Jaarverslag 2011 Platform Minima Organisaties (PMO) Volhardingstraat 2 2032 SX Haarlem 023-5341195 mail: minimaal@wxs.nl www.pmo-online.nl
Voorwoord Het Platform Minima Organisaties (PMO) richt zich in eerste instantie op zijn kerntaken. Het ondersteunen van de aangesloten organisaties en het breed adviseren op het gebied van (de ontwikkeling van) het minimabeleid. Dat alles primair afgestemd op mensen die zich in de rafelrand van de maatschappij dreigen te begeven of zich daar al bevinden. Het PMO wil vooral dienstbaar zijn en zich zo min mogelijk richten op de eigen positie. In 2011 kon het niet anders. In de bezuinigingsvoorstellen van het College van Burgemeester en Wethouders van Haarlem was het eind van het PMO-bestaan voorzien. Met veel inspanningen en dankzij veel steun, is dat tij gekeerd. We mogen onze taken voortzetten. Ondersteuning en advisering. Dat doen we al vijftien jaar en dat konden we in maart 2011 onderstrepen met een lustrumconferentie: Bestaat er armoede in Haarlem?. Kijkend naar de toekomst kunnen we onze borst nat maken. Zoals het er nu naar uitziet wordt in 2013 de Wet werken naar vermogen ingevoerd. Dat gaat heel veel betekenen voor mensen die toch al in een moeilijke positie zitten. Dat gaat dus ook heel veel betekenen voor de inspanningen van de zeventien bij het PMO aangesloten organisaties. Die het zelf niet altijd even makkelijk hebben. Met name door de afbouw van de IDbanenregeling, verloren sommige aangesloten organisaties hun beroepskracht. Helaas kon dat niet overal worden opgevangen. Ja, en dan de ontwikkelingen rondom automatisering/digitalisering. Het PMO gaat er van uit dat het zeker nog één generatie duurt, voordat het grootste deel van de mensheid beschikt over computer en internet. Dat betekent dat we ons, samen met collega-organisaties, inzetten om zoveel mogelijk mensen aan de computer te krijgen. En er daarnaast voor gaan dat informatie op papier beschikbaar is. Zodat iedereen kan zien en snappen wat hem/haar aangaat. Dit werk vergt uithoudingsvermogen en creativiteit. Met die inzet gaan we, in de bestaande nauwe samenwerking met de zeventien organisaties, de gemeente en het maatschappelijk veld, 2012 in. We gaan er van uit dat we er ook uitkomen. Maart 2012, Koos Pelsser, voorzitter PMO PMO: jaarverslag 2011 2
Inleiding Het PMO Het Platform Minima Organisaties (PMO) is, sinds 1996, een krachtenbundeling van zeventien aangesloten (zelf) organisaties die zich, ieder op eigen wijze, inzetten voor (de positie van) mensen die zich in een minimumpositie bevinden. Het PMO heeft een verbindende en coördinerende taak vanuit een onafhankelijke positie, ook ten opzichte van de gemeente en Haarlemse organisaties waarmee wordt samengewerkt. Het PMO ondersteunt de aangesloten organisaties onder meer door middel van het initiëren en coördineren van activiteiten, het coachen van vrijwilligers, een gezamenlijk optreden, het informeren over wet- en regelgeving en het bieden van een platform voor onderlinge uitwisseling van kennis en ervaring. Het PMO is onderdeel van een maatschappelijk palet: een samenspel tussen beroeps-, tussenlaag en onderlaag binnen de samenleving. Visie In zijn visie draagt het PMO, namens de zeventien organisaties, uit dat er samenhang bestaat in de problematiek van diverse groepen minima in Haarlem. Het PMO heeft als doelstelling dat iedereen gelijke kansen dient te hebben, met als uitgangspunt: opkomen voor de belangen van de minima in Haarlem, en daardoor onbelemmerde participatie aan de samenleving. Het centrale thema dat de zelforganisaties met elkaar verbindt is armoede en de daarmee samenhangende sociale uitsluiting. Mensen met een (te) laag inkomen, werkloosheid, een lichamelijke- of psychische handicap, dak- en thuisloosheid en overige nadelige factoren, zijn veelal niet in de gelegenheid om actief in de samenleving te participeren. De toegankelijkheid van de sociale voorzieningen is dan niet altijd vanzelfsprekend. Bestuur en coördinator Het PMO kent een bestuur, dat zijn werkzaamheden op vrijwillige basis verricht. Het bestuur bestond per 31 december 2011 uit vijf personen, te weten: Dhr. Koos Pelsser, voorzitter Dhr. Ruut Eldering, secretaris Dhr. Frits de Vries, penningmeester Dhr. Edo Paardekooper Overman, lid Mw. Yvon ter Wal, (aspirant) lid Mw. Clazina Zwanenberg, als coördinator in dienst voor 20 uur per week, verricht haar coördinerende en ondersteunende werkzaamheden ten behoeve van de aangesloten organisaties en het bestuur. PMO: jaarverslag 2011 3
Verbindende en coördinerende taken Het PMO ondersteunde in 2011 de zeventien organisaties door onder andere het coördineren en initiëren van activiteiten na besluitvorming in onder andere: elf bestuursvergaderingen acht plenaire vergaderingen met de aangesloten organisaties zes werkgroepvergaderingen drie bestuurlijke overleggen met de wethouder Sociale Zaken De coördinator wordt betrokken bij de deskundigheidsbevordering van de vrijwilligers en draagt zorg voor de uitvoering van de activiteiten. Zoals het uitbrengen van nieuwsbrieven, het opstellen van agendapunten ten behoeve van de plenaire vergaderingen en de verslaglegging daarvan. Zij legt en onderhoudt contacten met ambtenaren, politici, welzijns- en maatschappelijke organisaties. Dit gebeurt in de vorm van werkbezoeken, het organiseren van studiebijeenkomsten en deelname aan openbare vergaderingen. In de loop der jaren is hierdoor een stevig netwerk ontwikkeld, dat voortdurend goed wordt onderhouden. De plenaire vergaderingen Deze vinden zeswekelijks plaats en hiervoor worden de aangesloten organisaties uitgenodigd. Tijdens deze vergaderingen vindt er informatie-uitwisseling plaats door het bespreken van praktijksignalen en wordt bekeken of er gecoördineerd actie op ondernomen dient te worden. Mede door de uitwisseling van deze ervaringen wordt de positie van de aangesloten organisaties sterker, waardoor ze, ook gezamenlijk, beter kunnen opkomen voor de specifieke doelgroepen. Gastsprekers tijdens de plenaire vergaderingen waren: Mw. Linda Lans, hoofd Beleid afd. SoZaWe over de op stapel staande ontwikkelingen binnen het beleidsterrein Sociale Zaken. Mw. Veronique de Kwant, directeur van de stg. Haarlem Effect. Over onder andere de samenwerking met/binnen buurtcentra, de gevolgen van de digitalisering en van de stapeling van diverse (bezuinigings) maatregelen. En de, in relatie tot bovenstaande, noodzakelijke; gewenste en mogelijke samenwerking tussen het PMO, Haarlem Effect en andere organisaties. Met hun bijdragen was het mogelijk een verdiepingsslag te maken ten behoeve van het werk dat de aangesloten organisaties verrichten. De presentaties zijn in goede aarde gevallen en hebben zeker een bijdrage geleverd aan het versterken van het bestaande netwerk binnen de gemeente, maar ook daarbuiten. Tijdens de plenaire vergaderingen zijn ook de contacten met de landelijke netwerken, waaronder de Sociale Alliantie, aan de orde geweest. In deze contacten neemt het PMO, als in Nederland uniek samenwerkingsverband op het terrein van armoedebeleid, een belangrijke plaats in. De laatste twee plenaire vergaderingen stonden in het teken van een Communicatieplan en een Meerjarenbeleidsplan 2011-2014. Dit heeft de bouwstenen geleverd voor en is de basis van het werkplan 2012. PMO: jaarverslag 2011 4
De werkgroepvergaderingen Er is een werkgroep in het leven geroepen ten behoeve van twee activiteiten: de werkgroep 3 e Lustrum PMO en de voorbereiding van de werkconferentie Wet werken naar vermogen. Tevens is een werkgroep actief op het gebied van de (gevolgen van de) toenemende digitalisering. Beleidsbeïnvloeding richting gemeente Het PMO volgt niet alleen de vergaderingen van de Raadscommissie Samenleving van de gemeenteraad, maar kent ook een bestuurlijk overleg met de verantwoordelijke wethouder voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Zodoende wordt de actuele problematiek direct onder de aandacht van de wethouder gebracht. Netwerk van het PMO Ten behoeve van de PMO werkzaamheden worden netwerkcontacten onderhouden. Het gaat hierbij om samenwerkingsverbanden op terreinen waar duidelijke raakvlakken bestaan met organisaties die zich inzetten voor de sociaal kwetsbaren. Lokaal betreft dat onder andere: het Juridisch Loket; de politieke partijen; de diverse maatschappelijke- en welzijnsorganisaties; de diverse wijk- en buurtcentra; de Vrijwilligerscentrale; de vier Moedercentra; de Wijkcontactvrouwen; Multicultureel Centrum Schalkwijk; het Platform Net Werk Vrijwilligershulp Zuid-Kennemerland; het Mondiaal Centrum Haarlem de Werkgroep Minima. Voorts maakt het PMO nadrukkelijk deel uit van de landelijke anti-armoedebeweging en zijn er contacten op provinciaal en landelijk niveau met: de Bijstandsbond Amsterdam; de Sociale Alliantie: een samenwerkingsverband van organisaties op het gebied van armoedebestrijding, waarin o.a. de vakcentrales, de kerken en het Humanistisch verbond deelnemen; de Stichting Cliënten Perspectief (CliP); de Landelijke Cliëntenraad Suwi (LCR); de Stichting Uitkeringsgerechtigden Noord-Holland (SUNH); Zorgbelang Noord-Holland, SBO Noord-Holland; het Arbeidspastoraat Dienst in de Industriële Samenleving (DISK); E-Quality Den Haag: kenniscentrum voor emancipatie, gezin en diversiteit. Met betrekking tot de landelijke werkzaamheden wordt verslag gedaan en advies verstrekt aan de achterban, gemeente en lokale instellingen en organisaties Uit de landelijke activiteiten vloeide onder andere voort: Vergroting bekendheid activiteiten PMO en aangesloten organisaties (PMO zichtbaar op de Haarlemse sociale kaart). Ondersteuning van een groot aantal vrijwilligersorganisaties met beperkte en minimale middelen, opdat zij hun individuele dienst- en hulpverlening optimaal kunnen uitvoeren. PMO: jaarverslag 2011 5
Bewaken en bevorderen kwaliteit van dienstverlening van de afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SoZaWe). Door deelname aan activiteiten van zowel plaatselijke, als ook van de landelijke organisaties, participeert het PMO in een breed netwerk. Hiermee blijft het platform op de hoogte van de diverse ontwikkelingen op het terrein van de armoedebestrijding, het minimabeleid en sociale uitsluiting. De cliëntenraad van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SoZaWe-Raad) Vanuit de PMO aangesloten organisaties zijn enkele vertegenwoordigers lid van deze cliëntenraad. Hierdoor is en blijft er verbinding bestaan tussen het PMO en de SoZaWe-raad. De PMO organisaties ervaren dit als zeer nuttig vanwege de wisselwerking en samenhang, die bij veel onderwerpen aan de orde is. Activiteiten in 2011 Discussieavond in Café Globaal over het thema de ontwikkelingen aangaande ID-banen. LCR (landelijke Cliënten Raad-) congres met het thema Langer doorwerken. Op 24 maart vond het derde lustrum van het PMO plaats, met een werkconferentie Bestaat er armoede in Haarlem? Het Haarlemmer Houtfestival. Wederom heeft het PMO een bijdrage aan dit festival geleverd, in de vorm van een informatiekraam en een spandoek voorzien van de tekst Haarlem Armoedevrij! en informatie over de PMO-organisaties. Vertegenwoordigers van het PMO werkten mee om de bekendheid van de PMO organisaties onder (migranten) organisaties en bezoekers van het festival te vergroten en om armoedebestrijding en het voorkomen van sociale uitsluiting op de politieke en maatschappelijke agenda te krijgen en te houden. De Beursvloer 2011, georganiseerd door Bedrijf & Samenleving: met als resultaat dat er een ruil heeft plaatsgevonden tussen stichting Roads en het PMO ten behoeve van beide organisaties. Regiodag Sociale Alliantie te Amsterdam met het thema Verweer en vernieuwing. FNV-debat over de Wet werken naar vermogen (WWnV). Jubileumdebat (30-jarig bestaan) van de Vrijwilligerscentrale, met het thema: de toekomst van het vrijwilligerswerk. Vervolgdiscussie in het Mondiaal Centrum over de ID-banen, met o.a. dhr. Jan Nieuwenburg (wethouder van Sociale Zaken en werkgelegenheid) en dhr. Jan Marijnissen (voorzitter van de Socialistische Partij). Lancering van de website van Loket Haarlem. Workshop over de Wet werk en bijstand (WWB) en de Wet investeren in Jongeren (Wij). Bovengenoemde activiteiten worden gebruikt als informatiebron en deskundigheidsbevordering voor de deelnemers van de bij het PMO aangesloten organisaties. Daarnaast hebben deze bijeenkomsten nog een belangrijke signalerende functie voor het college van B&W en de leden van de Commissie Samenleving uit de gemeenteraad. Tijdens de bijeenkomsten kunnen praktijksignalen worden gesignaleerd en in beleid vertaald. Zodoende dragen ze er mede toe bij dat de gemeente kwalitatief goed beleid ontwikkelt en uitvoert op de terreinen die de minima aangaan. Het PMO heeft in 2011 met grote regelmaat de vergaderingen en raadsmarkten van de Cie. Samenleving bijgewoond. Dit om beleidsmatige bijdragen te leveren ten behoeve van: de Startnotitie Minimabeleid ; de Kadernota 2011; Hof 2.0 ; de IDbanenregeling ; van Schuldhulpverlening naar Schulddienstverlening. PMO: jaarverslag 2011 6
Overige activiteiten PR en communicatie Het PMO bracht in 2011 twee nieuwsbrieven Minimaal uit, in een oplage van 500 exemplaren. Het zomernummer gaf een impressie van de werkconferentie Bestaat er armoede in Haarlem?, en met het Jaarverslag 2010 daarin opgenomen. Het herfstnummer stond in het teken van de speerpunten van het PMO; een artikel over Stop de Stapeling en informatie over de ontwikkelingen in de ID-banen. De nieuwsbrief wordt breed gedistribueerd. Resultaten: Vergroting van de naamsbekendheid van het PMO en de aangesloten organisaties: het platform wordt zichtbaar op de sociale kaart van Haarlem. De nieuwsbrieven worden uitgezet, uiteraard ook bij de PMO organisaties en hun klanten. Hierdoor komt het blad terecht bij diverse groeperingen en dus bij een zeer gemêleerd publiek. Informeren van betrokken partijen, bijvoorbeeld klanten via de aangesloten organisaties. Werkgroep MINIMA De PMO coördinator neemt deel aan de werkgroep Minima. Deze bestaat uit professionals, zoals advocaten, het Juridisch Loket, de Stichting MEE, Vluchtelingenwerk, Sociaal raadslieden en Kontext. Daarnaast een aantal medewerkers op vrijwillige basis, dit zijn meestal de PMO organisaties. De werkgroep dient ook als ontmoetingsplek voor mensen die hulpverlener zijn geworden vanuit een professie en diegenen die het zijn geworden vanuit een ervaringsdeskundige achtergrond. De werkgroep bundelt signalen en wisselt deze uit met plaatselijke of landelijke overheden. Plaatselijk gebeurt dat op reguliere basis met ondermeer de sociale dienst; landelijk o.a. met de LOSR (Signaleringscommissie Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden). Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) Er verschijnt over de Wmo veel informatie rondom wet- en regelgeving, uitgebracht door vele organisaties en instellingen. Binnen het PMO is hiervoor aandacht om bij te blijven. Een afgevaardigde van een PMO organisatie is lid van de WMO Raad in Haarlem, anderen nemen deel in de klankbordgroep Wmo. Zij dragen er zorg voor dat de ontwikkelingen rondom de Wmo op de voet gevolgd worden en de informatie bij de PMO organisaties terecht komt. Resultaten: Bijdragen aan het tot stand komen van een goed Wmo beleid in de gemeente Haarlem; Het effectief maken van de individuele belangenbehartiging door de juiste kennis te verschaffen over de wet- en regelgeving; Signaleringsfunctie ten behoeve van belangenbehartiging gericht op wijziging en ontwikkeling in de wet- en regelgeving. PMO: jaarverslag 2011 7
Conclusies Het PMO draagt op een effectieve manier bij aan de collectieve belangenbehartiging door, namens de zeventien organisaties, werk te maken van: Beleidsbeïnvloeding op gemeentelijk niveau, om de positie van de minima en de sociaal kwetsbaren te versterken, zowel materieel als immaterieel. Het zoveel mogelijk ondersteunen van de eigen vrijwilligers door een bundeling van deskundigheid, het nastreven van onderlinge samenwerking met verwante hulp- en dienstverlenende organisaties en het bevorderen van goede onderlinge contacten. Een goed functionerend Haarlems platform dat leidt tot minder armoede en het voorkomen van sociale uitsluiting. Een gebundelde hulpverlening, wat weer leidt tot minder problemen. Permanente deskundigheidsbevordering door gerichte informatieverschaffing en uitwisseling van ervaringen. Tot slot Op diverse terreinen, zoals gezondheid, welzijn en het sociale beleid, zijn zowel op nationaal als lokaal niveau, niet altijd positieve ontwikkelingen gaande. Vooral in het kader van de AWBZ en op (arbeids-)participatie gerichte wet- en regelgeving, zoals de WWB, de WSW, de Wet Inburgering en de WMO en van hieruit ontstane problemen bij deelname aan de maatschappelijke participatie. Daarnaast vreest het PMO voor de gevolgen van de Wet werken naar vermogen, die mogelijk in 2013 wordt ingevoerd. Mogelijk nadelige gevolgen van deze ontwikkelingen gelden vooral voor de minima die veelal ook te maken hebben met andere regelgeving, zoals eigen bijdragen, de huishoudinkomenstoets en bijvoorbeeld inkomensondersteunende maatregelen, maar ook met de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGz). Daardoor en door de gevolgen van de kredietcrisis, die al hebben geleid tot forse ingrepen in de sociale zekerheid, ligt het in de lijn der verwachting, dat de achterban een groter beroep zal doen op de PMO organisaties. Het PMO verwacht daarmee dan ook, dat zijn werkzaamheden van nog groter belang zullen zijn dan in de voorgaande jaren het geval was. In 2011 is de basis gelegd voor de doorstart van Miss Minima. Stichting Miss Minima (MM) werd in de jaren tachtig opgericht door en voor vrouwen in de bijstand. Er was in die tijd grote behoefte aan steun in de vorm van het geven van voorlichting en zo nodig bemiddelingen. Die behoefte bestaat nog steeds. Door het vertrek van de vrijwillig coördinator ontstond er een leemte in de continuïteit van het werk van de stichting. In goed onderling overleg tussen het zittende bestuur van MM en het PMO zullen de werkzaamheden onder een nieuw bestuur vanaf 2012 worden voortgezet. Het volgende feit dient zeker niet onvermeld te blijven: de vele vrijwilligers die de werkzaamheden voor hun organisatie verrichten, doen dit vaak geheel belangeloos. Zij verzetten voorbereidend en uitvoerend werk waar de officiële hulp- en dienstverlenende instanties veel baat bij hebben. PMO: jaarverslag 2011 8