Actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018

Actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018 Tweede tranche Europese Richtlijn Omgevingslawaai Gedeputeerde Staten Status: definitief Datum: 1 april 2014, Provincie Zuid-Holland

Inhoudsopgave Het actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018: strekking en samenvatting... 3 1. Algemeen... 5 1.1 Achtergronden van de richtlijn... 5 1.2 Verdeling van bestuurlijke verplichtingen... 5 1.3 Actieplan geluid 2008-2013... 5 1.4 Provinciaal beleidskader... 6 1.5 Een aantal uitgangspunten voor dit actieplan... 6 1.6 Wet geluidhinder in relatie tot provinciale wegen... 7 1.7 Herziening geluidregelgeving voor provinciale wegen (Swung-2)... 7 2. Geluidbelastingskaarten... 8 3. Selectieproces... 10 3.1 Inleiding... 10 3.2 Eerste selectie... 10 3.3 Resultaten... 14 3.4 Nadere selectie en prioriteitstelling... 14 4. Geluidreductie... 16 4.1 Inleiding... 16 4.2 Besluitvorming... 16 4.3 Type maatregelen... 16 4.4 Financieel... 17 4.5 Monitoring... 17 4.6 Samenwerking gemeenten... 18 4.7 Samenvattende conclusies... 18 Bijlage 1: Informatie over het actieplan geluid 2008-2013... 19 Bijlage 2: Geluidhinder en gevolgen gezondheid... 22 Bijlage 3: Eerste selectie (op basis van een drietal criteria)... 23 Bijlage 4: definitieve selectie... 25 Bijlage 5: Bronnen... 26 Bijlage 6: De geselecteerde wegdelen (apart document) Actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018 2

Het actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018: strekking en samenvatting Voor u ligt het actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018, verder te noemen het actieplan. Dit actieplan vormt de basis voor investeringen in geluidreducerende maatregelen aan en om het provinciale wegennet. Uitgangspunt daarbij is om de gunstige effecten daarvan aan zoveel mogelijk inwoners van de provincie Zuid-Holland ten goede te laten komen. Een vermindering van de geluidbelasting komt ten goede aan de gezondheid van de inwoners van Zuid-Holland en vergroot de aantrekkelijkheid van de betrokken gebieden. Met dit actieplan heeft de provincie een instrument in handen waarmee actief een bijdrage geleverd wordt aan een beter leefmilieu met minder hinder in Zuid-Holland. Het actieplan is gebaseerd op gegevens van de geluidbelastingkaarten provinciale wegen die in 2012 zijn vastgesteld. In die kaarten is aangegeven hoe groot de geluidbelasting is voor de omwonenden van provinciale wegen en wat dit betekent in termen van hinder, slaapverstoring en dergelijke. Dit actieplan bevat van die gegevens een korte weergave. Dit actieplan bevat een selectie van wegdelen die door ons in aanmerking zullen worden genomen voor geluidreducerende maatregelen. Ook bevat dit plan een prioriteitsstelling. Met het oog op die selectie en prioriteitsstelling is voor het gehele provinciale wegennet bekeken waar de plandrempel van 55 db, zoals vastgesteld in de Beleidsvisie Duurzaamheid en Milieu 2013-2017, wordt overschreden. Daarna is bekeken voor welke wegdelen toepassing van geluidreducerende maatregelen doelmatig is en technisch en operationeel mogelijk. De toepassing van deze stappen resulteert in een eerste selectie van 60 wegdelen; in totaal met een lengte van circa 110 km. Voor deze wegdelen zijn geluidreducerende maatregelen in principe doelmatig en technisch mogelijk. Het gaat om ongeveer 5.085 woningen of te wel om 11.700 personen en ongeveer 3600 personen die (ernstig) zijn gehinderd dan wel in hun slaap zijn verstoord. De betreffende wegdelen zijn vermeld in bijlage 3 van dit actieplan. Met het oog op een verdere selectie en een daarbij horende prioriteitsstelling is gekeken naar de omvang van het probleem en de akoestische leefomgevingskwaliteit van de woningen langs de in bijlage 3 vermelde wegdelen. Het resultaat van deze exercitie is weergegeven in bijlage 4. De daarin opgenomen wegdelen zullen door ons in aanmerking worden genomen voor geluidreducerende maatregelen. Het betreft in volgorde van prioriteit 31 wegdelen met een totale lente van 49,3 km. Het gaat om 4.000 woningen en andere geluidgevoelige gebouwen met ongeveer 9.200 bewoners die door uitvoering van dit plan een beter woon- en leefklimaat kunnen krijgen. Onderliggend actieplan helpt ons bij het maken van in akoestische en financiële zin verantwoorde keuzes ten aanzien van geluidreductie. De provincie wil de meest effectieve geluidmaatregelen treffen en de daarvoor beschikbare middelen zo efficiënt mogelijk besteden. Voor de in dit actieplan geselecteerde wegdelen zullen geluidreducerende maatregelen in aanmerking genomen worden. Besluitvorming vindt plaats in het kader van het planmatig beheer en onderhoud van deze wegen. Waarbij steeds bezien wordt welke geluidreducerende maatregel het meest geschikt is, want het beste toepasbaar en het meest effectief en efficiënt. Actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018 3

Leeswijzer In hoofdstuk 1 wordt ingegaan op de juridische en beleidsmatige achtergronden van dit actieplan. Daarnaast wordt kort het actieplan beschreven en ingegaan op de resultaten daarvan. Ten slotte worden een aantal uitgangspunten voor het actieplan behandeld. Hoofdstuk 2 bevat een weergave van de geluidbelastingkaarten 2012. Deze vormen de grondslag van dit actieplan. In hoofdstuk 3 is beschreven welke stappen zijn gezet om tot een selectie van wegdelen te komen die door ons in aanmerking zullen worden genomen voor geluidreducerende maatregelen. Het resultaat daarvan in de vorm van een opsomming van de geselecteerde wegdelen is neergelegd in de bijlagen 4 en 6. In hoofdstuk 4 wordt ingegaan op aspecten van geluidreductie, waarbij aangegeven wordt op welke wijze geluidreducerende maatregelen in overweging genomen zullen worden. Hoofdstuk 5 ten slotte bevat de conclusies. Actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018 4

1. Algemeen 1.1 Achtergronden van de richtlijn Dit actieplan strekt ter uitvoering van de richtlijn omgevingslawaai. 1 De richtlijn omgevingslawaai is in ons land geïmplementeerd in titel 11.2 van de Wet milieubeheer. De richtlijn heeft kort gezegd als doel het vaststellen, beheersen en, waar nodig, verlagen van geluidniveaus in de leefomgeving. De hoofdonderdelen van de richtlijn omgevingslawaai zijn de volgende. 1. Inventarisatie Geïnventariseerd wordt de omvang van omgevingslawaai door middel van zogenaamde geluidbelastingkaarten. 2. Actie De acties hebben betrekking op het vaststellen en uitvoeren van actieplannen met het oog op het voorkomen en/of beperken van omgevingslawaai. 3. Plandrempel Aandacht voor omgevingslawaai in het kader van de inventarisatie en de acties is aan de orde bij overschrijding van een door de provincie vastgestelde plandrempel. 4. Inspraak en communicatie De geluidbelastingkaarten worden na vaststelling gepubliceerd; de totstandkoming van actieplannen is onderworpen aan een inspraakprocedure. 5. Communautaire evaluatie Het actieplan moet worden toegezonden aan de minister. Deze zendt een samenvatting van al de in ons land vastgestelde actieplannen aan de Europese Commissie. Op basis van de door de lidstaten verstrekte gegevens uit de actieplannen komt de Commissie tot een oordeel over de vraag of verdergaande geluidreducerende maatregelen in Europees verband moeten worden getroffen. Bovengenoemde activiteiten moeten periodiek worden uitgevoerd; in zogenaamde tranches van om de vijf jaar. 1.2 Verdeling van bestuurlijke verplichtingen De regels voor omgevingslawaai bevatten verplichtingen voor diverse bestuursorganen in ons land. De minister van Infrastructuur en Milieu is belast met de vaststelling van geluidbelastingskaarten en actieplannen voor rijkswegen, hoofdspoorwegen, Schiphol en belangrijke luchthavens van nationale betekenis. Burgemeester en wethouders gelegen in de zogenaamde agglomeraties met meer dan 250.000 inwoners hebben deze plicht ten aanzien van de in of bij de agglomeratie gelegen wegen, spoorwegen, inrichtingen (met in begrip van horeca en recreatie) en luchthavens. Binnen Zuid-Holland zijn drie agglomeraties aangewezen. 1. Gouda: Gouda, Alphen aan den Rijn, Boskoop en Waddinxveen. 2. Den Haag/Leiden: Den Haag, Midden-Delfland, Westland, Delft, Rijswijk, Voorburg-Leidschendam, Wassenaar, Voorschoten, Leiden, Oegstgeest, Katwijk, Rijnsburg, Leiderdorp, Pijnacker-Nootdorp en Zoetermeer. 3. Rotterdam/Dordrecht: Rotterdam, Schiedam, Vlaardingen, Maassluis, Spijkenisse, Albrandswaard, Capelle aan den IJssel, Ridderkerk, Barendrecht, Zwijndrecht, Hendrik-Ido-Ambacht, Dordrecht, Papendrecht en Sliedrecht. Ten slotte verplichten de regels voor omgevingslawaai de provincies om periodiek voor de in hun beheer zijnde wegen geluidbelastingskaarten en actieplannen vast te stellen. 1.3 Actieplan geluid 2008-2013 In het kader van de eerste tranche zijn op 19 juni 2007 geluidbelastingkaarten voor de provincie Zuid- Holland vastgesteld. Deze hebben betrekking op de provinciale wegen of delen van die wegen met meer dan 6 miljoen motorvoertuigpassages per jaar. Op 16 december 2008 is het actieplan geluid 2008-2013 vastgesteld. Daarin is beschreven welke maatregelen door de provincie Zuid-Holland in de periode van 2008 tot en met 2013 zijn of worden getroffen om de optredende geluidbelastingen langs de betreffende provinciale wegen te verminderen (zie bijlage 1). In het kader van het actieplan geluid 2008-2013 is uitgegaan van een plandrempel van 65 db (L den ). Een specifieke waarde voor de nachtperiode is niet vastgesteld. De plandrempel impliceert dat alleen naar de met geluid zeer hoog belaste woningen en andere geluidgevoelige gebouwen is gekeken. In het kader van het actieplan geluid 2008-2013 zijn 27 wegdelen voor geluidreducerende maatregelen in aanmerking genomen. De wegdelen hebben een totale lengte van 52,8 km (zie bijlage 1). Op bijna alle wegdelen is als geluidreducerende maatregel in de planperiode stiller asfalt toegepast. 1 Richtlijn 2002/49/EG betreffende de evaluatie en de beheersing van omgevingslawaai van 25 juni 2002. Actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018 5

De uitgevoerde maatregelen horende bij het actieplan geluid 2008-2013 hebben uitgaande van de nulmeting van 2006 de in tabel 1 vermelde resultaten op geleverd. Jaar Woningen > 65 db Bewoners > 55 db Gehinderden > 55dB 2006 1.250 18.100 4.700 2011 835 13.400 3.440 Resultaten AP 1 415 4700 1260 Tabel 1: Resultaten van actieplan geluid 2008-2013 met meer dan 6 miljoen motorvoertuigen per jaar. 1.4 Provinciaal beleidskader De Beleidsvisie Duurzaamheid en Milieu 2013-2017 Een beter leefmilieu met minder hinder is op 27 maart 2013 door Provinciale Staten vastgesteld. De beleidsvisie beschrijft de duurzaamheidsinzet voor de provinciale kerntaken groen, water, economie en energie, alsmede ruimte en mobiliteit. Voor het milieuthema geluid kiest de provincie voor een efficiënte en doelmatige invulling van haar taken. De provincie zet zich in om samen met haar partners bij te dragen aan het wegnemen en voorkomen van milieuknelpunten en het verbeteren van de milieukwaliteit van de leefomgeving. Het accent ligt daarbij op de uitvoering van wettelijke taken. Dit moet onder meer plaatsvinden in het kader van dit actieplan. In de beleidsvisie is ook een plandrempel vastgesteld. Voor dit actieplan is deze plandrempel richtinggevend. 1.5 Een aantal uitgangspunten voor dit actieplan Plandrempel De regels voor omgevingslawaai vereisen de vaststelling van een plandrempel. Een overschrijding van de plandrempel betekent dat in het kader van dit actieplan bekeken wordt of het raadzaam is om maatregelen te nemen. De (delen) van wegen met een geluidbelasting lager dan de plandrempel komen in het kader van dit actieplan dus niet in aanmerking voor geluidreducerende maatregelen. In de Beleidsvisie Milieu en Duurzaamheid is gekozen voor een plandrempel van 55 db (L den ) en 50 db (L night ). De eerste norm gaat over de gemiddelde geluidbelasting gedurende het etmaal (etmaalwaarde) en de tweede over de gemiddelde geluidbelasting in de nachtperiode. Met deze plandrempel wordt aangesloten op de richtlijn omgevingslawaai. Op grond daarvan moeten geluidbelastingskaarten ten minste betrekking hebben op een geluidbelasting van 55 db ( Lden ) respectievelijk 50 db (L night ) of hoger. Een dergelijke geluidbelasting wordt met andere woorden Europeesrechtelijk als omgevingslawaai beschouwd. De plandrempel is lager dan die van het actieplan geluid 2008-2013 (65 db ( Lden )). Een geluidbelasting hoger dan 60 db( Lden ) wordt als schadelijk voor de gezondheid beschouwd (zie bijlage 2). Met de lagere plandrempel zal de gunstige invloed van geluidreducerende maatregelen in het kader van dit actieplan op (veel) meer personen betrekking hebben. Uitgangspunt voor dit actieplan is dat wegen met een geluidbelasting boven de plandrempel in aanmerking worden genomen voor geluidreductie. Het is in praktische en financiële zin echter niet haalbaar om voor alle wegen boven de plandrempel maatregelen te treffen. Daarom is een nadere selectie en prioriteitsstelling nodig. Deze selectie en prioriteitsstelling hebben tot doel de gunstige effecten van investeringen van de provincie aan zoveel mogelijk inwoners van Zuid-Holland ten goede te laten komen. Geluidgevoelige objecten De plandrempel heeft betrekking op de geluidbelasting op de gevel van zogenaamde geluidgevoelige objecten. Onder geluidgevoelige objecten vallen onder meer woningen en gebouwen met een gezondheidszorg- of onderwijsfunctie. De plandrempel heeft, overigens in lijn met de wettelijke voorschriften, geen betrekking op stillere gebieden. Dit zijn zowel de door Provinciale Staten in de provinciale milieuverordening aangewezen milieubeschermingsgebieden voor stilte (stiltegebieden) als de door de gemeenteraad aangewezen stillere gebieden gelegen in de agglomeraties. Uit dit actieplan zullen dan ook geen maatregelen voor stillere gebieden voortvloeien. Geluidreductie in deze gebieden gaat ten koste van die in de bebouwde omgeving. De daarin woonachtige personen worden permanent blootgesteld aan hoge geluidbelastingen, terwijl de recreant in een stiller gebied alleen maar incidenteel aan geluid wordt blootgesteld in de nabijheid van een weg. Actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018 6

Gehinderden Naar de hinderbeleving is veel sociaalwetenschappelijk onderzoek verricht. Daaruit is gebleken dat de ervaren hinder voor niemand gelijk is. Wel neemt de hinder statistisch toe met de geluidbelasting (zie bijlage 2 voor een nadere toelichting). Ook het aantal gehinderde of in de slaap verstoorde personen vormt voor ons een van de uitgangspunten voor dit actieplan. Dit is in dit actieplan verder uitgewerkt door ook rekening te houden met het akoestisch klimaat rond en in de woning. 1.6 Wet geluidhinder in relatie tot provinciale wegen De Wet geluidhinder verplicht de provincie om bij de aanleg of wijziging (reconstructie) van een onder haar beheer zijnde weg na te gaan of kan worden voldaan aan de wettelijke normen voor geluidhinder. Met het oog op de naleving van die normen moeten vaak geluidreducerende maatregelen worden getroffen. Het gaat zowel om maatregelen ter beperking van de geluidbelasting op de gevel ( buitengeluid ) als in de woning ( binnengeluid ). De toepassing van de Wet geluidhinder op de aanleg of reconstructie verzekert een voldoende goed woon- en leefklimaat. Om die reden zullen de wegdelen waarop de komende jaren de Wet geluidhinder van toepassing zal zijn, in het kader van dit actieplan niet door ons in aanmerking worden genomen voor geluidreducerende maatregelen. In de Wet geluidhinder is niet voorzien in een regeling voor de autonome groei van de mobiliteit: het handhavingsgat. Deze groei heeft de problemen van geluidhinder, ondanks de vorderingen op bijvoorbeeld het terrein van de voertuigtechniek, niet doen verminderen. Door het handhavingsgat vormt geluidhinder volgens het RIVM een van de belangrijkste van de gezondheidsgerelateerde milieuproblemen in ons land. Op de door dit handhavingsgat veroorzaakte problemen heeft dit actieplan in hoge mate betrekking. 1.7 Herziening geluidregelgeving voor provinciale wegen (Swung-2) Het handhavingsgat vormt een belangrijke aanleiding voor een grondige herziening van de regelgeving voor geluidhinder. Deze herziening vindt plaats in het kader van Samen Werken aan de Uitvoering van Nieuw Geluidbeleid of te wel SWUNG. Met SWUNG-1 is voor rijkswegen en hoofdspoorwegen in het kader van hoofdstuk 11 van de Wet milieubeheer een nieuwe regeling ingevoerd. Deze regeling heeft betrekking op zogenaamde geluidproductieplafonds. Deze plafonds stellen een maximum aan de toegestane emissie van rijkswegen en hoofdspoorwegen. Daardoor is een onbelemmerde groei van de geluidbelasting door de toename van het verkeer niet langer mogelijk. Net als voor rijks- en hoofdspoorwegen zal voor provinciale wegen een stelsel van geluidproductieplafonds (GPP s) worden ingevoerd: SWUNG-2 (TK 2012-2013, 32252, nr. 52). Dit betekent dat de aanpak van geluidhinder van de provinciale wegen zal gaan plaatsvinden in dat kader. Met de invoering van SWUNG-2 zal het karakter van de regels voor omgevingslawaai daardoor veranderen. Deze zullen meer evaluatief van karakter worden. De regels voor SWUNG-2 zullen naar verwachting worden geïntroduceerd in het kader van de aanpassingswet behorende bij de Omgevingswet. Actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018 7

2. Geluidbelastingskaarten Voor de uitvoering van de tweede tranche richtlijn omgevingslawaai zijn op 3 juli 2012 geluidbelastingskaarten vastgesteld. Deze geluidbelastingskaarten hebben betrekking op provinciale wegen met een verkeersintensiteit van meer dan 3 miljoen motorvoertuigpassages per jaar. Daarmee wordt voldaan aan de eisen van de richtlijn omgevingslawaai. Voor de aanpak van geluidhinder van provinciale wegen zijn echter alle wegen doorgerekend. Berekend is de geluidbelasting tot op 250 meter afstand van de provinciale wegen. De berekeningen voor de geluidbelastingskaarten zijn in onze opdracht uitgevoerd door de milieudienst Rijnmond DCMR. Het gaat om berekeningen op een technisch hoog detailniveau. De berekeningen hebben plaatsgevonden via een driedimensionaal omgevingsrekenmodel (3D-rekenmodel). In dit model zijn geometrische gegevens ingevoerd. De ligging van de provinciale wegen met in begrip van bruggen, viaducten, geluidschermen en geluidwallen alsmede van gebouwen nabij provinciale wegen is gemodelleerd op basis van de zogenaamde Grootschalige Basis Kaarten (GBK) van gemeenten. Daarnaast is de hoogte van de weg ten opzichte van de omgeving ingevoerd met behulp van het Algemene Hoogtebestand Nederland. In het rekenmodel zijn verder gegevens ingevoerd met betrekking tot de verkeersintensiteit (het aantal vrachtwagens, personenauto s en bestelbusjes verdeeld over de dag- avond- en nachtperiode), de snelheid op de betreffende weg en het type wegdek. De gebruikte verkeersgegevens zijn uit 2011. Voor de berekeningen van de geluidbelasting op de gevels van geluidgevoelige objecten is uitgegaan van een waarneemhoogte van vier meter. De geluidbelastingskaarten zijn sinds 2012 te vinden op de provinciale website onder http://geo.zuidholland.nl/geo-loket/html/atlas.html?atlas=geluidscontouren. De resultaten zijn gevisualiseerd in figuur 1. Met de gekleurde bolletjes is de geluidbelasting voor de geluidgevoelige objecten aangegeven. Figuur 1 De geluidbelasting vanaf 55 db Lden voor geluidgevoelige gebouwen weergegeven. Actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018 8

De richtlijn omgevingslawaai en de daarbij horende implementatiewetgeving bevatten ook de verplichting de geluidbelasting van provinciale wegen in de zogenaamde stillere gebieden aan te geven. Deze geluidbelasting is aangegeven in figuur 2. Figuur 2 Verstoring stillere gebieden met meer dan 55 db L den Actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018 9

3. Selectieproces 3.1 Inleiding In de geluidbelastingskaarten is aangegeven hoe groot de geluidbelasting is voor de omwonenden van provinciale wegen of, liever gezegd, delen daarvan, en wat dit betekent in termen van hinder, slaapverstoring en dergelijke. In het kader van dit actieplan is bekeken voor welke wegdelen geluidreducerende maatregelen door ons in overweging zullen worden genomen. Helaas, is het praktisch en financieel niet haalbaar de geluidbelasting voor alle wegdelen met een relatief hoge geluidbelasting tot een aanvaardbaar niveau terug te brengen. Daarom is een nadere selectie en prioriteitstelling nodig. De eerste selectie van wegdelen vindt plaats aan de hand van drie criteria: 1) overschrijding plandrempel; 2) toepassing doelmatigheidstoets; 3) technische en operationele randvoorwaarden. Een overzicht van de op basis van deze drie criteria geselecteerde wegdelen (60) is opgenomen in bijlage 3. Met het oog op een verdere selectie en een daarbij horende prioriteitsstelling is gekeken naar de omvang van het probleem en de akoestische leefomgevingskwaliteit van de woningen langs de in bijlage 3 vermelde wegdelen. Ook is de inpasbaarheid van geluidreducerende maatregelen in het planmatig beheer- en onderhoudsprogramma van de provincie in beschouwing genomen. Dit programma stelt in operationele zin beperkingen aan de mogelijkheden van geluidreductie. Een en ander leidt tot een selectie van wegdelen die in het kader van het beheer en onderhoud in aanmerking kunnen komen voor geluidreductie met een daarbij horende prioriteitsstelling. Deze wegdelen zijn opgenomen in de bijlagen 4 en 6. Wegdelen waarvoor in het kader van het actieplan geluid 2008-2013 al maatregelen zijn of worden getroffen, zijn niet in beschouwing genomen. Dit geldt ook voor wegdelen waarop in de komende jaren de Wet geluidhinder van toepassing zal zijn. Deze wet verzekert een voldoende goed woon- en leefklimaat voor de omwonenden van het betreffende wegdeel. 3.2 Eerste selectie De eerste selectie van wegdelen vindt plaats aan de hand van een beoordeling van een drietal criteria. Criterium 1: de wegdelen met een geluidbelasting hoger dan de plandrempel Alleen die wegdelen met een geluidbelasting hoger dan de plandrempel komen in aanmerking voor geluidreducerende maatregelen. De provincie Zuid-Holland heeft circa 500 km wegen in haar beheer. Overschrijdingen van de plandrempel komen voor langs circa 315 km provinciale weg. Dat is dus ongeveer 65% van het totale provinciale wegennet. Dit betekent dat de geluidbelasting voor de langs deze delen van de provinciale wegen gelegen geluidgevoelige objecten hoger is dan de plandrempel. Het gaat om 14.900 woningen en 34.500 bewoners. In de figuren 1 en 2 in hoofdstuk 2 van dit actieplan zijn deze wegdelen weergegeven. De resultaten van deze selectie zijn in tabel 2 aangegeven. km prov. Aantal Aantal Aantal Weg woningen blootgesteldengehinderden Provinciale wegen 315 14.900 34.500 9.800 Tabel 2 Effecten als gevolg van geluid door het wegverkeer op alle provinciale wegen Actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018 10

Figuur 3 geeft een voorbeeld van een situatie met een overschrijding van de plandrempel. Hierin staat tevens met een gekleurd bolletje de belasting op de gevel van een gevoelig object aangegeven. Figuur 3 Geluidbelasting in een deel van Noordwijkerhout (N206) Geluidreductie is vooral effectief op locaties met een hoge concentratie van geluidgehinderde personen. In figuur 4 is de concentratie van gehinderde personen gevisualiseerd in de vorm van zogenaamde geluideffectcontouren. Deze zijn afgeleid van het aantal met geluid belaste gebouwen en een verondersteld aantal daarin aanwezige personen. Het gehele provinciale wegennet is op deze manier in kaart gebracht. Figuur 4 Geluideffectcontouren Noordwijkerhout (N206) Actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018 11

Criterium 2: Doelmatige toepassing geluidreductie Niet voor alle locaties waar de plandrempel wordt overschreden is geluidreductie doelmatig. De baten moeten opwegen tegen de kosten. Voor deze afweging is gebruik gemaakt van het door het Interprovinciaal overleg (IPO) ontwikkelde doelmatigheidscriterium, het zogenaamde IPO-DMC. Figuur 5 geeft een voorbeeld van het resultaat na toepassing van dit doelmatigheidscriterium (N209/N471 Rotterdam). Voor een deel van de woningen boven 55 db is op dat wegdeel de toepassing van geluidreducerende maatregelen doelmatig. Bij lagere woningconcentraties is geluidreductie niet doelmatig. Geluidmaatregel aan de weg niet doelmatig Geluidmaatregel aan de weg doelmatig. Figuur 5 Geluidreductie doelmatig bij hoge woningconcentratie, niet bij lage woningconcentratie Resultaten van de toepassing van het doelmatigheidscriterium Van 315 km provinciale weg met een geluidbelasting hoger dan de plandrempel, voldoet ongeveer 130 km aan het doelmatigheidscriterium van het IPO. Toepassing van geluidreducerende maatregelen is in deze gevallen dus in principe doelmatig. Voor de overige circa 185 km provinciale wegen is wel een overschrijding van de plandrempel vastgesteld. Geluidreductie weegt echter niet op tegen de kosten daarvan. Daarvoor is of het aantal belaste woningen te gering en/of de geluidbelasting (relatief) te laag. Figuur 6 bevat een overzicht van de provinciale wegen die voldoen aan voornoemde twee criteria. Actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018 12

Figuur 6 Geluidreductie doelmatig op de groene provinciale wegen (rood is geen overschrijding, blauw is wel overschrijding maar geluidreductie is niet doelmatig) Criterium 3: technische beperkingen voor geluidreductie Ook al zou een wegdeel met een overschrijding van de plandrempel voldoen aan het doelmatigheidscriterium van het IPO, dan nog is het technisch niet altijd (goed) mogelijk of zinvol een geluidreducerende maatregel te treffen. In de Beleidsvisie duurzaamheid en milieu is aangegeven dat de provincie zich inzet om binnen de beschikbare financiële middelen het aantal geluidgehinderden zoveel mogelijk terug te dringen. Dat wij in beginsel alleen wegdelen van ten minste 1 km voor geluidreducerende maatregelen in aanmerking hebben genomen, houdt onder meer hiermee verband. Daarmee kan immers op een wat grotere schaal worden gekeken naar de geluidsbelasting van wegen en de mogelijkheden deze terug te dringen. Op een enkele uitzondering na vallen wegdelen korter dan 1 km dus af bij de beschouwing voor een geluidreducerende maatregel in het kader van dit actieplan. Een voorbeeld daarvan is te zien in figuur 7. Figuur 7 Geluidreductie wel doelmatig maar praktisch gezien te kort (N209) Actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018 13

Soms zal op een kort wegdeel toch een geluidreducerende maatregel kunnen worden toegepast. Dit is het geval wanneer twee wegvakken waarvoor geluidreductie als doelmatig moet worden beschouwd, gescheiden worden door een kort wegvak waarvoor dat niet het geval is. Een geluidreducerende maatregel op het gehele stuk zal kunnen worden overwogen, wanneer ook de aanleg op dat geheel als doelmatig kan worden beschouwd. Dit is weergegeven in figuur 8. Op deze manier is het dus mogelijk dat een doelmatig maar te kort wegdeel door samenvoeging met een ander dichtbijgelegen doelmatig wegdeel toch aan de vereiste criteria voldoet. Figuur 8 Een aandachtsgebied waarbij twee doelmatige delen zijn samengevoegd tot één aandachtsgebied (N471) (groen=doelmatig en rood=niet doelmatig) Geluidreducerende maatregelen zullen ook niet worden toegepast op kruisingen, rotondes en bruggen. Dit is vaak in technische zin niet mogelijk. Toepassing van bijvoorbeeld stiller asfalt op rotondes is vanwege het wringende verkeer niet goed mogelijk. En de aanleg van geluidschermen stuit op rotondes en kruisingen vrijwel altijd op bezwaren van verkeerskundige aard. Het is ook mogelijk dat door de bodemgesteldheid of de fundering geen geluidreducerende maatregelen kunnen worden getroffen of alleen tegen onevenredig hoge kosten. Ook dan komt het wegvak niet in aanmerking voor geluidreducerende maatregelen. Wegdelen waarvoor al geluidreducerende maatregelen zijn of worden toegepast, dan wel wegen waarvan het beheer is overgedragen aan gemeenten komen niet in aanmerking voor de selectie. Ten slotte zullen, zoals al eerder is aangestipt, wegdelen, die in de komende jaren zullen worden gereconstrueerd, niet door ons in aanmerking worden genomen voor geluidreducerende maatregelen. Op die reconstructie is de Wet geluidhinder van toepassing. 3.3 Resultaten Op basis van voornoemde eerste selectie komt ongeveer 100 km provinciaal wegdek in beginsel in aanmerking voor geluidreducerende maatregelen. Vanwege die wegdelen ondervinden in totaal ongeveer 5.000 woningen een geluidbelasting hoger dan de plandrempel. Dit komt overeen met ongeveer 11.700 personen die zijn blootgesteld aan een geluidbelasting boven de plandrempel. De betreffende wegdelen zijn weergegeven in bijlage 3. 3.4 Nadere selectie en prioriteitstelling Prioriteitstelling op basis van de ernst van de geluidbelasting Met het oog op een verdere selectie en een daarbij horende prioriteitstelling is gekeken naar de ernst van de geluidbelasting en het aantal daarmee corresponderende gehinderde personen (figuur 4). Het aantal gehinderden wordt onder meer bepaald door het aantal langs een in bijlage 3 vermeld wegdeel gelegen woningen en andere geluidgevoelige gebouwen, alsmede de hoogte van de geluidbelasting waaraan die woningen en gebouwen zijn blootgesteld. Bepaling akoestisch klimaat rond en in de woning Ook de kwaliteit van het akoestisch klimaat rond en in de woning of een andere geluidgevoelig gebouw speelt een rol bij de selectie en prioritering. Ten eerste is aan geluidgevoelige gebouwen met ten minste een rustige zijde (een geluidluwe gevel) een lagere prioriteit toegekend. Van een geluidluwe Actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018 14

gevel is sprake wanneer de gezamenlijke (gecumuleerde) geluidbelasting vanwege alle in de nabijheid van dat gebouw gelegen geluidbronnen (industrieterreinen, wegen, luchthavens en dergelijke) op een zodanige gevel lager is dan 55 db. Daarnaast is gekeken naar het geluidsisolerend vermogen van de gevel. Gekeken is onder meer naar het bouwjaar van het geluidgevoelig gebouw. Dit aspect leidt overigens maar sporadisch tot aanpassingen in de selectie en prioriteit. Uiteindelijk resultaat van de selectie Het resultaat van de voornoemde stappen inclusief de koppeling aan het planmatig beheer en onderhoud van de provinciale wegen hebben geleid tot een selectie van 31 delen van provinciale wegen (zie de bijlagen 4 en 6). Daarnaast is ook een volgorde in prioriteit aangebracht. De wegdelen met de meest ernstige geluidsproblemen komen het meest in aanmerking voor geluidreducerende maatregelen. De in bijlage 4 vermelde wegdelen zullen wij in het kader van het planmatig beheer en onderhoud in aanmerking nemen voor geluidreducerende maatregelen. Daarbij zullen wij bezien welke geluidreducerende maatregel het meest geschikt is, want het beste toepasbaar en het meest effectief en efficiënt. In hoofdstuk 4 gaan we in op de soorten geluidreducerende maatregelen. Actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018 15

4. Geluidreductie 4.1 Inleiding Om geluidhinder te verminderen, worden de in bijlage 4 vermelde wegdelen door ons in aanmerking genomen voor geluidreducerende maatregelen. In dit hoofdstuk wordt nader ingegaan op de verschillende geluidreducerende maatregelen. Ook wordt ingegaan op de vraag op welke wijze wij zullen beslissen of een geluidreducerende maatregel voor een geselecteerd wegdeel daadwerkelijk zal worden getroffen en zo ja, wat voor een maatregel dit zal zijn. 4.2 Besluitvorming Het actieplan is door GS vastgesteld. Begonnen kan worden met de uitvoering. Het actieplan geeft aan welke delen van het provinciale wegennet voor geluidreducerende maatregelen in aanmerking genomen zullen worden. Vervolgens zal er een uitvoeringsplan worden voorgesteld. Daarbij zal steeds worden bezien welke geluidreducerende maatregel het meest geschikt is, op basis van toepasbaarheid, effectiviteit en kostenefficiëntie. Op basis van een life cycle kosten benadering worden de beheerlasten tevens in kaart gebracht en wordt de meeste economisch rendabele maatregel gekozen. Na goedkeuring van het uitvoeringsplan en dekking van toekomstige beheer- en onderhoudslasten zal het toegepast worden in het planmatig beheer en onderhoud. 4.3 Type maatregelen In beginsel worden alle relevante geluidreducerende maatregelen in aanmerking genomen, zoals: geluidschermen en -wallen, stiller asfalt, verkeersmanagement, etc. Iedere maatregel heeft voor- en nadelen. Deze worden hieronder kort toegelicht. Geluidschermen Geluidschermen beperken de overdracht van geluid van de bron naar de ontvanger (omwonenden). Geluidschermen zijn vooral effectief op korte afstand van de weg en leveren een geluidreductie tot 10 db vlak achter het scherm. Op grotere afstand is het effect daarvan beperkt. Geluidschermen zijn niet geschikt ter bescherming van bewoners in hoogbouw. De aanleg van geluidschermen moet nogal eens op privé- of gemeentegrond plaatsvinden. Als de betreffende gronden niet in handen van de provincie zijn, impliceert dit nogal eens de toepassing van een onteigeningsprocedure. De ondergrond stelt specifieke eisen aan de aanleg van een geluidscherm. Dit geldt zeker wanneer de ondergrond slap is, zoals in veenweidegebieden. De aanleg van geluidschermen kan om visuele en esthetische redenen op maatschappelijke weerstand bij omwonenden stuiten. Teneinde de effecten van geluidschermen voor de omgeving van een weg goed in kaart te kunnen brengen, moeten op de betreffende locatie toegesneden berekeningen worden uitgevoerd. Stiller asfalt Stiller asfalt beperkt het geluid van de weg. Tegenwoordig wordt normaal gesproken het zogenaamde steenmastiekasfalt (SMA) gebruikt. Dit type asfalt levert in vergelijking met het vroegere toegepaste dicht asfaltbeton (DAB) enige geluidreductie op. Het geluidreducerend vermogen van SMA is echter te beperkt om in de zin van dit actieplan als stiller asfalt te worden beschouwd. Stiller asfalt is vooral bekend van rijkswegen. Hierop ligt vaak dubbellaags ZOAB. ZOAB reduceert het geluid sterk, maar is vanwege de gevoeligheid voor wringend verkeer voor provinciale wegen over het algemeen niet geschikt. Voor provinciale en gemeentelijke wegen is een ander type stiller wegdek ontwikkeld met de vereiste mechanische eigenschappen (o.a. qua slijtvastheid en stroefheid). Dit stillere wegdek bestaat uit een asfaltconstructie met een dunne slijtvaste maar tevens geluidreducerende deklaag, afgekort als DGD (Dunne Geluidreducerende Deklaag). Met stiller asfalt, zoals DGD, is een gemiddelde geluidreductie van 3 à 4 db mogelijk ten opzichte van het regulier asfalt (SMA). Vlak na aanleg is de geluidreductie hoger: 7 tot 8 db. Een jaar na aanleg neemt het geluidreducerend vermogen van stiller asfalt af. Na 8 tot 9 jaar (de huidige voorziene levensduur van DGD op basis van ervaringen met de eerste generatie DGD s 2 ) is stiller asfalt 2 tot 3 db stiller dan even oud regulier asfalt. 2 http://www.mp.nl/actueel/verslag-silentroads-symposium-2012 Actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018 16

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de toepassing van stiller asfalt vaak op steun van de omgeving kan rekenen en tot een verhoging van de waardering van de buurt leidt. Doordat stiller asfalt een kortere levensduur heeft dan regulier asfalt zijn de onderhoudskosten van stiller asfalt hoger dan die van regulier asfalt. Zoals gezegd, is de voorziene levensduur van DGD 8 tot 9 jaar. De gebruikelijke onderhoudscyclus voor wegen in beheer bij Zuid-Holland is zes jaar. Uitgaande van deze onderhoudscyclus zullen de kosten van beheer en onderhoud van stiller asfalt ongeveer twee keer zo hoog zijn als van regulier asfalt. Verkeersmanagement Bij verkeersmanagement moet worden gedacht aan het beïnvloeden van de vraag van het vervoersaanbod. Dit vindt vooral plaats met het oog op de optimalisering van de doorstroming van het verkeer, maar kan ook als maatregel worden benut om de geluidbelasting terug te brengen. Dit zou bijvoorbeeld kunnen door een vermindering van de verkeersintensiteit, bijvoorbeeld door omleidingen. Deze vermindering moet redelijk substantieel zijn. Een halvering van de verkeersintensiteit leidt tot een geluidreductie van om en nabij 3 db. De mogelijkheden in het kader van het provinciaal verkeersmanagement om het verkeer over andere wegen te leiden zijn vaak beperkt. Ook aan andere, minder ingrijpende, maatregelen kan worden gedacht. Te denken valt aan toeritdosering, dynamische maximumsnelheden, spitsstroken en verkeersinformatie (op panelen of via andere kanalen). Deze maatregelen leveren over het algemeen weinig op als het gaat om het verminderen van de geluidbelasting. Bovendien tasten sommige van die maatregelen te zeer het doorgaande karakter van de provinciale wegen aan. Ontwikkelingen Wij zullen de ontwikkelingen op het gebied van geluidreducerende maatregelen nauwlettend in de gaten houden. Op het gebied van de voertuigtechniek hebben wij geen rol. Op dit gebied valt de meeste geluidreductie te behalen. 3 Toch blijven de eisen op dit punt achter. Om die reden heeft het kabinet gestemd tegen de laatste voorstellen van de Commissie tot aanscherping van de emissie-eisen aan voertuigen. 4 Op dit moment wordt door Rijkswaterstaat gewerkt aan de ontwikkeling van een ultrastil wegdek. Deze moet een geluidreductie van 10 db geven. Het betreffende wegdek heeft vooralsnog een beperkte levensduur. 5 Verder worden door een aantal provincies, waaronder ook Zuid-Holland, proeven uitgevoerd met stillere asfaltsoorten die een vergelijkbare levensduur moeten hebben als regulier SMA. Ook kan worden gewezen op andere geluidreducerende technieken, zoals de door de Universiteit van Twente ontwikkelde diffractoren. Dit zijn buizen te leggen langs de kant van de weg die de richting van het geluid verplaatsen, zodat woningen en dergelijke veel minder belast worden. De toe te passen maatregelen moeten voldoen aan allerlei door ons te stellen eisen. Of daaraan kan worden voldaan is op dit moment nog niet duidelijk. Daarom zullen de nieuwe ontwikkelingen niet of nauwelijks van invloed zijn op de besluitvorming op grond van dit actieplan. Op de langere termijn kunnen de mogelijkheden van geluidreductie door die ontwikkelingen, zowel in technische als financiële zin, toenemen. Dit zal dan onder meer tot uitdrukking kunnen komen in de actieplannen die in de toekomst door ons zullen worden vastgesteld. 4.4 Financieel Voor de uitvoering van het actieplan is Meerjarenprogramma Provinciale Infrastructuur (MPI). Het actieplan schetst de geselecteerde wegdelen die voor passende, efficiënte en effectieve geluidmaatregelen in aanmerking komen. Vervolgens zal er een uitvoeringsplan worden voorgesteld. Daarbij zal steeds worden bezien welke geluidreducerende maatregel het meest geschikt is, op basis van toepasbaarheid, effectiviteit en kostenefficiëntie. Op basis van een life cycle kosten benadering worden de beheerlasten tevens in kaart gebracht en wordt de meeste economisch rendabele maatregel gekozen. Na goedkeuring van het uitvoeringsplan en dekking van toekomstige beheer- en onderhoudslasten zal het toegepast worden in het planmatig beheer en onderhoud binnen de budgettaire randvoorwaarden. 3 http://www.dhv.nl/nieuws/persberichten/2013/2013-11-06. 4 TK 2013-2014, 21501-08 nr. 495 Milieuraad; Brief regering; Verslag van de Milieuraad van 13 december 2013. 5 rws.nl, 20 januari, 2014. Actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018 17

4.5 Monitoring Iedere twee jaar wordt een monitoring uitgevoerd om de resultaten van dit actieplan in beeld te brengen. De bedoeling is dat deze activiteiten in 2014 een aanvang zullen nemen. Monitoring van het actieplan dient twee doelen. Ten eerste om het effect van geluidreducerende maatregelen op de geluidbelasting in beeld te brengen. In het bijzonder wordt onderzocht wat de invloed is van de maatregelen op het aantal blootgestelde woningen. Ten tweede om de effecten van de getroffen geluidmaatregelen op de kosten van planmatig beheer en onderhoud inzichtelijk te maken. 4.6 Samenwerking gemeenten De provincie wil, net als bij de uitvoering van het actieplan geluid 2008-2013 gebeurd is, in samenwerking met gemeenten kijken naar de mogelijkheid van geluidreductie voor andere dan in dit actieplan genoemde wegdelen. Voorwaarde is wel dat de extra benodigde middelen voor de te nemen maatregelen en het onderhoud daarvan door gemeenten worden verstrekt. Voorwaarde is verder dat de af te spreken extra geluidreducerende maatregelen kunnen worden ingepast in het planmatig beheer- en onderhoudsprogramma van de provincie. 4.7 Samenvattende conclusies Met het actieplan zijn 31 wegdelen geselecteerd. Het gaat in totaal om circa 50 km provinciale weg, waarlangs ongeveer 4.000 geluidgevoelige gebouwen gelegen zijn. Dit komt overeen met ongeveer 9.200 bewoners. De wegdelen zijn aangegeven in bijlage 4 van dit actieplan. Voor deze prioritaire wegdelen zal de provincie geluidreducerende maatregelen in aanmerking nemen. Vervolgens zal er een uitvoeringsplan worden voorgesteld. Daarbij zal steeds worden bezien welke geluidreducerende maatregel het meest geschikt is, op basis van toepasbaarheid, effectiviteit en kostenefficiëntie. Op basis van een life cycle kosten benadering worden de beheerlasten tevens in kaart gebracht en wordt de meeste economisch rendabele maatregel gekozen. Na goedkeuring van het uitvoeringsplan en dekking van toekomstige beheer- en onderhoudslasten zal het toegepast worden in het planmatig beheer en onderhoud. Geluidreductie is bevorderlijk voor het woon-, leef- en vestigingsklimaat ter plaatse. Zo blijkt uit onderzoek dat geluidreductie een gunstig effect heeft op de huizenprijs. Een vermindering van de geluidbelasting komt ten goede aan de gezondheid van de inwoners van Zuid-Holland en vergroot de aantrekkelijkheid van de betrokken gebieden. Met dit actieplan wordt actief een bijdrage geleverd aan een beter leefmilieu met minder hinder in Zuid-Holland. Actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018 18

Bijlage 1: Informatie over het actieplan geluid 2008-2013 Geluidkaarten 2007 De geluidkaarten die zijn gebruikt voor het actieplan geluid 2008-2013 (AP 1) gaan over provinciale wegen met meer dan 6 miljoen motorvoertuigpassages per jaar. Per kaart zijn drie figuren gepresenteerd. 1. Geluidcontouren gemiddeld over het gehele etmaal (L den ). Dit is het berekende jaargemiddelde over de dag-, avond-, en nachtperiode (met voor de avond- en nachtperiode een zogenaamde (wettelijk vereiste) strafcorrectie van resp. 5 en 10 db). 2. Geluidcontouren voor de nachtperiode (L night ). Dit is het berekende jaargemiddelde over alle nachtperioden van 23.00 uur tot 07.00 uur. 3. Bebouwing binnen 500 meter van een provinciale weg. Aantal gehinderde omwonenden In het kader van het actieplan geluid 2008-2013 is ook gekeken naar het aantal gehinderden van de in kaart gebrachte provinciale wegdelen. Zie hiervoor tabel 1 in paragraaf 1.3 van dit actieplan. Belast gebied Het totale met omgevingslawaai belaste oppervlak (gebied met meer dan 55 db) ten gevolge van die wegen bedraagt ca. 39 km 2. Plandrempel In het actieplan geluid 2008-2013 is door ons uitgegaan van een plandrempel van 65 db (L den ). Een specifieke waarde voor de nachtperiode is niet vastgesteld. De plandrempel impliceert dat alleen naar de met geluid zeer hoog belaste woningen en andere geluidgevoelige gebouwen is gekeken. Aanpak geselecteerde wegdelen In het kader van het actieplan geluid 2008-2013 zijn 27 provinciale wegdelen in aanmerking genomen voor geluidreducerende maatregelen. De wegdelen hebben een totale lengte van 52,8 km. De wegdelen zijn aangegeven in tabel 1 behorende bij deze bijlage. Op bijna alle geselecteerde wegdelen is of wordt in de planperiode stiller asfalt toegepast. Samenwerking gemeenten Gemeenten hebben eveneens een verantwoordelijkheid om de leefomgevingkwaliteit van hun inwoners te verbeteren. Dit hebben zij onder meer te doen in het kader van de richtlijn omgevingslawaai en de Wet geluidhinder. Te denken valt onder meer aan de opdracht die gemeenten is toebedeeld in het kader van de uitvoering van de Wet geluidhinder voor de sanering van verkeerslawaai. Op grond daarvan zijn de te saneren woningen opgenomen op een zogenaamde A-lijst of B-lijst. Al een aantal jaren is in het kader van het investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV 1 t/m4) maatregelen uitgevoerd om de geluidbelasting op de gevels van die woningen dan wel de geluidbelasting in die woningen te verminderen. Tijdens de planperiode van het actieplan geluid 2008-2013 is de provincie gaan samenwerken met een aantal gemeenten. De provincie heeft zo meer stiller asfalt aangelegd dan in dat plan was aangegeven. De betrokken gemeenten waren bereid mee te betalen aan de aanleg van dat extra asfalt. Op die basis is in de gemeente Westland in plaats van de voorgenomen 13 km 21 km stiller asfalt aangelegd. De gemeente Westland heeft hiervoor onder meer zijn ISV-budget ter beschikking gesteld. Door een vergelijkbare wijze van samenwerking is op de N470 in de gemeente Delft meer asfalt aangebracht. Monitoring eerste tranche tot nu toe De uitgevoerde maatregelen behorende bij het actieplan geluid 2008-2013 hebben uitgaande van de nulmeting van 2006 de in tabel 1 in paragraaf 1.3 van dit actieplan vermelde resultaten op geleverd. Actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018 19

Weg Planning actieplan geluid 2008-2013 Besluit 10 jun. van tot km 08 N206C 21,3 17,5 3,8 3,8 N210A 1,3 0,3 1 1,5 N218B 7,1 4,7 2,4 2,4 N218 2,3 1,8 0,5 N220A 7 6,2 0,8 1,5 N447A 3,3 2,8 0,5 1,5 N477B/N206B 10,5 8 2,5 2,5 N467B 3,9 1 2,9 2,9 N470B 15,4 13,1 2,3 2,3 N470 (A?) 3,3 2,3 1 1,5 N492A 6,6 2,5 4,1 4,1 N494A 6,8 6,1 0,7 1,5 N207D 28,6 27,6 1 1,5 N207D 24,6 23,6 1 1,5 N211A 10,5 9,8 0,7 1,5 N213A 7,3 6,7 0,6 1,5 N223B 3,5 2,5 1 1,5 N464A 3,9 2,9 1 1,5 N207A 15,1 13,9 1,2 1,5 N207D/E 33,2 32,8 0,4 1,5 N209A 10,3 6,8 3,5 3,5 N209A 12,6 11,6 1 1,5 N444B 4,2 3,4 0,8 1,5 N493A 2 1,5 0,5 N207F 48,2 47 1,2 1,5 N208A 8,7 5,9 2,8 2,8 N216A 0,9 0,5 0,4 N440A 2,8 2,3 0,5 1,5 N471A 1,4 0,6 0,8 N217A 13,6 13,1 0,5 1,5 N217C 22,7 22,1 0,6 1,5 TOTAAL 42 52,8 Tabel 1 behorende bij bijlage 1 Actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018 20

Figuur 1 behorende bij bijlage 1 Actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018 21

Bijlage 2: Geluidhinder en gevolgen gezondheid Met het oog op de vaststelling van de plandrempel heeft Adviesbureau dbvision in opdracht van de provincie een literatuuronderzoek uitgevoerd naar de gevolgen van geluidhinder voor de gezondheid. Daaruit is het volgende gebleken. 1. Geluidhinder treedt op vanaf een geluidbelasting vanaf circa 40 db en slaapverstoring vanaf circa 40 db Lnight. 2. Een verhoogde kans op een hartinfarct ontstaat bij een langdurige geluidbelasting hoger dan 60 db (WHO 2011). 3. Het verlies aan gezonde levensjaren wordt gedomineerd door geluidhinder en slaapverstoring en in mindere mate door de directe gezondheidseffecten (hart- en vaatziekten). 4. Geluidhinder betekent een aantasting van het welzijn van mensen 5. Het percentage geluidgehinderden neemt meer dan lineair toe met de toename van de geluidbelasting. Dit betekent dat naarmate die geluidbelasting groter is, relatief veel meer personen gehinderd zijn. Gehinderden Door het RIVM is een relatie vastgesteld tussen de omvang van de geluidbelasting en het aantal personen dat zegt (ernstig) te zijn gehinderd door geluid. Deze relatie is vastgelegd in de regelgeving. De omvang van de hinder van het provinciale wegennet moet op grond daarvan ook in het actieplan zijn aangegeven. Deze omvang is aangegeven in onderstaande tabel. Geluidbelastingklasse Gehinderden Ernstig gehinderden 55 59 db 21% 8% 60 64 db 30% 13% 65 69 db 41% 20% 70 74 db 54% 30% 75 db of hoger 61% 37% Tabel 1 behorende bij bijlage 2: Hinderscores (RIVM) Actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018 22

Bijlage 3: Eerste selectie (op basis van een drietal criteria) Prioriteit Wegtraject Van hm Tot hm Wegtraject lengte in knelpunt [km] Geluidreductie aanwezig [km] Restlengte geluidreductie [km] 1 N206d 27,45 30,70 3,27 0,00 3,27 27,45 30,70 539 2 N231a 5,65 7,00 1,40 0,00 1,40 5,65 7,00 162 3 N231b 7,00 7,55 0,55 0,00 0,55 7,00 7,55 64 4 N207c 26,79 27,80 1,00 0,20 0,80 26,79 27,60 109 5 N207c 22,38 26,13 3,75 1,00 2,75 22,38 26,13 326 6 N206c 18,50 21,60 2,92 2,62 0,30 21,30 21,60 38 7 N455b 3,45 6,15 2,73 0,00 2,73 3,45 6,15 295 8 N208b 7,25 9,12 1,89 1,35 0,54 8,70 9,12 45 9 N209d 22,60 23,35 0,81 0,00 0,81 22,60 23,35 75 10 N210b 17,40 20,54 3,31 0,00 3,31 17,40 20,54 231 11 N443a 0,30 2,69 2,41 0,00 2,41 0,30 2,69 170 12 N210b 14,25 15,40 1,18 0,00 1,18 14,25 15,40 87 13 N217a 9,20 10,40 1,15 0,00 1,15 9,20 10,40 65 14 N217d 25,90 27,30 1,42 0,00 1,42 25,90 27,30 113 15 N463a 4,15 5,10 0,97 0,00 0,97 4,15 5,10 63 16 N458a 39,90 43,23 3,43 0,00 3,43 39,90 43,23 291 17 N454a 0,80 1,60 1,55 0,00 1,55 0,00 1,60 89 18 N460a 5,30 6,00 0,80 0,00 0,80 5,30 6,00 56 19 N461a 6,00 8,40 2,40 0,00 2,40 6,00 8,40 168 20 N462a 0,00 0,45 0,45 0,00 0,45 0,00 0,45 32 21 N207a 9,50 10,80 1,18 0,00 1,18 9,50 10,80 89 22 N211a 7,40 8,90 1,46 1,10 0,36 8,50 8,90 25 23 N211b 8,90 9,50 0,60 0,00 0,60 8,90 9,50 42 24 N211a 5,30 7,40 2,10 1,20 0,90 5,30 6,20 61 25 N218b 9,30 10,02 0,73 0,00 0,73 9,30 10,02 57 26 N231a 2,35 3,05 0,76 0,00 0,76 2,35 3,05 38 27 N220a 5,10 7,40 2,30 1,50 0,80 5,10 5,90 60 28 N206a 3,99 5,60 1,66 0,00 1,66 3,99 5,60 109 29 N442a 1,55 2,45 0,94 0,00 0,94 1,55 2,45 62 30 N211b 10,95 12,88 1,87 0,00 1,87 10,95 12,88 101 31 N219a 3,80 7,30 3,50 2,70 0,80 6,50 7,30 50 AP 2 hm van AP 2 hm tot AP 2 hm van AP 2 hm tot Woningen > 55 db Actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018 23

Prioriteit Wegtraject Van h Tot hm Wegtraject lengte in knelpunt [km] Geluidreductie aanwezig [km] Restlengte geluidreductie [km] AP 2 hm van AP 2 hm tot AP 2 hm van AP 2 hm tot Woningen > 55 db profijt 32 N220a 0,00 5,15 5,15 0,00 5,15 0,00 5,15 252 33 N467a 0,30 0,62 0,30 0,00 0,30 0,30 0,62 15 34 N208b 12,25 13,00 0,77 0,00 0,77 12,25 13,00 41 35 N443a 2,69 4,41 1,72 0,00 1,72 2,69 4,41 76 36 N492a 1,40 5,20 3,84 2,70 1,14 1,40 2,50 57 37 N491a 5,20 6,32 1,15 0,00 1,15 5,20 6,32 58 38 N458a 44,23 47,20 2,94 0,00 2,94 44,23 47,20 135 39 N209b 12,05 13,61 1,53 0,45 1,08 12,60 13,61 44 40 N488b 5,88 6,85 0,90 0,00 0,90 5,88 6,85 34 41 N463a 2,20 3,15 0,95 0,00 0,95 2,20 3,15 41 42 N219b 8,00 10,30 2,28 2,20 0,08 10,20 10,30 3 43 N448a 0,00 1,80 1,83 0,00 1,83 0,00 1,80 72 44 N468a 14,80 17,10 2,30 0,90 1,40 14,80 15,20 16,10 17,10 54 45 N489a 2,20 3,80 1,59 0,00 1,59 2,20 3,80 54 46 N209c 14,20 15,80 1,63 0,00 1,63 14,20 15,80 49 47 N213a 5,50 7,15 1,67 1,47 0,20 5,50 5,70 5 48 N440a 2,30 3,20 0,86 0,50 0,36 2,80 3,20 10 49 N484a 4,25 5,65 1,36 0,00 1,36 4,25 5,65 33 50 N231c 14,10 16,50 2,41 0,00 2,41 14,10 16,50 47 51 N484a 0,90 2,30 1,37 0,00 1,37 0,90 2,30 29 52 N207e 35,35 36,60 0,93 0,00 0,93 35,35 36,60 18 53 N456a 0,10 3,20 3,18 0,90 2,28 0,10 1,80 2,30 2,80 38 54 N468a 10,00 14,80 4,82 0,00 4,82 10,00 14,80 88 55 N458a 43,23 44,23 1,01 0,00 1,01 43,23 44,23 17 56 N217c 22,40 23,60 1,16 0,80 0,36 22,40 22,60 23,40 23,60 5 57 N218c 12,30 14,75 2,34 1,30 1,04 13,45 13,57 13,80 14,75 9 58 N209c 18,50 21,00 2,50 0,00 2,50 18,50 21,00 27 59 N455a 0,00 1,90 1,80 0,00 1,80 0,00 1,90 19 60 N206d 24,50 27,45 1,95 0,00 1,95 24,50 27,45 43 110,63 97,84 5084 Actieplan geluid provinciale wegen 2013-2018 24