INDUSTRIEWORTELEN 2014

INDUSTRIEWORTELEN 2014 Proef cultivaronderzoek Flakkeese voor de verwerkende industrie 1 Doel Geschiktheid van nieuwe cultivars nagaan onder de heersende groei- en klimaatsvoorwaarden in vergelijking met reeds gekende cultivars. 2 Normale zaai Deze proef werd aangelegd in samenspraak met de Vlaamse Overheid, Departement Landbouw en Visserij (DLV), Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (ADLO). Proefbedrijf: Francky Snaet, Lichtervelde 2.1 Bodemkarakteristieken Bouwvoor: Voorvrucht: zandleem vroege aardappelen met nateelt Japanse haver Scheikundige analyse Inagro ph (KCl) 5,7 koolstof (%) 0,93 fosfor (*) 38 kalium (*) 16 magnesium (*) 10 calcium (*) 66 natrium (*) 2,0 zwavel (*) <2,0 (*) Uitgedrukt in mg per 100 gram luchtdroge grond. normaal tamelijk laag zeer hoog normaal normaal Laag tamelijk laag laag Tabel 1: Evolutie van de nitraatstikstof in de bodem (kg/ha) Stikstofanalyse Diepte (cm) 0-30 30-60 60-90 0-90 Bij proefaanleg op 10/04/14 57 17 21 95 Bij oogst op 31/10/14 7 7 12 26 N-advies bij zaai: 33 kg N. 2.2 Proefopzet Volgende 9 cultivars werden vergeleken: Bastia, Bergen, CLX31046, Cortina, Finley, Maxima, Trafford, Warmia en het praktijkras Karotan. De oppervlakte per experimentele eenheid bedroeg 35 m²; de perceeltjes hadden een lengte van 50 m en een breedte van 0,7 m; er waren 4 parallellen verdeeld in 2 stroken waarin 2 parallellen achter elkaar lagen. 2.3 Teeltverloop Ploegen: 12 april 1/9

Bemesting: 20 maart: 12 ton/ha effluent 8 april: 8 ton/ha varkensdrijfmest 13 april: 180 kg/ha vloeibare N (33%N) = 59 eenheden N Bij iedere ziektebehandeling toevoeging van 12 l/ha Powergreen (10% zwavel, 20% ureum, 5% magnesium), behalve niet op 29 augustus. Dus 5 x 12 l/ha = 60 l/ha Op 29 augustus en 25 september telkens 2l/ha boor (150 g/l). Zaaien: Oogst: 14 april zaaidichtheid: 62 zaden/m² rijafstand: 70 cm tussen de ruggen (2 rijen/rug) zaaiwijze: pneumatische zaai op ruggen toestand grond: ideaal (voldoende vochtig en zeer drogend weer) 22 oktober Tabel 2: Gewasbescherming (werkzame stof + handelsproduct) Datum Werkzame stof Handelsproduct per ha Onkruidbestrijding 16/4/2014 pendimethalin + linuron + clomazon 2 l Stomp Aqua + 0,6 l Linuron 500 SC + 0,2 l Centium 15/5/2014 linuron 0,6 l Linuron 500 SC 27/5/2014 linuron 0,15 l Linuron 500 SC Insectenbestrijding 15/5/2014 lambda-cyhalothrin 0,125 l Karate Zeon 27/5/2014 lambda-cyhalothrin 0,125 l Karate Zeon 24/6/2014 dimethoaat 0,5 l Perfekthion 16/7/2014 lambda-cyhalothrin 0,125 l Karate Zeon 09/8/2014 dimethoaat 0,5 l Perfekthion 29/8/2014 dimethoaat 0,5 l Perfekthion 12/9/2014 dimethoaat 0,5 l Perfekthion 25/9/2014 lambda-cyhalothrin 0,1 l Karate Zeon Ziektebestrijding 24/6/2014 tebuconazool+trifloxystrobin + zwavel 0,3 kg Nativo + 5 kg Kumulus 16/7/2014 tebuconazool+trifloxystrobin + zwavel 0,3 kg Nativo + 5 kg Kumulus 09/8/2014 azoxystrobin + difenoconazool + zwavel 1,0 l Ortiva Top + 5 kg Kumulus 29/8/2014 azoxystrobin + difenoconazool + zwavel 1,0 l Ortiva Top + 5 kg Kumulus 12/9/2014 boscalid+pyraclostrobin + zwavel 0,75 kg Signum + 5 kg Kumulus 25/9/2014 azoxystrobin + difenoconazool + zwavel 1,0 l Ortiva Top + 5 kg Kumulus 2.4 Resultaten Zie hiernavolgende tabellen. 2/9

Tabel 3: Rassenproef Flakkeese wortel - 2014 Gewaskenmerken Cultivar Zaadhuis Standdichtheid Bladkleur Gewas- Loofmassa Ziekte-aantasting bij opkomst bij oogst 1/aug 2/sep 26/sep hoogte 16/jul 2/sep witziekte Alternaria gezondheid 16/jul 26/sep 26/sep loof 13/okt Bastia Bejo 49,6 a 55,5 a 6,0 4,5 2,0 7,5 8,0 7,0 5,8 ab 8,5 A 8,5 ab Bergen Bejo 49,5 a 52,7 ab 8,0 8,0 8,5 5,0 5,5 6,0 4,8 bc 8,5 A 8,8 a CLX31046 Clause 44,3 b 48,0 b 9,0 6,5 9,0 6,5 7,5 7,5 5,0 b 8,5 A 8,0 abc Cortina MoravoSeed 48,8 ab 54,5 a 8,0 5,5 5,0 7,5 7,0 9,0 5,8 ab 7,5 B 6,3 d Finley Bejo 49,2 a 52,7 ab 7,5 5,5 4,5 7,5 8,0 5,5 5,3 b 8,8 A 8,5 ab Maxima Sanac 48,1 ab 51,6 ab 8,0 6,5 5,5 9,0 9,0 9,0 7,3 a 7,3 B 5,8 d Trafford Rijk Zwaan 47,6 ab 52,7 ab 9,0 7,0 8,0 8,0 8,0 8,0 4,3 bc 9,0 A 7,5 bc Warmia Rijk Zwaan 47,5 ab 48,6 b 8,0 7,0 8,0 8,0 8,0 8,5 3,5 c 7,0 B 4,3 e Karotan Rijk Zwaan 47,1 ab 52,7 ab 5,5 5,0 7,0 7,0 8,0 7,5 3,5 c 6,3 C 3,3 f Gemiddeld 48,0 52,1 7,7 6,2 6,4 7,3 7,7 7,6 5,0 7,9 6,8 KWV P0.05 4,2 4,8 1,8 0,7 0,9 V.C. (%) 6,1 6,3 9,8 5,8 9,5 P-waarde 0,291 N.S. 0,065 N.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. Quotering 1 = bleek laag weinig geen geen slecht 9 = zeer donker hoog veel veel Veel goed 3/9

Tabel 4: Rassenproef Flakkeese wortel- 2014 Opbrengstgegevens en plantkenmerken bij oogst Cultivar Netto- opbrengst Afval % % van afval (aantal) Bovengroei Gewichtsverlies Netto- opbrengst niet ontkopt (% van bruto- te klein ver- met rotte (mm) uniformiteit na ontkoppen ontkopt (<100 ton/ha % opbrengst) g) takte kloven (%) ton/ha % Bastia 145,2 a 100,0 12,4 ab 36,5 28,9 23,3 11,3 27,2 b 5,5 ab 15,0 a 123,3 ab 100,0 Bergen 144,8 a 99,8 7,0 b 45,5 40,2 8,0 6,3 38,8 a 3,3 cd 14,5 a 123,9 a 100,5 CLX31046 111,5 bc 76,8 20,8 a 41,6 39,8 8,6 10,0 22,1 b 3,0 d 11,2 bc 99,1 bcd 80,4 Cortina 113,0 bc 77,9 16,1 a 68,3 23,4 8,3 0,0 12,3 cd 4,8 abc 7,6 d 104,2 abcd 84,6 Finley 120,3 abc 82,9 21,2 a 53,6 24,6 16,7 5,2 15,7 c 4,0 bcd 8,8 cd 109,5 abcd 88,8 Maxima 136,5 ab 94,0 14,2 ab 55,1 14,6 25,2 5,2 23,4 b 2,5 d 12,2 ab 119,8 abc 97,1 Trafford 115,4 bc 79,5 17,7 a 46,6 30,9 19,1 3,4 12,3 cd 6,0 a 6,6 de 107,8 abcd 87,5 Warmia 103,9 c 71,6 12,9 ab 62,0 28,9 9,0 0,0 10,2 cd 6,0 a 5,1 e 98,5 cd 79,9 Karotan 100,2 c 69,0 11,6 ab 72,5 13,8 5,2 8,5 9,0 d 5,9 a 8,6 cd 91,5 d 74,2 Gemiddeld 121,2-14,9 53,5 27,2 13,7 5,5 19,0 4,5 10,0 108,6 - KWV P0.05 24,3 (1) 5,8 1,5 (1) 21,5 V.C. (%) 13,7 20,1 20,9 22,5 9,7 13,6 P-waarde 0,003 Z.S. 0,015 S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,040 S. Quotering 1 = heterogeen 9 = uniform 4/9

Tabel 5: Rassenproef Flakkeese wortel - 2014 Demo: niet behandeld tegen ziekten Cultivar Aantasting witziekte Aantasting Alternaria Bij oogst (26/11) tijdens groeiseizoen tijdens groeiseizoen loofopbrengst (ton/ha) wortelopbrengst (ton/ha) 1/8 2/9 26/9 13/10 1/8 2/9 26/9 13/10 (1) (2) (3) (bruto-opbrengst) (1) (2) (3) Bastia 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8,5 8,5 15,9 18,9 84,1 154,4 183,8 84,0 Bergen 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 17,6 17,3 101,7 149,3 154,3 96,8 CLX31046 (4) 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8,0 14,7 19,9 74,1 92,4 154,8 59,7 Cortina 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 6,0 4,5 14,1 17,7 79,8 109,8 143,7 76,4 Finley 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8,5 8,0 15,4 20,9 74,0 140,1 148,3 94,5 Maxima 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 5,5 3,5 23,1 31,6 73,3 134,9 170,0 79,3 Trafford 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 7,5 6,5 12,1 14,6 83,3 111,8 123,4 90,6 Warmia 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 6,0 3,5 11,6 16,3 71,1 108,3 118,4 91,5 Karotan 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 5,0 2,0 9,9 14,1 69,7 114,7 115,8 99,0 Gemiddeld 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 7,2 5,9 15 19 79,0 124 146 85,8 1 Quotering = zeer veel zeer veel 9 = geen geen (1) Op niet tegen ziekten behandelde strook (2) Op praktijkbehandelde strook net naast onbehandelde strook (3) Op procentuele opbrengst van onbehandelde strook t.o.z. praktijkbehandelde strook (4) Op de lage bruto opbrengst wortelen in onbehandelde strook is bij deze cultivar vooral te wijten aan plaatselijk meer rotte wortelen 5/9

Tabel 6: Rassenproef Flakkeese wortel- 2014 Uitwendige wortelkenmerken Cultivar Lengte Diameter Vorm Gladheid Uitwendige Groen- Ziekte-aantasting wortel wortel stomp- recht- ringen verkleuring Cavity Spot wortel- (cm) (mm) heid heid wortel- % van aantal (2) vlieg kraag (3) Bastia 26,9 ab 44,8 ab 7,3 ab 7,3 a 8,6 a 7,5 ab 7,3 abc 78,3 a 4,5 ab 1,7 Bergen 27,7 a 41,7 b 8,8 a 7,3 a 8,3 ab 7,8 a 7,9 ab 45,0 b 0,9 c 0,0 CLX31046 25,4 bc 44,1 ab 6,0 bc 7,5 a 7,9 ab 7,5 ab 6,1 d 86,7 a 6,3 a 1,7 Cortina 24,3 c 44,3 ab 5,6 c 7,3 a 6,6 c 6,1 cd 7,5 ab 65,0 ab 2,1 bc 1,7 Finley 25,2 bc 42,7 ab 7,4 ab 6,9 a 7,3 bc 7,5 ab 8,1 a 65,0 ab 2,1 bc 1,7 Maxima 26,5 ab 45,3 ab 5,9 bc 6,9 a 8,0 ab 6,9 abc 7,1 bc 70,0 ab 3,6 ab 0,0 Trafford 25,7 bc 46,5 a 5,0 cd 7,3 a 7,3 bc 6,4 bcd 6,0 d 76,7 ab 4,0 ab 0,0 Warmia 26,4 ab 41,8 b 4,8 cd 7,1 a 7,3 bc 5,8 cd 6,6 cd 81,7 a 5,2 a 6,7 Karotan 26,9 ab 43,7 ab 4,0 d 7,0 a 6,8 c 5,4 d 6,6 cd 90,0 a 5,1 a 3,3 Gemiddeld 26,1 43,9 6,1 7,2 7,5 6,8 7,0 73,1 3,7 1,9 KWV P0.05 1,7 3,6 1,7 1,0 1,0 1,3 0,9 (1) (1) V.C. (%) 4,5 5,7 8,1 9,5 4,2 6,0 4,0 23,3 27,5 P-waarde 0,012 S. 0,167 N.S. 0,000 Z.S. 0,928 N.S. 0,001 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,046 S. 0,001 Z.S. Quotering 1 = scherp krom ruw veel veel veel 9 = stomp recht glad geen geen geen (1) Duncantoets na gegevenstransformatie arscin x (2) gemiddeld aantal vlekken per wortel (3) % door wortelvlieg aangetaste wortelen, enkel lichte aantasting waargenomen 6/9

Tabel 7: Rassenproef Flakkeese wortel- 2014 Inwendige wortelkenmerken Cultivar Inwendige kleur Duidelijkheid Grootte Inwendig visueel overgang pit groen op bast pit pit - vlees ontkopte Bastia 7,5 bcd 7,5 b 7,1 c 6,5 a 7,0 Bergen 8,3 ab 7,1 b 6,3 d 5,0 b 8,0 CLX31046 8,5 a 8,8 a 8,3 a 6,0 ab 8,5 Cortina 7,0 d 7,1 b 7,5 bc 5,5 ab 7,0 Finley 7,3 cd 6,8 b 7,0 c 6,6 a 7,0 Maxima 8,4 a 7,3 b 7,5 bc 5,5 ab 7,5 Trafford 7,5 bcd 6,9 b 8,4 a 5,9 ab 7,5 Warmia 8,0 abc 7,9 ab 8,1 ab 6,8 a 8,0 Karotan 8,3 ab 7,9 ab 8,4 a 6,3 ab 8,0 Gemiddeld 7,8 7,5 7,6 6,0 7,6 KWV P0.05 0,7 1,0 9,7 1,2 V.C. (%) 6,5 9,3 11,4 13,3 P-waarde 0,001 Z.S. 0,012 S. 0,000 Z.S. 0,067 N.S. Quotering 1 = geel geel duidelijk groot veel 9 = donkerrood donkerrrod onzichtbaar klein geen wortel 7/9

2.5 Voornaamste bevindingen De zaai verliep onder goede omstandigheden maar blijvende droogte tot 10 dagen na zaai zorgde voor een maar sporadische 1 opkomst. Rond 10 mei was er dan een volledige opkomst zonder duidelijke rasverschillen; wel was er algemeen een minder goede verdeling binnen de rijen waar te nemen. Vanaf opkomst tot oogst was er constant een felle loofontwikkeling waar te nemen. 2.5.1 Teeltveiligheid Er werden algemeen geen ziekten aangetroffen tot half september. Om de ziektegevoeligheid na te gaan, werd er een onbehandelde strook aangelegd. Opvallend daarbij was dat er witziekte werd aangetroffen op de behandelde wortelen terwijl deze niet werd aangetroffen bij de onbehandelde wortelen. De reden daarvan is wellicht het toedienen van Powergreen tijdens de ziektebehandelingen. Het onbehandelde deel kreeg deze bladmeststof ook niet toegediend wat een mindere druk van echte meeldauw als voordeel had, maar wellicht een lagere opbrengst als nadeel wat af te leiden is uit de opbrengstbepaling van loof en knol in de onbehandelde strook. Alternaria werd vanaf eind september ook aangetroffen, iets meer op de onbehandelde strook dan op het praktijkgedeelte. Bij de oogst werd er algemeen tamelijk wat aantasting van Cavity Spot (watervlekkenziekte) waargenomen. 2.6 Besluit De weersomstandigheden in de zomermaanden 2014 waren gunstig om een vlotte en vlugge groei te bekomen. Belangrijke kenmerken voor oogst als industriewortel zijn een voldoende zware (+ 100 g), lange, stompe, rechte, uniforme en gezonde wortel met weinig bovengroei en die inwendig ook goede kenmerken heeft (donkerrood met kleine pit). Onder de gegeven omstandigheden behaalde Bergen de beste resultaten als industriewortel. Bastia scoorde ook goed naar opbrengst en wortelkenmerken maar bleek wel meer aangetast door Cavity Spot. Warmia en Karotan scoorden onder de gegeven omstandigheden minder goed; ook CLX31046 scoorde minder goed maar had wel goede inwendige kenmerken. Individuele Rasbespreking: (in alfabetische volgorde) Bastia (Bejo): Gewas met gemiddelde loofontwikkeling en bleke bladkleur, weinig gevoelig voor Alternaria. Algemeen betere uitwendige wortelkenmerken maar wel meer aangetast door Cavity Spot. Gemiddelde inwendige wortelkenmerken. Heel hoge opbrengst niet ontkopt, veel bovengroei maar toch nog hoge opbrengst ontkopt. Bergen (Bejo): Gewas met minder fel, korter en donker loof, weinig gevoelig voor Alternaria. Heel goede uitwendige kenmerken met mooie, uniforme, lange en stompe wortel, weinig aangetast door Cavity Spot. Iets mindere inwendige wortelkenmerken, vooral grotere pit en meer zichtbare overgang pit-vlees. Heel hoge opbrengst niet ontkopt, heel veel en heterogene bovengroei maar toch nog hoge opbrengst ontkopt. CLX31046 (Clause): Gewas met iets minder felle loofontwikkeling en weinig aangetast door Alternaria. Gemiddelde uitwendige wortelkenmerken, wel zeer veel Cavity spot. Heel goede inwendige wortelkenmerken, donkerrode kleur met weinig zichtbare overgang pit-vlees. Lagere opbrengst niet ontkopt, tamelijk wat en vooral heterogene bovengroei, met lagere opbrengst ontkopt. Cortina (Moravoseed): Gewas met tamelijk felle loofontwikkeling en meer aangetast door Alternaria. Minder stompe en minder gladde wortel, met iets minder Cavity Spot. Iets mindere inwendige wortelkenmerken, vooral minder rode kleur. Lagere opbrengst niet ontkopt, minder bovengroei met iets minder verlies door ontkoppen. 8/9

Finley (Bejo): Gewas met gemiddelde loofontwikkeling met vrij veel Alternaria. Algemeen goede uitwendige wortelkenmerken (vooral meer stomp), licht gevoelig voor Cavity Spot. Gemiddelde tot iets mindere inwendige wortelkenmerken, iets mindere rode kleur met iets meer zichtbare overgang pit-vlees. Gemiddelde opbrengst niet ontkopt, iets minder bovengroei, gemiddelde opbrengst ontkopt. Maxima (Sanac): Gewas met heel felle loofontwikkeling, iets minder echte meeldauw maar meer aangetast door Alternaria. Gladde, minder stompe wortel met iets meer aantasting door Cavity spot. Gemiddelde inwendige wortelkenmerken met meer donkerrode bastkleur. Hoge opbrengst niet ontkopt, iets meer en vooral heterogene bovengroei, maar toch nog hogere opbrengst ontkopt. Trafford (Rijk Zwaan): Gewas met felle loofontwikkeling en donkere bladkleur, weinig aangetast door Alternaria maar iets meer echte meedauw. Iets mindere uitwendige wortelkenmerken, vooral minder stompe wortel met vrij veel Cavity Spot. Gemiddelde inwendige wortelkenmerken met minder zichtbare overgang pit-vlees. Iets lagere opbrengst niet ontkopt, minder bovengroei, gemiddelde opbrengst ontkopt. Warmia (Rijk Zwaan): Gewas met felle loofontwikkeling en donkere bladkleur met zeer veel witziekte en Alternaria. Minder stompe wortel met meer uitwendige ringen, met zeer veel Cavity Spot en wortelvlieg. Betere inwendige wortelkenmerken, vooral minder grote pit. Lagere tot lage opbrengst niet ontkopt, minder bovengroei met minst ontkopverlies als gevolg. Karotan (Rijk Zwaan): Gewas met gemiddelde loofontwikkeling met zeer veel witziekte en Alternaria. Algemeen minder uitwendige wortelkenmerken met minder gladde en scherpere wortel met meer uitwendige ringen en meer aangetast door Cavity Spot. Betere inwendige wortelkenmerken, meer donkerrode kleur met weinig zichtbare overgang pit-vlees. Lage opbrengst niet ontkopt, weinig bovengroei maar toch tamelijk wat gewichtsverlies na ontkoppen en lage opbrengst ontkopt. 9/9