ONDERZOEK NAAR DE AANPAK VAN LAAGGELETTERDHEID IN DRENTHE 2018-2020 1 Kerncijfers: Ca 45.000 volwassenen in Drenthe zijn laaggeletterd De ambitie is om de komende jaren ca 10% van deze groep te bereiken met een vorm van (taal)aanbod (of rekenen, digitale vaardigheden) Dit onderzoek ondersteunt door de aan pak van organisaties & de opbrengsten voor laaggeletterde deelnemers in kaart te brengen
ONDERZOEKSTEAM 2 1 Prof. Dr. Mien Segers (Maastricht University) 2 Dr. Maurice de Greef (Vrije Universiteit Brussel) 3 Msc. Marieke Buisman (Kohnstamm Instituut, UvA) 4 Ism CMO-STAMM (kennisverspreiding), in opdracht van de provincie Drenthe en het Bondgenootschap voor een Geletterd Drenthe
AANLEIDING: 4 ONDERZOEKSVRAGEN 3 1 Wat zijn de behoeften, mogelijkheden en kansen op het gebied van voorkomen en tegengaan van laaggeletterdheid in Drenthe? 2 Wat is de impact is (taal)interventies oplaaggeletterde deelnemers in de provincie? 3 Wat zijn succes- en faalfactoren van leertrajecten gericht op basisvaardigheden voor volwassenen in Drenthe? 4 Wat leveren de investeringen (in mensen en geld) voor de aanpak van laaggeletterdheid in Drenthe op?
OP BASIS VAN DEZE VRAGEN IS BEHOEFTE AAN INZICHT IN 3 ONDERDELEN VAN DE AANPAK VAN LAAGGELETTERDHEID: 4 1 2 3 Monitoronderzoek onder stakeholders die zich met laaggeletterdheid in Drenthe bezighouden: hoe ziet de aanpak eruit, welke laaggeletterde groepen worden goed en minder goed bereikt en hoe ziet het netwerk van organisaties eruit? Impactmeting onder laaggeletterde doelgroepen: hoe ervaren zij hun eigen ontwikkeling (in termen van taalvaardigheid, sociale inclusie, kansen op de arbeidsmarkt) na deelname aan een basisvaardighedentraject? Verdiepend onderzoek succes en faalfactoren: wat werkt voor welke doelgroep en waarom? 4
IN DE EERSTE METING VAN HET MONITORONDERZOEK IS DE AANPAK VAN LAAGGELETTERDHEID DOOR ORGANISATIES IN KAART GEBRACHT AAN DE HAND VAN 3 INDICATOREN Startmeting eind 2018 brengt de huidige situatie in kaart 5 1 2 Bereik van laaggeletterde groepen in Drenthe Werving, herkennen en doorverwijzen & de samenwerking tussen organisaties WELKE INITIATIEVEN WORDEN OP LOKAAL EN REGIONAAL NIVEAU GEORGANISEERD? EN HOE DRAGEN DIE BIJ AAN DE AANPAK VAN LAAGGELETTERDHEID? 3 Leeraanbod voor laaggeletterde groepen in Drenthe en toeleiding daar naartoe De cijfers zijn per gemeente samengevat een laaggeletterde kaart: 4 www.naareengeletterddrenthe.nl
KANSEN VOOR HET VERSTERKEN VAN DE AANPAK: 6 Meer aandacht voor samenwerkingspartners in de directe omgeving van de doelgroep; tussenpersonen die in vertrouwen een laaggeletterde herkennen, kunnen aanspreken en motiveren. Focus daarbij scherper op specifieke groepen die je wilt bereiken (zoals Nederlandstalige ouderen, jonge moeders, werkzoekenden), formuleer concrete doelstellingen per groep en monitor de opbrengsten per doelgroep. Segmentering helpt om gerichter re werven, de aanpak per doelgroep te evalueren en bij te stellen, en te leren van de successen. Er liggen kansen als het gaat om doorverwijzen van laaggeletterden naar leeraanbod. Probeer samen een sluitend netwerk rond laaggeletterden te vormen. Probeer naast taallessen ook meer geïntegreerde trajecten aan te bieden waarbij taal, rekenen of digitale vaardigheden worden gerelateerd aan werk, gezin of gezondheid. Taal als middel ipv taal als doel. Zorg dat de randvoorwaarden op orde zijn: tijd en middelen; opleiding en begeleiding; helderheid in rollen, taken en verwachte competenties van verschillende stakeholders en afstemming daarin; samenwerking in acties en niet enkel op papier of in overleg; afstemming in visie en strategie op verschillende niveaus; laagdrempeligheid van aanbod, locatie,
IMPACTMETING ONDER LAAGGELETTERDE DEELNEMERS 7 Meting groep 1 (januari 2019-juni 2019) 1 2 Voor- en nameting onder laaggeletterde volwassenen die deelnemen aan een (taal)traject op een ROC of via een taalpunt (bibliotheek) brengt de ontwikkeling van deelnemers in kaart Vragen focussen op het gebruik van taal in het dagelijks leven, sociale inclusie (zelfvertrouwen, sociaal isolement, activiteiten buitenshuis) en positie op de arbeidsmarkt WAT LEVERT DEELNAME AAN EEN TAALTRAJECT OP VOOR LAAGGELETTERDE VOLWASSENEN? 3 4
IMPACT SOCIALE INCLUSIE 8
IMPACT ARBEIDSMARKTPOSITIE 9
PROGRAMMA T/M APRIL 2020 10 najaar 2019: rapportage van interviewonderzoek naar wervingsstrategieën onder autochtone laaggeletterde volwassenen najaar 2019-februari 2020 : tweede meting monitoronderzoek onder stakeholders: hoe ontwikkelt de aanpak van laaggeletterdheid zich in Drenthe? najaar 2019-april 2020: tweede impactmeting onder laaggeletterde deelnemers: meer inzicht in de ontwikkeling van het taalniveau van laaggeletterde groepen in relatie tot kenmerken van het (taal)aanbod oktober 2019: regionale werksessies met beleidsmakers vanuit gemeenten, roc s bibliotheken om de lokale beleidsaanpak van laaggeletterdheid te versterken voorjaar 2020: meer zicht op de behoeften van doelgroepen via kwalitatief onderzoek onder laaggeletterde volwassenen voorjaar 2020: maatschappelijk kosten-batenanalyse van de aanpak van laaggeletterdheid in Drenthe
11 Werving: Leuk, maar hoe?
STRATEGIE 1 12 Samenwerken met partners in de directe omgeving van de laaggeletterde de rol van tussenpersonen is positief omdat ze a) een vertrouwensrelatie hebben met de laaggeletterde, b) kunnen signaleren en het gesprek aan kunnen gaan met de laaggeletterde Dus het zoeken van laaggeletterden dat je die bereikt door ervoor te adverteren, dat denk ik dat dat beperkt is. Maar wanneer gemeentes, welzijnsorganisaties, kerken en al die dingen die ik eigenlijk opnoemde, dat die-- Je kunt dus via via het doen hè. Bron: Interviews voorjaar 2019
13 STRATEGIE 2 Gemaskeerde cursussen en events Deze cursussen of events richten zich op praktische thematiek (digitale skills, afvallen, muziek), waarbij het thema laaggeletterdheid achterliggend is. Dit is een succesvolle strategie omdat: a) laaggeletterden worden in eerste instantie aangesproken op hun motivatie en interesses in het thema, b) omdat het thema laaggeletterdheid versluierd is en dus niet afgeschrikt en c) gelegenheid biedt om laaggeletterdheid te signaleren (taalfouten) en het gesprek aan te gaan. Want we hebben ook een training Voel je goed. Dat is ook groepsgewijs mensen die, nou, het thema is dan afvallen, maar het achterliggende thema is gewoon laaggeletterdheid dus dat is heel mooi 20 weken lang duurt zo n training, ik vind het echt bijzonder dat daar überhaupt mensen zo lang aan mee willen doen, maar dat zijn allemaal NT1-ers die aan zo n training mee willen doen. Bron: interviews 2019
LES 1 VAN HET BUITENLAND 14 Ben niet enkel trots op je aanbod!
LES 2 VAN HET BUITENLAND 15 Formuleer een concreet doel met aantal! Dat is niet eng!
LES 3 VAN HET BUITENLAND 16 Denk aan de verschillende deelnemers en niet de groep op zich!
LES 4 VAN HET BUITENLAND 17 Streef naar Gaudi i.p.v. naar een huisschilder! Maak het multisectoraal: 1 beweging!
LES 6 VAN HET BUITENLAND 18 Geef een duidelijke boodschap op de juiste plek: McDonald s i.p.v. de boekhandel!
LES 7 VAN HET BUITENLAND 19 Kies het juiste kanaal! Vervang LinkedIn door Pinterest!
WERK SAMEN MET DE ANDERE LEVENSDOMEINEN 20 Van ouderkamer tot huurdersondersteuning tot schuldverlener tot huiswerkbegeleider!
GRIJP DE KANS VOOR EEN CAMOUFLAGECURSUS AAN 21 Waarom nu het gemier met het formulier?
22 Liefde leren ontwikkelen voor taal kost wervingskracht! Picture by Dariusz Sankowski