OVN Jaarverslag 2013 Voorwoord De OVN zet zich in voor de kwaliteitsbevordering en bewaking van de beroepsgroep en werkt aan de positionering en profilering van de optometrist als zorgverlener in de oogzorg. In 2013 is door de vrijwilligers en medewerkers van de OVN weer veel werk verzet om de doelstellingen uit het OVN Beleidsplan te verwezenlijken. In dit jaarverslag staat een overzicht van wat er in het afgelopen jaar door de vereniging gerealiseerd is. Het bestuur wil alle leden die zich vrijwillig voor de vereniging hebben ingezet op deze plaats hartelijk bedanken voor hun inzet! Organisatie Leden Het aantal leden van de OVN is in 2013 gegroeid van 853 naar 881 leden. Onder deze 881 leden zijn 17 ereleden. Het aantal aspirant leden (studenten) is licht gedaald van 170 naar 168. De meeste aspirant leden zijn collectief lid via de studievereniging Society of Optometry and Orthoptic Students (SO²S). Bestuur Samenstelling In 2013 bestond het bestuur van de OVN uit de volgende personen: dr. Anton Verezen voorzitter Pauline Heus vicevoorzitter, portefeuille Kwaliteitsontwikkeling Rob Rijnja penningmeester, portefeuille Beroepsbelangen Hugo Huisman bestuurslid, portefeuille Onderwijs & Opleiding Robert Jan Korteland bestuurslid, portefeuille PR & Voorlichting (afgetreden op 3 juni 2013) Jeroen van de Wetering bestuurslid, portefeuille PR & Voorlichting (benoemd op 3 juni 2013) Taken Het bestuur heeft als taak om de vereniging te leiden, toezicht te houden op de juiste uitvoering van de statuten en het huishoudelijk reglement, het verenigingsbeleid voor te bereiden en zorg te dragen voor een adequate uitvoering van het beleid. Leidraad daarbij is de doelstelling de collectieve en individuele belangen te behartigen van de bij de vereniging aangesloten leden. Vergaderingen Het bestuur van de OVN is 6 keer voor een bestuursvergadering bijeen geweest. Verder overleg tussen de bestuursleden vindt telefonisch, per e mail en via skype plaats. De leden zijn eenmaal voor een Algemene Ledenvergadering (ALV) bijeen geroepen. Deze ALV vond plaats op 3 juni 2013 en werd bezocht door 71 leden. Bureau Het bureau van de OVN bestaat uit 3 medewerkers. Henrike Klein Ikkink is ambtelijk secretaris en verenigingsmanager. Zij ondersteunt het bestuur bij de uitvoering van zijn taken, bereidt de vergaderingen voor, maakt notulen van de vergaderingen, houdt in de gaten of acties opgevolgd worden en verzorgt de inkomende en uitgaande post en e mail. Daarnaast heeft zij verschillende andere taken, zoals het organiseren van (scholings)activiteiten, uitvoeren van de financiële administratie en bijdragen aan vakinhoudelijke projecten. Henrike werkt 30 uur per week voor de OVN, waarvan een halve dag per week wordt besteed aan een opleiding Bedrijfskunde. Annemieke Coops is beleidsmedewerker. Zij houdt zich bezig met beleidsdossiers en diverse projecten. In 2013 waren haar belangrijkste onderwerpen het ontwikkelen van het Registratie en Informatiesysteem Optometrie, OVN Jaarverslag 2013 1
het opstarten van de kwaliteitskringen en richtlijnontwikkeling. Annemieke werkt 40 uur per week voor de OVN. Sinds vorig jaar besteedt zij 1 dag per week aan de Masteropleiding Health Economics, Policy and Law. Loes van Ooik is administratief medewerker. Zij verzorgt de ledenadministratie en een deel van de financiële administratie. Daarnaast is Loes incidenteel gastvrouw bij evenementen die de OVN organiseert. Loes werkt 12 uur per week. Beleid De OVN heeft zijn visie, missie en doelstellingen beschreven in het meerjarenplan OVN Beleidsplan 2011 2014. Het bestuur is verantwoordelijk voor het bepalen van het beleid. De doelstellingen worden vertaald in activiteiten en uitgewerkt in jaarplannen. Voor de uitvoering van de activiteiten en het realiseren van de doelen zijn de commissies verantwoordelijk. Zij doen dat in nauwe samenwerking met het bureau. Visie op optometrie De OVN ziet de optometrist als de beroepsbeoefenaar die fungeert als eerste aanspreekpunt voor cliënten/patiënten bij oog en visuele klachten. De optometrist treedt op als filter naar de oogarts, zowel in een intra als extramurale setting. De OVN ziet de optometrist als de aangewezen speler in de preventieve oogzorg. Voor de toekomst voorziet de OVN een toenemende mate van specialisatie van de optometrische zorgverlening en uitbreiding van het beroepsdomein van de optometrist, bijvoorbeeld met taken op het gebied van refractieve chirurgie. Missie van de OVN De OVN zet zich in voor kwaliteitsbevordering en kwaliteitsbewaking van de beroepsgroep en zorgt voor de juiste kaders voor zijn leden om het beroep goed uit te kunnen oefenen door het opstellen van richtlijnen en voorwaarden. De OVN zet zich in voor de profilering van het beroep onder publiek, centrale overheid en gezondheidszorgorganisaties om de herkenbaarheid van de optometrist te vergroten. Doelstellingen Voor de periode 2011 2014 heeft de OVN n het OVN Beleidsplan de volgende doelen gesteld: - Creëren van de juiste balans tussen zorgverlening en de levering van hulpmiddelen binnen het beroepsprofiel door middel van kwaliteitsontwikkeling in beroepsuitoefening en praktijkvoering - Aanmoedigen en ondersteunen van professionele ontwikkeling, van studie tot pensioen. - Intensiveren van samenwerking in en tussen de extramurale en intramurale oogzorg. - Profileren van optometrie bij centrale overheid, zorgverzekeraars en gezondheidsorganisaties. - Bij cliënten/patiënten vergroten van de herkenbaarheid van de optometrist en vergroten van de beleving van de toegevoegde waarde van optometrie in de oogzorg. - Leden bewust maken van het feit dat de optometrist diagnoses kan en mag stellen. - Creëren van bewustwording bij leden en de optometrie opleiding dat de optometrist niet alleen focust op pathologie, maar dé specialist is in het oplossen van problematiek op het gebied van visueel functioneren. - Zorgdragen voor een adequate organisatie en bestuursstructuur van de OVN bij het behalen van de doelstellingen van de OVN. Aandachtsgebieden Het beleid is onderverdeeld in verschillende aandachtsgebieden en kent daarvoor een aantal commissies: Kwaliteitsontwikkeling OVN Jaarverslag 2013 2
Onderwijs & Opleiding Beroepsbelangen PR & Voorlichting Organisatieontwikkeling In de volgende paragrafen wordt per onderdeel beschreven welke doelen voor 2013 gesteld waren en hoe deze gerealiseerd zijn. Kwaliteitsontwikkeling De hoofddoelstelling op het gebied van kwaliteitsontwikkeling is het verhogen van het zorgverlenend karakter van het beroepsprofiel door middel van kwaliteitsontwikkeling in de beroepsuitoefening en praktijkvoering. De Commissie Kwaliteitsontwikkeling (CKO) zet zich hiervoor in door verschillende activiteiten te ontplooien. Commissiesamenstelling In 2013 werd de Commissie Kwaliteitsontwikkeling gevormd door: Nelleke Brand Pauline Heus Merel van Peer Nienke van de Mortel Peeters Shantal Torregrosa (tot september 2013) Doelstellingen Kwaliteitsontwikkeling Binnen het aandachtsgebied Kwaliteitsontwikkeling worden de volgende doelstellingen onderscheiden: 1. Creëren van eenheid in zorgverlening en neerzetten van duidelijke beroepskaders d.m.v. onderzoeksrichtlijnen 2. Uitvoeren van kwaliteitscontrole 3. Opstarten regionale kwaliteitskringen 4. Opstellen van adviezen m.b.t. praktijkinnovatie 5. Updaten van gedragscode en beroepscompetentieprofiel 6. Informeren leden over kwaliteitsontwikkeling Activiteiten en projecten OVN Gedragscode voor optometristen Een gedragscode geeft de normen en waarden weer van de beroepsbeoefenaren. Zo n gedragscode of beroepscode wordt gezien als een basisdocument waarover elke beroepsgroep in de zorg beschikt. In 2013 is de Gedragscode voor optometristen geëvalueerd en herzien op enkele punten. Tijdens de Algemene Ledenvergadering op 3 juni 2013 is de nieuwe versie van de Gedragscode voor optometristen goedgekeurd door de leden en daarna onder alle leden van de OVN verspreid. Document Dossiervoering & Notatie Verslaglegging is een belangrijk onderdeel van zorgverlening. Dit betreft zowel dossiervoering als notatie. Omdat de Optometristen Vereniging Nederland (OVN) nog niet over een richtlijn met betrekking tot dossiervoering en notatie beschikte en er in de optometrische praktijk verschillende manieren van notatie gebruikt worden, is in 2013 het document Dossiervoering & Notatie opgesteld en onder alle leden van de OVN verspreid. In het document wordt o.a. aandacht besteed aan de wet en regelgeving rondom het aanmaken, onderhouden en bewaren van optometrische patiënten /cliëntendossiers. OVN Jaarverslag 2013 3
Richtlijn Het Rode Oog De commissie heeft een start gemaakt met het opstellen van de richtlijn Het Rode Oog. Aan het opstellen van deze richtlijn werken ook de optometristen Rob Brouwer en Arjan Keuken mee. De richtlijn zal bestaan uit een beslisboom waarmee de optometrist op de verschillende diagnoses bij een rood oog uit kan komen. Aan deze diagnoses worden verwijscriteria en termijnen gekoppeld. Hierover heeft de commissie onder andere overleg met huisartsen en oogartsen. Het is de bedoeling dat de richtlijn aan het eind van 2014 klaar is. NHG-standaard Visusdaling Het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) is hun standaard Refractieafwijkingen aan het herzien. De OVN is betrokken bij de werkgroep, die naast een aantal huisartsen verder bestaat uit vertegenwoordigers van het NOG (oogartsen) en de NVvO (orthoptisten). De nieuwe standaard wordt naar verwachting in de tweede helft van 2014 gepubliceerd. Richtlijn Glaucoomonderzoek In 2010 is gestart met de ontwikkeling van een richtlijn voor glaucoomonderzoek door optometristen in de eerstelijns oogzorg en in 2012 is dat uitgemond in de publicatie van de OVN Richtlijn Glaucoomonderzoek. De richtlijn is gebaseerd op het principe van evidence based en expert opinion, zoals dat gebruikelijk is voor richtlijnen in de gezondheidszorg. Een belangrijk onderdeel van de richtlijn vormen de verwijscriteria die zijn opgesteld in afstemming met oogartsen van de Nederlandse Glaucoom Groep van het NOG (Nederlands Oogheelkundig Gezelschap). Momenteel wordt in samenwerking met het Maastricht Universitair Medisch Centrum een multi center onderzoek gedaan naar de diagnostische accuratesse van de richtlijn. Naar verwachting worden de onderzoeksresultaten in 2014 gepresenteerd. Kwaliteitsregister Paramedici De OVN heeft haar kwaliteitscontrole ondergebracht bij het Kwaliteitsregister Paramedici (KP). Samen met 8 andere paramedische beroepsverenigingen zit de OVN in de Stichting Kwaliteitsregister Paramedici. In 2013 was Henrike Klein Ikkink namens de OVN bestuurslid bij het KP en vertegenwoordigde zij de OVN in de Registratiecommissie. Nelleke Brand zat namens de OVN in de Accreditatiecommissie van het KP. Via deze functies heeft de OVN invloed op de kwaliteitscriteria, is betrokken bij de accreditatie van scholingen en activiteiten en denkt mee bij de ontwikkeling van kwaliteitsinstrumenten, zoals intercollegiale toetsing en visitatie van optometriepraktijken. De OVN stimuleert (her)registratie in het KP. Eind 2013 stonden 849 optometristen in het KP geregistreerd, waarvan 44% voldaan heeft aan de criteria. Die optometristen mogen het keurmerk kwaliteitsgeregistreerd voeren. Via de website en de nieuwsbrieven informeert de OVN leden regelmatig over het KP. Kwaliteitskringen Voorheen bestonden er verschillende regionale samenwerkingsverbanden van optometristen in Nederland. Deze regionale samenwerkingsverbanden verschilden in structuur, grootte en activiteiten die zij uitvoerden. In sommige delen van het land overlapten regionale samenwerkingsverbanden, terwijl andere delen van het land niet gedekt werden. In 2013 is het regiobeleid aangepast en is een landelijk dekkend netwerk van OVN Kwaliteitskringen opgezet. Een kwaliteitskring is een organisatorische eenheid waar deskundigheids en kwaliteitsbevordering georganiseerd en uitgevoerd wordt. De kwaliteitskring helpt mee aan het waarborgen van de deskundigheid en kwaliteit van de individuele optometrist. De kwaliteitskringen dragen bij aan vermeerdering van kennis, ontwikkeling van vaardigheden en versterking van competenties. De kwaliteitskring biedt de optometrist tevens, in brede zin, de mogelijkheid te reflecteren op het eigen handelen. Instrumenten hiervoor zijn o.a. intervisie, casuïstiek, na en bijscholing en het beoordelen van landelijke praktijkrichtlijnen die in ontwikkeling zijn. Daarnaast is een kwaliteitskring een plek om collega s te ontmoeten. OVN Jaarverslag 2013 4
Onderwijs & Opleiding De hoofddoelsteling op het gebied van onderwijs en opleiding is het aanmoedigen en ondersteunen van professionele ontwikkeling, van studie tot pensioen. Samenstelling commissie In 2013 werd de Commissie Onderwijs & Opleiding gevormd door: Marten Fortuin Maaike Goudriaan Matthijs Hommel (tot juli 2013) Hugo Huisman Elien Janssen Gabriëlle Janssen (vanaf september 2013) Barbara Regeling Doelstellingen Binnen het aandachtsgebeid Onderwijs & Opleiding worden de volgende doelstellingen onderscheiden: 1. Monitoren van de kwaliteit van het onderwijs van de bacheloropleiding en de opleiding informeren over de benodigde competenties 2. Stimuleren post bachelor opleiding en het doen van onderzoek 3. Bevorderen van professionele ontwikkeling van leden 4. Geven van beroepsvoorbereidende voorlichting aan studenten 5. Informeren leden over onderwijs en opleiding Activiteiten en projecten Managementoverleg Twee keer per jaar heeft het OVN bestuur overleg met het management van de opleiding optometrie van de Hogeschool Utrecht (HU). Op 7 april en 4 november vonden de gesprekken plaats. De OVN monitort de afstemming tussen de opleiding en de beroepspraktijk om te bepalen of de opleiding kwalitatief goede optometristen aflevert. De OVN geeft de opleiding handvatten bij het vormen van het curriculum middels het benoemen van minimaal benodigde competenties voor een beginnend beroepsbeoefenaar. De Ovn informeert de HU over de richtlijnen en documenten die worden opgesteld of herzien, waaronder de Gedragscode voor optometristen en het document Dossiervoering & Notatie die in 2013 zijn verschenen. De HU informeert de OVN over de stand van zaken op de opleiding. Terugkerende onderwerpen zijn de instroom en uitstroomcijfers van de opleiding, post hbo onderwijs, de evaluatie van het onderwijs en de stages. Beroepenveldcommissie De BVC is een kwaliteitsinstrument van de opleiding optometrie. De BVC heeft tot doel te bevorderen dat de opleiding zo goed mogelijk aansluit op de beroepspraktijk. In de BVC zitten minimaal 3 en maximaal 7 optometristen. Namens de OVN zat in 2013 Hugo Huisman in de BVC. OVN Congres 2013 Op 27 en 28 januari vond in de ReeHorst te Ede het het 2 daagse OVN Congres plaats. De editie van 2013 is bezocht door 585 personen. Zij konden een programma met lezingen en workshops volgen waarin alle facetten van optometrie aan bod kwamen: binoculair zien, low vision, refractiechirurgie, contactlenzen, klinische OVN Jaarverslag 2013 5
optometrie en praktijkvoering. Het congres werd met een ruime voldoende gewaardeerd. Het bestuur heeft dan ook besloten in 2015 weer een congres te organiseren. Lezingenmiddag Contactlenzen bij kinderen Op maandag 3 juni vond voorafgaand aan de Algemene Ledenvergadering de lezingenmiddag Contactlenzen bij kinderen plaats. De lezingenmiddag is met 99 deelnemers boven verwachting goed bezocht. De Commissie Onderwijs & Opleiding kijkt terug op een geslaagde middag. Lezingenavond Low Vision Op 11 juni organiseerde de OVN Expertisegroep Low Vision een lezingenavond met Henry Greene en Chrétien Frambach als sprekers. De avond is door 50 deelnemers bezocht. Lezingenavond Multifocale Implantlenzen Op maandag 28 oktober vond de OVN Lezingenavond Multifocale Implantlenzen plaats. Met ruim 150 deelnemers was ook deze scholingsactiviteit drukbezocht Overige scholingsactiviteiten Naast de activiteiten die de OVN zelf organiseert, hebben leden van de OVN ook kunnen deelnemen aan tal van andere scholingen, congressen, symposia en cursussen van bijvoorbeeld de Hogeschool Utrecht, de ANVC, het NOG, het Podium Cornea & Contactlenzen, leveranciers en anderen. Geven van beroepsvoorbereidende voorlichting aan studenten Tijdens de 4 jarige hbo opleiding staan de vakinhoudelijke kennis en vaardigheden centraal. Voor de beginnende beroepsbeoefenaar is het echter van belang dat de overgang van opleiding naar werken goed verloopt en dat hij kennis heeft van bijkomende zaken bij de uitoefening van het beroep. De OVN geeft daarom op meerdere momenten tijdens de studie gastlessen en voorlichting aan de studenten. In 2013 heeft Henrike Klein Ikkink een gastles gegeven aan tweedejaars studenten over allerlei aspecten omtrent kwaliteit bij de beroepsuitoefening. Voorzitter Anton Verezen heeft bij de diploma uitreiking van de HU 44 nieuwe collega s toegesproken en hen enthousiast gemaakt voor het lidmaatschap van de OVN. Commissie Buitenslands Gediplomeerden Volksgezondheid (CBGV) De CBGV is een adviescommissie van de Minister van VWS over aanvragen van verklaringen van Vakbekwaamheid van in het buitenland gediplomeerde beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg. De commissie bestaat uit een onafhankelijk voorzitter en steeds per beroep vier vertegenwoordigers van dat beroep. Het bestuur van de OVN draagt optometristen voor als leden van de commissie. Tot 1 december waren Wouter Verboon en Pascal van Rossum lid. Nelleke Brand en Annemieke Coops waren plaatsvervangend lid. Vanaf 1 december ging een nieuwe zittingstermijn voor de leden en hun plaatsvervangers in. Pascal van Rossum is vervangen door Dieuwke van Ooik en Gabriëlle Janssen heeft de plek van Annemieke Coops ingenomen. Beroepsbelangen De hoofddoelstellingen op het gebied van beroepsbelangen zijn het intensiveren van de samenwerking in en tussen de extramurale en intramurale oogzorg en het profileren van optometrie bij de centrale overheid, zorgverzekeraars en gezondheidszorgorganisaties. Een goede samenwerking met andere zorgprofessionals in de eerstelijn is van groot belang voor goede cliënten/patiëntenzorg. De belangrijkste samenwerkingspartner is daarbij de huisarts. Daarnaast is een goed contact tussen de optometrist en de oogarts in de tweedelijn heel waardevol, omdat de optometrist veelal naar de oogarts verwijst, ook al loopt die verwijzing doorgaans via de huisarts. Tevens zijn er optometristen OVN Jaarverslag 2013 6
werkzaam in de tweedelijn naast de oogarts. Goede contacten tussen optometristen in de eerste en tweedelijn en tussen optometristen en oogartsen in de tweedelijn dragen bij aan kwalitatief betere zorg. Samenstelling commissie In 2013 werd de Commissie Beroepsbelangen gevormd door: Manon Carrièrre Rubia Ernest Maurice Heunen Dana Kamsteeg Rob Rijnja Petra Thelissen Akko Vellinga Doelstellingen Binnen het aandachtsgebeid Beroepsbelangen worden de volgende doelstellingen onderscheiden: 1. Lobbyen voor bekostiging/vergoeding optometrische zorg 2. Intensiveren samenwerking in de eerstelijns oogzorg 3. Intensiveren samenwerking tussen de eerstelijns en tweedelijns oogzorg en in de tweedelijns oogzorg 4. Wet en regelgeving volgen en sturen 5. Onderhouden contacten met Inspectie voor de Gezondheidszorg (aanpak titelmisbruik) 6. Onderhouden contacten met vakbond FBZ/AVBZ voor intramurale optometristen 7. Onderhouden contacten en uitbreiden van netwerk van aanpalende beroepsverenigingen, gezondheidszorgorganisaties en overige relevante organisaties 8. Onderhouden internationale contacten 9. Informeren leden over beroepsbelangen Acitiveiten en projecten Lobbyen voor bekostiging/vergoeding optometrische zorg De optometrist is wettelijk erkend in het jaar 2000, maar voor de bekostiging van het beroep heeft de overheid niets geregeld. De OVN zet zich in voor bekostiging van optometrische zorg, zodat het beroep erkend wordt door het publiek en andere zorgverleners. De financiering van het beroep hangt nauw samen met de positionering van het beroep. In 2013 zijn diverse acties ondernomen en hebben overleggen plaatsgevonden om een vergoeding voor optometrie dichterbij te brengen. In dit lobbytraject maakt de OVN gebruik van beleidsadviseur Chris Westerlaken. Hij heeft vele jaren ervaring met vergelijkbare trajecten bij andere zorgberoepen. Hij volgt de politiek, en het beleid van het ministerie van VWS in het bezonder, op de voet, zodat de OVN over actuele kennis beschikt. Daarnaast kan de OVN gebruik maken van zijn netwerk om contacten bij bijv. het ministerie en zorgverzekeraars te bespoedigen. In het beleid rondom vergoedingen houdt de OVN rekening met de twee primaire werksettings waarin optometrie wordt gedaan: de extramurale/eerstelijns zorg en de intramurale/tweedelijns zorg. De financieringsstructuur is voor die beide settings verschillend. In de tweedelijns zorg voert de optometrist een deel van de werkzaamheden van de oogarts uit die zijn opgenomen in de DBC s. Een DBC is een diagnosebehandelcombinatie en beslaat het hele traject vanaf de diagnose tot en met de (eventuele) behandeling. Een optometrist kan momenteel geen eigen DBC declareren. Om toch te kunnen registreren wat de optometrist doet, zijn zorgactiviteitencodes voor optometrie in de declaratiesoftware van ziekenhuizen opgenomen. Zo kan inzichtelijk worden gemaakt welke hoeveelheid van zorg in de tweede lijn door de optometrist wordt geleverd. Hier zat in 2013 echter nog geen kostencomponent aan gekoppeld. De DBC bracht pas iets op wanneer een ander onderdeel uit de DBC, waar een oogarts aan te pas moet komen, geregistreerd werd. Om deze reden werd zelden gebruik gemaakt van deze zorgactiviteitencodes en was er dus weinig inzicht OVN Jaarverslag 2013 7
in de mate waarin de optometrist bijdraagt aan de zorgverlening in de tweede lijn. Eind 2013 werd bekend dat er vanaf 2014 wel een tarief voor optometrische consulten in de tweede lijn gaat komen. In het lobbytraject voert de OVN gespreken met o.a. het ministerie van VWS, Zorgverzekeraars Nederland, individuele zorgverzekeraars en de Nederlandse Zorgautoriteit. Kostprijsberekening Zorgverzekeraars kennen vergoedingen toe aan prestaties van zorgverleners. Deze worden beschreven in prestatiebeschrijvingen. Een prestatiebeschrijving is een overzicht per diagnose waarin staat welke zorg de optometrist bij een bepaalde zorgvraag moet leveren. Ze moeten wetenschappelijk onderbouwd zijn, waarvoor de evidence based richtlijnen gebruikt worden. Vervolgens moeten de prestatiebeschrijvingen voorzien worden van een kostenanalyse. De OVN mag als beroepsvereniging niet onderhandelen over de hoogte van een vergoeding of prijsafspraken maken met zorgverzekeraars, maar wel adviseren over de zorginhoudelijke kant en achtergrondinformatie aanleveren over de financiële aspecten van de zorg. In 2013 is in samenwerking met een accountant een kostprijsberekeningsmodel opgesteld dat leden van de OVN kunnen gebruiken om een passend tarief voor hun optometrische zorg te bepalen. Daarnaast adviseert de OVN haar leden ten zeerste om de kosten van zorgverlening te scheiden van de kosten van producten (o.a. bril, contactlenzen, loep). Als de kosten voor zorgverlening apart op de factuur vermeld worden, wordt voor de cliënt duidelijk dat de verleende zorg waarde heeft. Indien de cliënt de factuur doorstuurt naar zijn zorgverzekeraar voor declaratie, dan wordt ook voor de zorgverzekeraar duidelijk dat optometrische zorg een belangrijke plaats inneemt in de eerste lijn. Registratie- en Informatiesysteem Optometrie Onder de noemer Registratie en Informatiesysteem Optometrie (RIO) werkt de OVN aan een terminologiestandaard en aan het opstellen van minimale eisen voor een dataset om optometrische zorg te registreren. Het eerste houdt in dat de OVN een standaard opstelt van termen die gebruikt worden in optometrische zorgverlening. Hierbij wordt gebruikt gemaakt van de internationale terminologiestandaard SNOMED CT. Nictiz is voor Nederland het nationaal release center voor deze standaard. Nictiz is een semioverheidsinstelling die o.a. betrokken is bij het Landelijk Schakelpunt (voormalig EPD). Het tweede houdt in dat de OVN vaststelt welke onderdelen minimaal geregistreerd moeten kunnen worden in een optometriemodule in een softwaresysteem, oftewel een elektronisch patiëntendossier voor de optometriepraktijk. De softwareleveranciers in de optiek/optometrie sector sluiten aan bij dit project door het terminologiestelsel te gaan implementeren in hun softwaresysteem en de optometriemodule aan te passen aan de minimale eisen voor een dataset, zodat optometristen optometrische zorg kunnen registeren volgens de landelijke standaard die wordt bepaald door de OVN. Eenheid van taal en een eenduidige manier van registreren van zorg onder beroepsbeoefenaren stimuleert de kwaliteit van zorgverlening, bevordert communicatie met collega s (in de keten), maakt het mogelijk om data uit de praktijken te analyseren en maakt het mogelijk om een koppeling te maken aan een declaratiesysteem. In 2013 is het systeem op beperkte schaal getest. Het is de bedoeling dat het systeem in 2014 voor optometristen beschikbaar komt via de softwareleveranciers. Plan Geïntegreerde Oogzorg De optometrist is niet de enige zorgverlener in de oogzorg. Een goede samenwerking met de andere beroepsgroepen is daarom van groot belang om de cliënt/patiënt optimale zorg te kunnen bieden. In 2012 is een start gemaakt met het Plan Geïntegreerde Oogzorg (PGO). In dit plan zijn tussen de verschillende oogzorgberoepen (oogarts, optometrist en orthoptist) afspraken gemaakt over werkdomeinen en verwijsroutes. Het PGO zal regelmatig worden aangepast als de praktijk daar om vraagt. In september 2013 is het PGO gepubliceerd en naar belanghebbende organisaties gestuurd. Voor leden van de OVN kan het PGO helpen om (betere) samenwerking te creëren met huisartsen en oogartsen op lokaal niveau. Voor de OVN is het PGO van belang voor het positioneren van het beroep en biedt het ondersteuning bij gesprekken met de overheid en andere instellingen/organisaties die met de zorg te maken hebben. OVN Jaarverslag 2013 8
Functieomschrijving intramurale optometrie Optometristen werkzaam in een ziekenhuis moeten een functieomschrijving opstellen. De OVN had hier een concept omschrijving voor, maar deze voldoet niet meer op alle punten. In 2013 is een start gemaakt met het herzien van de functieomschrijving en naar verwachting wordt hij in de loop van 2014 aan de intramurale optometristen gepresenteerd. Btw-regels voor optometrie De btw regels voor optometrie zijn complex en roepen veel vragen op. Om duidelijkheid te bieden over welk tarief wanneer geldt, hebben de NUVO en de OVN gezamenlijk een folder opgesteld. In de folder wordt uitgelegd voor welke producten en diensten binnen de optiek en optometrie het normale btw tarief van 21% geldt, wanneer het 6% tarief van toepassing is en wanneer een optometrist gebruik kan maken van een btwvrijstelling. Dit wordt mede aan de hand van een aantal voorbeelden verduidelijkt. Daarnaast wordt ingegaan op de vraag welke kosten die een ondernemer maakt, als aftrekpost voor de belasting kunnen dienen. Leden kunnen de folder vinden op de websites van de NUVO en van de OVN. Overleg orthoptisten In oktober vond het jaarlijkse overleg met de NVvO plaats. Gedurende het jaar is er daarnaast regelmatig e mail en telefonisch contact tussen de verenigingen. Er is onder meer gesproken over het gezamenlijke symposium, het Kwaliteitsregister Paramedici en richtlijnen. Overleg optiek Op 8 april hadden delegaties van het NUVO bestuur en OVN bestuur hun jaarlijkse bijeenkomst. Diverse onderwerpen werden besproken, waaronder de stand van zaken rondom een vergoeding voor optometrie, taakverdeling in de eerstelijns oogzorg, de btw vrijstelling voor optometrie en de titelbescherming van de opticien. Titelbescherming en Inspectie voor de Gezondheidszorg Optometrist is een wettelijk beschermde opleidingstitel. Als beroepsvereniging heeft de OVN geen autoriteit om aan niet leden sancties op te leggen. De IGZ kan bij gebleken titelmisbruik wel boetes uitdelen. Tevens kan de IGZ informeren en adviseren over juridische aspecten van de beroepsuitoefening. De contacten met de IGZ hebben in 2013 alleen per e mail plaatsgevonden. Het voornaamste onderwerp daarbij is de titelbescherming. De IGZ kan personen die misbruik maken van opleidingtitels straffen door het opleggen van een boete. Indien de OVN vermoedt dat iemand misbruik maakt van de titel optometrist, dan wordt daarvan melding gemaakt bij de IGZ. De IGZ stelt een onderzoek in en bij gebleken titelmisbruik zal de IGZ eerst een waarschuwing doen uitgaan. Blijft het misbruik voortbestaan, dan wordt een boete uitgedeeld die maximaal 6.700, bedraagt. Voordat de OVN melding doet bij de IGZ wordt eerst een waarschuwingsbrief verstuurd. De OVN heeft in 2013 in totaal 10 personen waarvan vermoed werd dat ze misbruik maakten van de titel optometrist een brief gestuurd. In de meeste gevallen is het gebruik van de titel vervolgens gestaakt. Eén dossier kon niet op deze wijze worden opgelost en is als officiële klacht bij de IGZ ingediend. De IGZ ontvangt niet alleen klachten via de OVN, maar ook via andere kanalen. De IGZ doet geen mededelingen over de zaken die zij onderzoeken, maar de IGZ heeft wel laten weten dat in 2013 boetewaarschuwingen zijn uitgedeeld aan personen die onrechtmatig de titel optometrist gebruikten. Vakbond Algemene Vereniging van Beroepsorganisaties in de Zorg (AVBZ) De OVN is aangesloten bij de AVBZ. De AVBZ is een koepelorganisatie die zich primair richt op het versterken van de positie van beroepsbeoefenaars die zijn verenigd in een beroepsorganisatie en actief zijn in de zorg en welzijn sector. De voornaamste functie van de AVBZ is het uitoefenen van invloed op collectieve arbeidscontracten. Dit houdt in dat alle OVN leden die intramuraal werkzaam zijn bij een zorginstelling die valt onder de CAO Ziekenhuizen, CAO Universitair Medische Centra of CAO Gehandicaptenzorg via de OVN collectief lid zijn van de AVBZ, zodat hun belangen worden behartigd bij het arbeidsvoorwaardenoverleg. In 2013 vertegenwoordigden Petra Thelissen en Wim Dam de OVN in het bestuur van de AVBZ. OVN Jaarverslag 2013 9
Internationale contacten Optometrie is een internationaal vak. In veel landen is de optometrist actief, zij het op verschillende niveaus. Nederland heeft bij de beroepsontwikkeling veel gekeken naar het buitenland, met name Engeland. Nu is Nederland voor andere landen een inspiratie en kennisbron. Tijdens verschillende evenementen wordt regelmatig kennis met buitenlandse beroepsverenigingen uitgewisseld. De OVN is lid van de European Council of Optometry and Optics (ECOO) en European Academy of Optometry and Optics (EAOO). De ECOO zorgt voor kennisuitwisseling op Europees niveau, zet zich in voor harmonisatie van het beroep en het onderwijs in Europa en heeft een lobby functie. Een delegatie van het OVN bestuur heeft de halfjaarlijkse bijeenkomsten in Malaga (april) en Sofia (oktober) bezocht. Bij de bijeenkomst in het voorjaar vindt ook het jaarlijkse congres van de EAOO plaats. Bij de EAOO staat scholing van optometristen en opticiens centraal. De OVN is als organisatie ook lid van de World Council of Optometry (WCO). De WCO zet zich in voor het beroep van optometrist op wereldwijd niveau. De WCO heeft een officiële relatie met de World Health Organization (WHO). Het OVN bestuur volgt de werkzaamheden van de WCO door het lezen van de nieuwsberichten. Het bestuur heeft in 2013 geen bijeenkomsten van de WCO bezocht. PR & Voorlichting De hoofddoelstelling op het gebied van PR en voorlichting is het vergroten van de herkenbaarheid van de optometrie en de toegevoegde waarde van optometrie bij de bevolking en anderen. Bij PR en voorlichting zijn er diverse doelgroepen waar de OVN zich op moet richten, namelijk de verwijzers (o.a. huisartsen, oogartsen, orthoptisten, jeugdartsen en keuringsartsen van het CBR), het algemene publiek, potentiële patiëntengroepen, leden en toekomstige leden (studenten) en sponsoren. Samenstelling commissie In 2013 werd de Commissie PR & Voorlichting gevormd door: Robert Jan Korteland (tot april 2013) Irma den Toom Patrick van Werkhoven Jeroen van de Wetering (vanaf juni 2013) Doelstellingen Binnen het aandachtsgebeid PR & Voorlichting worden de volgende doelstellingen onderscheiden: 1. Vergroten van bekendheid over toegevoegde waarde van de optometrist in de oogzorg bij verwijzers 2. Vergroten kennis over verantwoorde oogzorg en profileren optometrie bij algemeen publiek en (potentiële) patiënten 3. Profileren van de vereniging bij leden en toekomstige leden 4. Onderhouden van partnerships met commerciële partners/sponsors 5. Zichtbaar maken optometrie in de praktijken 6. Leden informeren over PR en voorlichting Activiteiten en projecten OVN Verzamelmap In september 2012 hebben alle leden van de OVN (aspirantleden uitgezonderd) de OVN Verzamelmap ontvangen. De map is bedoeld om documenten in te bewaren die de OVN heeft opgesteld voor ondersteuning OVN Jaarverslag 2013 10
van de optometrist met betrekking tot professioneel gedrag. Ze geven de visie van de OVN weer aangaande goede praktijkvoering, wat gedefinieerd kan worden als hetgeen een competente optometrist in staat is om uit te voeren in de praktijk met de huidige beschikbare training en vaardigheden. In de map waren direct al drie documenten opgenomen: het Beroepscompetentieprofiel, de Optometrische Zorgbeschrijving en de Richtlijn Glaucoomonderzoek met bijbehorende flowchart. In 2013 hebben de leden het Optometrisch Basisonderzoek, de Gedragscode voor optometristen en het document Dossiervoering & Notatie ontvangen om aan de map toe te voegen. Nationale Gezondheidsbeurs Op 25, 26 en 27 januari vond in de Jaarbeurs in Utrecht de Nationale Gezondheidsbeurs plaats. De OVN heeft op dit evenement samen met de Nederlandse Vereniging van Orthoptisten (NVvO) het Oogpaviljoen verzorgd. In 3 dagen tijd hebben bijna 20.000 mensen de beurs bezocht en een groot deel hiervan heeft in onze stand een fundusfoto laten maken, hun oogdruk laten meten en informatie ontvangen over optometrie. Het Klokhuis Het televisieprogramma Het Klokhuis heeft in 2013 in overleg met de OVN opnamen gemaakt om een aflevering aan optometrie en ogen te wijden. Deze aflevering is op donderdag 23 januari 2014 uitgezonden. KiesBeter.nl Sinds oktober 2012 zijn de optometristen opgenomen op de website www.kiesbeter.nl van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu). KiesBeter.nl is een product van het RIVM in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. De website is onafhankelijk, objectief, biedt betrouwbare informatie over zorg en gezondheid en helpt de consument/patiënt om keuzes te maken. KiesBeter.nl is er voor iedereen en wordt steeds verder verbeterd op basis van veelgestelde vragen. De OVN levert bij kiesbeter.nl regelmatig actuele praktijkgegevens aan van de aangesloten leden. Actie vuurwerkbrillen 2013 Elk jaar raken er volwassenen en kinderen gewond aan hun ogen door vuurwerk tijdens oud en nieuw. Vuurwerkpreventie is een organisatie die door voorlichting en verspreiding van de vuurwerkbril het aantal slachtoffers probeert te verminderen. In 2013 heeft de OVN de organisatie gesteund door leden op te roepen mee te doen aan de actie Gratis Vuurwerkbrillen. Bij deze actie konden ondernemers/optometriepraktijken door middel van sponsoring leerlingen van basisscholen gratis van vuurwerkbrillen voorzien. Publicaties De OVN werkt regelmatig mee aan publicaties over oogzorg in tijdschriften en kranten. De Seniorenwijzer is een tijdschrift dat landelijk verschijnt. In 2013 heeft de OVN aan verschillende edities van het tijdschrift een bijdrage geleverd. Het onderwerp van het artikel was maculadegeneratie. Ook is er een artikel van de OVN in het Glaucoommagazine verschenen. De Telefoongids & Gouden Gids De OVN heeft al jarenlang een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met De Telefoongids & Gouden Gids. Deze samenwerking maakt het mogelijk voor leden van de OVN om onder de vlag van de beroepsvereniging te adverteren in zowel de papieren gids als op internet. Website Belangrijk communicatie en PR middel is de OVN website. Gedurende het hele jaar wordt de site regelmatig aangepast en van nieuwe informatie voorzien. De praktijkzoeker is vernieuwd, waarbij het nu mogelijk is om ook op andere zoektermen dan alleen de postcode te zoeken. De praktijkzoeker is één van de meest bekeken pagina s met, ca. 1.100 views per maand. Andere pagina s die veel bekeken worden zijn die met de vacatures de agenda en de pagina met informatie over oogziekten. Voor intern gebruik wordt de website o.a. gebruikt om de maandelijkse nieuwsbrief te versturen. Uit de cijfers blijkt dat het besloten gedeelte van de website nog OVN Jaarverslag 2013 11
niet heel frequent door leden bezocht wordt, terwijl daar toch veel waardevolle informatie te vinden is, zoals richtlijnen en PR ondersteuning. OVN Nieuwsbrief Elke maand ontvangen alle leden van de OVN de digitale nieuwsbrief. In de nieuwsbrief wordt aandacht besteed aan onderwerpen die van belang zijn voor optometristen. Het gaat zowel om verenigingsnieuws (o.a. scholingsactiviteiten en nieuwe leden) als om nieuws van buitenaf. En via de nieuwsbrief worden leden op de hoogte gehouden van de voortgang van projecten waar de OVN mee bezig is. Naast de maandelijkse nieuwsbrieven zijn er verschillende extra nieuwsberichten verschenen. Overige commissies en expertisegroepen Naast de commissies die gekoppeld zijn aan de aandachtsgebieden uit het OVN Beleidsplan 2011 2014 zijn er ook een aantal andere commissies en vakgroepen actief. Klachtencommissie Optometrie De klachtencommissie behandelt klachten over optometristen die lid zijn van de OVN en niet onder een andere klachtenregeling vallen. De commissie beoordeelt het handelen van de optometrist.. De commissie behandelt geen schadeclaims en doet geen uitspraak over (juridische) aansprakelijkheid. Het bestuur van de OVN benoemt de leden van de klachtencommissie. In 2012 waren dat prof. dr. J.C.J. Dute (voorzitter van de commissie), mr. A.L. Smit (plaatsvervangend voorzitter), Hans van Dam (lid), Wietse Wieringa (lid), Arjan Keuken (plaatsvervangend lid) en Yvonne Bakker (plaatsvervangend lid). In 2013 heeft de commissie geen klachten behandeld. Redactiecommissie Visus Visus is het officiële orgaan van de OVN. Het vakblad verschijnt vier keer per jaar en wordt toegestuurd aan alle leden van de OVN. Daarnaast zijn er 96 abonnees die geen lid zijn van de OVN. Het tijdschrift wordt samengesteld door de redactiecommissie onder leiding van eindredactrice Mariska Blokdijk. De redactieleden zijn Chantal Buster Franc, Karolien Elving, Fiona Huizing Chapel, Anne Neefjes Faber, Michaëlla Sas Meertens en Tom Wille. In Visus wordt aandacht besteed aan alle facetten van optometrie via wetenschappelijk artikelen en de andere bijdragen, zoals de bestuurscolumn, nieuws, boekbesprekingen, congresverslagen, het praktijkportret en de rubriek van het net geplukt, waarin interessante websites besproken worden. OVN Afstudeerprijs Het bestuur van de OVN wil het schrijven van goede afstudeerartikelen door de studenten van de opleiding Optometrie stimuleren. Hiervoor heeft het bestuur in 2010 de OVN Afstudeerprijs in het leven geroepen. Alle studenten van de opleiding optometrie kunnen meedingen naar de prijs door het insturen van hun afstudeerartikel. De redactiecommissie van de Visus treedt op als onafhankelijke jury en zij beoordelen de inzendingen op verschillende criteria. De prijs bestaat uit een geldbedrag van 500, om te besteden aan de persoonlijke beroepsinhoudelijk ontwikkeling (bijv. een bezoek aan een optometriecongres).en het winnende artikel wordt in verkorte vorm in Visus gepubliceerd. In 2013 zijn Irene van Meer Hijlkema en Iris Kok winnaar geworden van de OVN Afstudeerprijs 2013 met hun artikel "Intraoculaire lenzen, geel versus kleurloos". Expertisegroepen Binnen de OVN zijn expertisegroepen op specialisatiegebieden binnen de optometrie actief. Zij zorgen voor kennisdeling op een bepaalde beroepsspecialisatie. Het gaat zowel om het uitdragen van het specialisme naar collega s als naar het publiek. Zo zijn de expertisegroepen onder andere actief op het forum, denken zij mee over de inhoud van na en bijscholingsactiviteiten en dragen bij aan de informatievoorziening op de OVNwebsite. In 2013 waren de vakgroepen Binoculair Zien, Low Vision en Contactlenzen actief. Voor Klinische Optometrie en Refractiechirurgie hebben zich geen leden gemeld om de expertisegroepen te vormen. OVN Jaarverslag 2013 12
OVN Jaarverslag 2013 13
OVN Biessels Low Vision Prijs Tijdens het OVN Congres 2013 is de allereerste OVN Biessels Low Vision Prijs uitgereikt. Deze prijs, een beeldhouwwerk gemaakt door de Stichting KUBES (Kunst en cultuur voor blinden en slechtzienden), is ingesteld om de plaats van low vision revalidatie onder optometristen te stimuleren. De prijs wordt toegekend aan een persoon, welke niet per definitie een optometrist hoeft te zijn, die zich uitzonderlijk verdienstelijk heeft gemaakt op het gebied van visuele revalidatie bij mensen met een visuele beperking. De naam van deze prijs is ontleend aan de Nederlandse pionier op dit gebied: de heer W.J. Biessels (1906 1997). Als eerste winnaar van de prijs is gekozen voor Karel de Vries. Karel is sinds 2012 jaar met pensioen, maar heeft in zijn werkzame leven veel voor de low vision en optometrie gedaan. Voor velen is hij een bekende vanwege de lessen die hij op de Hogeschool Utrecht heeft gegeven. Daarnaast heeft hij in binnen en buitenland low vision naar een hoger niveau gebracht. OVN Jaarverslag 2013 14