JAARVERSLAG 2011 Stichting Hoedje van Papier
Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Organisatie en personeel stichting Hoedje van Papier & asociación Pasa la Voz... 4 2.1 Bestuur en personeel stichting Hoedje van Papier... 4 2.2 Bestuur en personeel asociación Pasa la Voz... 6 3. Projecten in Nederland... 7 3.1 Algemeen... 7 3.2 Activiteiten... 9 3.2.1 Wijktijgerworkshops... 9 3.2.2. Wijktijgerpersbureaus... 10 3.2.3. Resultaten Wijktijgers... 14 3.2.4. UCee Station... 17 3.2.5. Resultaten UCee Station... 19 3.2.6. Overige opdrachten... 20 3.3 Samenwerkingspartners... 21 3.4 Franchisepartners... 23 3.4.1. Breda... 23 3.4.2. Overige steden... 25 4. Activiteiten van Pasa la Voz... 25 4.1 Algemeen... 25 4.2 De Pasa la Voz Workshops... 28 4.3 Resultaten... 30 4.4 Capaciteitsopbouw binnen Het Pasa la Voz Netwerk... 33 4.5 Resultaten... 36 4.6 Activiteiten Cositas... 36 4.7 Resultaten... 40 5. Wervingsactiviteiten voor Hoedje van Papier... 42 6. Nawoord en bestuurlijke voornemens... 45 Bijlage 1: Overzicht... 47 Bijlage 2: factsheet... 50 Bijlage 3: strategisch plan 2012... 53 Bijlage 4: begroting 2012... 58 2
1. Inleiding Voor u ligt het jaarverslag van de stichting Hoedje van Papier. In dit verslag vindt u een omschrijving de activiteiten van de stichting Hoedje van Papier en haar zusterstichting Pasa la Voz in Peru over het jaar 2011. In het jaar 2011 heeft Hoedje van Papier een nieuwe look gekregen met een volledig nieuwe huisstijl. Ook het project dat voorheen bekend was onder de naam Hoedje van Papier in de Wijk heeft een nieuwe naam gekregen; Wijktijgers. Een naam, verzonnen samen met kinderen, die beter bij hen past en bij wat hen bezig houdt. Ook in de digitale wereld zijn er veranderingen geweest, zo is de website van Hoedje van Papier nu gericht op volwassenen en heeft Wijktijgers een eigen website waar kinderen de door hun eindproducten kunnen terugvinden. De veranderingen in de huisstijl zijn een weergave van de inhoudelijke veranderingen die in 2011 zijn doorgevoerd. De methodiek is verder doorontwikkeld en er is voor de Wijktijgerpersbureaus een nieuwe werkwijze geïmplementeerd. Ook zijn er belangrijke stappen gezet om de samenwerling met (potentiële) partners verder te verdiepen met het oog op verdere inbedding van de activiteiten van Hoedje van Papier in de toekomst. In Breda zijn de activiteiten door onze franchisepartner verder uitbebreid. In Den Haag zijn de eerste stappen gezet om de start van Wijktijgers in 2012 mogelijk te maken. Ook in Peru zijn de methodieken verder ontwikkeld binnen beide programmalijnen: de workshops voor kinderen en het trainingsprogramma voor hun begeleiders. Daarnaast zijn de contacten met het Ministerie van Onderwijs, Het Ministerie van Sociale Zaken en Unicef verder verdiept. Daarmee heeft Pasa la Voz een belangrijke plek veroverd binnen de regio Cusco en wordt zij gezien als belangrijke partner bij beleidsontwikkeling en op het gebied van capaciteitsopbouw. In 2012 wil Pasa la Voz de mogelijkheden onderzoeken om vanuit deze positie vorm te geven aan een formeel opleidingstraject voor sociaal werk, gebaseerd op de huidige methodieken en haar ervaring in de regiodat de kennis en ervaring uit Peru ook in Nederland nuttig is gebleken, werd duidleijk tijdens de derde uitwisseling die in het kader van Omgekeerde Ontwikkelingssamenwerking en in samenwerking met E-Motive heeft plaatsgevonden. Kortom, we kijken met tevredenheid terug op afgelopen jaar. We delen graag ons enthousiasme met onze partners, begunstigden, financiers en andere geïnteresseerden en wensen u veel leesplezier! 3
2. Organisatie en personeel stichting Hoedje van Papier & asociación Pasa la Voz 2.1 BESTUUR EN PERSONEEL STICHTING HOEDJE VAN PAPIER Op 24 maart 2005 is stichting Hoedje van Papier officieel opgericht bij de notaris en vervolgens op 5 juli 2005 ingeschreven bij de Kamer van Koophandel in Rotterdam. Op 30 mei in het jaar 2005 is de Asociación Pasa la Voz officieel opgericht in Cusco en sindsdien staat zij ingeschreven bij de notaris, de belastingdienst en de Kamer van Koophandel. Samen beogen zij de volgende hoofddoelstelling: het stimuleren van kennisontwikkeling en het versterken van het zelfvertrouwen van kinderen door middel van alternatieve technieken op het gebied van aanvullend (informeel) onderwijs, teneinde een substantiële bijdrage te kunnen leveren aan de verbetering van de situatie van kinderen die opgroeien in een achterstandsituatie. In eerste instantie is de Nederlandse stichting in 2005 in het leven geroepen om vanuit Nederland ondersteuning te bieden aan de projecten in Peru, o.a. in de vorm van beleidsontwikkeling, managementondersteuning, financiële werving, voorlichting & communicatie en vrijwilligersorganisatie. Vanaf 2008 is de Nederlandse stichting bovendien begonnen met de organisatie van activiteiten in Rotterdam. Vanaf dat moment zijn de taken van de Nederlandse stichting uitgebreid en is de organisatie enorm gegroeid. In 2011 zijn de activiteiten inmiddels dermate uitgebreid dat Hoedje van Papier een door velen erke nde organisatie is binnen de Rotterdamse onderwijs- en welzijnswereld. In 2009 is de directeur van de stichting naar Nederland verhuisd, nadat zij 5 jaar in Peru heeft gewoond en gewerkt, en sindsdien is zij actief voor zowel de projecten in Peru als de activiteiten in Nederland. In Nederland is zij verantwoordelijk voor de aansturing van het team en de bewaking van het strategisch en operationeel plan. Vanuit Nederland coördineert zij bovendien de activiteiten in Peru. Daarvoor reist zij twee of drie keer per jaar naar Peru om projecten ter plekke te evalueren en nieuw strategische plannen te maken met het team in Peru. Daarnaast heeft ook in 2011 Mano, projectbureau voor maatschappelijke ontwikkeling, te Rotterdam, wederom een uitermate belangrijke rol gespeeld, met name op financieel-administratief vlak en op het gebied van relatienetwerken. Mano heeft jarenlange ervaring met het medeopzetten en begeleiden van (ontwikkelings)projecten in binnen- en buitenland. Het bestuur van stichting Hoedje van Papier bestaat uit 5 leden die tenminste 4 keer per jaar bijeen komen. Zij zijn sinds 2005 actief voor de stichting en hebben een controlerende functie. In 2011 bestond het bestuur van de stichting Hoedje van Papier uit de volgende personen: Voorzitter: Mw. Karen Duijs, fractievoorzitter van het CDA te Rotterdam en werkzaam bij het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap; Penningmeester: Dr. Pieter Piket, econoom Nationale Hogeschool voor Toerisme en Verkeer; Secretaris: Dhr. Kristian Sloot, webredactiemanager 3FM; Algemeen lid: Dhr. Tony Fernandes, verantwoordelijke Credit Programma s Azië/Latijns Amerika, Financial Business Unit, Cordaid; 4
Algemeen lid: Dhr. Bart de Graaf, eigenaar Class Adventure travel SA, Latijns-Amerikaans reisagentschap, o.a. gevestigd in Peru. Hoedje van Papier heeft reeds in 2006 de rangschikking artikel 24 van de belastingsdienst ontvangen. Deze wet houdt in dat elke gift aan onze stichting als schenking aangemerkt wordt en als zodanig opgevoerd kan worden op de jaarlijkse belastingopgave. De stichting is hiermee erkend als algemeen nut beogende instelling. In 2007 is deze verklaring over gegaan in de zogenaamde ANBI-verklaring van de Belastingdienst, die inmiddels ook in bezit is van de stichting. In het jaar 2011 had de stichting de volgende personen in dienst: Liesbeth Kerstens, directeur. Zij was in 2011 verantwoordelijk voor het inhoudelijk beleid van de projecten in Nederland. Bovendien had zij de verantwoordelijkheid voor de projecten van Pasa la Voz. In totaal werkte zij 40 uur in de week; Amy Jans, sectorcoördinator. Zij was in 2011 verantwoordelijk voor de coördinatie van de verschillende projecten van Hoedje van papier in Rotterdam. Zij werkte 36 uur in de week; Evalie van der Jeugd, projectmedewerker. Zij was in 2011 verantwoordelijk voor de uitvoering van de verschillende projecten van Hoedje van papier in Rotterdam. Zij werkte 36 uur in de week; Maurice Oosthoek, coach. Hij was in 2011 verantwoordelijk voor de coaching van de vakkrachten. Hij werkte 12 uur in de week; Hanneke Pleyte, office assistent en PR&publiciteit. Zij was verantwoordelijk voor de ondersteuning van het team en diverse pr en publiciteitstaken. Zij werkte 20 uur in de week. Daarnaast huurde de stichting projectbureau Mano in voor ondersteuning van de stichting, met de uitvoer van het financieel beleid, acquisitie en geldwerving in Nederland, projectleiding activiteiten Hoedje van Papier Rotterdam en P.R. & Communicatie. Patrick van de Westelaken en Michiel van Buuren waren namens Mano verantwoordelijk voor bovenstaande zaken, voor gemiddeld 32 uur per week. Als laatste heeft de stichting Melanie Peters op freelance-basis ingehuurd voor de uitvoering van de activiteiten in Rotterdam. Zij werkte naast Evalie aan de uitvoering van de activiteiten in Rotterdam. Zij werkte gemiddeld 24 uur in de week tot en met september 2011. 5
2.2 BESTUUR EN PERSONEEL ASOCIACIÓN PASA LA VOZ In Peru heeft Asociación Pasa la Voz een eigen bestuur, bestaande uit de volgende personen: Voorzitter: Maria Dora Elguera Velarde; Secretaris: Yuliana Lazarte Carrasco; Penningmeester: Michel David Mitrani Reaño. In Peru werken 16 mensen betaald mee aan de projecten van Pasa la Voz. Daarnaast was de directeur van de stichting werkzaam vanuit Nederland. Het team van Pasa la Voz is erg stabiel: er zijn weinig veranderingen ten opzichte van 2010. Het team zag er in 2011 als volgt uit: Liesbeth Kerstens verricht sinds 2009 haar activiteiten voor Pasa la Voz in deeltijd vanuit Nederland. Zij is in juni en september 2011 voor een paar weken in Peru geweest voor evaluaties en overleg, maar heeft de overige coördinerende, controlerende en fondsenwervende activiteiten vanuit Nederland uitgevoerd; Holguer Castillo Enriquez is projectleider van Pasa la Voz en is verantwoordelijk voor de financiële administratie, personeelsbeleid en het organisatorisch beleid. Holguer staat bovendien voortdurend in contact met de directeur; Holguer wordt ondersteund door een secretaresse: Andrea Celeste Taquia Canal en Victoriano Morales Quispe. Victor is bij Pasa la Voz begonnen als deelnemers aan één van de workshops en heeft zich dankzij zijn enorme inzet en gedragsverandering opgewerkt tot assistent op kantoor, waarmee hij een minimumloon verdient. Bovendien assisteert hij bij de theaterworkshops; Edgar Carpio Maldonado werkt in deeltijd als boekhouder en legaal adviseur; Willian Canal Castillo is verantwoordelijk voor het computernetwerk van Pasa la Voz en de technische ondersteuning binnen zowel de workshops voor jongeren als voor hun begeleiders; Hibeth Castillo Castilla was verantwoordelijk voor de pedagogische coördinatie. Zij stuurt een team aan, bestaande uit vijf leraren. Omdat haar coördinerende taken enorm zijn toegenomen, gaf zij in 2011 niet zelf les in de workshops; Pavel Chaparro, Sietske Bijman en Anahí Araoz waren verantwoordelijk voor de coördinatie en uitvoering van de activiteiten, trainingen en specialisatiecusrussen voor de organisaties van het netwerk van Pasa la Voz; Als laatste was Margarita Quispe Cruz verantwoordelijk voor het huishouden binnen Pasa la Voz. Hieronder vallen de bewaking en schoonmaak van het gebouw, bereiding van de snacks voor de kinderen en hulp bij het doen van boodschappen. APCI (Agencia Peruana de Cooperación Internacional) Ook in 2011 staat Pasa la Voz wederom ingeschreven bij het overkoepelende en controlerende overheidsorgaan voor internationale samenwerking. Dat betekent dat ook in 2011 alle nodige informatie omtrent de projecten en financiering naar de APCI is opgestuurd en door hen is goedgekeurd. 6
Cositas Ook het project Cositas liep in 2011 door. Nicole Matt is mededirecteur van het project. Zij heeft bovendien als bestuurslid directe controle op de uitvoering van de activiteiten. Zij verricht haar werkzaamheden als vrijwilligster. Zowel Liesbeth Kerstens als Holguer Castillo werken ook binnen het rooster van Pasa la Voz gedeeltelijk voor het project Cositas. Gezamenlijk hebben zij de leiding over 6 medewerkers in Cositas. Daaronder zijn 3 medewerkers werkzaam in de café-winkel, 3 medewerkers bij de workshops, waarvan één medewerkster bovendien als lerares is aangesteld voor de profesionele begeleiding van de kinderen. De middelen voor het project Cositas zijn voornamelijk afkomstig uit fondsenwerving in Liechtenstein door Nicole Matt. Daarnaast heeft Hoedje van Papier een klein gedeelte van de fondsen geworven. Ook in 2011 is gebruik gemaakt van het Kaypacha-boekhoudsysteem dat Pasa la Voz in staat stelt om zowel naar de belastingdienst toe als naar alle controlerende fondsenverstrekkende instanties haar inkomsten en uitgaven te verantwoorden. De boekhouder van Pasa la Voz is in 2011 ook verantwoordelijk geweest voor de boekhouding van het nieuwe project Cositas. 3. Projecten in Nederland 3.1 ALGEMEEN Sinds de start van Hoedje van Papier in Rotterdam heeft het aantal activiteiten van de stichting een enorme groei doorgemaakt, zowel kwantitatief als kwalitatief. Inmiddels is Hoedje van Papier een belangrijke speler binnen het sociaal-maatschappelijke veld in Rotterdam, maar ook in Breda! In 2011 heeft Hoedje van Papier haar projecten in de verschillende wijken van Rotterdam weten te bestendigen. Zowel de activiteiten in het kader van Wijktijgers als de UCee Station-activiteiten zijn succesvol uitgevoerd en met enthousiasme ontvangen door de deelnemers, maar ook deelgemeenten, woningcorporaties en andere belangrijke partijen in de wijken waar Hoedje van Papier actief is. In de tweede helft van 2011 heeft Hoedje van Papier een nieuwe werkwijze ingevoerd voor de Wijktkijgerpersbureaus. Daarbij is de samenwerking met partners in de wijken steeds belangrijker geworden. Uitindelijk is het doel van Hoedje van Papier om te onderzoeken hoe de Wijktijgeractiviteiten steeds verder door deze partners kunnen worden uitgevoerd en worden ingebed in de wijken. Met name de samenwerking met TOS (Thuis op Straat) is met dit lange termijndoel succesvol ingezet in meerdere wijken in Rotterdam. Aangezien TOS ook actief is in andere steden in Nederland, zullen samen met deze partner bovendien de mogelijkheden verder worden onderzocht om op langere termijn gezamenlijk de Wijktijgerprojecten verder uit te rollen naar drie nieuwe steden. 7
Het Oranjefonds Groeiprogramma heeft Hoedje van Papier ook in 2011 ondersteund. Danzij deze steun zijn de methodieken verder ontwikkeld, waarvoor in 2010 de basis is gelegd. Op 27 september 2010 heeft Hoedje van Papier uit de handen van Hunne Koninklijke Hoogheden de Prins van Oranje en Prinses Máxima der Nederlanden het Oranjefonds Groeidiploma ontvangen. Op 5 april 2011 heeft Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Máxima der Nederlanden Hoedje van Papier bezocht. Prinses Máxima bezocht het Wijktijgerpersbureau Feijenoord, waar Hoedje van Papier ook haar oorsprong heeft. Zij heeft hier gesproken over de methodiek en toekomstplannen en is vervolgens het gesprek aan gegaan met de kinderen van het Wijktijgerpersbureau. De kinderen mochten haar zelfs een aantal vragen stellen, net als echte journalisten! Foto: Oranjefonds / Bart Homburg De belangrijkste activiteiten die Hoedje van Papier in 2011 heeft uitgevoerd, zijn: Wijktijger workshops Wijktijgerpersbureaus Overige opdrachten UCee Station Rotterdam Franchise Breda 8
Hieronder een gespecificeerd overzicht van alle activiteiten van Hoedje van Papier die van januari tot en met december 2011 in Rotterdam hebben plaatsgevonden: Overige opdrachten: Activiteiten 887 kinderen en jongeren Trainingen 130 deelnemers DG Noord: 13 workshops 239 kinderen WPB Erasmusbuurt 27 kinderen WPB Oude Noorden 50 kinderen WPB Liskwartier 26 kinderen WPB Provenierswijk 15 kinderen 5 UCee@Noord 56 jongeren DG Prins-Alexander: 3 workshops 26 kinderen WPB Oosterflank 45 kinderen Totaal in 2011: 40 workshops 541 kinderen 10 Wijktijgerpersbureaus 297 kinderen UCee wijkredacties 132 jongeren Overige opdrachten 1017 deelnemers Centraal: 1 UCee CR 8 jongeren DG Kralingen-Crooswijk: 6 workshops 63 kinderen DG Rozenburg: 4 workshops 37 kinderen 1 UCee@Rozenburg 18 jongeren DG Feijenoord: 14 workshops 176 kinderen WPB Afrikaanderwijk 40 kinderen WPB Feijenoord 36 kinderen WPB Katendrecht 37 kinderen WPB Bloemhof 6 kinderen WPB Hillesluis 15 kinderen 7 UCee@Feijenoord 43 jongeren DG IJsselmonde: 1 UCee@IJsselmonde 7 jongeren De details t.a.v. scholen en kinderen per workshop, Wijktijgerpersbureau, UCee traject en overige opdrachten staan beschreven in Bijlage 1. 3.2 ACTIVITEITEN 3.2.1 WIJKTIJGERWORKSHOPS Onder de naam Wijktijgerworkshops zijn in 2011 in totaal 40 workshops uitgevoerd. Deze trajecten van 6 tot 18 weken hebben als doel om kinderen kennis te laten maken met het gebruik van media, een mooi eindproduct te maken en om tijdens het proces sociale competenties te ontwikkelen. Kinderen maken kennis met de disciplines journalistiek, video of radio. Hoedje van Papier werkt met freelance vakkrachten welke ook professioneel actief zijn in de media als echte journalist, video- of radiomaker. Welke workshop wordt ingezet wordt in overleg met de school afgesproken. In 2011 zijn er voornamelijk journalistieke workshops afgenomen. 9
Procentueel is de afname als volgt: Wijktijger workshops 35% 8% 57% Journalistiek Video Radio 3.2.2. WIJKTIJGERPERSBUREAUS Kinderen die kennis hebben gemaakt met media tijdens de Wijktijgerworkshops konden zich aansluiten bij één van de 10 Wijktijgerpersbureaus (WPB) in hun wijk. In een aantal wijken hebben de scholen hun krachten gebundeld en hebben zij bewust gekozen (bijvoorbeeld in verband met de overvolle activiteiten agenda s) om kinderen direct toe te laten stromen naar een WPB in de wijk. Kinderen die extra gemotiveerd zijn na deelname aan onze workshops, danwel van zichzelf al talenten hebben die zij nog niet voldoende kunnen ontwikkelen in hun huidige situatie, konden hun kennis verdiepen binnen de Wijktijgerpersbureaus van Hoedje van Papier waar zij gedurende een langere periode deelnamen aan de workshops en nog actiever aan de slag konden met de productie van berichtgeving rondom jeugd en alle zaken die voor hen van belang zijn. Bij de Wijktijgerpersbureaus kwamen de verschillende mediadisciplines aan bod: journalistiek & fotografie, video en radio. Op deze manier werd een substantiële bijdrage geleverd aan enerzijds de ontwikkeling van de kinderen zelf, maar anderzijds ook aan de betrokkenheid van de kinderen bij hun wijk. Als echte reporters volgden de kinderen wekelijks het nieuws dat ertoe doet in en buiten hun wijk, waarmee ze hun leefwereld en datgene wat voor hen belangrijk is zichtbaar konden maken. Voor de uitvoer van de Wijktijgerpersbureaus werd aangesloten bij bestaande wijksamenwerkingsverbanden en werd overleg gepleegd met verschillende partners zoals deelgemeentes, woningcorporaties, onderwijs- en welzijnsinstellingen. Opzet In de eerste helft van 2011 werden de Wijktijgerpersbureaus georganiseerd in blokken van ongeveer 6 weken waarin de disciplines journalistiek & fotografie, video en radio aan bod kwamen. Deze Wijktijgerpersbureaus werden uitgevoerd in een buurthuis. De inhoud van de workshops met betrekking tot de ontwikkeling van sociale competenties en vakinhoudelijke vaardigheden werden verzorgd door de vakkracht. Naast de vakkracht was sprake van begeleiding veelal door een stagiair onder verantwoordelijkheid van stichting Hoedje van Papier of een stagiair verbonden aan de betreffende welzijnsinstelling. De overdracht tussen de vakkrachten van de verschillende disciplines verliep aan de hand van een overdrachtsformulier, waarin de betreffende vakkracht naar zijn/haar opvolger aangaf wat deze gedaan had, welke mogelijkheden er in het vervolg nog lagen en welke 10
bijzonderheden er aan de orde waren geweest. De betrokkenheid van de begeleider/kinderwerker was hier veelal afhankelijk van de mate waarin deze betrokken werd door de vakkracht. Ieder blok werd, net zoals bij de Wijktijger workshops, afgerond met een magazine, video- of radioreportage Sinds de zomervakantie is een nieuwe manier van werken geïmplementeerd voor de Wijktijgerpersbureaus, waarbij er teams werden gevormd, bestaande uit: Een kinderwerker; Een vakkracht journalistiek & fotografie; Een vakkracht video. Door teams te formeren wordt het lesprogramma in samenspraak opgesteld voor het betreffende Wijktijgerpersbureau. Hierbij bepaalt dus niet alleen de vakkracht het programma, maar wordt dit in gezamenlijkheid opgezet met de belangrijke input van de kinderwerker. Daarmee wordt het Wijktijgerpersbureau ook een onderdeel van het reguliere programma van het kinderwerk. Met het Wijktijgerpersbureau wordt hierbij overigens meer dan voorheen de link gelegd met hetgeen zich in de directe woon- en leefomgeving van de kinderen afspeelt. Bij het opstellen van het gezamenlijke lesprogramma wordt met name duidelijk gekeken naar wat er zich in de buurt allemaal afspeelt: welke wijkactiviteiten staan er gepland, welke problemen spelen er, welke initiatieven worden er op wijkniveau ontplooid, zijn er bouwplannen/herinrichtingsplannen, zijn er in de buurt bijzondere winkels, bijzondere personen, etc? De Wijktijgerpersbureaus werden niet langer per blok afgesloten met een eindproduct. In plaats daarvan werden artikelen van kinderen geplaatst in buurt- en lokale kranten, op internetsites of werden videoreportages uitgezonden via lokale TV-stations. Aan het einde van het schooljaar (juni 2012) zal een compilatiekrant worden uitgebracht. 11
Rol kinderwerker/vakkrachten/coördinatie Voor elk team, bestaande uit een kinderwerker, een vakkracht journalistiek en een vakkracht video, is een taakverdeling vastgelegd. Daarbij was de kinderwerker het gezicht naar de kinderen toe en was deze ook iedere bijeenkomst aanwezig. Tijdens de eerste bijeenkomst waren zowel de kinderwerker als beide vakkrachten aanwezig. Deze bijeenkomst vormt namelijk de eerste kennismaking tussen de kinderen, de vakkrachten en de kinderwerker. Vervolgens vonden er bijeenkomsten plaats, waarbij de kinderwerker en één van de vakkrachten aanwezig was en bijeenkomsten die alleen door de kinderwerker werden geleid. Rol van de kinderwerker De kinderwerker kent in het vernieuwde concept een belangrijke rol binnen het Wijktijgerpersbureau. De kinderwerker is namelijk veelvuldig in de betreffende buurt aanwezig waar het Wijktijgerpersbureau wordt uitgevoerd en komt de meeste kinderen op meerdere momenten tegen. In tegenstelling tot de eerdere opzet, zal de kinderwerker nu ook zelfstandig bijeenkomsten verzorgen. Daarnaast heeft deze op de momenten dat de vakkracht de lesinhoud verzorgt een meer inhoudelijke rol. Voor de kinderwerker zien we dan ook de volgende rollen weggelegd: Werven van kinderen in de buurt voor deelname aan het Wijktijgerpersbureau Het vaststellen van een programma samen met de vakkrachten Het maken van afspraken per les over de rolverdeling tussen vakkracht en kinderwerker in het geval dat de vakkracht de lesinhoud verzorgt Het meedenken met de vakkracht over de invulling van de bijeenkomst, voorafgaand aan de blokken in het overleg uur speciaal gereserveerd voor kinderwerk en vakkracht journalistiek + video Het evalueren en geven van feedback op het verloop van de bijeenkomst die door de vakkracht verzorgd wordt Het zelfstandig verzorgen van bijeenkomsten ter voorbereiding en/of als uitwerking van een door de vakkracht verzorgde bijeenkomst Het samen met de vakkracht en de deelnemende kinderen opstellen van omgangsvormen over gedrag binnen de bijeenkomsten Het stimuleren van een positief pedagogisch klimaat binnen de groep Het ondersteunen en stimuleren van de kinderen bij het uitvoeren van de opdrachten bij de door de vakkracht gegeven bijeenkomst Het periodiek invullen van de observatieformulieren omtrent voortgangbij de kinderen in de ontwikkeling van sociale competenties Het onderhouden van contact en maken van afspraken met personen, instellingen uit de wijk omtrent het afleggen van bezoeken, bijwonen van activiteiten, enz. met het Wijktijgerpersbureau Rol van de vakkracht De vakkracht heeft bepaalde specifieke kennis als het gaat om het inzetten van een bepaald mediacommunicatiemiddel. Deze vakkracht zet deze specifieke kennis dan ook op bepaalde uitvoeringsmomenten van het Wijktijgerpersbureau in, waarbij deze de ontwikkeling van sociale competenties bij de kinderen en het op onderzoek gaan in de eigen woon- en leefomgeving in acht 12
neemt. Voor de vakkracht zien wij dan ook de volgende rollen weggelegd in de voorbereiding en uitvoering van het Wijktijgerpersbureau: Het vaststellen van een programma samen met de kinderwerker en andere vakkracht Het maken van afspraken per les over de rolverdeling tussen vakkracht en kinderwerker in het geval dat de vakkracht de lesinhoud verzorgt De lesvoorbereiding minimaal een dag van te voren voorleggen aan de kinderwerker, zodat deze zich kan voorbereiden en eventueel feedback kan geven Het evalueren met en openstaan voor feedback van de kinderwerker aangaande de verzorgde les Het informeren en aanleveren van materialen aan de kinderwerker voor de bijeenkomsten die zelfstandig door de kinderwerker worden verzorgd Het samen met de vakkracht en de deelnemende kinderen opstellen van omgangsvormen over gedrag binnen de bijeenkomsten Het stimuleren van een positief pedagogisch klimaat binnen de groep Het aanleveren van tekst, videomateriaal aan Hoedje van Papier voor lokale media waarbij de deadlines van lokale media ruim in acht worden genomen Het maken van afspraken met de kinderwerker over het benaderen van personen, instanties, etc. in de buurt om met het WPB te bezoeken. Het maken van afspraken zal zoveel mogelijk tijdens de lessen door de kinderen zelf onder begeleiding worden gedaan. Bijwonen van trainingen van Hoedje van Papier en het onderhouden van contact met de coach van Hoedje van Papier. Rol coördinatie Hoedje van Papier Stichting Hoedje van Papier wil met de Wijktijgerpersbureaus bepaalde doelstellingen behalen met de kinderen. Zo wil zij een aantal sociale competenties ontwikkelen, kinderen kennis laten maken met het gebruik van mediacommunicatiemiddelen en hen meer kennis laten opdoen van hun eigen woon- en leefomgeving en daar ook meer onderdeel van uit gaan laten maken. Zij zal dan ook met name de vakkrachten en kinderwerkers ondersteunen in de voorbereiding en uitvoering van de WPB s om deze doelstellingen te bereiken. Hierbij neemt stichting Hoedje van Papier de volgende rollen voor haar rekening: Het ondersteunen van de teams bij het opzetten van een programma en onderlinge taakverdeling voor het uitvoeren van de WPB s Het maken van afspraken met vakkrachten en welzijnsinstellingen over hun inzet met betrekking tot de uitvoering van de WPB s Het aanbieden van training en coaching gericht op de ontwikkeling van sociale competenties bij kinderen, het creëren van een goed pedagogisch klimaat, gebruik van creatieve werkvormen, etc. Het aanbieden van trainingen voor kinderwerkers op het gebied van het gebruik van media; Het verzorgen van netwerkbijeenkomsten voor aanvang van het WPB met verschillende relevante partijen in de wijk waar het WPB plaatsvindt Het verzorgen van benodigde materialen en middelen om de WPB s vorm te kunnen geven (fotocamera s, videocamera s, mogelijkheden voor uitstapjes buiten de wijk, inzet vakkrachten, etc.) Op aanvraag ondersteunen bij de opzet van bijeenkomsten in het kader van de WPB s 13
Het werven van kinderen via de in de wijk aanwezige basisscholen Eind 2010 waren er reeds Wijktijgerpersbureaus opgezet in de wijken Afrikaanderwijk, Feijenoord, Katendrecht, Oude Noorden, Erasmusbuurt, Oosterflank en Kralingen-Crooswijk. In 2010 is het Wijktijgerpersbureau in Kralingen-Crooswijk niet gecontinueerd maar is er gekozen om op deze locatie alleen workshops te organiseren. Het persbureau is gecontinueerd door WijkTV, een lokale samenwerkingspartner. In de 2 e helft van 2011 zijn naast bovengenoemde reeds bestaande persbureaus nieuwe Wijktijgerpersbureaus opgezet in de wijken Hillesluis, Bloemhof, Liskwartier en Provenierswijk. Overzicht Wijktijgerpersbureaus januari december 2011 (in totaal 297 deelnemende kinderen): 16 14 12 10 8 6 4 2 0 Jan/Feb: Mrt/Apr: Mei/Jun: Okt/Dec: 3.2.3. RESULTATEN WIJKTIJGERS Met de workshops en de Wijktijgerpersbureaus zet stichting Hoedje van Papier in op het ontwikkelen van sociale competenties bij de deelnemers. Bij de uitvoering van de activiteiten maken wij veel gebruik van levensechte leersituaties. De kinderen kunnen door op onderzoek uit te gaan in hun directe woon- en leefomgeving in levensechte situaties hun sociale competenties ontwikkelen. Daarnaast doen zij vaardigheden op in het gebruik van mediacommunicatiemiddelen. Om er achter te komen wat de kinderen van de Wijktijgeractiviteiten leren, verrichten wij verschillende metingen. Door met kinderen te evalueren, krijgen wij een beeld van wat kinderen vinden dat zij geleerd hebben en hoe zij de Wijktijgeractiviteiten ervaren. Aan de hand van observaties verkrijgen wij inzicht in de mate waarin er bij de kinderen sociale competenties worden ontwikkeld. Door het invullen van een evaluatieformulier krijgen wij ook van onze vakkrachten informatie over het verloop van de door hen verzorgde activiteiten. Ten slotte hebben wij ook contact met afgevaardigden van de verschillende scholen waarvan kinderen deelnemen aan onze activiteiten. In deze gesprekken vragen wij hen welke effecten zij waarnemen bij de kinderen die deelnemen aan de Wijktijgeractiviteiten. 14
Evaluaties kinderen In zijn algemeenheid is de waardering van de kinderen hoog. Zij geven de Wijktijgeractiviteiten een 8.8. Veelgenoemde dingen die zij zeggen geleerd te hebben zijn: Dat je eerst onderzoek moet doen voordat je een interview afneemt; Brainstormen over een onderwerp; Het bedenken van goede vragen (gebruik van de 5 W s en H vraag, stellen van open vragen); Jezelf presenteren, welke houding neem je aan; Interviewen; Beleefd omgaan met mensen als je gaat interviewen; Doorvragen; Goed luisteren; Het leren schrijven van een artikel / maken van een reportage; Het maken van een intro / outro (radio); Goede foto s maken; Het bedienen van een videocamera; Hoe je een microfoon goed vast moet houden; Samenwerken; Niet verlegen zijn (mensen durven aanspreken), meer zelfvertrouwen. Ook geven kinderen aan dat zij veel leren van de interviews die zij in hun eigen woon- en leefomgeving maken. Zij doen bijvoorbeeld allerlei kennis op over de thema s waar zij aan werken, leren bijvoorbeeld hoe een bakker te werk gaat, wat er voor nodig is om architect te worden, hoe een redactie van een krant werkt en hoe een krant tot stand komt, enz. 15
Een onderdeel dat de deelnemende kinderen vaak minder leuk vinden, is het schrijven van artikelen. Vanuit stichting Hoedje van Papier ondersteunen wij vakkrachten in de pedagogische omgang met kinderen en de manier waarop zij hun activiteiten aantrekkelijker kunnen maken. Daarbij besteden wij aandacht aan het aanbrengen van structuur binnen de bijeenkomsten en het gebruik maken van leuke werkvormen, die aansluiten bij de leefwereld van de kinderen. Het aantrekkelijker maken van het schrijven als onderdeel van de Wijktijgeractiviteiten vormt hier een belangrijk onderdeel. Daarbij ontwikkelen wij aan de hand van creatief schrijven werkvormen, die het schrijven voor kinderen leuker maken. Observaties Tijdens de uitvoering van de workshops en de Wijktijgerpersbureaus vinden periodieke observaties plaats. Aan de hand van de sociale competenties die wij bij kinderen willen ontwikkelen hebben wij verschillende indicatoren geformuleerd. Aan de hand van de indicatoren willen wij inzicht krijgen in welke mate kinderen sociale competenties ontwikkelen binnen de Wijktijgeractiviteiten. Bij vrijwel alle observaties is met name een ontwikkeling te zien in het ontwikkelen van een ondernemende houding en het leren verwoorden van zogenoemde problemen, ideeën, doelen en voorstellen. Daarbij leren kinderen vooral zichzelf verwoorden. Het verwoorden van meningen van anderen en rekening houden met andere wordt verbeterd, maar is voor hen wel moeilijker dan het verwoorden van de eigen mening. Het naleven van binnen de groep gemaakte afspraken verbetert in de meeste gevallen binnen de groep en gaat meestal goed. Het echt samenwerken met elkaar en elkaar ondersteunen blijft hierbij wat achter, maar vindt wel plaats. Evaluaties vakkrachten Vakkrachten ervaren over het algemeen de pedagogische ondersteuning van stichting Hoedje van Papier als prettig. Met de vakkrachten werken wij aan het verbeteren van de structuur bij de uitvoering van de activiteiten. Zo maken inmiddels alle vakkrachten afspraken over omgang met de deelnemende kinderen voor de uitvoering van een workshop of persbureau, introduceren vakkrachten vaste rituelen, zoals hun eigen terugkerende manier van het starten en afsluiten van een bijeenkomst, gebruik maken van energizer oefeningen, het ophalen van voorkennis bij kinderen, enz. In de tweede helft van 2011 introduceerden wij een andere manier van werken als het gaat om de uitvoering van de Wijktijgerpersbureaus. In deze nieuwe werkwijze maken zij voorafgaand aan de start samen met de coach van Hoedje van Papier een lesplan. Daarbij vinden er ook momenten plaats waar de vakkrachten en begeleiders van de verschillende teams hun plannen met elkaar uitwisselen en zodoende ervaringen kunnen delen. Een andere verandering is dat de geschreven teksten en videoreportages zoveel mogelijk onder de aandacht worden gebracht via lokale media. Zo verschijnen er artikelen in wijkkranten en worden er reportages vertoond via lokale televisiestations en internetsites. Daarbij ontstaan er ook contacten tussen de Wijktijgers en journalisten, fotografen en filmers van de lokale wijkmedia. Over het algemeen worden deze ontwikkelen vanuit de teams als prettig ervaren. Je kunt met elkaar beter nadenken hoe een reeks bijeenkomsten wordt vormgegeven en de verbinding met wat er zich in de woon- en leefomgeving van de kinderen afspeelt wordt vergroot. Het vergt wel meer afstemming tussen de leden van de teams onderling en een voor de vakkrachten meer gefragmenteerde werkwijze. In die zin vinden 16
vakkrachten de werkwijze binnen de Wijktijgerworkshops wat overzichtelijker, aangezien ze gedurende bijvoorbeeld 6 weken aaneengesloten met dezelfde groep kinderen werken aan een concreet eindproduct (magazine, radio- of videoreportage) Het lijkt er wel op dat met de vernieuwde werkwijze het gemakkelijker is de groep kinderen vast te houden. Met de oude opzet was er meer verloop van deelnemende kinderen. Medio 2012 wordt de nieuwe werkwijze uitgebreid met de teams geëvalueerd. Evaluaties scholen Vanuit de scholen ontvangen wij positieve reacties. Het valt op dat de kinderen met plezier naar de Wijktijgeractiviteiten gaan. Leerkrachten zien vooruitgang in sociale competenties bij kinderen en vinden het daarnaast een goede manier om met taal bezig te zijn. Ook al wordt er een verschil in pedagogische aanpak gezien tussen vakkrachten en leerkrachten worden zij wel als bekwaam gezien. Door de verdere voortzetting van de pedagogische ondersteuning vanuit stichting Hoedje van Papier wordt gewerkt aan het verder verbeteren van de pedagogische kwaliteiten van de vakkrachten. Hierbij houden wij wel ons uitgangspunt overeind dat wij zo veel mogelijk uit de kinderen zelf willen laten komen en de structuur binnen de bijeenkomsten daardoor losser zal blijven dan die de kinderen binnen een schoolsituatie kennen. 3.2.4. UCEE STATION UCee Station is een multimediaproject voor en door jongeren bedacht en ontwikkeld door Click F1. UCee Station is in 2007 gestart in Utrecht, waar het een groot succes is gebleken onder jongeren, organisaties en politiek. Sindsdien is Click F1 ook gestart met UCee Station in Amsterdam en heeft ze samenwerkingspartners gevonden in Den Haag (Youth and the City) en in Rotterdam (Stichting Hoedje van Papier). Op deze manier is een wisselwerking ontstaan tussen jongeren, organisaties en thema s in de verschillende steden. In 2009 is Hoedje van Papier gestart met mediaworkshops voor jongeren waardoor de kinderen uit de mediaworkshops en Wijktijgerpersbureaus kunnen doorstromen. In samenwerking met jongeren worden er radioshows, filmpjes, artikelen en reportages gemaakt over items die zij belangrijk, leuk of interessant vinden. De jongeren worden begeleid door professionele mediacoaches. UCee Station bestaat uit drie verschillende trajecten, namelijk: Centrale Redactie De Centrale Redactie is een leerwerkbedrijf en wordt samengesteld met stagiaires van diverse MBOopleidingen, zoals sociaal pedagogische en mediaopleidingen. Deze groep stagiairs voert gezamenlijk de redactie van het stadsbrede station binnen Rotterdam en maakt hiervoor radio en video-items. In 2011 was het financieel niet haalbaar om de Centrale Redactie gedurende een jaar draaiende te houden. Wel heeft er in juli een pilot plaatsgevonden samen met het Zadkine College en Your Space. Studenten van het Zadkine College hebben in de zomervakantie radioshows leren maken met een afsluitende live radioshow in Your Space onderbegeleiding van UCee mediacoaches. Deze radioshow is onder andere live gestreamed op Facebook. 17
UCee@school UCee@school vindt plaats in samenwerking met (V)MBO-opleidingen. Mediacoaches van UCee geven gezamenlijk met de schooldocent les in diverse mediadisciplines. De UCee lessen maken onderdeel uit van het lesrooster van de leerlingen en wordt zodoende ook beoordeeld. In 2011 is samengewerkt met het VMBO Nieuw-Zuid College, die na de zomervakantie verder is gegaan onder de naam VMBO De Wielslag. De leerlingen van deze VMBO hebben drie edities van de Oleander Buzz gemaakt, een krant die verspreid is in de wijk Bloemhof. In 2012 is dit project gecontinueerd. UCee@wijk Voor UCee@wijk is samenwerking met het lokale jongerenwerk zeer belangrijk. De jongerenwerker en UCee mediacoach vormen gezamenlijk een team en geven leiding aan de groep jongeren die zich op hebben gegeven voor het UCee mediatraject. In 2011 hebben de gevestigde welzijnsorganisaties te maken gehad met veel bezuinigingen en onduidelijke toekomstperspectieven. Dit heeft een negatief effect gehad op het verloop van deze trajecten. Zo waren jongerenwerkers soms niet aanwezig of werden er geen jongeren geënthousiasmeerd, op een enkele uitzondering na. In 2011 is in de Afrikaanderwijk het filmproject Doelbewust plaatsgevonden. Dit was een nauwe samenwerking met verschillende partijen in de wijk in het bijzonder met de jongerenwerkcoördinator van de organisatie Stichting Welzijn Feijenoord. De film Doelbewust is een documentaire over sport, respect en mentaliteit en volgt jongeren tijdens hun deelname in een wijkvoetbal project. De documentaire laat openhartige gesprekken zien van jongeren over zichzelf en hun leefomgeving. De jongeren waren zo trots op hun documentaire dat er een premiere avond is georganiseerd om de documentaire aan een breder publiek te tonen. Aansluitend aan deze documentaire is er onder leiding van de jongeren gedebatteerd over sport & probleemgedrag. Hierbij waren onder andere de wijkagent en deelgemeente raadsleden aanwezig. Eind 2011 is er in de Afrikaanderwijk met een zelf georganiseerde groep jongeren een traject gestart dat in het teken van muziek en mijzelf stond. Binnen dit project was naast de inhoudelijke aspecten ook veel aandacht voor het technische vlak van film maken. In januari 2012 zal er een opvolgend traject aangeboden worden aan deze groep jongeren. In deelgemeente Noord is er in 2011 ook veel gebeurd op UCee Station gebied. Naast de samenwerking met woningbouwcoöperatie en de meidenkamer aan het Noordplein (het radioproject Chatgirls) was UCee ook te vinden op het festival het Bruisende Park aan de Rotte. Een uitgelezen kans om ook jongeren buiten de buurthuizen kennis te laten maken met UCee Station. Op het tweedaagse festival was er de mogelijkheid voor jongeren om radio of video te maken. Veel uiteenlopende groepen jongeren hebben daar kennis gemaakt met UCee en een kleinere groep jongeren heeft actief meegedaan met de workshops. In november is er vervolgens een journalistiek project gestart in samenwerking met de bekende krant Metro. Een selecte groep jongeren heeft een zestal weken gewerkt aan content voor in de metro krant. Nieuw was hierbij de samenwerking met buurthuis Het Klooster. De artikelen zullen rond februari 2012 gepubliceerd worden in de Metro. Voor het eerst in 2011 heeft er ook een UCee traject plaatsgevonden in deelgemeente Rozenburg, in samenwerking met stichting Push. Jongeren maakten voor het eerst kennis met een UCee 18
videotraject. Het traject viel samen met de verbouwing van hun eigen buurthuis, wat een mooi aanknopingspunt voor dit traject. In totaal hebben 132 jongeren intensief meegewerkt aan de verschillende items van UCee Station. 3.2.5. RESULTATEN UCEE STATION Het succes van UCee Station bewijst zichzelf door de wijze waarop en de mate waarin jongeren actief deelnemen. Op de website van UCee Station staan radioshows, filmpjes, clips, artikelen, interviews, columns enzovoort, allemaal gemaakt door jongeren. Alle trajecten zijn met bijzonder veel enthousiasme ontvangen bij jongeren. De jongeren hebben tijdens de verschillende trajecten veel geleerd over het voeren van een redactie, het ontwikkelen van een kritische houding alsmede over technische kennis zoals het monteren van video-items. Jongeren geven zelf ook aan dat dit soort projecten veel bijdraagt aan hun zelfvertrouwen maar ook een stukje bewustwording oproept omtrent hun leefomgeving, milieu, kansen en mogelijkheden. Jongerenwerkers bevestigen dit en zien een verandering in de houding van jongeren: zij zijn meer open en gaan gesprekken over zichzelf, maatschappelijke issues en dagelijkse beslommeringen aan, met elkaar maar ook met de buurt. 19
3.2.6. OVERIGE OPDRACHTEN In 2011 heeft stichting Hoedje van Papier diverse opdrachten gekregen. Hieronder een overzicht van deze projecten: 1. Jeugdvakantieland - Voor Jeugdvakantieland, georganiseerd door Gemeente Rotterdam Sport & Recreatie, heeft Hoedje van papier een promo gemaakt. Daarnaast heeft de mediastudio van Hoedje van Papier 2 weken lang op Jeugdvakantieland gestaan waar kinderen dagelijks zich in konden schrijven voor diverse media activiteiten. 2. Oleander Buzz - De eerste (april) en tweede (juli) editie van de Bloemhof krant Oleander Buzz is ontstaan vanuit een UCee traject welke gefinancierd was door o.a. deelgemeente en andere subsidiënten. De derde (december) editie is gefinancierd door woningcorporatie Vestia die ook heeft toegezegd in ieder geval 2 edities te financieren in 2012. De Oleander Buzz wordt samen met de leerlingen van het Nieuw-Zuid College (later onder de nieuwe naam De Wielslag) geschreven. 3. ZonMW - Stichting Hoedje van Papier is in 2011 gestart met een professionaliseringsslag aangaande het vrijwilligersbeleid en de inzet van vrijwilligers. Het project loopt tot en met maart 2012. Juni 2012 zal de afsluitende presentatie plaatsvinden tijdens een door ZonMW georganiseerd slotcongres. 20