Netherlands Heart Journal

6Volume 12 Number 6 June 2012 Netherlands Heart Journal Monthly journal of the Netherlands Society of Cardiology Nieuws van de vereniging - NVVC! Connect - NVVC! Challenge - Overzicht geaccrediteerde nascholing door de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie - BHN Programma CVOI - CAG Symposium - Cursusprogramma CVOI National Multicenter Studies - GENCOR - RACE 3 - Registry on Pregnancy and Heart Disease Kwaliteitsregistratie - NCDR NHJ 2012 06 NvvC.indd 1 23-05-12 16:00

Nederlandse Vereniging voor Cardiologie Nieuwsbrief Start NVVC! Connect Donderdag 26 april was het zover. Het landelijke project NVVC Connect werd afgetrapt in Alkmaar in het AZ stadion. NVVC Connect richt zich als eerste op de zorg voor acuut infarct. Met NVVC Connect wordt een structuur neergezet die door de korte lijnen snelle slagen kan maken. De uitrol is per regio. Elke regio stelt zijn eigen verbeterdoelen op en gaat ermee aan de slag. Deze maand start Rotterdam Rijnmond. Alle ziekenhuizen in die regio doen mee, evenals de huisartsen en ambulancevoorzieningen. De NVVC biedt ondersteuning voor het project door volop en veel aandacht te vragen voor het thema middels campagnes en door het bieden van veel informatie en benchmarkgegevens voor deelnemers. Alle deelnemers kunnen zich spiegelen in NVVC Connect en zien zo direct waar verbetermogelijkheden zitten. NVVC Connect maakt de zorg beter! Meer informatie kijk op www.nvvcconnect.nl. NVVC! Challenge 2012 Na de succesvolle Dom-Eiffel estafetteloop van afgelopen jaar, wordt dit jaar een Utrecht- München estafetteloop georganiseerd: de NVVC! Challenge 2012. Net als vorig jaar is dit voorafgaand aan het European Society of Cardiology (ESC) congres, welke plaatsvindt van 25-29 augustus in München. In 3 dagen wordt de 810 kilometer tussen Utrecht en München hardlopend afgelegd. Het sponsorgeld dat hiermee opgehaald wordt, zal naar het project NVVC! Connect gaan. NVVC! Connect heeft als doel de zorg voor patiënten met een acuut hartinfarct verder te verbeteren. Lees meer over NVVC! Connect via www.nvvc.nl/connect. Hardlopen van Utrecht naar München Op 22 augustus zullen teams, samengesteld vanuit diverse cardiologische centra in Nederland, beginnen aan de estafetteloop van Utrecht naar München. Inmiddels hebben we drie teams en één subteam bij elkaar. De totale afstand die elke loper aflegt is 45 kilometer (6 stukken van 7,5 kilometer). De wisselpunten liggen om de 15 kilometer. Er wordt gestart met twee personen die afwisselend lopen en fietsen/navigeren. Ieder subteam start 6 keer en legt per beurt een afstand van 45 kilometer af. Iedere deelnemende hardloper loopt dus in totaal iets meer dan de afstand van een marathon. Sponsoring Sponsoring gaat per subteam. Ieder subteam zal, voor de start minimaal 2500 aan sponsorgeld moeten ophalen zodat de kosten voor dat subteam dekkend zijn. Natuurlijk is het streven naar een zo hoog mogelijk sponsorbedrag! Mee lopen? Lijkt het je leuk om mee te doen aan de NVVC! Challenge? We zoeken nog enkele individuele lopers of een subteam van zes lopers. Schrijf je vandaag nog in door een mail te sturen naar bureau@nvvc.nl. Kijk voor meer informatie op www.nvvc.nl/challenge. 2 Netherlands Heart Journal, Volume 12, Number 6, June 2012 NHJ 2012 06 NvvC.indd 2 23-05-12 16:01

Nederlandse Vereniging voor Cardiologie Nieuwsbrief Overzicht geaccrediteerde nascholing door de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie De complete informatie over de nascholing vindt u via de homepage van de NVVC-website (www.nvvc.nl), link nascholings agenda in de rechter kolom. Meer informatie over accreditatie aanvragen vindt u op onze website onder Congressen. Datum Titel nascholing Locatie Accreditatie juni 2012 5 Executive Fellowship Program Interventional Cardiology, module 2 Eindhoven, 13 punten 7 Experts in ICD Follow Up voor Cardiologen Maastricht, 14 punten 7 Multidisciplinair symposium Rol van aldosteronblokkade bij De Schiphorst, 3 punten hypertensie, nierziekte en hartziekte 7 Nieuwe orale anticoagulantie, voorbereiding op het gebruik Nijmegen, 3 punten in de praktijk juli 2012 5 Diagnostic Evaluation of Prosthetic Heart Valves: a Multidisciplinary Approach by Cardiologists, Cardiothoracic Surgeons and Radiologists Utrecht (NL) 3 punten september 2012 7 Echocardiografie: Obstructieve hartafwijkingen Breda (NL) 6 punten oktober 2012 2 Executive Fellowship Program Interventional Cardiology, module 3 Utrecht (NL) 7 punten november 2012 15 Hands-on Cardiovasculaire MRI Amsterdam (NL) 18 punten 19 Extended Hands-on Cardiovasculaire MRI Amsterdam (NL) 16 punten 19 Vervolgopleiding stralingsbescherming deskundigheidsniveau 4A/M Leiden (NL) 6 punten voor medisch specialisten (cardiologen) Netherlands Heart Journal, Volume 12, Number 6, June 2012 3 NHJ 2012 06 NvvC.indd 3 23-05-12 16:01

Nederlandse Vereniging voor Cardiologie Nieuwsbrief Begeleidingscommissie Hartinterventies Nederland Wachtlijstinventarisatie PTCA en hartoperaties Peildatum 16 april 2012 Dr. K.T. Koch, secret ar is BHN, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Ziekenhuis Voorspelde wachttijd Mediane wachttijd Aantal patiënten op de PTCA-wachtlijst PTCA in maan den PTCA in maan den totaal >2 maanden >3 maanden AMC - 0.3 21 0 0 Amphia - 0.9 30 - - Antonius 0.0 0.0 0 0 0 ASz/RIVAS 0.1 0.3 4 0 0 Atrium 0.6-50 8 1 AZM 0.5 0.5 57 0 0 Catharina 0.6 0.6 35 0 0 CWZ 0.9 0.7 16 0 0 Erasmus MC - - - - - HC Den Haag-Delft 0.5 0.5 5 0 0 IHD/SZE 0.0 0.0 0 0 0 JBZ 0.3 0.5 6 0 0 LUMC - - - - - Maasstad 0.5 0.5 14 0 0 MCA - - - - - MCH 0.3 0.2 4 0 0 MCL 0.6 0.7 23 0 0 Meander - - - - - MST 0.8 0.8 40 0 0 OLVG 0.7-43 0 0 Rijnstate 0.7-10 - - Tergooi - - - - - TSz 0.0 0.0 0 0 0 UMCG 0.7 0.7 14 0 0 UMCN 0.2 0.2 10 0 0 UMCU 0.2 0.1 10 0 0 VieCuri - - - - - VUMC 0.5 0.2 6 0 0 Weezenlanden 0.5 0.2 11 0 0 ZorgSaam 0.2 0.2 6 0 0 Totaal n.v.t. n.v.t. 415 8 1 Ziekenhuis Voorspelde wachttijd Mediane wachttijd Aantal patiënten op de hartoperatie-wachtlijst hartoperaties in maanden hartoperaties in maanden totaal >2 maanden >3 maanden AMC 1.1 0.7 68 9 4 Amphia - 1.1 126 - - Antonius 1.1 1.1 189 40 13 AZM 2.5 1.3 97 17 4 Catharina - - - - - Erasmus MC 2.5 0.4 38 3 1 HC Den Haag-Delft 0.7 0.9 71 6 5 LUMC 1.4 0.7 81 30 17 MCL 0.6 0.6 35 3 1 MST 0.5 0.5 68 0 0 OLVG - - - - - UMCG - 1.0 44 15 9 UMCN 0.7 0.7 68 3 2 UMCU 1.6 1.4 42 5 0 VUMC 1.1 0.8 71 11 4 Weezenlanden 0.5 0.2 10 4 0 Totaal n.v.t. n.v.t. 1008 146 60 4 Netherlands Heart Journal, Volume 12, Number 6, June 2012 NHJ 2012 06 NvvC.indd 4 23-05-12 16:01

Cardio Vasculair onderwijs Instituut Programma CVOI CAG Symposium Vrijdag 15 juni 2012, Het coronair angiogram speelt een centrale rol bij de diagnostiek van een groot deel van de cardiologische patiënten. De grote belangstelling en de enthousiaste reacties op de in Venlo georganiseerde CAG symposia hebben de organisatoren in samenwerking met het CVOI doen besluiten dit symposium jaarlijks op alternerende locaties in Nederland te organiseren; teneinde alle cardiologen in opleiding in de gelegenheid te stellen tenminste eenmaal in hun opleiding aan dit symposium deel te nemen. Voor dit jaar staat Utrecht als locatie op het programma. Het doel van dit symposium is om alle aspecten van het coronair angiogram als diagnosticum, met hulp van een keur van sprekers aan bod te laten komen. Het programma heeft vele leermomenten voor cardiologen en cardiologen in opleiding. Tijdens het symposium zal achtergrondinformatie en relevante literatuur worden verstrekt. De deelnemers kunnen de opgedane kennis toetsen door na het symposium elektronisch enkele meerkeuzevragen te beantwoorden waarbij de diverse programmaonderdelen van de gehele dag aan bod komen. J.G. Meeder en F. Zijlstra, programmaleiders Programma 09.30 uur Ontvangst en inschrijving 09.50 uur Opening J.G. Meeder Coronair anatomie 10.00 uur Een overview van de coronair anatomie S. Hoseyni Guyomi 10.25 uur Congenitale coronaire afwijkingen: zeldzaam maar soms dodelijk H.W. Vliegen 10.50 uur Koffie Veiligheidsaspecten rond het CAG Femoralis versus radialis approach: 11.15 uur Radiation exposure H. Liefers 11.40 uur Bloedingscomplicaties M. Voskuil 12.10 uur Risico s van de catheter en contrast J.G. Meeder 12.45 uur Lunch Aanvullende onderzoeken in het beslissingstraject 13.30 uur De klinische meerwaarde van FFR W.A.L. Tonino 13.55 uur De klinische meerwaarde van non-invasieve coronaire beeldvorming C.A.G. van Mieghem 14.30 uur De klinische meerwaarde van invasieve coronaire beeldvorming C. von Birgelen 15.00 uur Workshops en theepauze Ritmestoornissen rond het CAG P.A. Boom Closure Device Virtueel catheteriseren Beleid 15.45 uur Wat is een goede indicatie voor een CAG? F. Zijlstra 16.00 uur Casussen hartteambespreking P.A.F.M. Doevendans en J.A. Bekkers 16.50 uur Conclusie en afsluiting F. Zijlstra 17.00 uur Einde Netherlands Heart Journal, Volume 12, Number 6, June 2012 5 NHJ 2012 06 NvvC.indd 5 23-05-12 16:01

Cardio Vasculair onderwijs Instituut Programma CVOI Cursusprogramma CVOI Datum Titel/onderwerp/locatie Cursusleider 14 juni 2012 Opleiding: TEE-cursus (4e jaars) E.R. Holman Leids Universitair Medisch Centrum 15 juni 2012 CAG Symposium J.G. Meeder/ F. Zijlstra 19 juni 2012 Opleiding: Simulatie Training (5e+6e jaars) D.W. Donker Medsim, Eindhoven 21 juni 2012 Opleiding: Pilot communicatietraining (4e jaars) P. Kuijpers Nederlandse Hartstichting, Den Haag 22 juni 2012 Hartfunctie: ECG-cursus A.J. Six ICIN/CVOI, Utrecht 25-29 augustus 2012 CVOI Academy ESC CVOI München 7 september 2012 Echocardiografie P.G. Pieper/ Breda J.P.M. Hamer 20 september 2012 Opleiding: BOC Syncope/ritme (3e jaars) CVOI 24 september 2012 Opleiding: Simulatie Training (5e+6e jaars) D.W. Donker Medsim, Eindhoven 28 september 2012 ACS Symposium R.J. de Winter 28 september 2012 Symposium opening HCK UMC Utrecht P.R. Stella Universitair Medisch Centrum Utrecht 2 oktober 2012 Executive Fellowship Program Interventional Cardiology (module 3) N.H.J. Pijls CVOI, Utrecht 5 oktober 2012 Teaching course NVVC Najaarscongres CVOI Papendal, Arnhem 12 oktober 2012 Opleiding: TEE-cursus (4e jaars) E.R. Holman Leids Universitair Medisch Centrum 30 oktober 2012 Opleiding: Simulatie Training (5e+6e jaars) D.W. Donker Medsim, Eindhoven 8 november 2012 Opleiding:Basisvaardigheden echo (3e jaars) E.C. Cheriex Maastricht Universitair Medisch Centrum 8 november 2012 Cardiale MRI Symposium M.J.W. Götte Crowne Plaza Hotel, Den Haag 21 november 2012 Opleiding: Simulatie Training (5e+6e jaars) D.W. Donker Medsim, Eindhoven 22 november 2012 Opleiding: BOC Acute cardiologie (3e jaars) CVOI 23 november 2012 Echocardiografie P.G. Pieper/ Zwolle J.P.M. Hamer 23 november 2012 Opleiding: TEE-cursus (4e jaars) E.R. Holman Leids Universitair Medisch Centrum 30 november 2012 Jonge hartfalers: acute myocarditis S. Heymans 6 december 2012 ECG-cursus H.J.J. Wellens 7 december 2012 Multidisciplinair Hartrevalidatie Symposium R. Kraaijenhagen De Eenhoorn, Amersfoort 13 december 2012 Opleiding: Simulatie Training (5e+6e jaars) D.W. Donker Medsim, Eindhoven 14 december 2012 Cardiogenetica B. Baars/A.A.M. Wilde P. Doevendans Alle programma s kunt u vinden bij cursusaanbod op www.cvoi.nl 6 Netherlands Heart Journal, Volume 12, Number 6, June 2012 NHJ 2012 06 NvvC.indd 6 23-05-12 16:01

GENetic CORvitia National registry for patients and families with a familial heart disease www.gencor.nl Number of included patients: 2711 16 April 2011 Project leaders: Y.M. Pinto, AMC Amsterdam/ICIN; I. van Langen, UMC Groningen; P.A. Doevendans, UMC Utrecht/ICIN Project coordination: J.F. Hermans-van Ast, ICIN Steering committee: Y.M. Pinto, chairman, AMC Amsterdam/ICIN; I. van Langen, chairman, UMC Groningen; P.A. Doevendans, chairman, UMC Utrecht/ICIN; I. Christiaans, AMC Amsterdam; J.P. van Tintelen, UMC Groningen; D.E. Atsma, LUMC Leiden; I.P.C. Krapels, MUMC; C.L. Marcelis, UMCN Nijmegen; M. Michels, EMC Rotterdam; J.J. van der Smagt, UMC Utrecht; A.C. Houweling, VUMC Amsterdam One of the aims of GENCOR is to promote research to improve the quality of diagnosis and treatment of familial heart diseases. One of the projects linked to GENCOR is the ICIN research project Arrhythmogenic Right Ventricular Dysplasia/Cardiomyopathy (Arrhythmogenic Cardiomyopathy). Arrhythmogenic Right Ventricular Dysplasia/Cardiomyopathy (ARVD/C) is considered a hereditary desmosomal disease with primarily right ventricular involvement. However, the left ventricle is affected in many cases and at the molecular level both ventricles are involved in a similar way. These observations were in favour of changing ARVD/C to Arrythmogenic Cardiomyopathy (AC) as preferred terminology. Since sudden cardiac death due to malignant ventricular arrhythmias can be the presenting symptom of disease, early diagnosis and risk stratification are essential and the ultimate goal of the research project. Secondly, assessment of genotype-phenotype correlations is pivotal in the project. This is illustrated by the observation that compared to relatives of index patients without mutations, mutation-carrying relatives have 1) a six-fold risk of AC diagnosis, 2) markedly increased risk of arrhythmias, and 3) earlier onset of AC signs and symptoms. 1 In young relatives, age <25 years, sudden death occurred exclusively in (PKP2) mutation carriers (Figure 1). Age SCD (years) 60 50 40 30 20 10 0 With Mutation Without Mutation Figure 1. Graph depicting the age at sudden cardiac death (SCD) in families with a pathogenic mutation (left) and in families without a pathogenic gene mutation (right). SCD below the age of 25 years occurred exclusively in (PKP2) mutation carriers. In order to study early diagnostics and genotype-phenotype correlations in AC, patients fulfilling the diagnostic Task Force criteria defined in 2010 have been collected nationwide. 2 Together, the number of index patients included has grown from 115 in 2008, to 176 in 2011. Pathogenic mutations, mainly truncating PKP2 mutations, were identified in 126/176 (72%) index patients (109 desmosomal mutation carriers, 17 phospholamban (PLN) mutation carriers). A small minority had mutations in DSG2, DSC2, and DSP. Multiple desmosomal mutations were found in only 2% of patients. Besides associated desmosomal gene mutations, a substantial contribution of the non-desmosomal PLN mutation to AC phenotype and diagnosis was observed. AC was diagnosed in 82 family members from a total of 479 from 116 different families. Thus, in total 176+82=258 patients fulfilled the Task Force criteria from 2010 for AC diagnosis. Since 177 family members had a pathogenic mutation, the total number of mutation carriers was 303 individuals. In the future, more patients should be included to have more relatives per DNA mutation to identify specific mutationrelated phenotypic differences and differences within a family by genetic modifiers and environmental factors. Recently, the merging of the ICIN database on AC with the Johns Hopkins database has started for substantial enhancement of the number of AC relatives. A large group of relatives per mutation is critically important to estimate the phenotypic contribution of at least some specific mutations. In addition, in the future more data is needed about mutations encoding non-desmosomal proteins and their precise relation to intercalated disk remodeling. The substantial contribution of the non-desmosomal PLN mutation in the Dutch AC patient population is very promising. References 1. Cox MGPJ, van der Zwaag PA, van der Werf C, van der Smagt JJ, Noorman M, Bhuiyan ZA, et al. ARVD/C: Pathogenic desmosome mutations in index-patients predict outcome of family screening. Circulation. 2011;123:2690-2700. 2. Marcus FI, McKenna WJ, Sherrill D, Basso C, Bauce B, Bluemke DA, et al. Diagnosis of arrhythmogenic right ventricular cardiomyopathy/dysplasia: Proposed modification of the task force criteria. Circulation. 2010;121:1533-1541. Netherlands Heart Journal, Volume 12, Number 6, June 2012 7 NHJ 2012 06 NvvC.indd 7 23-05-12 16:01

RACE 3 RACE 3 - Total number of included patients as of January 2012: 110 Funded by the Netherlands Heart Foundation This study is supported by: Biotronik, Boehringer Ingelheim, Boston Scientific, Medtronic, Sanofi Aventis, St. Jude Medical and Astra Zeneca. Steering committee: Isabelle C. Van Gelder, UMC Groningen; Marco W. Alings, Amphia Hospital Breda; Harry J.G.M. Crijns, Maastricht UMC; Raymond Tukkie, Kennemer Gasthuis Haarlem; Johan Brügemann, UMC Groningen; Joep R.L.M. Smeets, UMC Nijmegen; Frank F. Willems, Ziekenhuis Rijnstate, Arnhem/Velp; Hans L. Hillege, UMC Groningen; Jan G.P. Tijssen, AMC Amsterdam; Dirk J. Van Veldhuisen, UMC Groningen, Robert G. Tieleman, Martini Hospital Groningen Study coordination: Marcelle D. Smit, UMC Groningen PhD Student: Rob A. Vermond, UMC Groningen Recently our 125 th patient was included in the Rijnstate Hospital in Arnhem, meaning that we have reached half of our inclusion target! Recently the Poole Hospital was initiated, which is our third British center. We expect them to soon include their first patients. Two other British centers still await permission. We thank you all for your ongoing support. In the RACE 3 study patients are included with early atrial fibrillation (AF) and early heart failure, in whom an aggressive upstream therapy including Until Nov 2011 Dec 2011 Jan 2012 Feb 2012 Mar 2012 Apr 2012 May 2012 30 25 20 15 10 5 0 Figure 1: patient inclusion renin-angiotensin-aldosterone system (RAAS)-inhibitors, statins and cardiac rehabilitation could improve preservation of sinus rhythm and even cardiovascular morbidity and mortality. This month the investigators of the Emphasis-HF study published a subanalysis showing reduction of incident AF (a pre-specified secondary endpoint) in the group receiving eplerenone versus the placebo group (respectively 2.7% vs. 4.5%, HR 0.58 [1.35-0.96]). 1 In addition AF patients receiving eplerenone also had significantly less risk of cardiovascular death or hospitalization for worsening heart failure (the primary endpoint, HR 0.60 [0.46-0.79]). Although the study population included in Emphasis-HF differs from the RACE 3 study population (Emphasis-HF patients have more severe and long-standing heart failure and hence more extensive atrial remodeling), these results are encouraging for RACE 3. A recent, smaller study amongst paroxysmal AF patients with preserved left ventricular function showed less AF recurrences in patients receiving spironolactone, during only 12 months of follow-up. 2 However no data on cardiovascular morbidity and mortality have been published from this study. Especially the combination of upstream therapy classes in RACE 3 could improve rhythm control as well as cardiovascular morbidity and mortality. Soon there will be an amendment of the RACE 3 protocol that will prolong the follow-up period to a total of 5 years, to investigate the effects of upstream therapy on rhythm control and outcome on the long term. In addition there will be minor changes in the inclusion criteria. You will receive additional information when the amendment is accepted by the research ethics committee. Again, many thanks for your support. We wish you a good summer. References 1. Swedberg K, Zannad F, McMurray JJ, et al. Eplerenone and atrial fibrillation in mild systolic heart failure: Results from the EMPHASIS-HF (eplerenone in mild patients hospitalization and SurvIval study in heart failure) study. J Am Coll Cardiol. 2012;59(18):1598-1603. doi: 10.1016/j.jacc.2011.11.063. 2. Dabrowski R, Borowiec A, Smolis-Bak E, et al. Effect of combined spironolactone-beta-blocker +/- enalapril treatment on occurrence of symptomatic atrial fibrillation episodes in patients with a history of paroxysmal atrial fibrillation (SPIR- AF study). Am J Cardiol. 2010;106(11):1609-1614. doi: 10.1016/j.amjcard.2010.07.037. 8 Netherlands Heart Journal, Volume 12, Number 6, June 2012 NHJ 2012 06 NvvC.indd 8 23-05-12 16:01

Registry on Pregnancy and Heart Disease Current enrolment: 1861 patients, including 148 Dutch patients. International Expert Committee: Roger Hall, UK; Jolien Roos-Hesselink, the Netherlands For further information or enrolment of patients please contact: Jolien Roos-Hesselink, j.roos@erasmusmc.nl Els Pieper, p.g.pieper@thorax.umcg.nl National coordinators for the Netherlands Figure 1 PCI procedures: male/female The registry on pregnancy and heart disease is part of the new EURObservational Research Program of the ESC. The purpose of this registry is to obtain observational data on mothers with structural heart disease, their complication during pregnancy and delivery and the maternal and fetal outcome. First analysis has been done on 1321 patients. Maternal mortality was 1%, fetal mortality was 4%. This is 9 x higher than expected. Number patients hospitalized 338 (26%), of which 132 (10%) because of heart failure. Caesarean section rate was 41%. Figure 2 PCI procedures: age distribution Figure 3 PCI procedures: indications This registry is web-based and user friendly. You are kindly invited to participate in this important project. Just let us know if you want to participate and we will do the work for you. Netherlands Heart Journal, Volume 12, Number 6, June 2012 9 NHJ 2012 06 NvvC.indd 9 23-05-12 16:01

NHJ 2012 06 NvvC.indd 10 23-05-12 16:01