Hallux valgus chirurgie De meeste hallux valgus kunnen behandeld worden zonder operatie. Maar als conservatieve behandelingen niet voldoende resultaat hebben kan een operatie uw pijn helpen verminderen en u helpen terugkeren naar uw normale activiteiten. Een orthopedisch chirurg kan u helpen beslissen wat de beste oplossing voor u is. Of u uzelf net aan het informeren bent of dat u reeds samen met uw orthopedisch chirurg een beslissing heeft genomen, hier vind u informatie die u meer zal helpen begrijpen over deze waardevolle procedure. Wat is een bunion? Een bunion is een probleem dat zich kan ontwikkelen ten gevolge van een hallux valgus, een voet deformiteit. De term "hallux valgus" is Latijn en betekent naar buiten wijzen (valgus) van de grote teen (hallux). Het bot dat met de grote teen scharniert, de eerste metatarsaal, gaat uitsteken aan de binnenzijde van de voet. Deze bobbel is de bunion en is samengesteld uit bot en weke delen. Wat veroorzaakt hallux valgus?
Veruit de meest voorkomende oorzaak voor hallux valgus is het langdurig dragen van slecht passend schoeisel, meestal met een smalle, puntige neus die de tenen in een onnatuurlijke positie dwingt. Hallux Valgus kan ook veroorzaakt worden door arthritis of polio. Erfelijkheid speelt vaak een rol bij de vorming van een hallux valgus. Laatst genoemde oorzaken vormen echter maar een minderheid van de oorzaken van een hallux valgus. Een studie van de American Orthopaedic Foot and Ankle Society toonde aan dat 88 procent van de vrouwen in de U.S.A. schoenen draagt die te klein zijn en 55 procent hallux valgus heeft. Het is daarom ook niet verbazingwekkend dat hallux valgus negen keer meer voorkomt bij vrouwen dan bij mannen. Kan hallux valgus worden voorkomen? Hallux valgus worden vaak pijnlijk als wordt toegelaten dat ze erger worden. Niet alle hallux valgus worden erger. Veel hallux valgus kunnen behandeld worden zonder operatie. Over het algemeen behoeven hallux valgus die niet pijnlijk zijn geen operatieve correctie. Om die reden wordt door orthopedisch chirurgen dan ook aanbevolen geen preventieve operaties uit te voeren voor hallux valgus die niet pijnlijk zijn. Met de goede preventieve zorg hoeven die nooit een probleem te gaan vormen. Hallux valgus kan in de meerderheid van de gevallen succesvol beheerst worden door over te schakelen op schoenen die goed passen en de tenen niet samenknijpen. Uw orthopedisch chirurg kan u meer informatie over geven over goede passing van schoenen en over het type schoenen die het beste bij u passen. Gebruik deze algemene punten van schoenpassing: Kies uw schoen niet op basis van de vermelde maat. Maten verschillen per merk en per model. Beoordeel de schoen op hoe hij om uw voet past. Kies een schoen die qua vorm zo dicht mogelijk bij de vorm van uw voet past. Laat uw voeten regelmatig opmeten. Uw voeten veranderen als u ouder wordt. Laat beide voeten opmeten. De meeste mensen hebben ongelijke voeten. Pas de schoenen aan, aan de grootste voet. Pas aan het eind van de dag op het moment dat uw voeten het grootst zijn. Ga tijdens het passen staan en let erop dat er voldoende ruimte is voor de langste teen. (1-1,3 cm)
Zorg ervoor dat de bal van de voet goed in het breedste deel van de schoen (balpartij) past, Koop geen schoenen die te strak aanvoelen in de verwachting dat ze wel oprekken (dat gebeurt namelijk niet) Uw hiel moet prettig in de schoen passen met een minimale hoeveelheid slip bij het lopen (liefst geen slip) Loop een eindje in de schoen om zeker te weten dat ze passen en goed aanvoelen (modeschoenen kunnen best comfortabel zijn) Sommige schoenen kunnen worden aangepast door de dleen die druk op de tenen geven uit te rekken (uitknobbelen). Spalkjes om de teen op de goede positie te zetten en orthosen (speciale inlays in de schoenen die op maat voor uw voeten zijn gemaakt) kunnen ook de pijn verminderen. Voor hallux valgus door artritis en artrose kan medicatie worden voorgeschreven om de pijn te verzachten en de zwelling te verminderen. Is hallux valgus chirurgie iets voor u? Als onservatieve behandeling faalt kunt u overwegen een operatie te laten verrichten. Vele studies hebben aangetoond dat 85-90% van de patiënten die hallux valgus chirurgie ondergaan tevreden is met de resultaten. Wanneer zou u baat kunnen hebben bij een operatie? U heeft ernstige pijn in uw voet die uw dagelijks activiteiten in de weg staat, zoals lopen, hardlopen en het dragen van nette schoenen. U vind het moeilijk om meer dan enkele honderden meters te lopen zonder pijn in uw voet (zelfs in sportschoenen). Er is sprake van chronische ontsteking en zwelling van de voet die niet beter wordt met rust en/of medicatie. Er is een vervorming van uw teen waarbij de grote teen richting de kleine tenen draait. Er is stijfheid van de teen, een onvermogen om uw teen te buigen en te strekken. NSAID's helpen niet tegen de pijn. Hun effectiviteit tegen de pijn van de grote teen verschilt overigens van persoon tot persoon. Het gebruik van andere behandelingen, zoals dragen van bredere schoenen en NSAID gebruik heeft onvoldoende resultaat gehad.
Als u zich informeert over hallux valgus chirurgie, wees u dan bewust dat een zogenaamde simpele of minimale chirurgische procedure vaak een inadequate Quick Fix is die meer schade aanbrengt dan goed doet. Pas op voor onrealistische claims dat operaties u een perfecte voet kunnen geven. Het doel van een operatie is zo veel mogelijk van de pijn weg te nemen en de afwijking zo goed mogelijk te corrigeren. Het is zeker niet bedoelt als cosmetische (schoonheids) ingreep. Typen hallux vagus chirurgie Orthopedisch chirurgen gebruiken vele verschillende operatietechnieken om hallux valgus te behandelen. Het doel van alle procedures is het gewricht op een lijn te brengen, de pijn te verminderen en de deformiteiten te corrigeren. Een aantal van deze procedures zijn: Herstel van de pezen en banden van de grote teen Deze weefsels (de weke delen) kunnen te strak zijn aan fe ene kant vakn het gewricht en te slap aan de andere kant waardoor een onbalans ontstaat die ervoor zorgt dat de grote teen richting de kleine tenen verschuift. Meestal wordt deze ingreep in combinatie met een ostetomie (correctie van de stand van het bot) uitgevoerd. De te strakke structuren worden langer gemaakt terwijl de te slappe structuren worden gereefd (daar komt een coupenaadje in). Arthrodese Het beschadigde gwricht wordr verwijderd waarna met schroeven, plaatjes of pennetjes de botoppervlaken tegen elkaar worden gehouden totdat het bot aan elkaar gegroeid is. Deze procedure wordt gebruikt voor mensen met zeer ernstigé hallux valgus, ernstige artrose en als andere operaties hebben gefaald. Bunionectomie
Verwijderen van de nu ion (bult) aan de binne zijde van de grote teen. Deze procedure wordt gebruikt als er alleen sprake is van een vergroting van dit bot zonder dat de grote teen van stand veranderd is. Deze procedure wordt bijna nooit gebruikt omdat het vrijwel nooit de oorzaak van de afwijking is. Resectie Arthroplastiek Verwijdering van het beschadigde deel van het gewricht. Wordt alleen bij oudere patienten gebruikt die eerder ook al eens hallux valgus correctie hebben ondergaan of ernstige artrose hebben. Deze procedure creëert een flexibel pseudogewricht van luttele weefsel. Deze techniek is vrijwel verlaten wegens de verkorting van de teen die optreedt waardoor de mechanica van denvoet op langere termijn wordt geschaad. Overigens zal op lange termijn ook weer slijtage van dit pseudogewricht optreden. Osteotomie Het chirurgisch doornemen en opnieuw in lijn brengen van het bot wordt ostetomie genoemd (osteoporose = bot, tomie = snijden). Er zijn een groot aantal verschillende ostetomieen beschreven en in gebruik, met elk een ander uiteindelijk resultaat en elk zij eigen complicaties. Uw orthopeed zal, in overleg met u, de procedure kiezen die het beste geschikt is om uw probleem te verhelpen. Het Orthopaedisch onderzoek Als u geïnteresseerd bent in hallux valgus chirurgie kan uw huisarts u verwijzen naar een orthopeed voor nader onderzoek.
Het orthopedisch onderzoek bestaat uit drie delen: Een anamnese (medische geschiedenis), hierbij verzamelt uw orthopedisch chirurg informatie over uw algehele gezondheidstoestand, en vraagt hij/zij naar de ernst van uw klachten en de mogelijkheden om schoenen te vinden die u geen klachten bezorgen. Hij zal u ook vragen of u andere aandoeningen heeft die de uitkomst van een eventuele operatie zouden kunnen beïnvloeden. Diabetes en reuma, bijvoorbeeld, kunnen de kans op een infectie vergroten en ze verstoren de wondgenezing. Vaat rob eken kunnen de postoperatieve pijn doen toenemen en vertragen ook de wondgenezing. Roken kan ook de wondgenezing ernstig verstoren. Een lichamelijk onderzoek om de ernst van de afwijking en beschadigingen van de weke delen te beoordelen. Daarnaast worden andere voetafwijkingen in kaart gebracht, zoals na erge en en likdoorns. Röntgenonderzoek om te beoordelen hoe ernstig de beschadiging en de afwijking in uw teen is. Uw orthopedisch chirurg zal de uitslagen van de onderzoeken met u bespreken en met u overleggen of een operatie de beste manier is om uw pijn en standsafwijking te behandelen. Conservatieve oplossingen, zoals het veranderen van schoeisel, zullen pook met u worden bespoken. Uw orthopedisch chirurg zal u ook uitleggen wat de mogelijke risico's en complicaties van een operatie zijn. Realistische verwachtingen over hallux valgus chirurgie Een belangrijke factor bij de beslissing om u te laten opereren is het begrijpen van wat de procedure voor u kan doen en wat niet. De grote meerderheid van de patiënten die hallux valgus operaties ondergaan ervaren een forse vermindering van de pijn in hun voet tezamen met een duidelijke verbetering van de stand van hun grote teen. Hallux valgus operaties zullen u geen kleinere schoenmaat geven en ook niet zorgen aft u nadien wel in puntige schoenen past. In feite moet u erop rekenen dat u uw hele leven passend schoeisel zult moeten blijven dragen. Volg steeds de adviezen over passend schoeisel op die u in deze folder vind.
Onthoudt dat de belangrijkste reden voor het ontwikkelen van een hallux valgus het dragen van te strakke schoenen is. Als u terugkeert naar dat type en hoen heeft u een grote kans op terugkeer ga uw afwijking. Voorbereidingen voor de operatie Als u besluit een hallux valgus correctie te laten doen kunt u gevraagd worden een volledig lichamelijk onderzoek te laten plaatsvinden om uw gezondheid te laten onderzoeken. Meestal zal dat op een preoperatieve polikliniek gebeuren. Als u hart of long problemen heeft of andere chronische aandoeningen moet de anesthesist u goedkeuren voor de operatie. Voor aanvang van de operatie moet u uw orthopeed en anesthesist vertellen welke medicatie u gebruikt. Hij/zij kan dan vertellen welke medicijnen u kunt doorgebruiken en welke u beter even kunt stoppen. Soms zijn aanvullende onderzoeken zoals bloedonderzoek, speciale röntgenfoto's van de voet, urine onderzoek, cardiogram, of een longfoto nodig om de operatie veilig en goed uit te kunnen voeren. Uw operatie Bijna alle hallux valgus operaties kunnen in dagbehandeling worden uitgevoerd. U wordt meestal verzocht enkele uren voor aanvang van de operatie in het ziekenhuis te verschijnen. Na opname kan het zijn dat de anesthesist of een van zijn teamgenoten u nog even komt bezoeken voor een laatste check. De meeste hallux valgus operaties worden uitgevoerd onder regionale verdoving (ruggenprik, knie blokkade of enkel blokkade), waarbij uw voet verdoofd is maar u gewoon wakker blijft. Algehele narcose wordt zelden gebruikt. De anesthesioloog blijft de hele operatie bij u om medicijnen toe te dienen als dat nodig is en om u te bewaken. De operatie duurt ongeveer een uur. Na de operatie wordt u naar de uitslaapkamer (recouvery) gebracht waar u nog even kunt bijkomen. Vaak kunt u na enkele uren weer naar huis. Mogelijke complicaties na operatie
Minder dan 10% van de patiënten krijgt complicaties van de hallux valgus operatie. Mogelijke complicaties zijn infecties, recidief (terugkeer van de hallux valgus), zenuwletsel en blijvende pijn. Als er zich complicaties voordoen zij ze meestal wel behandelbaar maar ze zullen uw herstel vertragen en mogelijk negatief beïnvloeden. Uw orthopedisch chirurg zal u de verschillende behandelmogelijkheden van die complicaties uitleggen. Uw herstel thuis Het succes van uw operatie zal in hoge mate afhangen van hoe goed u de door uw orthopeed gegeven instructies de eerste paar weken thuis opvolgt. De komende maanden zult u uw orthopeed regelmatig zien om zeker te stellen dat uw voet goed geneest. Verzorging van het verband Bij uw ontslag uit het ziekenhuis zal er varband om uw voet zitten dat uw teen in de juiste positie houdt. U zult ook speciale schoenen of een gips dragen om uw voet te beschermen. Uw hechtingen zullen na ongeveer twee weken worden verwijderd maar uw voet zal nog steun van een verband, een brace of een speciale schoen nodig hebben gedurende zes tot acht weken na operatie. Om zeker te weten of de voet goed geneest is het belangrijk de verbanden niet te verwijderen of te veranderen en ze droog te houden. Verandering van een juiste nabehandeling kan het herstel negatief beïnvloeden en een terugkeer van de afwijking veroorzaken. Draag een goed gesloten plastic zak om uw voet als u doucht om het verband droog te houden. Belasten van de voet Uw orthopeed kan u adviseren een stok, krukken of een rekje te gebruiken voor de eerste dagen na de operatie. Geleidelijk kunt u meer gewicht op de voet gaan plaatsen
naarmate de wond geneest. Loop maar kleine stukjes tijdens de eerste weken na de operatie u zult waarschijnlijk de eerste weken (6-8) niet kunnen autorijden. Overleg dat ook met uw verzekering. Zwelling en het dragen van schoenen Houd uw voet de eerste weken na de operatie zo veel mogelijk omhoog en doe er ijspakkingen op als uw orthopeed dat heeft aanbevolen om zwelling en pijn zo veel mogelijk te voorkomen. Uw voet zal gedurende ongeveer 6 maanden wat gezwollen zijn. Nadat uw verband verwijderd is kunt u de eerste maanden het beste sportschoenen dragen of leren instappers, totdat de operaties de ten volledig hersteld zijn. Draag geen modieuze schoenen, ook geen schoenen met hakken gedurende zes maanden. Houdt u aan de tips over de keuze van uw schoenen die we eerder in deze folder beschreven, dat zal helpen het terugkomen van een hallux valgus te voorkomen. Oefeningen om uw voet te versterken Na de operatie kunnen u oefeningen of fysiotherapie worden voorgeschreven om uw voet zijn kracht en zijn beweeglijkheid terug te krijgen. Uw orthopeed kan oefeningen met een elastische band voorschrijven om uw enkel aan te sterken of met knikkers om de beweeglijkheid van uw tenen terug te krijgen. Begin deze oefeningen altijd geleidelijk en houdt u aan de instructies van uw orthopeed of fysiotherapeut betreffende het aantal herhalingen. Medicatie Uw orthopeed kan gedurende een of enkele dagen een antibioticum voorschrijven om infecties te voorkomen. (op het ogenblik is 24 uur antibiotica aanbevolen, langer zou meer resistentie van bacteriën kunnen veroorzaken). Pijnstillers om de pijn door de operatie te verminderen zal u ook voor enkele dagen worden voorgeschreven. Problemen na de operatie voorkomen Hoewel ongebruikelijk kunnen na en operatie wegens hallux valgus complicaties voorkomen. Neem contact op met uw orthopeed als: Uw verband losgaat, eraf valt of nat wordt.
Uw verband vochtig is door bloed of wondvocht. U bijwerkingen heeft van de medicijnen. Neem ook, zonder uitstel, contact o met uw orthopeed als u een van de volgende waarschuwingstekenen van infecties bemerkt: Koorts, Rillingen, Blijvende roodheid of warmte rond het verband, Toenemende af aanhoudende pijn, Forse zwelling in de kuit boven de behandeld voet. Uw orthopeed is een arts met uitgebreide opleiding in de diagnostiek, conservatieve en operatieve behandeling van het steun en bewegingsapparaat waarvan botten, gewrichten, banden, pezen, spieren en zenuwen deel uit maken. Deze folder is voorbereid door de American Academy of Orthopaedic Surgeons (AAOS) en is bedoeld om de meest recente informatie over de besproken onderwerpen te bevatten die door vooraanstaande autoriteiten is verzameld. De tekst vertegenwoordigt echter niet de officiële mening van de Academy en moet niet worden geïnterpreteerd als enige juiste beleid waarbij andere acceptabele standpunten worden uitgesloten. Mensen met vragen over een medisch probleem kunnen zich het beste wenden tot een arts die de kennis heeft van de aandoening en de verschillende beschikbare behandel strategieën. Last reviewed: March 2001 Vertaald en aangepast aan de Nederlandse situatie juli 2013 (care to Move) Co-Developed by the American Orthopaedic Foot and Ankle Society