Pagina 1 van 5
Ons eerste seizoen daktuinieren zit er net op. Bij een kop lokaal geroosterde koffie blikt Adje Van Oekelen terug op het debuutjaar van t DAK van PAKT. Dat doet ze bij Caffènation, één van de vele culinaire pleisterplekken in PAKT. Adje is medeoprichtster van De Volle Grond, de coöperatie die de daktuin beheert. Het was een kort seizoen, want de daktuin opende op 1 mei 2017. Maar eigenlijk zijn we al langer bezig. In 2016 draaiden we immers al een testseizoen. Eind vorig jaar legden we dan de daktuin aan met hulp van de mensen achter PAKT. Middelen uit het Projectenfonds Duurzame Stad [1] hielpen bij de uitbouw van de daktuin en de communicatie naar kandidaatleden. Vandaag is t DAK van PAKT een stadsmoestuin van maar liefst 1800 vierkante meter. Een tomatenserre, een kippenhok, bijen, fruitbomen en karpers gedijen goed boven op het dak. Zeventig leden genieten van al die collectieve voorzieningen, maar beheren elk ook hun eigen vierkante meter moestuin. En dat doen ze niet midden de velden, maar met zicht op Antwerpse benchmarks als de WATT-toren en het Centraal Station. Naast het beheer van t DAK van PAKT bouwde De Volle Grond ook een distributienetwerk uit. Lokaal geteelde groenten en fruit van de daktuin én van telers uit de streek komen op het bord in vijftien Antwerpse restaurants. Het toont aan hoe stadslandbouw en steun aan lokale boeren hand in hand kunnen gaan. En dat vindt Adje erg belangrijk, zo zal nog blijken. Er is nog plek Volgend jaar willen we ons ledenaantal verdubbelen, vertelt Adje. Vooraf vreesden we een grote druk op de tuin, dus beperkten we het aantal leden. Maar het omgekeerde bleek. Er is dus nog Pagina 2 van 5
ruimte voor nieuwe leden. In ruil voor een maandbijdrage van vijftig euro, krijg je begeleiding van professionele dakboeren Bram en Sjarel. Het is eigenlijk een interactieve jaarcursus. Het enthousiasme onder de dakboeren is groot. Het is eens iets anders dan op café gaan, zegde iemand. Het voordeel is dat de begeleiding en de organisatie gebeurt door beroepskrachten, er is dus continuïteit. Je kan in de zomer op verlof gaan zonder dat je planten verwelken. Wij zorgen er voor. De experimenten op t DAK van PAKT kunnen inspireren. We werkten hier een systeem uit om te tuinieren op een dak. Het is niet high tech, maar het is wel innovatief. Met de juiste kennis kan je daar zelf thuis ook mee aan de slag. We recupereerden plastic vaten uit de voedingsindustrie die hier dienst doen als groentebakken en omheining. De vaten zaagden we doormidden waardoor we onderaan water kunnen opvangen. Zo recupereerden we meer dan tweehonderdduizend liter regenwater. Je kan een daktuin toch niet met kraantjeswater beregenen? Op plaatsen met minder draagkracht liggen hooi- en strobalen waarop je ook groenten kan telen. Dat is een oud systeem van de Azteken. Het kost niets en weegt weinig. En na het seizoen heb je nog goede compost. Peters en meters Voor het nieuwe seizoen dat start op 1 februari 2018 staat één aandachtspunt bovenaan de agenda: het vergroten van de interactie met de daktuinierders. Sommige leden willen meer betrokkenheid, zij vinden het soms wat te vrijblijvend. Daarom komen ze wat minder. Terwijl anderen dat net fantastisch vinden en hier elke dag zitten. Het is hún tuin. Om aan alle vragen tegemoet te komen, starten we een systeem met peters en meters. Sommige mensen hebben best wat kennis over moestuinieren. Die kunnen ze delen met anderen. We merken dat er ook vraag is naar gezamenlijke activiteiten. Op onze barbecue of een namiddag samen groentjes inmaken, komen de mensen af. Genieten en samenzijn, dat trekt hen aan. Meer dan uithangbordje De Volle Grond wil de eigen kennis en ervaring delen met anderen, zoveel is duidelijk. De Pagina 3 van 5
volgende stap is dat we ons concept verder uitdragen. Veel architecten en projectontwikkelaars willen ook iets met een dak te doen. Ze denken na over de leefbare stad van de toekomst. Verdichting van het wonen, zoveel mogelijk open ruimte laten, mobiliteit: dat zijn de hete hangijzers. En dat de aanpak van t DAK van PAKT een deel van de oplossing kan zijn, daar is Adje van overtuigd. De logistiek van onze huidige voedselproductie is problematisch en draagt bij tot het mobiliteitsprobleem. Hier gebeurt alles op één plek. Zo wordt afval ter plaatse verwerkt tot compost. Maar als initiatiefnemer mag je zoiets niet volledig financieel bekijken. Nu proberen we zelfbedruipend te zijn, maar de aanleg is gefinancierd door de initiatiefnemers van PAKT. Wij hadden een tof idee en de kennis, maar geen kapitaal. De tuin draagt mee bij tot de uitstraling van PAKT, dus op lange termijn levert het hen zeker wat op. Maar als je dit enkel doet om een uithangbordje te hebben, dan is het wel een heel duur uithangbordje. t DAK van PAKT levert veel lekkers, maar dat volstaat niet om de volledige vraag te coveren. We leveren ook groenten van buiten de stad. We begonnen daar heel kleinschalig mee, enkel voor restaurants in de buurt. Maar vrij snel barstte het uit zijn voegen. We leveren nu twee keer per week aan vijftien restaurants in de stad. Zes à zeven kleinschalige boeren uit de ruime regio rond Antwerpen leveren de groentjes. Vaak zijn het gemeenschaps- of zelfoogstboerderijen die werken volgens duurzame principes. Sommigen zijn zelfs biologisch gecertificeerd. Zo kunnen we een zo ruim mogelijk aanbod creëren. Familiale boeren Voor Adje die ook werkt voor De Landgenoten, een coöperatie die landbouwgrond ter beschikking stelt van bioboeren horen stadslandbouw en professionele lokale landbouw bij elkaar. De vraag naar stadslandbouw is enorm gegroeid. Iedereen wil weer meer met zijn eten bezig zijn. Denk maar aan de wachtlijsten voor de samentuintjes of de Buurderijen die als paddenstoelen uit de grond schieten. En dat is niet onlogisch als je kijkt hoe sterk de band met ons eten werd doorgeknipt. Dat is fantastisch. Maar je mag niet vergeten dat alle landbouwgrond buiten de stad verkocht wordt aan de hoogst biedende, niet aan familiale boeren. Naast initiatieven rond stadslandbouw, moeten we dus ook de kleinschalige familiale landbouw in de rand van Antwerpen steunen. Want met z n allen enkel van de stadslandbouw leven, dat gaat niet. Daarom werken wij ook samen met die Pagina 4 van 5
familiale landbouwers. Bron URL: https://stadslab2050.be/inspirerende-projecten/een-jaar-tuinieren-op-t-dak-van-pakt Links [1] http://stadslab2050.be/stadslab2050/projectenfonds-duurzame-stad/projectenfonds-steuntvernieuwende-duurzame-projecten Pagina 5 van 5