Workshop. Bijenhotel
|
|
- Hans Jozef van den Broek
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Workshop Bijenhotel
2 1 Blauwe ertsbij 2 Kleine roetbij Wespbij Zweefvlieg - grote ogen - 1 paar vleugels 3 - korte antennes 4
3 Bij of Wesp? Bijen - Stuifmeel en nectar (larvenvoedsel) - Verzamelapparaat - vroege soorten - meestal behaard (vertakte haren) Wespen - Dierlijk larvenvoedsel -Geen verzamelapparaat -Later op het jaar -Meestal kaal
4 Samenwonen of happy single? Sociaal 1 koningin (voortplanting) Werksters met strikte taakverdeling Leven samen in 1 nest soorten hommels en 1 soort Honingbij Solitair Ieder vrouwtje plant zich voort Geen werksters Elk vrouwtje eigen nest soorten solitaire bijen in Vlaanderen
5 Happy single Het overgrote deel van de wilde bijen maakt een eigen nest en leeft alleen. 1 vrouwtje staat in voor de nestbouw en voedselvoorziening
6 Happy single Eenzame bijen, maar leven vaak toch in kolonies
7 Semi-sociaal Zelfde nestgang, wachterbijen,
8 (Clepto-)Parasieten Eten eitje/larve gastheer op en stelen stuifmeel Worden ook wel koekoeksbij genoemd Vaak specifieke interactie (1 op 1) soorten
9 Solitaire bijen steken niet!? - Angel meestal niet sterk genoeg - Ontwijkingsgedrag
10 Solitaire bijen steken niet!? - Mannetjes hebben geen angel Foto : Nicolas Vereecken
11 Nestbouw Zelfgegraven nesten in de grond (51%) Zandbijen, zijdebijen Uitgeknaagde nesten (5%) Stengelmerg : Blauwe ertsbij, Andoornbij Dood hout : Blauwzwarte houtbij Holle ruimten (14%) Stengels Kevervraatgangen (Tronkenbij) Gallen (Hylaeus pectoralis) Slakkenhuisjes (Osmia bicolor/aurulenta)
12 Grondnesten Tekening : Jeroen de Rond
13 Steilwanden: Gewone sachembij Foto : Maarten Jacobs
14 Bijzondere steilwand
15 Sachembij 15
16 Leemwand 16
17 Kunstwand uit leem 17
18 Leemmodule - 4 leem, 4 zand, 1 kalk - Weinig water! - Kleine vlakken 18
19 Hout : Blauwzwarte houtbij Foto : Nicolas Vereecken
20 Dood hout : Andoornbij 20
21 Holle stengels Holle stengels of met merg Riet, bamboe, sedum, framboos, vlier, «knoop» ad achterkant Opletten voor splijten: Ijzerzaag, slijpschijf, snoeischaar Eventueel samenbinden of klemmen Geen plastiek/glas 21
22 Geen plastiek 22
23 Verticale stengels 23
24 Nestplaats : houtgangen
25 Rosse metselbij Foto : Nicolas Vereecken
26 Boorgangen 26
27 Boorgangen Boorgaten (10) Hard, duurzaam hout Eik, Robinia, Kastanje, (es) Langshout Kopshout best gekliefd Proper boren : geen gerafelde randen Eventueel afschuren 27
28 Boorgangen 28
29 Steenboor Kan ook in baksteen Niet in «Ytong» Snelbouwbaksteen is niet efficiënt 29
30 30
31 Aandachtspunten Hang je bijenkast naar het zuiden In de zon (uit de regen) Proper maken hoeft niet Vogels kunnen stengels wegpikken kippengaas
32 Creatief met bijenhotels 32
33 Terracotta 33
34 Afwerking van het nest Vele soorten personaliseren hun nieuwe nestruimte. Zo beschermen ze hun larven tegen parasieten.
35 Metselen
36 Zijden vliesbehang Foto : Nicolas Vereecken
37 Bladerbehang 37
38 Wolbehang (plantenharen)
39 Levenscyclus Tronkenbij Poppen Eieren Larven Rustlarve in cocon Rustlarve in cocon Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec
40
41 Ontpoppen
42 Eerst komt, eerst maalt? - Mannetjes meestal vroeger dan vrouwtjes - Mannetjes liggen aan het uiteinde!
43 «Keuze» van geslacht -Moeder beslist : - Bevruchte eicel wordt dochter - Onbevruchte eicel wordt zoon
44 Nectar drinken - Nectar bevat veel suikers en zorgt voor energie - Lange tongen bezoeken diepe bloemen - Korte tongen bezoeken ondiepe bloemen. - Honingbijen bewaren geconcentreerde nectar als honing. Met deze energie verwarmen ze hun nest.
45 Lange of korte tong?
46 Stuifmeel eten - Stuifmeel bestaat grotendeels uit eiwitten en dat zijn de bouwstenen van een nieuw bijenlichaam. - Honigbijen maken er met behulp van speciale klieren koninginnebrij van, een soort krachtvoer. Foto : Nicolas Vereecken
47 Stuifmeel verzamelen pootharen klompjes buikharen
48 Alleseter of fijnproever? - Sommige soorten eten om het even welk stuifmeel, een groot deel van de soorten is gespecialeseerd op 1 plantensoort, -genus, of -familie. Asbij, alleseter Grijze zandbij, gespecialiseerd op wilg
49 Specialist : Klimopzijdebij Foto : Maarten Jacobs
50 Nesthulp : Hommels
51 51
52 52
53 53
54 54
Tuinen groot en klein. Met de steun van de Vlaamse minister van Cultuur, Natuur en Milieu
Natuur in de tuin Tuinen groot en klein Tuinen in Vlaanderen Niet minder dan 8,4% van het Vlaamse grondgebied wordt ingenomen door privé-tuinen Gemiddelde tuin in Vlaanderen 571m² 6 Tuin om van te genieten
Nadere informatieDe bij is de soort van het jaar 2011 Scholenprogramma. Ecotreffen 2011
De bij is de soort van het jaar 2011 Scholenprogramma Ecotreffen 2011 1 To bee or not to bee? Bij enhotels.nl Blauwe ertsbij Maskerbij Zweefvlieg 2 Wespbij 2 Soorten bijen In Vlaanderen leven meer dan
Nadere informatieZe gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.
De hommel Hommels kunnen tot 60% van hun lichaamsgewicht aan stuifmeel meedragen. In de vroege lente ontwaakt de hommelkoningin en verlaat haar ondergrondse schuilplaats. Ze gaat op zoek naar een holletje
Nadere informatieZe gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.
De hommel In de vroege lente ontwaakt de hommelkoningin en verlaat haar ondergrondse schuilplaats. Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten. Hommels
Nadere informatieIets over mijzelf. Wilde Bijen. Dit zijn wel bijen. Wat zijn bijen en wat niet? Honingbij. Goudwesp. Zweefvlieg. Sluipwesp Zweefvlieg
Iets over mijzelf Wilde Bijen Frans van Alebeek februari 2013 Onderzoek Bijen & Bloemen in de stad (Lelystad) Wat zijn bijen en wat niet? Dit zijn geen bijen Zweefvlieg Goudwesp Sluipwesp Zweefvlieg Zweefvlieg
Nadere informatieBijen en hommels. En alles dat je moet weten om ze te beschermen. John Smit EIS Kenniscentrum Insecten
Bijen en hommels En alles dat je moet weten om ze te beschermen John Smit EIS Kenniscentrum Insecten Foto s Roy Kleukers Foto s Roy Kleukers Beschermen van bijen en hommels Honingbij Honingbij Sociale
Nadere informatieNieuwsbrief» Stichting Natuurvrienden Capelle aan den IJssel e.o. nummer 2 april 2012. Metselbijen
Stichting Natuurvrienden Capelle aan den IJssel e.o. Nieuwsbrief» nummer 2 april 2012 Het jaar 2012 is het jaar van de bever, van de das, van de historische buitenplaatsen, van de draak en van nog een
Nadere informatie1. De cocons van de Gewone Knuffelbijen (Rosse metselbijen) komen nog niet uit. Hoe kan dat?
Antwoorden op veel gestelde vragen Tip: Gebruik Control-F om een zoekterm in te voeren. 1. De cocons van de Gewone Knuffelbijen (Rosse metselbijen) komen nog niet uit. Hoe kan dat? Gewone Knuffelbijen
Nadere informatieNee, dat is normaal. Het is te verwachten dat ongeveer 90% van de cocons uitkomt.
Antwoorden op veel gestelde vragen Tip: Gebruik Control-F om een zoekterm in te voeren. 1. De cocons komen nog niet uit. Hoe kan dat? Knuffelbijen komen meestal uit in de tweede helft van april. Het uitkomen
Nadere informatieHandleiding Beestentoren
Handleiding Beestentoren Beestentoren De beestentoren is geïnspireerd op het model van Hans Carlier. De beestentoren moet zo weinig mogelijk in de schaduw staan. Naast nestgelegenheid is het erg belangrijk
Nadere informatieBloei en bestuiving. In kader van het Leaderproject: De boomgaard als school en atelier. Bij-leren in de boomgaard
Nationale Boomgaarden Stichting v.z.w. Vereniging voor pomologie, boomgaard- en landschapsbeheer (staatsblad 2 09-2005) Leopold-III-straat 8 3724 Vliermaal, tel: 012/391188; fax: 012/747438 E-mail: info@boomgaardenstichting.be
Nadere informatieProject beestige school INSECTENHOTEL Lagere school
Project beestige school INSECTENHOTEL Lagere school Beestige toren! Handleiding voor gidsen en leerkrachten Een project van de Stad Diksmuide in samenwerking met De Bron vzw en Regionaal Landschap IJzer
Nadere informatieWilde bijen in de betuwe
Wilde bijen in de betuwe Arie Koster Wellantcollege Houten Lector Bijenbeheer en bijenvriendelijke tuinen Wellantcollege laat de bijen zoemen www.denederlandsebijen.nl Arie Koster Welke factoren bepalen
Nadere informatieBlije bijen ontdekkingsroute
Blije bijen ontdekkingsroute Handleiding vragen 1. Het vertrekpunt: START Vragen over de honingbij 2. De wandeling Vragen over de drie bijencategorieën: honingbijen, wilde bijen en hommels. Wilde bij Hommel
Nadere informatieVoorjaarsweekend Tuinplezier EEN TUIN VOL LEVEN. De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht maart 2017.
Voorjaarsweekend Tuinplezier EEN TUIN VOL LEVEN De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht 11-12 maart 2017 Bijen in de tuin www.denederlandsebijen.nl Arie Koster Wat zijn bijen - Insecten zijn dieren
Nadere informatieHoe maken we bijenhotels?
Hoe maken we bijenhotels? Voor welke bijen doen we dat? Welke bijen mogen we in onze streek verwachten? Op welke planten vliegen deze bijen? Welke factoren bepalen of bijen wel of niet komen? Welke materialen
Nadere informatieHoofdstuk 9 Maskerbijen Hylaeus in nestblokken
Hoofdstuk 9 Maskerbijen Hylaeus in nestblokken Maskerbijen danken hun naam aan het kenmerkend gele of witte gezicht van de mannetjes. Vrouwtjes wijken af van andere bijen door het ontbreken van verzamelharen.
Nadere informatieVan veenweidegebied tot bijenlandschap. Menno Reemer
Van veenweidegebied tot bijenlandschap Menno Reemer Hoeveel soorten bijen komen er in Nederland voor? Foto s Roy Kleukers Foto Roy Kleukers Honingbij Honingbij, een apart geval Foto Roy Kleukers Sociale
Nadere informatieVrij Technisch Instituut Grote Hulststraat Tielt tel fax
De houten onderdelen van het insectenhotel zijn machinaal gemaakt door leerlingen van VTI Tielt. Hieronder beschrijven we de belangrijkste stappen bij het maken van de onder- en bovenplank en de zijplanken
Nadere informatieBijscholing compostmeesters Insectenhotel. Hotels bouwen voor
Bijscholing compostmeesters Insectenhotel Hotels bouwen voor Algemeenheden geen cursus entomologie : duur 15 minuten Nut (waarom)?? Waarvoor opletten?? tuinafval biedt nesthulp aan allerhande dieren Voorbeelden
Nadere informatieBijen en hommels. Tijdstip: mei, juni, juli, augustus wanneer er veel bloemen in bloei staan
KB6 Tijdsinvestering: 45 minuten 1/2 3/4 5/6 7/8 lente zomer herfst winter Bijen en hommels Tijdstip: mei, juni, juli, augustus wanneer er veel bloemen in bloei staan 1. Inleiding: hommels en bijen worden
Nadere informatieBijenhotels in de publieke ruimte
Arie Koster Bijenhotels in de publieke ruimte In Groen (Koster, 2013) is al eerder aangegeven, dat wilde bijen meer aandacht verdienen bij het groenen landschapsbeheer. Hoewel het in tegenstelling tot
Nadere informatieHoe krijg je wilde bijen in de tuin. In de Oude Ijsselstreek. Arie Koster. Arie Koster
Hoe krijg je wilde bijen in de tuin In de Oude Ijsselstreek Arie Koster www.denederlandsebijen.nl Arie Koster Wat zijn bijen? Insecten! - Insecten zijn dieren met een uitwendig skelet met kop, borststuk,
Nadere informatieBijen en volkstuinen
Bijen en volkstuinen Hoe maken we volkstuinen bijenvriendelijk Een selectie van de mogelijkheden Arie Koster Voor meer informatie Voor planten voor bijen, vlinders en andere bloembezoekers www.drachtplanten.nl
Nadere informatieSuchmann. Natuur, hoofdstuk Lente en natuurverschijnselen
Suchmann Natuur, hoofdstuk Lente en natuurverschijnselen Wanneer: Dinsdagmiddag 6-13-20 & 27 april De kinderen worden in groepjes verdeeld van 3 of 4 kinderen. Ieder groepje krijgt een onderwerp toebedeeld
Nadere informatieHoofdstuk 15 Koekoeksbijen in nestblokken (tubebijen Stelis, viltbijen Epeolus, kegelbijen Coelioxys)
Hoofdstuk 15 Koekoeksbijen in nestblokken (tubebijen Stelis, viltbijen Epeolus, kegelbijen Coelioxys) Een koekoeksbij verzamelt zelf geen voedsel voor haar nageslacht, maar legt een ei in het nest van
Nadere informatieWilde bijen in nood. Hoe kan jij helpen?
Wilde bijen in nood. Hoe kan jij helpen? EEN PLUSPUNT VOOR DE NATUUR Bijen in nood We horen steeds vaker dat bijen massaal verdwijnen. Bijenkast na bijenkast staat leeg. Niet alleen honingbijen boeren
Nadere informatieBijenhotel maken Draaiboek Leeftijd: 10 tot 15 jaar Duur activiteit: 2 tot 2,5 uur
Bijenhotel maken Draaiboek Leeftijd: 10 tot 15 jaar Duur activiteit: 2 tot 2,5 uur pagina 1 van 6 Onderwerp activiteit : Bijen hotel maken Begeleider : Begeleider(s) van de groep en/of jager(s) Doelstelling
Nadere informatieBijenhoudersvereniging St Ambrosius Boxtel
januari In deze maand zijn de hommelkoninginnen nog in hun winterslaap. februari Op een warme dag komt een hommelkoningin uit haar schuilplaats en gaat op zoek naar voedsel. Als het kouder wordt moet ze
Nadere informatieGroep 4 t/m 8. De regio zit vol energie! Informatieblad + Docentenhandleiding. Bijen. www.natuurmilieuweb.nl
Energieneutraal 2040 Aalsmeer - Amstelveen - Diemen - Ouder-Amstel - Uithoorn Groep 4 t/m 8 Informatieblad + Docentenhandleiding De regio zit vol energie! www.natuurmilieuweb.nl Overzicht Informatieblad:
Nadere informatieWESPEN (NL) WESPEN (D) WASPS (GB) GUÊPES (F)
WESPEN (NL) WESPEN (D) WASPS (GB) GUÊPES (F) Wespen zijn er in verschillende soorten, maten, uitvoeringen en leefwijzen. Vrijwel allemaal worden ze met dierlijke eiwitten (van prooidieren) grootgebracht.
Nadere informatieAan de slag voor wilde bijen in je tuin. Infoavond - 12 april
Aan de slag voor wilde bijen in je tuin Infoavond - 12 april 1. Honingbijen, hommels, solitaire bijen, zweefvliegen en wespen Eén pot nat? 2. Waarom gaat het niet goed met onze bijen? 3. Minder bijen?
Nadere informatieWilde bijen in en rond Leiden
Wilde bijen in en rond Leiden Welke bijen mogen we in onze streek verwachten? http://www.denederlandsebijen.nl/bijenperregio/leiden/index.htm Arie Koster (bijenmakelaar, stadsecoloog, specialist bijenbeheer)
Nadere informatie1 NAtuur & Milieu help de bijen! help de bijen! PLAATS EEN NATUUR & MILIEU BIJENHOTEL
1 NAtuur & Milieu help de bijen! help de bijen! PLAATS EEN NATUUR & MILIEU BIJENHOTEL Bijen hebben het moeilijk in ons land. Natuur & Milieu wil ze daarom samen met bedrijven en organisaties de helpende
Nadere informatieInhoud Inleiding Doelgroep Relatieschema Opzet van de lescyclus Algemeen doel van de lescyclus...
Inhoudsopgave Inhoud Inleiding... 3 1. Doelgroep... 4 2. Relatieschema... 4 3. Opzet van de lescyclus... 5 3.1. Algemeen doel van de lescyclus... 5 3.2. De doelstellingen... 5 4. Relatie met de kerndoelen...
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 19 april Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 19 april 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Eindelijk was het weer eens een zonnige dinsdag, de temperatuur was aangenaam en er was redelijk veel te zien op de tuinen.
Nadere informatieBijen en hun leefomgeving. Lezing door Arie Koster d.d
Bijen en hun leefomgeving Lezing door Arie Koster d.d. 14-11-2013 Inhoud presentatie - Wat zijn bijen - Indeling bijen - Herkenning wilde bijen - Wilde bijen in stedelijk gebied - Groenbeheer voor bijen
Nadere informatieBijen project boekje. Groep 4 - juni 2006
Bijen bestuiven de....... De imker houdt bijen voor de....... De bij haalt de...... uit de bloem. De... maakt honing van de nectar. De........ van de bijen legt de eitjes. Een mannetjesbij heet een...
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 21 april Beste natuurliefhebber/- ster,
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 21 april 2015 Beste natuurliefhebber/- ster, Dit verslag is oud nieuws. We waren een paar weken afwezig, daardoor was ik gescheiden van mijn computer en moest dit
Nadere informatieGEHOORNDE METSELBIJ/OSMIA CORNUTA (NL) METSELBIJ GEHÖRNTE MAUERBIENE (D) MAUERBIENE HORN FACED BEE (GB) MASON BEE
GEHOORNDE METSELBIJ/OSMIA CORNUTA (NL) METSELBIJ GEHÖRNTE MAUERBIENE (D) MAUERBIENE HORN FACED BEE (GB) MASON BEE OSMIE CORNUE (F) ABEILLE DES MURAILLES Twintig soorten Samen met o.a. de sachembij en enkele
Nadere informatieWaarom gonzen er minder bijen? Het is tijd om meer te leren over de wereld van de bijen, tijd voor bij-les
B i B j O e E n K HET GONST! Er zijn al 100 miljoen jaar bijen op de planeet aarde. Dat is een stuk langer dan er mensen zijn en zelfs langer dan sommige dinosaurussen! Bijen zijn insecten die belangrijk
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 17 juni 2014. Beste natuurliefhebber/- ster,
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 17 juni 2014 Beste natuurliefhebber/- ster, Het was een mooie dag, meestal zonnig en soms bewolkt. Er stond wel een stevige wind, maar al met al was het een dag waarop
Nadere informatieHoe bouw ik een BIJENHOTEL FOLDER
Hoe bouw ik een BIJENHOTEL FOLDER 2015 Fotografen: Joeri Cortens, Liselotte Bollen, Valentijn Brems, Kim Windmolders, Shutterstock, R. Siloaho, Storebukkebruse Inhoudstafel 4 6 7 7 9 10 11 12 12 Waarom
Nadere informatieKoningin. Opdracht Wie van de drie? Bekijk de bijen in het doosje en zoek op. Welke bij is de koningin? Wat valt je op aan de koningin?
Opdracht 1 Koningin 1. Wie van de drie? Bekijk de bijen in het doosje en zoek op. Welke bij is de koningin? Wat valt je op aan de koningin? Zet een kring om de koningin. doosje bijen doosje met broedraat
Nadere informatieAngeldragers Honingbij Solitairebij Hommel Wesp
Insecten Angeldragers Honingbij - Geel en bruin van kleur - Angel met weerhaakjes bij alle werkbijen - Koningin legt eitjes - Leven in kolonie (in de zomer: 30.000-70.000) in een kast of een korf - De
Nadere informatieBijen en biodiversiteit in tuinen
Bijen en biodiversiteit in tuinen Hoe maken we natuurvriendelijke tuinen die ook geschikt zijn voor bijen Arie Koster Voor voorbeelden van bijenvriendelijke milieus, bijenhotels en een bijenkalender zie:
Nadere informatieBouwen voor Beesten. Natuur- en milieueducatie. Handleiding lespakket. Parkzicht 100 2317 RH Leiden 071-51677711 nme@leiden.nl
Natuur- en milieueducatie Handleiding lespakket Bouwen voor Beesten Natuur- en milieueducatie Afdeling Realisatie Team Stadsruimte Gemeente Leiden Parkzicht 100 2317 RH Leiden 071-51677711 nme@leiden.nl
Nadere informatieKids-Gea! Wat zoemt in jouw tuin? Pagina 2. Maak een bijenhotel Zie pagina 4. Kijk op pagina 6 en 7 voor leuke activiteiten
Kids-Gea! Wat zoemt in jouw tuin? Pagina 2 Maak een bijenhotel Zie pagina 4 Kijk op pagina 6 en 7 voor leuke activiteiten Gratis jeugdbijlage bij het ledenblad van It Fryske Gea Zomer 2018 Wat zoemt in
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 24 april Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 24 april 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, De weersverwachting was niet best. Het zou koud zijn en er werd 6 mm regen verwacht. Gelukkig viel het mee. Het heeft heel
Nadere informatieOpdrachtkaart Zwart: Hoe ziet de bij eruit?
Opdrachtkaart Zwart: Hoe ziet de bij eruit? Maak de houten puzzel van de bij. Opdracht 2: Bekijk de bij heel goed. Wat zie je allemaal? Zie je de kop, het borststuk en het achterlijf? Dit heb je nodig
Nadere informatieImkervereniging de korenbloem. Bart Bakker Jan Breembroek
Wees erbij! Imkervereniging de korenbloem Bart Bakker Jan Breembroek 1 Imkervereniging de korenbloem Gemeente Renkum plus stukje Betuwe 50 leden 102 jaar oud Bestuur: Bart Bakker Jan-Joris van Kampen Jan
Nadere informatieBIJENGIDSJE. Ontdek de bijen en hommels die in het voorjaar in de tuin vliegen. Wat zoemt er in jouw achtertuin?
BIJENGIDSJE Ontdek de bijen en hommels die in het voorjaar in de tuin vliegen Wat zoemt er in jouw achtertuin? 1 Colofon 2 Tekst: Vincent Kalkman & Menno Reemer Tekeningen: Jeroen de Rond Nederland Zoemt
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 14 en woensdag 15 april 2015 vervolg. Dit is het vervolg op het eerste deel van mijn verslag.
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 14 en woensdag 15 april 2015 vervolg Beste natuurliefhebber/- ster, Dit is het vervolg op het eerste deel van mijn verslag. Een week geleden zag ik alleen nog maar
Nadere informatieVoorbereiding post 5. Kleuren om (van) te snoepen Groep 3-4
Voorbereiding post 5 Kleuren om (van) te snoepen Groep 3-4 Welkom bij IVN Valkenswaard Dit is de powerpointserie als voorbereiding op post 5: Kleuren om (van) te snoepen voor groep 3 en 4. Inhoud: Algemeen
Nadere informatieEen verhaal over vliesvleugeligen
Een verhaal over vliesvleugeligen Soly en Bie v.u.: Provincie Vlaams-Brabant, Provincieplein 1, 3010 Leuven Illustraties: Jacques Debroux Bie is er klaar voor. Na een aantal weken hard werken in de bijenkast
Nadere informatieHommel Bouw Levenscyclus Weetjes Bestuivers
HOMMELS Hommel Bouw Levenscyclus Weetjes Bestuivers INDELING IN HET DIERENRIJK Rijk: Animalia dieren Stam: Arthropoda geleedpotigen Klasse: Insecta insecten Orde: Hymenoptera vliesvleugeligen Onderorde:
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 15 april Beste natuurliefhebber/- ster,
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 15 april 2014 Beste natuurliefhebber/- ster, Doordat we anderhalve week afwezig waren komt dit verslag later dan gebruikelijk. Intussen ben ik vergeten hoe de omstandigheden
Nadere informatieTypische Brabantse bijen. Menno Reemer, Ivo Raemakers, Tim Faasen & John Smit EIS Kenniscentrum Insecten & Ecologica
Typische Brabantse bijen Menno Reemer, Ivo Raemakers, Tim Faasen & John Smit EIS Kenniscentrum Insecten & Ecologica Honingbij Honingbij Sociale volken Honing Huisdier Sociale volken Honing Huisdier Sociale
Nadere informatieINSECTEN. werkboekje
INSECTEN werkboekje 20 maart 2009 Dag lieve kleine vlinder Waar vlieg je toch naartoe? Breng jij misschien de eitjes weg, ben jij nu al moe? Jouw eitjes worden rupsjes. die groeien heel erg vlug. ook krijgen
Nadere informatieINHOUD Handelsonderneming Vlamings BV Steenbergen/De Mortel. Copyright Pieter van Breugel, Veghel 1
Gebruik insectenhotels en natuurlijke vijanden Pieter van Breugel Veghel INHOUD Inleiding Schadelijke insecten Predatoren Lieveheersbeestjes Gaasvliegen Papierwespen Metselwespen Graafwespen Insectenhotels
Nadere informatieHoofdstuk 4 De bijen van Nederland
Hoofdstuk 4 De bijen van Nederland Er zijn in ons land gegevens verzameld over meer dan 350 soorten bijen. Daaruit blijkt dat het met veel soorten niet echt goed gaat. Om een beeld te geven van de grote
Nadere informatieDit boomblauwtje fladderde er lustig op los en liet zich moeilijk fotograferen, maar ook hier geldt De aanhouder wint.
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 9 augustus 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Regelmatig wordt het weer iets anders dan de deskundigen hadden verwacht. Maar dit keer kregen ze toch gelijk. In de
Nadere informatie7.4: Naar het Natuurwetenschappelijk museum
7.4: Naar het Natuurwetenschappelijk museum De zender de ontvanger de boodschap Kies uit: geschreven, gesproken, de brief, de telefoon, luistert, leest, de luisteraar, de lezer BOODSCHAP BOODSCHAP Ik deel
Nadere informatieBijenmonitoren docentendeel
Bijenmonitoren docentendeel De doelen van deze les zijn: -Leerlingen kennen de kenmerken van een insect. -Leerlingen kunnen bijen van andere insecten onderscheiden. -Leerlingen kunnen werken met de zoekkaart
Nadere informatieSolitaire bijen determineren
Solitaire bijen determineren Door Dries Laget Faculteit WETENSCHAPPEN Vakgroep: BIOCHEMIE, FYSIOLOGIE en MICROBIOLOGIE Laboratorium voor Zoöfysiologie Krijgslaan, 281 S33, B 9000 GENT Tel. 09 2644929 Fax
Nadere informatieBijen. Inleiding. Nectar en stuifmeel
Bijen Inleiding Bijen hebben dunne vleugels, dat heet vliesvleugeligen. Zij leven van stuifmeel en nectar wat op de vleugels komt. Ze verzamelen ook voedsel voor hun broedsels. Nectar en stuifmeel Bijen
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 mei 2016. Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 mei 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een heel aangename dag, maar er was minder te zien dan ik had gehoopt/verwacht. Twee dagen eerder waren we in de Hortus
Nadere informatieTRONKENBIJ/HERIADES TRUNCORUM LÖCHERBIENE (D) DAISY CARPENTERBEE (GB) HERIADES TRUNCORUM (F) Tronk
TRONKENBIJ/HERIADES TRUNCORUM LÖCHERBIENE (D) DAISY CARPENTERBEE (GB) HERIADES TRUNCORUM (F) Tronk In Nederland vliegt slechts een soort. Het is een echte zomerbij. De tronkenbij heeft zijn naam te danken
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, donderdag 20 april Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, donderdag 20 april 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was donderdag de 20 ste een stuk aangenamer dan de dinsdag ervoor en dus koerste ik al fietsend weer richting De
Nadere informatieVoortplanting. Lesbrief. Werkgroep Schoolactiviteiten. I.V.N. afd.hengelo. Tel. O74 2770390
Voortplanting Lesbrief Werkgroep Schoolactiviteiten I.V.N. afd.hengelo Tel. O74 2770390 1 Deze lesbrief wordt U aangeboden door het I.V.N. afd. Hengelo Voortplanting = zorgen voor jonge planten A. Inleiding
Nadere informatie(Ge)wilde bijen monitoren! Bijen in het algemeen. Geleedpotigen. Bijen, wespen en vliegen. Dezelfde soort? Waar gaan we het over hebben vanavond?
Waar gaan we het over hebben vanavond? over bijen in het algemeen en : waarom monitoren? wáár vind je bijen? En hoe kun je ze helpen? (Ge)wilde bijen monitoren! welke soorten doen mee? en wat valt er over
Nadere informatieWanneer God, Mozes vanuit de brandende braamstruik roept en hem de opdracht geeft om zijn volk uit Egypte te leiden, dan geeft Hij ook aan wat het
Wilde bijen en zo. Daar gaat het over vanmorgen. De bijbelgedeelten die we hebben gelezen gaan eigenlijk ook over wilde bijen. Dat waren in het wild levende honingbijen. Wij hebben het vanmorgen over wilde
Nadere informatieBijen en zo. Villa Augustus 6 mei 2014. Adriaan Guldemond, CLM Eva Cossee
Bijen en zo Villa Augustus 6 mei 2014 Adriaan Guldemond, CLM Eva Cossee Maar eerst een BIJENQUIZ Alle antwoorden staan in Het lied van de honing Vraag 1: Hoe lang leeft een bijenkoningin? 1 jaar of 5 jaar
Nadere informatieHoofdstuk 3 De lichaamsbouw van bijen en wespen
Hoofdstuk 3 De lichaamsbouw van bijen en wespen Enkele basisbegrippen omtrent de lichaamsbouw van angeldragende vliesvleugelige insecten zijn noodzakelijk om de leesbaarheid van dit boek te vergroten.
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 16-04-2019 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was ruim een half jaar geleden dat ik op de tuinen van De Wiershoeck en de Kinderwerktuin was, dus de hoogste tijd om
Nadere informatieWilde bijen in nood. Hoe kan jij helpen?
Wilde bijen in nood Hoe kan jij helpen? Bijen in nood We horen steeds vaker dat bijen massaal verdwijnen. Bijenkast na bijenkast staat leeg. Niet alleen honingbijen boeren achteruit, ook heel wat wilde
Nadere informatieHoe gaat het met de wilde bijen?
Hoe gaat het met de wilde bijen? Natuurgebieden het domein van natuurbeheerders Soortenrijk, maar wel achteruitgang t Het agrarische landschap het domein van de boeren Al lange tijd verdwenen Stedelijk
Nadere informatieBIJEN IN LEEUWARDEN. Thijs Gerritsen & Bart Franken
BIJEN IN LEEUWARDEN Thijs Gerritsen & Bart Franken Wat komt er aan bod? o Even voorstellen o Bijen: wat zijn dat? o De mens en de bijen Intermezzo Akte 2 o De Leeuwarder bijen o Resultaten en conclusies
Nadere informatieBeneluxseminarie, workshop bestuivers 08/11/2011 Jens D Haeseleer. Beneluxseminarie Educatie over Biodiversiteit via Voeding. Workshop Bestuivers
Beneluxseminarie, workshop bestuivers 08/11/2011 Jens D Haeseleer Beneluxseminarie Educatie over Biodiversiteit via Voeding Workshop Bestuivers Inhoud Bestuiving Bestuivers Belang van bestuiving voor voedselvoorziening
Nadere informatieHoofdstuk 5 Het leven van solitaire bijen en wespen
Hoofdstuk 5 Het leven van solitaire bijen en wespen De grote diversiteit aan bijen en wespen betekent een grote variatie in levenswijzen. Bijen zorgen met hun bloembezoek voor bestuiving, terwijl wespen
Nadere informatieBloemen en hun bezoekers
INSTRUCTIEBOEKJE Bloemen en hun bezoekers Scala College Rietvelden 2013 BLOEMEN EN HUN BEZOEKERS a. BESCHRIJVING VAN DE OPDRACHT In deze veldles ga je kijken naar bloemen en de insecten die op bloemen
Nadere informatieZie jij een bij? Docentenhandleiding Groep 1/2. TIJD: 45 min (exclusief knutselen)
THEMA 6 bijen Dit materiaal is ontwikkeld in opdracht van IVN, in het kader van Gezonde Schoolpleinen. Tekst: Dieuwertje Smolenaars, NME Amsterdam-Noord. Vormgeving en illustraties: Paper & Pages. Docentenhandleiding
Nadere informatieDe patrijs, klant van de akkerrand. Achtergrondinformatie bij de lesbrief voor kinderen.
De patrijs, klant van de akkerrand. Achtergrondinformatie bij de lesbrief voor kinderen. Tekeningen Ciel Broeckx, juni 2010. 1 De Europese Unie heeft in 2002 afgesproken om het verlies aan biodiversiteit
Nadere informatieWilde bijen in nood. Hoe kan jij helpen?
Wilde bijen in nood Hoe kan jij helpen? Bijen in nood We horen steeds vaker dat bijen massaal verdwijnen. Bijenkast na bijenkast staat leeg. Niet alleen honingbijen boeren achteruit, ook heel wat wilde
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, maandag 14 en dinsdag 15 augustus 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Er werd ook dit keer voor de dinsdag minder aangenaam weer verwacht: veel regen en onweer. Daarom nam
Nadere informatieHoofdstuk 21 Inwoners, meelifters, lastpakken, dieven en vogels
Hoofdstuk 21 Inwoners, meelifters, lastpakken, dieven en vogels Verschillende insecten profiteren van het afval in bijen- en wespennesten, waaronder enkele reuzen onder de zweefvliegen en een spekkever.
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 25 juli Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 25 juli 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een dag met veel bewolking, af en toe een regenbui en dan weer een tijdje een aangenaam zonnetje. Een dag waarop
Nadere informatieDierenwelzijnslessen voor basisscholen. Honingbijen
Dierenwelzijnslessen voor basisscholen Honingbijen 1 Inleiding In Nederland worden bijen gehouden, omdat ze honing maken. Ze worden verzorgd door een imker. Er zijn in Nederland ongeveer 8000 imkers. Veel
Nadere informatieHoofdstuk 6 Nesthulp voor bijen en wespen
Hoofdstuk 6 Nesthulp voor bijen en wespen De belangstelling voor het aanbieden van nesthulp aan insecten is aanleiding om hier een overzicht te bieden van de mogelijkheden met betrekking tot aculeate Hymenoptera,
Nadere informatieHandleiding voor het maken van een bijenhotel
Handleiding voor het maken van een bijenhotel Het maken van een bijenhotel is leuk en niet moeilijk. Bijen zijn wel kritische hotelbezoekers! Willen ze je hotel bezoeken, dan moet het voldoen aan een aantal
Nadere informatieBijen en fauna-akkers. Wim Veraghtert & Jens d Haeseleer Natuurpunt Studie
Bijen en fauna-akkers Wim Veraghtert & Jens d Haeseleer Natuurpunt Studie Bijen en fauna-akkers Wilde bijen, een korte inleiding Het fauna-akkerproject met RL De Voorkempen: onderzoeksvragen en resultaten
Nadere informatieHoofdstuk 16 Spinnendoders (Pompilidae)
Hoofdstuk 16 Spinnendoders (Pompilidae) Een spinnendoder verlamt één spin, die als voedselvoorraad van een nakomeling voldoende is. De verlamde spin wordt verstopt in een holte die een spinnendoder zelf
Nadere informatieLevenscyclus. Raten zijn 6hoekige kamers waar stuifmeel en honing wordt opgeslagen.
[Honingbij] Algemene Naam: Honingbij Wetenschappelijke Naam: Apis mellifera Raten zijn 6hoekige kamers waar stuifmeel en honing wordt opgeslagen. Het lichaam van een bij bestaat uit drie onderdelen: een
Nadere informatieZo helpen de wilde metselbij en de fruitteler
1 van 6 2-6-2017 13:52 Zo helpen de wilde metselbij en de fruitteler elkaar De bij krijgt een luxeverblijf in ruil voor gratis arbeid Een groeiend aantal Nederlandse fruittelers experimenteert met de inzet
Nadere informatieDe Groene Long Bij-vriendelijk-er. sturen op meer micromilieus
De Groene Long Bij-vriendelijk-er sturen op meer micromilieus Groene Long Paspoort Groene Wijk uit 1975: 35 jaar bos/groenontwikkeling Grootste aantal bewoners: 13.000 > hoogste waardering voor groen Gehele
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 24 maart Beste natuurliefhebber/- ster,
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 24 maart 2015 Beste natuurliefhebber/- ster, De dag begon een beetje grijs, maar toen ik op de tuin kwam scheen de zon al aangenaam. Dat bleef zo tot ongeveer drie
Nadere informatieHoofdstuk 10 De grote wolbij Anthidium manicatum
Hoofdstuk 10 De grote wolbij Anthidium manicatum De grote wolbij is een markante, grote bijensoort met een opvallende geel-zwarte tekening. Deze bij nestelt in bestaande holtes, maar maakt niet vaak gebruik
Nadere informatieBIODIVERSITEIT IN BELGIË. Bijen in de kijker. Leer ze kennen en help mee ze te beschermen!
BIODIVERSITEIT IN BELGIË Bijen in de kijker Leer ze kennen en help mee ze te beschermen! 1 Met dit educatieve boekje willen we leerkrachten en leerlingen uit het secundair onderwijs en leerkrachten van
Nadere informatieBinnen de kast heeft elke bij haar eigen taken en verantwoordelijkheden: de koningin legt de eitjes, de darren vrijen met de koningin en de werksters
Hoe ziet een bij er uit? 1 2 3 4 Koningin, Werkster & Dar Iedereen zijn taak Binnen de kast heeft elke bij haar eigen taken en verantwoordelijkheden: de koningin legt de eitjes, de darren vrijen met de
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 27 juni Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 27 juni 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Ondanks de eerder minder gunstige weersverwachting werd het toch een heel aangename dag. Met af en toe enige sluierbewolking,
Nadere informatie