Opvoedstrategieën ter voorkoming van problematisch internetgebruik bij basisschoolkinderen Gert-Jan Meerkerk, Gerda Rodenburg, Wouter Haverkort, Tony van Rooij & Dike van de Mheen Symposium Preventie van problematisch gamen: The next level 5 april 2016
Overzicht presentatie Is internetgebruik schadelijk voor basisschoolleerlingen? Opvoedstijlen Onderzoek onder 588 basisschoolleerlingen Relatie opvoeding en internetgebruik Effectieve opvoedstrategieën: praktische adviezen voor ouders
Is internetgebruik schadelijk voor basisschoolleerlingen? Informatie, spelletjes, sociale media Mobiele telefoons, tablets, WLAN, 3G/4G Virtual reality Internetverslaving, gameverslaving, sociale media verslaving problematisch internetgebruik : ± 6% problematisch gamen : ± 4% (12-15 jaar, van Rooij & Schoenmakers, 2013) problematisch gebruik sociale media : ± 6%
Problematisch internetgebruik Problematisch internetgebruik / internetverslaving / compulsief internetgebruik 1. Controleverlies 2. Preoccupatie met de toepassing (saillantie) 3. Onthoudingsverschijnselen 4. Sociaal conflict 5. Problemen t.g.v. gebruik 6. Vluchtgedrag in de toepassing (coping) Vaak samen met laag psychosociaal welzijn en aandacht- en slaapproblemen
Rol ouderlijke opvoeding Opvoedstijlen Veel controle Veel betrokkenheid democratisch (autoritatief) Weinig betrokkenheid autoritair Weinig controle toegeeflijk (permissief) verwaarlozend Autoritatieve opvoedstijl Controle: (onderbouwde) regels, overleg, handhaving, gezag Betrokkenheid: aandacht, begripvol, accepterend
Onderzoek relatie opvoedstijl en internetgebruik Eerder onderzoek (eerste klassen voortgezet onderwijs): Inhoudelijke maatregelen en beperkingen qua tijd (van den Eijnden et al., 2010) Tijdsregels averechts effect? Inhoudelijke beperkingen wel positief effect Kwaliteit van de communicatie (van den Eijnden et al., 2010, Verdurmen et al., 2012 ) Goede communicatie kan problematisch internetgebruik voorkomen Huidig (cross-sectioneel) onderzoek: 588 basisschoolleerlingen: 10-12 jaar
Onderzoek onder basisschoolleerlingen: 10-12 jaar Vraagstelling: Welke opvoedstrategieën van ouders hangen samen met het voorkómen van problematisch internetgebruik bij Nederlandse basisschoolkinderen? Kernvariabelen: Kennis en begrip ouders internetgebruik kinderen Kwaliteit communicatie ouder-kind Beperkende maatregelen (qua tijd en inhoud) Reacties op excessief internetgebruik
Bezit en gebruik computer, laptop, smartphone, spelcomputer Apparaat Eigen bezit (%) Gedeeld bezit (%) Uren/ weekdag Uren/ weekenddag PC 16 47 1,2 1,9 Laptop 28 49 0,7 1,2 Tablet 45 40 1,2 1,7 Smartphone 67 9 1,5 1,9 Mobiele telefoon 20 5 0,3 0,3 Spelcomputer 52 30 0,8 1,4 Draagbare spelcomputer 61 7 0,3 0,4 Totaal 2,6 3,9
Vóórkomen problematisch internetgebruik Sociale media: 87% zelden of nooit symptomen van problematisch gebruik sociale media 12% soms 1% vaak of zeer vaak Gamen: 85% zelden of nooit symptomen van problematisch gamen 13% soms 3% vaak of zeer vaak >> (8% vs. 1%)
Kwaliteit communicatie en kennis en begrip internet Kennis en begrip ouders + communicatie + Communicatie + Problematisch internetgebruik
Beperkende maatregelen en problematisch gebruik Beperking tijd en inhoud problematisch internetgebruik + Beperking wegleggen+ problematisch internetgebruik + Invloed kwaliteit van communicatie: Vooral bij lage kwaliteit communicatie: Beperking wegleggen+ problematisch internetgebruik +
Conclusie Kwalitatief goede communicatie tussen ouder en kind over internetgebruik hangt in het huidige onderzoek niet alleen samen met meer kennis en begrip van ouders over wat het kind doet op internet, maar ook met minder problematisch gebruik. De beperkende maatregelen lijken vooral van belang bij ouders waarbij sprake is van een minder goede communicatie over internetgebruik. Opvallend was dat de praktische beperkende maatregel (wegleggen apparaat) juist samenging met meer problematisch internetgebruik. En ook hiervoor gold dat deze samenhang sterker was in geval van een minder goede communicatie tussen ouder en kind.
Aanbevelingen Ouders: stel grenzen aan hoeveelheid tijd Ouders: verdiep je in wat je kinderen online doen en praat erover met je kinderen Ouders: www.uwkindengamen.nl! Kinderen: vertel je ouders over wat je doet online