De Groene Long Bij-vriendelijk-er. sturen op meer micromilieus

Vergelijkbare documenten
Monitoring in het kader van de Stedelijke Ecologische Structuur Groningen 2012

Verslag inventarisatie bijen en angeldragende wespen (Hymenoptera: Aculeata) in Westduinpark en Bosjes van Poot 2015

BIJENGIDSJE. Ontdek de bijen en hommels die in het voorjaar in de tuin vliegen. Wat zoemt er in jouw achtertuin?

Wilde bijen in Amsterdam 2000 en 2014

Tien jaar bijen bijeen in een stadstuin in Appingedam: een methodologische en ecologische analyse

Bijen in Stappengoor Inventarisatie van de wilde bijen op de wilgen

Boeren voor bijen. Bijensymposium 22 oktober Pieter Verdonckt inagro vzw

WILDE BIJEN IN DEN HAAG

Wilde bijen in Deventer 2012

Nieuwsbrief winter 2014

2010 WILDE BESTUIVERS IN APPEL- EN PERENBOOMGAARDEN IN DE BETUWE MENNO REEMER & DAVID KLEIJN

Wat hebben bijen nodig?

De Alkmaarder Hout: het oudste stadsbos van Nederland als habitat voor wilde bijen

De stadswijk als bijenbarrière

BESTUIVERS IN HET LANDSCHAP

Voorjaarsweekend Tuinplezier EEN TUIN VOL LEVEN. De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht maart 2017.

Wilde bijen in Amsterdam Zuid

Begin van een hobby (1983)

Hoofdstuk 4 De bijen van Nederland

Solitaire bijen determineren

Het leven van wilde bijen. Het leven van wilde bijen

Hoe krijg je wilde bijen in de tuin. In de Oude Ijsselstreek. Arie Koster. Arie Koster

Nationale Bijentelling. Onderzoeksactiviteit 1

Iets over mijzelf. Wilde Bijen. Dit zijn wel bijen. Wat zijn bijen en wat niet? Honingbij. Goudwesp. Zweefvlieg. Sluipwesp Zweefvlieg

Wilde bijen in de betuwe

Bijen in Appèlbergen Anne Jan Loonstra

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 mei Beste natuurliefhebber/-ster,

Inventarisatie wilde bijen Kolis Meeuwen-Gruitrode

Wilde bijensoorten in een stedelijke omgeving: stad Antwerpen

WILDE BIJEN IN RELATIE TOT HET GROENBEHEER IN AMSTERDAM. Een inventarisatie van wilde bijen in het openbare ruimte. A. Koster

Bijen en wespen van De Maashorst. Pieter van Breugel

Wat hebben bijen nodig?

Bijen- en insectengidsje van Delftse tuinen Een compilatie van waargenomen soorten bijen en insecten

Bermenplan Assen. Definitief

Kleurkeur: keurmerk voor goed bermbeheer. Context: steeds minder insecten. -76% insectenbiomassa Anthonie Stip

Workshop. Bijenhotel

Insecten van de Goese Heggen 2004

Bij-vriendelijke natuurvriendelijke oevers

Van veenweidegebied tot bijenlandschap. Menno Reemer

Bijen in Moerenburg Inventarisatie van drachtplanten en bijensoorten in Moerenburg

ADVIEZEN VOOR EEN BIJENRIJKER SINGELPARK. Menno Reemer (EIS Kenniscentrum Insecten) Robbert Snep (Alterra) Augustus 2015 INLEIDING

Vaste planten in de openbare ruimte. Een onderzoek naar biodiversiteit in de binnenstad. Kars Klein Wolterink Jeroen Schneider

Wanneer God, Mozes vanuit de brandende braamstruik roept en hem de opdracht geeft om zijn volk uit Egypte te leiden, dan geeft Hij ook aan wat het

Bijen en volkstuinen

Wilde bijen in nood. Hoe kan jij helpen?


DE NED ERLAND SE BIJEN

Wilde bijen in Tuinen van West Inventarisatie en beheeradviezen. Anneke Teepe en Arie Koster

Hoe gaat het met de wilde bijen?

BIJEN IN LEEUWARDEN. Thijs Gerritsen & Bart Franken

Notitie flora en fauna

Bij-vriendelijk Beheer

Tytsjerksteradiel foar én mei de bij

De patrijs, klant van de akkerrand. Achtergrondinformatie bij de lesbrief voor kinderen.

Imkervereniging de korenbloem. Bart Bakker Jan Breembroek

Oevers 2x maaien Oever 2

Doel Met de antwoorden kan de gemeente Wageningen een algemeen beeld formuleren van de groenbeleving door de bewoners van Wageningen Hoog.

Over bijen als bestuivers en het voortbestaan van soorten

Veldbezoeken Het gebied is op 16 juli 2014 bezocht door Menno Reemer (EIS) samen met Hendrik Baas (gemeente Zoetermeer).

2012 WILDE BESTUIVERS IN

Eindrapportage Slootkwaliteitsplan in de Braakpolder bij Kolhorn

Zo helpen de wilde metselbij en de fruitteler

Bijen en vlinders in de educatieve tuinen

(Ge)wilde bijen monitoren! Bijen in het algemeen. Geleedpotigen. Bijen, wespen en vliegen. Dezelfde soort? Waar gaan we het over hebben vanavond?

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 24 maart Beste natuurliefhebber/- ster,

Wilde bijensoorten en hommels verdwijnen in hoog tempo door neonicotinoïden?

Hommel Bouw Levenscyclus Weetjes Bestuivers

John T. Smit Vincent J. Kalkman Jeroen de Rond. Basisgids hommels

EEN NIEUWE DETERMINEERTABEL. HET is nu al vele jaren geleden, dat ik in dit Tijdschrift een tabel gaf voor het determineeren

Samenwerken aan een rijke flora. Bijen zijn NIET hot!!!!!! Bijen zijn van levensbelang!!!!!

Wilde bijen in natuur- en groenbeheer. Ivo Raemakers Menno Reemer

Kritische kijk op de bijensterfte en initiatieven om het tij te keren prof. Dirk de Graaf

De waarde van Bijenlandschappen

Natuurwaarden op Groene daken Workshop KNW Stowa 4 Oktober 2016 Klaas van Nierop

Beneluxseminarie, workshop bestuivers 08/11/2011 Jens D Haeseleer. Beneluxseminarie Educatie over Biodiversiteit via Voeding. Workshop Bestuivers

HOOFDSTUK 7 PARASITAIRE BIJEN

Honingbijen in natuurterreinen? { Richtlijn Richtlij voor n be voor he be erd he ers erd Erik van der Spek

HOOFDSTUK 4 BIJEN EN BLOEMEN

IPM ALS BASIS VOOR EEN MODERNE LANDBOUW VERPLICHT VANAF Annie Demeyere Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling

BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN van het raadslid mevrouw M.J.E. de Groot. sv RIS Regnr. DSB/ Den Haag, 15 februari 2011

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 19 april Beste natuurliefhebber/-ster,

Bijen en hun leefomgeving. Lezing door Arie Koster d.d

Bijenmonitoren docentendeel

BIJEN EN GRAAFWESPEN ALMELO-NORDHORN LANGS KANAAL MENNO REEMER & FRANK VAN DER MEER MET AANDACHT VOOR ANDERE INSECTEN

Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.

Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.

2009 DE MOSHOMMEL BOMBUS MUSCORUM IN ZUID-HOLLAND

Quickscan flora en fauna

Plantensoorten kiezen

Sonne Copijn, Bee Foundation

Denkrichtingen en ideeën

Solitaire bijen: van koele minnaar tot trouwe partner in de fruitteelt, Agrolink workshop 04/05/2016

Over bijtjes, bloemetjes en mensen

Over bijtjes, bloemetjes en mensen

Ontwikkelingsperspectief Madurodam

Quickscan natuuronderzoek bouwblok Kolenbranderweg Haaksbergen

John T. Smit & Frank van der Meer. Inventarisatie van de bijen van het Nationaal Park Dwingelderveld bij Natuurmonumenten

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 juli Beste natuurliefhebber/-ster,

Blije bijen ontdekkingsroute

Transcriptie:

De Groene Long Bij-vriendelijk-er sturen op meer micromilieus

Groene Long

Paspoort Groene Wijk uit 1975: 35 jaar bos/groenontwikkeling Grootste aantal bewoners: 13.000 > hoogste waardering voor groen Gehele groenstructuur hetzelfde Diverse bewoners klachten Geen ecologisch beheerplan Beperkte ecol. oevers Geen kruiden vegetaties Beperkte mantel en zoom Beperkte biodiversiteit flora Beperkte fauna voorzieningen

Plan van aanpak : 3 fasen Per fase: 1. Inventarisatie 2. Ontwerp 3. Buurt en bewoners communicatie 4. Aanpassing ontwerp 5. Realisatie 6. Evaluatie

1. Inventarisatie : Analyse : meten is weten! Bomen: 180 stuks > 20 soorten > veel zachthout Struiken: 215 > 10 soorten Eco quickscan: - vogels: 36 soorten - amfibieën : 5 soorten o.a poelkikker - vlinders: 19 soorten met o.a. eikenpage - libellen: 17 soorten - zoogdieren: 7 soorten - vaatplanten: 148 soorten met o.a. kl. - kaardenbol, br. wesp. orchis Bijen: 28 soorten (359)

Categorie Wetenschappelijke naam Nederlandse naam 2012 Ondergronds Andrena carantonica Meidoornzandbij 1 Andrena chrysosceles Goudpootzandbij 23 Andrena cineraria Asbij 2 Andrena fulva Vosje 2 Andrena haemorrhoa Roodgatje 7 Andrena nitida Viltvlekzandbij 6 Andrena subopaca Witkopdwergzandbij 34 Andrena tibialis Grijze rimpelrug 2 Andrena varians Variabele zandbij 1 Anthophora plumipes Gewone sachembij 1 Lasioglossum calceatum Gewone geurgroefbij 1 Lasioglossum leucopus Gewone smaragdgroefbij 1 Melitta haemorrhoidalis Klokjesdikpoot 1 Nomada flava Gewone wespbij 3 Nomada flavoguttata Gewone kleine wespbij 22 Nomada goodeniana Smalbandwespbij 3 Sphecodes miniatus Gewone dwergbloedbij 1 Bovengronds Bombus hypnorum Boomhommel 2 Chelostoma rapunculi Grote klokjesbij 4 Megachile willughbiella Grote bladsnijder 1 Osmia bicornis Rosse metselbij 13 Onder/bovengronds Bombus campestris Gewone koekoekshommel 1 Bombus hortorum Tuinhommel 3 Bombus lapidarius Steenhommel 3 Bombus pascuorum Akkerhommel 10 Bombus pratorum Weidehommel 1 Bombus terrestris Aardhommel 6 Bombus vestalis Grote koekoekshommel 2 Honingbij Apis mellifera Honingbij 97 Eindtotaal 254 Totaal 28 soorten (max 76) ondergronds nestelende, solitaire bijen

Inventarisatie bomen en struiken Soorten Long A (westka nt) Aant. Max. leeftijd % Populier 6 100 3 Abeel 12 100 7 Schietwi lg Wilg soort Alnus spaeth Knotwil g Treurwil g 20 100 11 11 100 6 25 100 15 17 9 Long B (middendeel) Aant. % 21 11 3 1 29 16 9 5 2 1 2 1

Aanbevelingen bijen > input voor ontwerp Het aanleggen van steile, kale randen en richels in de taluds is gewenst > meer voortplantingslocaties! Meer soorten struiken : o.a. sporkenhout, gele kornoelje (doelsoort), bosaalbes (doelsoort), egelantier, kale struweelroos, viltroos, wegedoorn, wilde liguster, wilde kamperfoelie, klimop en hop > meer nectar en variatie! Ontwikkelen soortenrijke kruidenvegetaties > meer nectar en variatie! Ringen van enkele (oude) bomen op zuidelijk gelegen bosranden, de stammen dienen voor een groot deel van de dag in de zon te staan > meer voortplantingslocaties! Oeverzones voorzien van voedselplanten als Moerasandoorn en Grote kattenstaart. (Figuur 16) Inzaaien sterk behaarde planten als Bosandoorn, Overblijv. ossetong; smeerwortel> meer nestmateriaal! zuidelijke bosrandmilieus: meer warme micromilieus!

2. Ontwerp : deelgebied 2 kruidenvegetaties stobbenwal Mantel en zoom Ecol. oever

3. Communicatie overleg met buurtbewoners Zonder draagvlak geen duurzaam resultaat

4. Ontwerp en bestek met aanpassingen

5. Realisatie

6. Evaluatie Positief: * veel ecol. invloed op ontwerp * alle nieuwe biotoop vormen een plek * grote maat struiken positief * communicatie intern en met bewoners * Deelgebied/fase 1: positief ontvangen Wat kan beter: Fase 1. Inzaaien: o.a. bodemverdichting 2. Overdracht naar Beheer niet goed afgestemd Fase 2.1. Voorlichting inrichting en beheer naar bewoners ontbreekt nog 2. Kruiden in voorjaar en nazomer inzaaien > minder risico s verdroging 3. Monitoring: meten is weten : hoe scoren de bijen 1 jaar later?

Nu al effect!! : vlinders, libellen, hommels zweefvliegen