Kennisbijeenkomst Drones 11 april 2019 Nieuwe kansen drones, veiligheid staat voorop De nationale regelgeving voor civiele drones wordt medio 2020 vervangen door EUregelgeving. Deze regelgeving kan de Nederlandse drone industrie een flinke boost geven. Maar wat betekent deze aankomende EU-wetgeving? Hoe kunnen we dit nationaal implementeren? Wat zijn de praktische gevolgen voor bedrijven en wat betekent dit voor innovaties? De kennisbijeenkomst 'Europa open voor drones kansen voor Nederland' op 11 april georganiseerd door het Ministerie van IenW, had tot doel om partijen actief in de dronemarkt, antwoorden op deze vragen te geven. Ruim 210 deelnemers - waaronder publieke organisaties, private ondernemingen, belangenorganisaties, kennisinstellingen en trainingsinstituten - waren vertegenwoordigd in het BOVAG huis in Bunnik. In het programma kwamen verschillende sprekers aan het woord met als centrale thema de nieuwe EU-regelgeving en de gevolgen in de praktijk. "Duidelijke regels gaan voor een gelijk speelveld zorgen en zijn dan ook essentieel voor het realiseren van een sterke gezamenlijke drones markt". Aftrap Kennisbijeenkomst Drones met DG Jan Hendrik Dronkers
Kansrijk DG Luchtvaart en Maritieme Zaken Jan Hendrik Dronkers trapte de bijeenkomst af. Jan Hendrik: 'De drone industrie is een nieuwe sector die integreert met netwerksystemen, zoals het internet der dingen en slimme mobiliteit. De algemene lijn vanuit het ministerie is dat drones worden gezien als een kansrijke nieuwe ontwikkeling in de luchtvaart. De Europese regelgeving is absoluut noodzakelijk. Duidelijke regels gaan voor een gelijk speelveld zorgen en zijn dan ook essentieel voor het realiseren van een sterke gezamenlijke drones markt.' Jan Hendrik vroeg de aanwezigen nadrukkelijk om terugkoppeling of het ministerie de goede dingen doet en of zij de dingen die ze doet ook goed genoeg doet. Ron van de Leijgraaf: veel interactie met de deelnemers De EU regelgeving biedt meer ruimte voor drone operaties door uit te gaan van het beheersen van het risico van het vliegen met drones in plaats van het opleggen van beperkingen zoals dat in de nationale regelgeving is opgenomen. Veel vragen Ron van de Leijgraaf (Ministerie van IenW) ging in detail in op de nieuwe EU-wetgeving die gaat gelden in de Europese lidstaten voor gebruik en inzet van drone Ron: De EU regelgeving biedt meer ruimte voor drone operaties door uit te gaan van het beheersen van het risico van het vliegen met drones in plaats van het opleggen van beperkingen zoals dat in de nationale regelgeving is opgenomen.een operator zal moeten aantonen dat hij een dronevlucht veilig genoeg kan uitvoeren middels een risicoanalyse. Als dat voldoende aangetoond is, kan hij een vergunning krijgen om de vluchten te gaan uitvoeren.' Een van de opvallendste verschillen is dat
de grens tussen creatief en zakelijk gebruik verdwijnt. 'Daarnaast stellen de nieuwe regels andere eisen aan de drones zelf, aan de piloten en aan de operatie waarvoor de drones worden ingezet.' De presentatie had een uitgebreide interactie met de zaal, waardoor veel vragen die bij de aanwezigen leefden beantwoord werden. Gezien de hoeveelheid en diversiteit van de vragen en de vragenstellers werd duidelijk in een grote behoefte bij de deelnemers voorzien. 15 onderdelen Petra Syaifoel (Ministerie van IenW) nam de zaal mee door de 15 belangrijke onderdelen van het implementatieplan. Petra: 'Aandachtspunten voor verdere uitwerking met de markt zijn onder meer de invulling van de zonering in Nederland (waar mogen drones wel of niet vliegen), de registratie van droneoperators, de opleidingsmogelijkheden voor piloten, communicatie over de regelgeving en de invulling van de producteisen. Petra vroeg de aanwezigen hierop aan te haken. Er werd op diverse onderdelen uitgebreid gehoor gegeven aan deze oproep. Tegelijkertijd maakten een aantal deelnemers zich ook wel zorgen of het ministerie wel voldoende capaciteit heeft om al deze implementatietaken op tijd uit te kunnen voeren. Petra Syaifoel Maarten Bonnema
Standaardisatie Als laatste spreker ging Maarten Bonnema (Inspectie Leefomgeving en Transport) in op de praktische gevolgen van nationale naar EU-regelgeving. Maarten liet de concrete gevolgen en veranderingen zien voor de open category, de specific category en de certified category. Ook kwam uitgebreid aan bod de verplichte risico-analyse in een groot deel van de specific category en de overgangsregeling. Belangrijke boodschap van Maarten is het streven naar standaardisatie van droneoperaties. Alleen zo staat de weg open naar er een hoge mate van uniforme veiligheid en is vrij verkeer van diensten in Europa mogelijk. Dit kan gerealiseerd worden door een goede samenwerking tussen alle betrokken partijen in binnen- en buitenland. Beperk niet de mogelijkheden, maar wel het aantal varianties op basis waarvan aannemelijk wordt dat het luchtwerk veilig kan worden uitgevoerd. Uiteindelijk doel is een betrouwbaar, duidelijk en overzichtelijk Europees systeem voor het toelaten van, en toezicht houden op, operaties met onbemande luchtvaartuigen. "Door de technische vooruitgang bieden drones nu en in de toekomst eindeloos veel toepassingsmogelijkheden met grote economische en maatschappelijke waarde". Van kansen naar toepassing Jan Willem van Dijk (Ministerie van IenW) sprak over de ambities van het kabinet op het terrein van drones. De ambities van het kabinet zijn hoog. Drones bieden vele innovatieve toepassingsmogelijkheden om sneller, beter, veiliger en efficiënter te kunnen werken. Het doel is daarom om op een veilige manier ruimte te geven aan operaties en innovaties met drones. Het kabinet zet hierbij in op vier belangrijke thema s/kansrijke toepassingsgebieden: Smart Logistics, Safety & Security, Inspectie & Infrastructuur en Agro & Natuur. Jan Willem geeft aan dat IenW samen met partners in de gouden driehoek (overheid, markt, kennisinstellingen) en in goede verbinding met de maatschappij de toekomst met drones wil vormgeven. Hij roept partijen ook
op om nieuwe of verbeterde gebruikstoepassingen met economische en maatschappelijke meerwaarde in te brengen om deze met elkaar mogelijk te kunnen maken. Ook gaf Jan Willem aan dat deze dag vooral gezien moet worden als eerste stap in een gezamenlijk proces, waarbij onderlinge verbinding en communicatie essentieel is. Jan Willem van Dijk Ties van Zanten, afdelingshoofd directie Luchtvaart: 'Luchtvaartveiligheid en veiligheid op de grond staan voorop. De Nederlandse regelgeving drones geeft nu vooral ruimte aan minder complexe drone operaties. Behoefte is ook om ruimte te krijgen voor meer complexe situaties. De nieuwe Europese regelgeving in 2020 biedt mooie kansen voor innovatie met drones. Maar veel nieuwe toepassingen vragen om beleidskeuzes onder welke voorwaarden operaties worden toegestaan. Met name op thema s als data, privacy en veiligheid. In het nu nog versnipperde dronelandschap moeten private en publieke partijen elkaar opzoeken en gaan samenwerken. Bovendien neemt de overheid binnen het dossier drones een nieuwe rol in: naast een wetgevende en kaderstellende rol moet de overheid ook als partner participeren in het netwerk. We moeten tempo maken: het maatschappelijk debat over toepassingen met drones zal de komende tijd veel intensiever worden. Mijlpalen moeten benut worden en praktische toepassingen en successen moeten volop de aandacht krijgen.'
Dijkinspectie met drone Praktijkvoorbeelden in kansrijke toepassingsgebieden In het tweede deel van de middag was ruimte ingebouwd om binnen de verschillende thema s mooie gebruikstoepassingen te laten zien, ervaringen te delen en met elkaar in dialoog te gaan. -Safety&Security: Martijn Zagwijn van brandweer Twente vertelde over de inzet van drones helpt bij bestrijding van branden. Tjeerd Tiedeman van de Nationale politie liet zien hoe drones helpen bij de reconstructie en sporenonderzoek en het zoeken naar bewijsmateriaal vereenvoudigen. William Vermeulen ging in op de rol van RWS als launching customer en liet zien hoe drones worden ingezet bij verkeersmanagement van de scheepvaart. - Smart Logistics met Arjan van Vliet namens het ministerie van IenW samen met Robert Heidekamp, trauma helikopter en Patrique Zaman van Avy. In Zwitserland wordt sinds 2018 regulier gevlogen met medische materialen zoals weefsel, bloed, medicijnen. Wat staat ons in de weg om in Nederland dit ook te gaan niet? Met de nieuwe Europese regelgeving is het mogelijk. Zeer ervaren partijen als ANWB medical services en Avy werken aan een aanvraag en gaven een toelichting. Security & Safety Smart Logistics
-Inspectie & Infrastructuur met Ariea Vermeulen en Arie van Kersen, allebei namens RWS met Roel Brandt van de Anteagroep. RWS heeft een eigen droneteam en doet veel inspecties op het water en bij kunstwerken. Alles wat gepland kan worden besteed RWS uit aan de markt. Ook bij RWS is er behoefte dat er meer kan en meer mogelijk wordt met drones. Ingegaan werd op de meerwaarde van drones op het terrein van IenW: veiliger, verbetering bereikbaarheid, duurzamer en efficiënt. Daarna ontstond een mooie dialoog met de deelnemers aan de hand van een drietal use-cases om te bepalen waar de uitdagingen nog liggen. -Agro & Natuur. De workshop werd ingeleid door Gertjan Fonk, van het ministerie LNV. Leks Bolderwijk van Dronewerkers, Rob Broekman namens NVWA en Nico Spliethof van Borgman Beheer en Advies toonden in korte presentaties, toepassingen van drones bij respectievelijk precisie landbouw, bij controles en fauna- en bosbeheer. Uitdagingen liggen onder meer in het vliegen BVLOS, autonome drones en het gebruik van meerdere drones tegelijkertijd. ) Inspectie & Infrastructuur Agro & Natuur Conclusie Als er één ding duidelijk werd tijdens deze eerste Kennisbijeenkomst was dat de noodzaak voor voorlichting en een gezamenlijke aanpak. Wat kan er straks wel of niet (meer). Er is een sterke behoefte in de sector om deze informatie periodiek te delen en centraal vast te leggen. De sprekers stelden duidelijk dat nog niet alle kaders vast staan en er nog open einden zijn. De overheid heeft de dronessector nodig en riep op om mee te denken en mee te doen om tot een goede en werkbare implementatie van de Europese regels in Nederland te komen. Reacties van de deelnemers tijdens de Kennisbijeenkomst Drones Tim Burgmeijer (Waternet) Positieve verhalen, maar de verdieping is het belangrijkst. Marcel van de Loeff (Dutch Drone Academy) Wie gaat allemaal opleiden, waar en hoe dat wil men weten.
Ferry van de Berg (Consolid Drones) Kennis brengen is goed, maar vragen ophalen vanuit de markt is essentieel. Christiaan Roest (Airview) Goed dat er EU-regels zijn, maar het zijn er wel erg veel, wordt het nog wel overzichtelijk. Arjan van Vliet (ministerie IenW) Ik kreeg er energie van: er was een positieve vibe in de zaal. We kregen een soort college. Sytse Algera (KLM) Voor KLM hoorde ik niets nieuws, dat vond ik wel jammer, dat hoopte ik te halen, dat had ik verwacht. Maar de andere informatie die ik hoorde was zeer zeker nuttig. Henk Hesselink (NLR) De open, positieve, houding van de sprekers, van het ministerie vond ik goed. Manfred Kindt ( Paneita-research) Bekijk het niet alleen vanuit de lucht, maar ook vanuit het land! Cyrill Springveld (ministerie IenW) Mooi die open vizier, we gaan het doen.