepaard gaan met tics, grimassen en andere meebewegingen. Stotteren kan voorkomen in combinatie met ontwikkelingsstoornissen zoals leerstoornissen of ADHD. Dove en gehoorgestoorde kinderen Dit betreft kinderen die niet of sterk verminderd horen. De gehoorstoornis kan aangeboren zijn of verworven. Het gehoorverlies kan ook blijvend of tijdelijk zijn. Belangrijk in elk geval is het vroegtijdig onderkennen. Gelukkig kan een aangeboren gehoorverlies dankzij de systematische gehoortest door Kind en Gezin reeds in de eerste levensweken opgespoord worden. Door onmiddellijke en aangepaste revalidatie kan het verdovingsproces worden tegen gegaan waardoor de nadelige invloed op de algemene ontwikkeling voorkomen of sterk verminderd wordt. Kinderen met hersenverlamming Kinderen met één of meerdere afwijkingen in de ontwikkeling van houding en beweging waardoor de activiteit gelimiteerd wordt.deze afwijkingen zijn veroorzaakt door niet-progressieve letsels tijdens de ontwikkeling van de foetale hersenen of niet-progressieve letsels van de hersenen op jonge leeftijd. De motorische problemen bij cerebral palsy gaan vaak samen met stoornissen van de motoriek,cognitie,communicatie,perceptie,en/of gedrag. Kinderen met een verworven hersenletsel " Niet-aangeboren hersenletsel" (NAH) is de verzamelterm voor een aantal aandoeningen als gevolg van een hersenbeschadiging van de hersenen met uiteenlopende merkbare en minder merkbare gevolgen voor het slachtoffer en de omgeving. De complexiteit van die gevolgen en de kleine afstand tot de eigen leefsituatie maken de ambulante aanpak van de ambulante revalidatiecentra tot één van de meest aangewezen hulpverleningsvormen. (lees meer) Kinderen met een ernstige gedragsstoornis Kinderen en jongeren met een gedragsstoornis vertonen vaak ernstig negatief gedrag (vb. normen en regels overtreden, agressie, diefstal, liegen, ongehoorzaam,...) op regelmatige basis en in verschillende omgevingen. Hun gedrag treedt vaak al een lange tijd op en heeft een impact op hun functioneren. Vaak ligt een samenspel van opvoedingsfactoren en aanlegfactoren aan de basis van deze stoornis. Kinderen met stemmingsstoornissen Kinderen en jongeren met een stemmingsstoornis hebben gedurende een lange periode een sombere stemming, hebben nergens zin in, verliezen interesse en motivatie en voelen zich nergens meer blij over. Sommige kinderen hebben perioden van grote activiteit en opwinding vaak afgewisseld met perioden van passiviteit en somberheid. De klachten belemmeren hen in het dagelijks leven. VOLWASSENEN
Volwassenen met een hersenletsel (NAH) Na een hersenbloeding, een trombose, een embolie of een ongeval waarbij de hersenen geraakt werden, kunnen er verschillende stoornissen blijven bestaan. Meerdere hersenfuncties kunnen gestoord zijn: bewegen, evenwicht, handvaardigheid, begrijpen,lezen, spreken,... Dit veroorzaakt altijd emotionele problemen. (lees meer) Volwassenen met laryngectomie, glossectomie Laryngectomie betekent dat het strottenhoofd en dus ook de stembanden werden verwijderd. Glossectomie betekent dat een deel van de tong werd verwijderd. Dit betreft zeer zware ingrepen met ernstige spraakstoornissen als gevolg. Het spreekt vanzelf dat de meeste van deze patiënten ook kampen met emotionele en sociale problemen. Volwassenen met specifieke vormen van stotteren Stotteren wordt gekenmerkt door het herhalen van of blijven hangen op letters, klanken of woorden. Soms zijn er blokkades of wordt er overdreven gebruik gemaakt van tussenwoordjes en stopwoordjes. Uiterlijk kan het stotteren gepaard gaan met tics, grimassen en andere meebewegingen. Het stotteren kan toenemende spanningen teweeg brengen en zelfs de ademhaling bemoeilijken. Veel stotteraars ontwikkelen spreekangst, vermijden woorden, klanken of spreeksituaties en belanden in een sociaal isolement. Het negatief beeld over zichzelf als spreker kan zich uitbreiden naar de ganse persoonlijkheid. Het valt niet uit te sluiten dat dit alles kan aanleiding geven tot de ontwikkeling van psychische problemen zoals fobieën of depressies. Dove en gehoorgestoorde volwassenen Een verworven gehoorverlies kan ontstaan na ziekte, ongeval of langdurig verblijf in lawaaierige ruimtes. Dit zal uiteraard de communicatie en de sociale contacten verstoren. Deze belemmeringen kunnen echter een zodanige impact hebben op het functioneren dat ze aanleiding geven tot psychische problemen. Iemand die niet meer hoort wat er in zijn omgeving verteld wordt, kan overdreven achterdochtig worden. Tevens valt het niet uit te sluiten dat een verworven gehoorstoornis kan leiden tot een depressie, angsten of een sociaal isolement. Personen met schizofrenie Mensen met deze stoornis kunnen moeilijk nadenken en gedragen zich merkwaardig. Ze hebben vaak last van wanen, dat wil zeggen dat deze mensen dingen denken die niet zo zijn. Zo kunnen ze denken dat ze heel machtig zijn (bijvoorbeeld een koning) of dat ze achtervolgd worden. Bovendien hebben ze last van hallucinaties: ze zien of horen dingen die er niet zijn. Ze horen bijvoorbeeld stemmen van buren die over hen praten en ze uitlachen. Als je met deze mensen praat hebben ze ook vaak onsamenhangende verhalen. Tenslotte kunnen deze mensen moeilijk emoties tonen. Ze hebben weinig gezichtsuitdrukking en praten eentonig. Er zijn drie types van schizofrenie: - Gedesorganiseerd: deze mensen zijn erg actief maar gedragen zich bizar en praten vreemd. - Catatonisch: deze mensen zijn juist niet lichamelijk actief, soms staan ze uren in dezelfde rare houding. - Paranoïde: deze mensen hebben veel last van wanen en hallucinaties, onder andere achtervolgingswaan. Mensen met stemmingsstoornissen Deze mensen kunnen hun stemming niet meer regelen. De relatie tussen de werkelijke omstandigheden en de daardoor opgeroepen stemming is hier verloren gegaan. Dat kan zijn qua richting (ze zijn opgewekt bij verdrietige omstandigheden of omgekeerd) en qua sterkte (iemand is buitengewoon
somber terwijl daar nauwelijks reden voor is of andersom). Dit kan in principe leiden tot twee uiterste toestanden: de depressie en de manie.