Samenvatting: Nieuwe website van VWS Arboprofessionals werkzaam de gemeente Arboprofessionals o.a. werkzaam in het onderwijs Griep Check Nederlands Huisartsen genootschap Niet zorg: wanneer mag ik weer werken? Wijzigingen veelgestelde vragen van het RIVM (18 en 25 augustus) Nieuwe website van VWS Er is een nieuwe website geopend, genaamd www.grieppandemie.nl Arboprofessionals werkzaam de gemeente Op onderstaande website kan informatie VNG gevonden over de grieppandemie. http://www.vng.nl/grieppandemie Arboprofessionals o.a. werkzaam in het onderwijs Voor arboprofessionals o.a. werkzaam in het onderwijs en kinderopvang kunnen er op de website van de GGD Amsterdam uitgebreide informatie, inclusief foldermateriaal, worden gevonden. http://www.gezond.amsterdam.nl/infectieziekten--hygine/infectieziekten-overig/nieuwe-influenza-avoorheen-mexicaanse-griep/informatie-voor-bedrijven-scholen-en-instellingen en http://www.gezond.amsterdam.nl/infectieziekten--hygine/infectieziekten-overig/nieuwe-influenza-avoorheen-mexicaanse-griep/downloads-nieuwe-influenza Griep Check Nederlands Huisartsen genootschap Het NHG een internet-zelfhulpmodule ontwikkeld, de Griep Check. De Griep Check is bedoeld voor mensen die denken mogelijk besmet te zijn met Nieuwe Influenza. De module geeft na het beantwoorden van een aantal vragen een advies voor de betreffende situatie. De Griep Check is gebaseerd op de actuele richtlijnen en adviezen van RIVM en NHG. http://nhg.artsennet.nl/actueel/nieuwsartikel/griep-check.htm Wanneer mag ik weer werken? Op dit moment worden er veel vragen gesteld over de vraag wanneer iemand die verzuimd op redenen van de Nieuwe influenza weer belastbaar is voor werkhervatting. Arbeidsgeneeskundige overwegingen: Voor niet-zorg geldt de vuistregel dat zodra iemand geen klachten meer heeft in principe weer mag gaan werken. Met geen klachten wordt bedoeld; geen koorts meer en geen hoge luchtweginfectieklachten (bijvoorbeeld hoesten en snotteren). De besmettelijk voor anderen loopt sterk terug na gemiddeld 5-6 dagen. Dit betekend dus dat de kans op besmetting van collega s en derden, na 5-6 dagen, gering is geworden. Zelfs als er nog sprake is van nog wat langere persisterende hoge luchtweginfectie klachten. Zie verder de RIVM vraag Wanneer ben je besmettelijk voor anderen?. Wel moet uiteraard rekening gehouden worden met het feit dat iemand die net hersteld is de Nieuwe influenza nog geringe tijdelijke beperkingen kan hebben. Denk hierbij aan: zich nog niet fit voelen, sneller vermoeid, of zich nog niet zo goed kunnen concentreren. Dit is dan aan de bedrijfsarts om, in samenspraak met de werkgever en de werknemer, te beoordelen of er tijdelijk aanpassingen van de werkzaamheden aangewezen zijn. Wat de zorg betreft is de website van het RIVM de aangewezen informatiebron 1
Wijzigingen veelgestelde vragen van het RIVM (18 en 25 augustus) De veelgestelde vragen kunnen trouwens ook gedownload worden in pdf formaat: http://www.rivm.nl/cib/binaries/qa%27s_nia_280809_def_tcm92-60914.pdf Heeft het zin om een gewone pijnstiller te nemen als ik Nieuwe Influenza A (H1N1) heb en niet in aanmerking kom voor een virusremmer? Gewone pijnstillers, zoals paracetamol en ibuprofen, werken behalve pijnstillend ook koortsverlagend. U kunt er dus de symptomen van griep, zoals koorts en hoofdpijn, mee verzachten. Lees wel altijd goed de bijsluiter. Zijn er groepen met een verhoogd risico op een ernstige vorm van Nieuwe Influenza A (H1N1)? Het lijkt erop dat mensen met een hoog risico op de jaarlijkse griep (zoals ouderen, mensen met harten longaandoeningen, nierziekten of diabetes) ook een verhoogd risico hebben op een ernstige vorm van Nieuwe Influenza A (H1N1). Mogelijk lopen ook vrouwen in de laatste 3 maanden van hun zwangerschap, kinderen jonger dan 2 jaar en mensen met immuunstoornissen een verhoogd risico op complicaties. Lopen mensen die geboren zijn vóór 1957 minder risico om besmet te raken? Er zijn aanwijzingen dat mensen die zijn blootgesteld aan de Spaanse Griep in 1918-1919 beter beschermd zijn tegen het nieuwe griepvirus. Dat geldt ook voor mensen die geboren zijn vóór 1957 omdat ze mogelijk in aanraking zijn geweest met circulerende virussen die lijkken op de huidige griep. Er zijn aanwijzingen dat deze mensen misschien over gedeeltelijke bescherming beschikken. Of dit voldoende bescherming is om te voorkomen dat ze besmet raken met het Nieuwe Influenza A (H1N1)-virus is onduidelijk. Kun je doodgaan aan Nieuwe Influenza A (H1N1)? Dat is mogelijk, maar bij gezonde mensen is deze kans uiterst klein. Ook aan de gewone griep overlijden mensen (jaarlijks ongeveer duizend in Nederland). Hoeveel mensen in Nederland hebben Nieuwe Influenza A (H1N1)? Sinds half augustus worden alleen nog patiënten gemeld met Influenza A die in het ziekenhuis zijn opgenomen op grond van de ernst van hun ziektebeeld en/of patiënten die aan influenza zijn overleden. Er zijn dus geen absolute getallen meer bekend over het aantal nieuwe patiënten in Nederland met Nieuwe Influenza A (H1N1). In welke landen zijn er patiënten met Nieuwe Influenza A (H1N1)? Actuele informatie over de situatie in de verschillende landen is te vinden op de Engelstalige website van het European Centre for the Disease Prevention and Control (ECDC) en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Hoe kan het griepvirus worden overgedragen? De griepvirussen zitten in druppeltjes snot, slijm en speeksel. Door praten, hoesten of niezen worden de virussen verspreid. Dit gebeurt vooral in ruimten waar mensen dicht bij elkaar zitten en waar slecht geventileerd wordt, bijvoorbeeld in een trein of bus, een school of kinderdagverblijf. Ook worden virussen overgedragen via handen en voorwerpen, zoals een deurknop. Als iemand bijvoorbeeld na het vastpakken van de deurknop, zijn mond, neus of ogen aanraakt, kan hij besmet worden. Hoe lang blijft het griepvirus in leven buiten het lichaam? Het influenzavirus op oppervlakten zoals deurknoppen en aanrechten is enige tijd infectieus. De hoeveelheid virus neemt af; hoeveel er na een dag nog zit is afhankelijk van de hoeveelheid die is opgebracht, de temperatuur en de luchtvochtigheid. Na hoesten en niezen, zit er een hoeveelheid virus in de lucht als kleine druppeltjes die direct bij inademen tot infectie kunnen leiden. Het overgrote deel daarvan daalt echter vrij snel neer op oppervlakten (minuten tot uren) en is dan enige tijd infectieus. Welke route voor griep het belangrijkste is, is nog niet duidelijk. Bij welke temperatuur gaat het griepvirus dood? Griepvirussen zijn gevoelig voor hoge temperaturen en gaan boven de 50 graden Celcius snel dood. 2
Wanneer ben je besmettelijk voor anderen? Nieuwe Influenza A (H1N1) is besmettelijk vanaf het ontstaan van de ziekteverschijnselen TOT VIJF OF ZES DAGEN NÀ HET BEGIN VAN DEZE VERSCHIJNSELEN of tot klinisch herstel. Niet iedereen wordt ziek na een besmetting. Sommige mensen zijn wel met het virus geïnfecteerd en zijn besmettelijk, zonder ooit ziek te zijn geweest. Ik ga op reis naar een land waar Nieuwe Influenza A (H1N1) veel voorkomt. Kan ik een virusremmer zoals Tamiflu meekrijgen? Nee. Het middel oseltamivir (productnaamtamiflu) wordt niet preventief voorgeschreven. Ik ga op reis naar een land waar Nieuwe Influenza A (H1N1) veel voorkomt. Wat moet ik doen als ik daar griepachtige verschijnselen of griep krijg? Als u tijdens uw verblijf in het buitenland griepklachten krijgt met hoge koorts en luchtwegklachten, neem dan contact op met een lokale gezondheidszorginstelling en uw reisverzekering. Ik werk in de zorg en denk dat ik griep heb. Wat moet ik doen? U moet thuis blijven als u denkt dat u griep heeft (38 graden koorts of hoger en luchtwegklachten) en contact opnemen met uw werkgever en de bedrijfsarts. Zij zullen u adviseren wat u moet doen en wanneer u weer mag komen werken. Ik heb een huisgenoot met griepklachten. Kan ik gewoon aan het werk? Iedere werknemer zonder klachten kan gewoon werken. Wel is het van belang dat u uw temperatuur in de gaten houdt en als u koorts ontwikkelt (38 graden of hoger) thuis blijft na overleg met uw werkgever en de bedrijfsarts. Ik heb een huisgenoot met griepklachten en werk in de zorg. Kan ik gewoon aan het werk? Als u een huisgenoot heeft met griepklachten (38 graden koorts of hoger en luchtwegklachten) en u werkt in de zorg, dan kunt u het beste contact opnemen met uw werkgever en de bedrijfsarts. Zij zullen u adviseren wat te doen. Ik werk op een kinderdagverblijf. Wat moet ik doen als een kind griepverschijnselen heeft? Een kind met griepverschijnselen (koorts en luchtwegklachten) moet naar huis. Bel de ouders en vraag hen het kind op te komen halen. Houdt bij de andere kinderen en de juffen goed in de gaten of zij koorts (38 graden of hoger) en luchtwegklachten ontwikkelen. Kan een kind worden opgevangen als beide ouders Nieuwe Influenza A (H1N1) hebben? De verantwoordelijkheid en oplossing voor opvang van een kind als beide ouders Nieuwe Influenza A hebben, ligt bij de ouders. Zij zullen zelf een oplossing moeten zoeken. Wanneer kunnen werkgevers overgaan op het dragen van mond-neuskapjes voor hun werknemers? Werkgevers en werknemers kunnen op basis van een risico-inschatting concluderen dat mondkapjes een substantiële extra bijdrage kunnen leveren aan de arbeidsveiligheid van de werknemer op de werkvloer. In het geval van werknemers die in hun werk direct in aanraking komen met besmettelijke personen is het beschikbaar stellen van neus-mondmaskers aan de werknemers een mogelijke maatregel in het kader van de arbeidsveiligheid. Meer informatie Kiza, http://www.kiza.nl/kiza/index.php?aid=5849&tid=91&sid Wie krijgen virusremmers? Mensen die griepklachten ontwikkelen (koorts hoger dan 38 graden en luchtwegklachten) en tot de risicogroepen behoren van de jaarlijkse griep, kunnen van hun huisarts virusremmers voorgeschreven krijgen. Ook vrouwen in de laatste drie maanden van hun zwangerschap, kinderen jonger dan 2 jaar en mensen met een immuunstoornis kunnen via de huisarts virusremmers voorgeschreven krijgen als zij griepklachten ontwikkelen. Vraag iemand in uw directe omgeving de virusremmers af te halen bij de apotheek. Ga niet zelf naar naar de apotheek, dan kunt u anderen besmetten. Wanneer is het vaccin beschikbaar? 3
De vaccins worden op dit moment geproduceerd. De verwachting is dat eind oktober de eerste 20 miljoen doses in Nederland beschikbaar zijn. De rest volgt in de maanden daarna. Is er voor iedereen vaccin tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) beschikbaar? Ja, de Nederlandse overheid heeft een order geplaatst voor de aanschaf van 34 miljoen doses vaccins. Dit is voldoende om de gehele Nederlandse bevolking (inclusief die van de Nederlandse Antillen en Aruba) te kunnen vaccineren. Op dit moment komen in ieder geval mensen in door de Gezondheidsraad genoemde groepen voor vaccinatie in aanmerking Krijgt iedereen een vaccin? Nee, in eerste instantie wordt niet de hele Nederlandse bevolking gevaccineerd tegen Nieuwe Influenza A (H1N1). Tot nu toe verloopt Nieuwe Influenza A (H1N1) mild en lijken de ziekteverschijnselen veel op de seizoensgriep. Het risico op complicaties bij gezonde mensen lijkt beperkt. Daarnaast is er nog maar in beperkte mate kennis beschikbaar over de (eventuele) bijwerkingen van de vaccins, ook al wordt verwacht dat die niet ernstig zullen zijn. Daarom valt de risico-afweging op dit moment voor gezonde mensen anders uit dan voor kwetsbare groepen Wel kan het zijn dat de ontwikkelingen van de pandemie en het virus in een later stadium aanleiding zijn om toch de hele bevolking te vaccineren. De Gezondheidsraad en het RIVM houden dit in de gaten en passen als het nodig is hun advies aan. Wie komt er in aanmerking voor een vaccin? De belangrijkste doelstelling bij vaccinatie tegen het pandemische influenza A/H1N1 2009 virus is volgens de deskundigen de bescherming van personen met een verhoogd gezondheidskundig risico. De betekent dat volgende groepen komen in aanmerking voor een vaccin tegen Nieuwe Influenza A (H1N1): mensen met een medisch risico: iedereen die een oproep krijgt voor de jaarlijkse griepprik inclusief alle gezonde 60-plussers vrouwen die om medische redenen jaarlijks een oproep krijgen voor de griepprik en die vier maanden of langer zwanger zijn personeel in de gezondheidszorg met mogelijk direct contact met patiënten uit medische risicogroepen gezinsleden en mantelzorgers van mensen met een zeer hoog risico op ernstige ziekte en sterfte door griep. Wat wordt de volgorde van vaccineren als het vaccin niet in een keer voldoende beschikbaar is? (wie krijgt het eerst een vaccin) Waarschijnlijk komen er in één keer voldoende vaccins beschikbaar om alle mensen die in aanmerking komen voor een vaccin direct te vaccineren. We gaan er vanuit dat het dus niet nodig is om een volgorde te bepalen. Als er toch niet meteen voldoende vaccins beschikbaar zijn, wordt er in deze volgorde gevaccineerd: 1. mensen met een medisch risico, waaronder zwangere vrouwen die vier maanden of langer zwanger zijn en die om medische redenen jaarlijks een oproep krijgen voor de griepprik;, gezondheidszorgpersoneel met mogelijk direct contact met patiënten uit medische risicogroepen; gezinsleden en mantelzorgers van mensen met een zeer hoog risico op ernstige ziekte en sterfte door griep 2. gezonde 60-plussers die jaarlijks een uitnodiging voor de griepprik krijgen. Waarom zijn er per persoon twee vaccins nodig? De laatste wetenschappelijke inzichten geven aan dat mensen twee keer gevaccineerd moeten worden om goed beschermd te zijn. Daarom is besloten om voor de hele Nederlandse bevolking (inclusief de Nederlandse Antillen en Aruba) voldoende vaccin aan te schaffen. Hoeveel tijd zit er tussen de twee vaccins in? Er zit standaard drie weken tussen de eerste en de tweede vaccinatie. Dit kan maximaal verlengd worden tot vier weken. Welke beroepsgroepen krijgen een vaccin? 4
Gezondheidszorgpersoneel dat mogelijk direct contact heeft met patiënten die een verhoogd risico op complicaties hebben, wordt ook gevaccineerd. De belangrijkste reden hiervoor is dat vaccinatie van personeel in de gezondheidszorg bijdraagt aan de bescherming van kwetsbare patiënten. Juist ook omdat vaccinatie van de patiënten zelf niet altijd volledige bescherming biedt. Nadat het personeel gevaccineerd is kunnen ze patiënten, die vaak een lagere weerstand hebben, niet meer besmetten. Daarnaast heeft vaccinatie als gunstige bijkomstigheid dat het ziekteverzuim onder personeel in de gezondheidszorg ook wordt beperkt, waardoor de zorgverlening zoveel mogelijk door kan gaan. Waarom krijgen 60-plussers ook een vaccin, terwijl mensen die geboren zijn voor 1957 mogelijk beschermd zijn tegen het virus? Er zijn aanwijzingen dat mensen die zijn blootgesteld aan de Spaanse Griep in 1918-1919 beter beschermd zijn tegen het nieuwe griepvirus. Dat geldt ook voor mensen die geboren zijn vóór 1957 omdat ze mogelijk in aanraking zijn geweest met de toenmalige griep die leek op de huidige griep. De bescherming is echter op dit moment nog te onzeker. Daarom komen deze mensen ook voor vaccinatie in aanmerking. Gemiddeld genomen hebben 60-plussers als ze ziek worden een hoger risico op ernstige ziekte en complicaties door deze griep. Daarom komen deze mensen ook in aanmerking voor griepvaccinatie. Is het advies van de Gezondheidsraad en het RIVM definitief? Het huidige advies van de Gezondheidsraad en het RIVM is opgesteld op basis van de getroffen patiënten tot nu toe en het beloop van de grieppandemie. Omdat dat de komende tijd kan veranderen komt de Gezondheidsraad in september 2009 weer bij elkaar. Dan wordt gekeken of er nog aanvullende aanbevelingen nodig zijn. Moet ik zelf betalen voor het vaccin? Als u behoort tot de medische risicogroep in aanmerking komt voor een vaccin hoeft u daar net als voor de seizoensgriep vaccinatie niet te betalen. Is het vaccin veilig? De vaccins die worden ingezet zijn de afgelopen jaren ontwikkeld voor bescherming tegen een verwant virus van het virus dat nu de grieppandemie veroorzaakt. Het bestandsdeel van het vaccin dat er voor zorgt dat het specifiek voor deze griep werkt, het zogenaamde antigeen, moet daarom worden aangepast. Voordat de aangepaste vaccins kunnen worden ingezet, moeten deze opnieuw aan de strenge veiligheidseisen voor registratie voldoen. De registratieprocedures voor de nieuwe vaccins lopen al bij de European Medicines Agency (EMEA). De EMEA is een instituut van de Europese Unie, dat er op toe ziet dat nieuwe geneesmiddelen veilig zijn. Zij stelt hiervoor strenge veiligheidseisen. Waarom krijgen (gezonde) kinderen en jongeren geen vaccin, terwijl Nieuwe Influenza A (H1N1) tot nu toe veel bij hen voorkomt? Zowel in het buitenland als in Nederland zijn tot nu toe relatief veel kinderen besmet met het nieuwe griepvirus. Het beloop van de griep onder kinderen is op dit moment mild. Zij lijken op dit moment geen verhoogd risico op ernstige ziekte en of complicaties van deze griep te hebben. Daarom wegen de mogelijke bijwerkingen van het vaccin niet op tegen de risico s van de griep. In september 2009 - of eerder als dat nodig is bekijkt de Gezondheidsraad opnieuw of het nodig is om kinderen en adolescenten te vaccineren,. Waarom krijgen niet alle zwangere vrouwen een vaccin? Zwangere vrouwen die geen verhoogd risico op complicaties hebben, komen niet aanmerking voor vaccinatie. Voor zwangere vrouwen moeten de risico s van het doormaken van (pandemische) griep en de mogelijke bescherming door vaccinatie zorgvuldig worden gewogen ten opzichte van de mogelijke nadelen van vaccinatie. Over het gebruik van het beschikbare vaccin bij zwangerschap zijn slechts weinig gegevens beschikbaar. Bij zwangere vrouwen uit een medische risicogroep wegen de risico s op complicaties ten gevolge van de griep zwaarder dan de mogelijke bijwerkingen van het vaccin. Daarom worden zij niet gevaccineerd. Bij zwangeren zonder medische risico valt die balans anders uit. Voor meer informatie zie ook: http://www.rivm.nl/cib/infectieziekten-a- Z/infectieziekten/Influenza/influenza_zwangerschap.jsp Ik wil graag zwanger worden of ben misschien zwanger. Mag ik wel een vaccin? 5
Nee. Vrouwen die minder dan 3 maanden zwanger zijn, mogelijk zwanger zijn of op korte termijn zwanger willen worden,kunnen niet gevaccineerd worden. Bij gebrek aan gegevens, waarbij op theoretische gronden met name in het eerste trimester nog niet all risico s voor de vrucht zijn uit te sluiten, wordt een zwangerschap in het eerste trimester als contra-indicatie voor vaccinatie gezien. Nadat iemand gevaccineerd is moet een zwangerschap 8 weken voorkomen worden. Tot 3 maanden zwangerschap heeft het vaccin risico s voor het ongeboren kind. Kan het vaccin tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) tegelijk gegeven worden met het jaarlijkse griepvaccin? Er zijn nog niet voldoende gegevens bekend over de combinatie van het vaccin tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) en de jaarlijkse griepprik. Daarom worden ze vooralsnog niet tegelijk gegeven, maar afzonderlijk. Mensen die zowel in aanmerking komen voor het vaccin tegen Nieuwe Influenza als de griepprik moeten dus - voor zover we nu weten 3 keer geprikt worden: 2 keer voor Nieuwe Influenza A (H1N1), 1 keer voor de griepprik. Waarom krijgt personeel in de gezondheidszorg een vaccin? Gezondheidszorgpersoneel dat mogelijk direct contact heeft met patiënten die een verhoogd risico op complicaties hebben, wordt ook gevaccineerd. De belangrijkste reden hiervoor is dat vaccinatie van personeel in de gezondheidszorg bijdraagt aan de bescherming van kwetsbare patiënten. Juist ook omdat vaccinatie van de patienten zelf niet altijd volledige bescherming biedt. Nadat het personeel gevaccineerd is kunnen ze patiënten, die vaak een lagere weerstand hebben, niet meer besmetten. Daarnaast heeft vaccinatie als gunstige bijkomstigheid dat het ziekteverzuim onder personeel in de gezondheidszorg ook wordt beperkt, waardoor de zorgverlening zoveel mogelijk door kan gaan. 6