"het belang van het kind: ouders voor altijd 20 september 2019 Kinderen in vrijwilligheid en voor de rechtbanken: horen zien en zwijgen, of luisteren ontmoeten en participeren? Antwerpen 20 september2019 Eric Van der Mussele Balie Provincie Antwerpen, sectiehoofd sectie jeugdrecht BJB provincie Antwerpen voorzitter UJA Unie voor Jeugdadvocaten EvdM2019 1
EvdM2019 2
EvdM2019 3
EvdM2019 4
EvdM2019 5
Vaststellingen Aanvankelijk - geen aandacht voor minderjarigen Geen procedures, geen bijstand Acties Internationaal Nationaal Resultaat bijstand door bijzonder opgeleide jeugdadvocaten voor minderjarigen in jeugd-, straf-, administratieve en burgerlijke zaken Besluit EvdM2019 6
AFKEER, VERWERPING,HULPELOOSHEID 1936, J. Prévert Chasse à l enfant Vaststellingen: aanvankelijk - niets EvdM2019 7
AFKEER, VERWERPING, HULPELOOSHEID Vaststellingen: aanvankelijk - niets - 1970: Scouts Jantje - 1973: UIA vak jeugdrecht Prof. M. Rozie (1 uur PV s) - 1976-79: Stage 50 jeugdzaken pro-deo bloempot bijstand - 1980-2019: Vrijwilliger jeugdzaken EvdM2019 8
ONWENNIGHEID / VERVREEMDING Vaststellingen: historisch: ca.200 / 100 jaar geen minderjarigen en geen juridische bijstand - Franse revolutie Code Napoleon 200 jaar geen kinderen meer in burgerlijke zaken tot 21 jaar - Wet op de kinderbescherming (1912) 100 Jaar geen kinderen meer in strafzaken tot 21 jaar - Europees Mensenrechtenverdrag EVRM (1950) ==> ook voor kinderen (kinderen zijn ook mensen) - Wet op de jeugdbescherming (1965) Kinderen worden partij in alle jeugdzaken MOF/VOS = strafprocedure - UNO Kinderrechtenverdrag (20-11-89 B:15-1-92) ==> advocatenbijstand en participatie voor kinderen - Eerste keuzevakken jeugd en kinderrechten aan de UNIV - EU specifieke aandacht rechten kinderen (vanaf 2010 ) EvdM2019 - Vlaams Decreet Jeugddelinquentierecht (1-9-2019) = strafrecht 9
Informatie over bijstand voor minderjarigen wereldwijd - ICL lawyer Nieuw Zeeland en Australië Actie: Onderzoek situatie buiten België - Bijzonder curator Nederland - US NACC Recommendation EvdM2019 10
Actie: onderzoek juridische normen - internationaal UN: IVRK (1989) Art. 9 en 12 Participatie In alle zaken die kinderen aanbelangen Met nu rechtsreeks verhaalsrecht Europa, Raad van Europa (1950) EVRM Child Friendly Justice Guidelines (2010) Europa, Europese Unie (2010-2016) Richtlijnen inzake access to a lawyer, victims, guarantees for children en legal aid. EvdM2019 11
EvdM2019 12
Gerechtelijk wetboek Art. 495, 508/1-508/23 pro-deo bijstand Minderjarigen altijd recht op juridisch advies via gratis eerstelijnsbijstand tweedelijnsbijstand of pro-deo Vrijwilligers Beperkte vrije keuze (niet in strijd met EVRM) In voorkeurmaterie (gestaafd) Deskundig Actie: onderzoek juridische normen - België Art. 1004 Ger.W.: horen in familiezaken Belang: ouderlijk gezag, verblijf, contact Art.813 Ger.W.: tussenkomst in alle burgerlijke zaken EvdM2019 13
Bijstand van een gespecialiseerd advocaat Raad van Europa: Child Friendly Justice Richtsnoeren (2010) Resultaat: erkenning noodzaak van gespecialiseerde bijstand Europe Unie: Richtlijnen Slachtoffers Pro-Deo Garanties voor kinderen in strafprocedures internationaal EvdM2019 14
Bijstand van een gespecialiseerd advocaat Wet op de jeugdbescherming 2 voorafgaande titel Decreet Jeugddelinquentie Artikel 3 Resultaat: organisatie van de gespecialiseerde bijstand nationaal OVB Richtlijn gewenste opleiding en inzet jeugdadvocaten (2005) 80 uren vorming OVB >900 JA-Vlaanderen) Salduz-reglement (BS april 2019) art. 2 al. 2 EvdM2019 15
Basisregels bij optreden jeugdadvocaat Resultaat: organisatie van de gespecialiseerde bijstand nationaal Bijstand zoals meerderjarigen Eigen raadsman, niet door ouders of derden aan te duiden Beroepsgeheim derden, inclusief ouders, companen enz Vertrouwelijk oplossingen zoeken met raadslieden van ouders of andere partijen Altijd gratis EvdM2019 16
Proces(on)bekwaamheid voor minderjarigen Resultaat: toepassingen in diverse rechtsdomeinen Niet optreden door ouders Tegenstrijdig belang met ouders Hoogdringend Jeugdrecht vanaf 0 jaar tot 18 (21) jaar in MOF en VOS dezelfde raadsman en zelfstandige procespartij, herstel hergo Strafrecht BP (80%) tav bekenden familie (weigering bijstand door ouders) EvdM2019 17
Proces(on)bekwaamheid voor minderjarigen Burgerlijk recht Horen (voorbereiding, samen binnen, nazicht verslag) Probleem: familierecht Overlijden ouder ( nalatenschap) Persoonlijkheidsrechten (bv. medische procedures, schoolkeuze, ) Resultaat: toepassingen in diverse rechtsdomeinen Administratief recht GAS, VOETBAL, NMBS sancties DecreetINTEGRALE Jeugdhulp Onderwijsrecht EvdM2019 18
Tussenkomst en advies voor minderjarigen in juridische betwistingen Besluit Aanvankelijke onwennigheid bij ouders, magistraten, advocaten, hulpverleners, minderjarigen en overheid stilaan op weg naar discussie, overleg, communicatie tussen alle betrokkenen Nieuwe decreet jeugddelinquentie 2019 > 6 maanden informatie en overleg met het Kabinet Welzijn minderjarige opnieuw voor zijn verantwoordelijkheid gesteld reactie volgt op daden minderjarige maar met effectieve en uitgebreide garanties voor rechtsbescherming Hoop Minderjaren bijstand en advies via gespecialiseerde rechtshulp Aanzet tot groei naar volwassenheid voor betrokken minderjarige en hun ontwikkeling als toekomstige verantwoordelijke burgers EvdM2019 19
Met dank 20 Eric.vandermussele@verbistadvocatuur.be EvdM2019