VEILIGHEID EN LEEFBAARHEID IN DE WOONOMGEVING Patrimonium investeert in MENSEN, MIDDELEN EN MAATREGELEN www.patrimonium.nl
Inhoud Voorwoord Veilig wonen is voor Patrimonium een must!... 3 Mensen Beleidsadviseur Cora van der Poel Het is de samenwerking die de meerwaarde levert... 4 Wijkbeheerders en huisbewaarders Vroegtijdig signaleren, anticiperen en in de kiem smoren... 6 Buurtpreventers, buurtouders en buurtbemiddelaars Zodat het samenleven in de buurt gesmeerd verloopt... 7 Middelen Woonbelevingsonderzoek Meten, weten en verbeteren... 8 Voorlichting Kennis delen en draagvlak creëren... 9 Politie Keurmerk Veilig Wonen Maar liefst 50 procent minder kans op woninginbraak... 10 Cameratoezicht Vandalisme en overlast zijn sterk afgenomen... 11 Maatregelen Integrale aanpak jongerenoverlast Groepsgericht en individueel. Van sociaal, naar drang, naar dwang... 12 Wonen onder Voorwaarden Woonvaardigheden aanleren, begeleiden en waar nodig behandelen... 13 Veiligheid is cruciaal voor de woonbeleving van onze huurders. Matrix De mix van mensen, middelen en maatregelen... 14 2
Veilig wonen Voor Patrimonium een must Een dak boven je hoofd is een primaire levensbehoefte. Daar hoort ook bij dat een woning en de woonomgeving veilig zijn. Alle verhalen van mensen die een inbraak hebben meegemaakt, vertellen ons welke impact dat heeft op het woongenot. Hetzelfde geldt voor mensen die te maken hebben gehad met criminaliteit, drugsoverlast en intimidatie in en rond de woning. Veiligheid is dus cruciaal voor de woonbeleving van onze huurders. Daarom ook zijn we al jaren met alle partners actief op het gebied van het politie Keurmerk Veilig Wonen, in de nieuwbouw, de renovatie en bij alle andere woningen waar dat gewenst is. We doen dit vanuit een samenhangende visie op veiligheid rond het wonen. Uiteraard moet er in de woning moeilijk in te breken zijn. Maar het gaat ook om het woonklimaat. Daarom werken we met alle Veense partners actief samen, onder meer bij het bestrijden van hennepteelt in woningen of schuren/bergingen. We bestrijden jongerenoverlast en -criminaliteit rond de woningen en in de wijken. En we hebben oog voor verzorgde woongebouwen en een woonomgeving die niet uitnodigt tot inbreken. In Veenendaal is er gemiddeld bijna elke dag wel een inbraak. We prijzen ons gelukkig dat we met zijn allen deze trend al sinds 2012 sterk weten te keren. Er is dan ook een uitgebreid netwerk van ketenpartijen dat altijd alert is en samen met huurders, politie en gemeente steeds weer de handen ineen slaat. Deze focus en integrale benadering op structurele basis heeft effect. Het is een sterke keten. En geen schakel kan missen. Cruciaal is de samenwerking met de bewoners, Burgernet, permanente buurtpreventie in 36 flatgebouwen, intensief contact met bewonerscommissies, wijkbeheerders die vanuit Patrimonium zorgen voor schone, goed onderhouden en veilige buurten. Al die zaken zetten we in verhouding in. We schuwen ook niet om ons met de inbrekers zelf te bemoeien. Want recidive onder inbrekers is groot. Door programma s met als doel toekomstperspectief te bieden - bijvoorbeeld door de koppeling van huisvesting, verplichte hulpverlening en begeleiding in één traject - drukken we die recidive. Ook daar weer samenwerking met de buurten, politie, gemeente, Veiligheidshuis en zorgverleners. Als de voormalige delinquent zorg weigert of stopt met de begeleiding, is er de sanctie dat het huurcontract vervalt en er eventueel strafrechtelijke maatregelen worden ingezet. In onze visie op een veilige leefomgeving gaan stimulerende en repressieve maatregelen samen. Drang en dwang als instrument tegen veroorzakers van onveiligheid horen daar bij. We ervaren dat de sancties die de huisbaas kan geven - bijvoorbeeld ontruimen en schade verhalen - gezag afdwingen en ook bij nog thuiswonende kinderen. Het gaat om een traject met lange adem. In de afgelopen drie jaar is de veiligheidsbeleving van onze huurders licht verbeterd. Het rapportcijfer steeg van een zes plus naar een zeven min. Met al onze inspanningen een niet heel grote maar wel heel erg belangrijke trend. Het aantal woning.inbraken daalde van 2011 op 2012 spectaculair: maar liefst met 40 procent. Samen met al onze partners in crime zetten we er vol op in die positieve trends vast te houden en te continueren. Piet de Vrije 3
Een woningcorporatie is niet alleen verantwoordelijk voor veilige woningen. We moeten, samen met anderen, ook zorgen voor een veilige woonomgeving. We zijn er immers voor onze huurders, allemaal mensen die veilig willen wonen. En wonen doe je niet alleen in je huis maar ook in je straat, in je buurt en in je wijk. Aan het woord is Cora van der Poel, beleidsadviseur én veiligheidsspecialist bij Patrimonium. Een gesprek over het succes van een intensieve, lokale samenwerking en de rol van de corporatie daarin. Goed overleg Signalen van overlast en onveiligheid komen heel vaak als eerste bij ons binnen, vertelt Cora. Buren ervaren overlast en worden geconfronteerd met criminaliteit in de wijk, Wijkbeheerders signaleren vervuiling en vernielingen. Een huurder betaalt al even zijn huur niet meer. Op allerlei manieren bereiken ons signalen wanneer er ergens in de woonomgeving iets aan de hand is. Afhankelijk van de situatie gaan we er zelf op af, de politie, of een hulpverleningsinstantie. Wie het oppakt, bepalen we altijd in goed overleg. Want met al die partijen werken we intensief samen. In Veenendaal hebben we inmiddels geleerd dat dat zijn vruchten afwerpt. 4 Het is de samenwerking die de meerwaarde levert Mensen Beleidsadviseur Cora van der Poel Meervoudige problematiek Cora noemt twee netwerken waarvan Patrimonium, samen met veel andere organisaties, deel uitmaakt: het Sociaal Vangnet en het Interventieteam. In het Sociaal Vangnet bespreken we de situatie van huurders met een meervoudige problematiek. Door begeleiding en hulpverlening helpen we hen hun leven beter op orde krijgen, waardoor zij zelfstandig kunnen blijven wonen. Het Interventieteam wordt ingezet wanneer intensieve begeleiding en verplichte behandeling nodig is. Het gaat dan om mensen die om verschillende redenen maatschappelijke onrust veroorzaken, niet in staat. zijn zelfstandig te wonen en waar sprake is van ernstige meervoudige problematiek. Ook hier is het streven de betrokkenen in staat te stellen op termijn weer zelfstandig te wonen.
Het gaat om de samenwerking in de keten. Iedere schakel is even belangrijk. Dat klinkt mooi allemaal. Het is goed voor de betrokkenen, goed voor hun eigen veiligheid, maar wat heeft het te maken met veiligheid in de woonomgeving? Alles, zegt Cora. De mensen die door het Sociaal Vangnet worden opgevangen, zijn meestal nog geen bedreiging voor hun omgeving. Maar als we niet ingrijpen, zouden ze dat wel worden. En het Interventieteam richt zich op mensen die al een bedreiging vormen voor zichzelf of omwonenden of maatschappelijke onrust in de omgeving veroorzaken. Vroegtijdig signaleren en ingrijpen, daar gaat het om. Daarmee kun je zoveel ellende voorkomen. Voor de betrokkenen zelf én voor hun omgeving. Dat geldt overigens ook voor het vroegtijdig ingrijpen en de meersporenaanpak, die we inzetten bij de aanpak van jongerenoverlast. Rol corporatie En dan nog, gaat Cora verder, kun je je afvragen waarom een woningcorporatie daarin een rol moet hebben. Het lijkt immers vooral een kwestie van hulpverlening en/of repressie. Maar je moet je voorstellen dat de meeste betrokkenen in eerste instantie die bemoeienis van hulpverleners helemaal niet zien zitten. En zo lang ze niet echt over de schreef gaan, hebben de partijen in de strafketen nauwelijks invloed. Wij hebben dat wel. Want als mensen hun huur steeds niet betalen of overlast blijven veroorzaken, lopen ze het risico hun woning te worden uitgezet. En dus zijn ze vaak toch bereid in te gaan op de oplossingen die wij hen voorstellen. Kosten besparen Terecht dus een belangrijke rol voor de woningcorporatie bij het werken aan veiligheid in de woonomgeving. Absoluut, zegt Cora. Maar geen belangrijker rol dan welke andere partner dan ook. Het gaat juist om die keten, de intensieve samenwerking tussen alle betrokken partijen. Gemeente, politie, hulpverleners, noem maar op. Iedere schakel is even belangrijk. Als er eentje tussenuit piept, gaat het minder goed. Het is de samenwerking die de meerwaarde levert. Zelfs als je louter naar de kosten zou kijken, blijft het de moeite waard. Door problemen in de kiem te smoren, voorkom je heel veel ellende en bespaar je evenredig veel op de kosten. Als dat geen win-win situatie is 5
Vroegtijdig signaleren, anticiperen en in de kiem smoren Mensen Wijkbeheerders en huisbewaarders Het waren de huurders en anderen belanghebbenden in de buurten die in 2008 een beroep deden op Patrimonium om nóg meer aandacht te besteden aan het verhelpen van kleine en grote ergernissen in de woongebouwen en de straten eromheen. Dat beroep leidde uiteindelijk tot de aanstelling door Patrimonium - van drie wijkbeheerders en twee huisbewaarders. Inmiddels spelen zij een belangrijke rol bij het behouden en verbeteren van de veiligheid en leefbaarheid in buurten, straten en gebouwen. Sociale en technische beheerders Het succes van de wijkbeheerders en huisbewaarders is het gevolg van vroegtijdig signaleren, anticiperen en in de kiem smoren. Een klein beetje afval op straat of in het trappenhuis van een flatgebouw is vaak het begin van nog veel meer afval rond diezelfde plek. Een bank in een plantsoen, waarvan één van de planken is afgebroken, nodigt uit om hem verder te slopen. Kleine ergernissen tussen buurtgenoten kunnen uitmonden in grote burenruzies. Wijkbeheerders en huisbewaarders zijn sociale en technische beheerders. Zij signaleren kleine onvolkomenheden - in de omgeving en tussen mensen - en zorgen ervoor dat die worden hersteld voordat het grote problemen worden. Zelf en met behulp van anderen. Ook zorgen zij - met onze eigen veegmachine - voor een schone woonomgeving. Aanspreekpunt en vertrouwenspersoon Want ook de wijkbeheerders en huisbewaarders zijn een belangrijke schakel in de keten die zorgt voor schone, hele en veilige buurten. Voor de politie, de gemeente en maatschappelijke organisaties blijken ze de broodnodige extra ogen, oren en handen in de wijk. Voor de bewoners zijn ze een aanspreekpunt en vaak een vertrouwenspersoon. Ze zijn de verbindingsmensen tussen de huurders en Patrimonium en tussen Patrimonium en de andere instellingen, die actief zijn in het goed beheren van de wijken. Technisch én sociaal. Respect Wijkbeheerders en huisbewaarders kennen hun wijk door en door. Ze kennen de mensen en de mensen kennen hen. Ze worden gewaardeerd en gerespecteerd om het werk dat ze doen voor de buurt. En respect geeft invloed. Positieve invloed. Precies wat we nodig hebben! 6
Mensen Buurtpreventers, buurtouders en buurtbemiddelaars Zodat het samenleven in de buurt gesmeerd verloopt Veiligheid en leefbaarheid zijn een zaak van ons allemaal. Professionals nemen het voortouw, stellen kaders en scheppen randvoorwaarden. Maar zonder betrokkenheid vanuit de samenleving zijn zij nergens. Breed draagvlak is belangrijk en praktische hulp even wenselijk als waardevol. Gelukkig kunnen we in onze buurten volop profiteren van. de belangeloze inzet van vrijwilligers: buurtpreventers, buurtouders en buurtbemiddelaars. Buurtpreventers Een belangrijke steun voor de wijkbeheerders en huisbewaarders zijn de buurtpreventers. Zij werken als vrijwilliger in de appartementen- en flatgebouwen van Patrimonium; meestal het gebouw waar zij zelf ook wonen. Ze houden in de gaten of er geen onveilige situaties ontstaan, bijvoorbeeld als een te volle galerij de vluchtroute belemmert. Ze letten op zwerfvuil of verkeerd of onterecht geplaatst grofvuil en ze houden contact met de medebewoners om te weten wat er speelt in het gebouw. Buurtouders Heel succesvol in het verbeteren van de veiligheid en leefbaarheid in een aantal wijken zijn de buurtouders: met name Marokkaanse en Somalische vaders en moeders, die op gezette tijden in een aantal wijken surveilleren. En ook bij evenementen, zoals de kermis, de intocht van Sinterklaas, ramadan en op oudjaarsdag, zijn de buurtouders actief.. Ze spreken jongeren aan op hun gedrag en ze bemiddelen tussen jongeren en instanties. Als het nodig is, gaan ze ook. in gesprek met ouders van de jongeren. Breed draagvlak is belangrijk Buurtbemiddelaars Hoe succesvol professionals en vrijwilligers ook zijn, het gaat natuurlijk ook wel eens mis. Iedere avond te harde muziek bij de buren, honden blaffend op een balkon, voortdurend afval op de galerij, soms reden genoeg voor een ruzie in de woonomgeving. In zo n situatie bieden buurtbemiddelaars een oplossing. Het zijn getrainde vrijwilligers die zich inspannen om problemen in de buurt op te lossen. Ze begeleiden het contact en het gesprek tussen de strijdende buren, zodat die er samen uit kunnen komen. Smeerolie We weten dat onveiligheid zoals intimidatie en criminaliteit op de loer liggen als de leefbaarheid in buurten of flatgebouwen verwaarloosd wordt. Mede daarom ondersteunt Patrimonium de waardevolle, vrijwillige inzet van deze mensen. Terecht worden vrijwilligers vaak de smeerolie van de samenleving genoemd. Buurtpreventers, buurtouders en buurtbemiddelaars zorgen ervoor dat samenleven in hun buurt gesmeerd verloopt. 7
Middelen Woonbelevingsonderzoek Meten, weten en verbeteren Meten is weten. Dat geldt ook als het gaat om veiligheid en leefbaarheid. Om te weten waar de knelpunten zitten en waar we dus verder kunnen verbeteren, moeten we eerst meten. Daarom heeft Patrimonium al vier keer (in 2005, 2008, 2010 en 2013) het woonbelevingsonderzoek Lemon laten uitvoeren. Lemon staat voor leefbaarheidsmonitor. Het is een uitgebreid onderzoek naar de ervaringen van onze huurders op het gebied van de leefbaarheid en veiligheid in hun woonomgeving. En daarmee is het voor Patrimonium een belangrijk instrument. Het maakt duidelijk waar onze bewoners actie van ons verwachten en wat de effecten zijn van onze inzet en investeringen. problemen in de buurt, hoe groot hun vertrouwen is in de toekomst van hun buurt en hoe zij de bijdrage van onder andere Patrimonium ervaren. Waardevolle input De leefbaarheidsmonitor heeft niet alleen een signaalfunctie voor Patrimonium, maar ook voor onze externe partners. Samen met onder meer gemeente, politie, Welzijn Veenendaal, diverse hulpverleningsinstanties en natuurlijk de bewoners zelf, werken we er permanent aan de veiligheid en leefbaarheid in de wijken en buurten te vergroten. De onderzoeksgegevens per buurt geven daarbij waardevolle input om gezamenlijk tot een plan van aanpak te komen en de prioritering af te stemmen. Zo kunnen we meten, weten én verbeteren. Gevoel van veiligheid Tal van aspecten zijn van invloed op de veiligheid en leefbaarheid van een buurt of wijk. De kwaliteit van de fysieke leefomgeving (de woning, het flatgebouw, de straat etc.) is belangrijk maar de sociale omgeving is dat evenzeer. Het gevoel van veiligheid dat bewoners hebben in hun buurt vaak sterk beïnvloed door overlast en buurtproblemen is ook een bepalend onderdeel van de leefbaarheid. Samenspel tussen mensen en hun omgeving Een leefbare woonomgeving is in de visie van Patrimonium een omgeving die schoon, heel en veilig is en waar bewoners prettig met elkaar samenleven. Het gaat altijd om het samenspel tussen mensen en hun omgeving waarbij Patrimonium als woningcorporatie een belangrijke rol speelt in die omgeving. Het onderzoek geeft een goed beeld hoe bewoners hun woonomgeving beleven, wat zij ervaren als Gezamenlijk tot een plan van aanpak komen 8
Kennis delen en draagvlak creëren Middelen Voorlichting In deze brochure leest u meerdere malen hoe goed en intensief Patrimonium en alle andere ketenpartners samenwerken om de veiligheid en leefbaarheid in de wijken en buurten te vergroten. Een minstens zo belangrijke en waardevolle bijdrage aan die veiligheid en leefbaarheid kan geleverd worden door de bewoners zelf. Maar dan moet je hen wel goed faciliteren. Patrimonium doet dat, onder meer door voorlichting op allerlei manieren. Bewonerskrant Entree Tweemaal per jaar verschijnt onze bewonerskrant Entree,. een kleurrijke uitgave die huis aan huis bij al onze bewoners wordt bezorgd. Veiligheid en leefbaarheid zijn onderwerpen die vaak terugkeren in het magazine. We informeren bewoners over nieuws en ontwikkelingen, over regelingen waarvan zij gebruik kunnen maken, over maatregelen die zij zelf kunnen nemen, noem maar op. In mei 2012 presenteerden we een extra dikke editie van Entree met daarin een special over de thema-avond Veiligheid, die we een maand eerder hadden georganiseerd. Thema-avond en Veiligheidsmarkt Tijdens die thema-avond gingen de huurdersvereniging, bewonerscommissies, buurtpreventers, wijkbeheerders, wijkagenten, medewerkers van de gemeente en Patrimonium samen op zoek naar antwoorden op vragen als: Hoe veilig voelen we ons in Veenendaal? En komt dat gevoel ook overeen met de feitelijke situatie? Wat kunnen we doen om veiligheid in de wijken te vergroten? En hoe zorgen we ervoor dat bewoners zich veiliger voelen in hun leefomgeving? Twee maanden later organiseerden we een Veiligheidsmarkt waar geïnteresseerden al hun vragen over veiligheid konden stellen aan onder meer deskundigen van de politie, Bureau Regionale Veiligheidsstrategie, de gemeente en Patrimonium. Door bewoners steeds weer goed te informeren en door hen te betrekken bij onze activiteiten helpen we hen niet alleen op weg met het verbeteren van veiligheid en leefbaarheid in hun woonomgeving, we creëren ook het draagvlak dat nodig is om er samen werk van te kunnen maken! 9
Middelen Politie Keurmerk Veilig Wonen Maar liefst 50 procent minder kans op woninginbraak Het overgrote deel van de inbraken in woningen (ruim driekwart) wordt gepleegd door gelegenheidsinbrekers: dieven die pas in actie komen als ze zien dat er in een woning snel en makkelijk iets te halen is. En de kans dat zo n gelegenheidsinbreker een woning links laat liggen, is twee keer zo groot als die woning voldoet aan de eisen van het politie Keurmerk Veilig Wonen (PKVW). Alle reden voor Patrimonium om te streven naar zo veel mogelijk gecertificeerde woningen. PKVW-gecertificeerde nieuwbouw De plek bij uitstek om zulke woningen relatief eenvoudig te ontwikkelen is natuurlijk de nieuwbouw. Op de tekentafel kan al rekening worden gehouden met toepassingen in en rond de woning en zelfs in het complete stedenbouwkundig plan van een nieuwe wijk. Bij de ontwikkeling van de nieuwe wijken Dragonder-oost en Veenendaal-oost hebben we dat, in een publiek-private samenwerking, dan ook nadrukkelijk gedaan. En dat wordt gewaardeerd. Voor de PKVWgecertificeerde nieuwbouw in Dragonder-oost is de gemeente door het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid onderscheiden met de prijs Beste Politiekeurmerk Veilig Wonen project 2009. Uitstekende regeling Naast de honderden nieuwbouwwoningen in Oost heeft Patrimonium nog eens duizenden bestaande woningen in de rest van Veenendaal. Ook daar zetten we volop in op PKVW-certificering. Want de kans op inbraak in een woning met een keurmerk is gemiddeld 50 procent lager dan in een woning zonder keurmerk. En bij woningen met zeer gedateerd hang- en sluitwerk kan de winst zelfs tot 90 procent oplopen. Het grootste aantal woningen hebben we de afgelopen jaren beveiligd bij groot onderhoud en renovatie. Maar ook de individuele huurder bieden we graag de mogelijkheid zijn of haar woning te beveiligen. Jaarlijks vragen tientallen huurders of er veiligheidsmaatregelen in en rond hun woning aangebracht kunnen worden. Die bewoners bieden we een uitstekende regeling: we laten de maatregelen goed en voordelig uitvoeren en de huurder betaalt een kleine huurverhoging. Op deze manier hebben we de afgelopen jaren al honderden woningen veiliger gemaakt. Voor 2014 staan bijna 600 woningen op het programma voor PKVW-certificering en - waar nodig - actualisering van de beveiliging. Voorkomen is altijd beter dan genezen. De preventie die het politie Keurmerk Veilig Wonen biedt, levert dan ook een heel waardevolle bijdrage aan de veiligheid en leefbaarheid in de woonomgeving. 10
Middelen Cameratoezicht Vandalisme en overlast zijn sterk afgenomen Het is nog al eens een punt van discussie: cameratoezicht in de openbare ruimte. En terecht, want de privacy van mensen mag nooit onnodig worden geschonden. Maar mits zorgvuldig toegepast kunnen intelligente camera s een belangrijke bijdrage leveren aan de veiligheid in en rond woningen. Zonder dat bewoners daar in de privésfeer last van hebben. bergingsgangen. De camera s zijn zo geplaatst dat deze ruimten goed in beeld zijn en de woningen niet. Het zijn intelligente camera s die reageren op afwijkende signalen, bijvoorbeeld samenscholing en vandalisme. Als de camera aan gaat, krijgt de meldkamer een melding waarop vervolgens Patrimonium en/of de politie kunnen reageren. Bij de bewonerscommissies in de betreffende flats is breed draagvlak voor de camerabewaking. Dat maatschappelijke draagvlak is voor Patrimonium van het begin af aan een voorwaarde geweest. Ook de gemeenteraad en het gemeentebestuur hebben we goed voorgelicht, onder meer ondersteund door een bezoek aan de meldkamer. Intelligente camera s In veel flatgebouwen van Patrimonium hangen inmiddels camera s op openbare plaatsen: in de entree, in liften en Samenwerking met politie Met het cameratoezicht gaat Patrimonium niet op de stoel van de politie zitten. Integendeel: we werken intensief samen. Intelligente camera s op strategische plekken Wettelijke regels Om te voorkomen, dat cameratoezicht inbreuk maakt op de persoonlijke levenssfeer van bewoners en bezoekers, zijn er wettelijke regels opgesteld. En daar houden wij ons vanzelfsprekend strikt aan. Met stickers in het gebouw wijzen we op de aanwezigheid van de camera s. De camera neemt altijd op als er beweging wordt waargenomen en die beelden worden enkele dagen bewaard. Maar als ze door niemand worden opgevraagd, worden ze na zeven dagen ook weer vernietigd. Veilig gevoel De meeste camera s zijn geplaatst na een geslaagde proef in enkele flatgebouwen van Patrimonium. Alleen al van de aanwezigheid van de camera s ging zo n preventieve werking uit, dat vandalisme en overlast er heel snel sterk afnamen. Bovendien voelen veel bewoners zich veiliger nu de camera s er hangen. Zo biedt dus ook de techniek mooie mogelijkheden om veiligheid en leefbaarheid te versterken. 11
Groepsgericht en individueel. Van sociaal, naar drang, naar dwang Maatregelen Integrale aanpak jongerenoverlast Op verschillende plaatsen in Veenendaal veroorzaken jongeren hinder en overlast. Hierbij kan het gaan om antisociaal of intimiderend gedrag maar ook om geluidsoverlast, vandalisme, vervuiling, vernieling en diefstal. De overlast die de jongeren veroorzaken, geeft veel bewoners een onveilig gevoel en leidt regelmatig ook daadwerkelijk tot onveiligheid. In Veenendaal werkt een groot aantal betrokken partijen, waaronder Patrimonium, intensief samen om hierin verandering te brengen. De aanpak is gericht op individuen, op groepen en op de domeinen waarin de jongeren zich begeven. De aanpak begint sociaal maar verschuift indien nodig naar drang en dwang. Menukaart De groepen waarin jongeren in Veenendaal zich bewegen zijn nauwkeurig door de samenwerkende partners in kaart gebracht. Ook is uitgebreid geïnventariseerd welke maatregelen de betrokken instanties zelf al toepasten. Die maatregelen zijn verdeeld in drie categorieën: persoon-, groep- en domeingerichte maatregelen. Gezamenlijk hebben de betrokken partijen vervolgens een menukaart opgesteld met een breed pakket aan mogelijke maatregelen, waaronder communicatie, sport- en ontmoetingsactiviteiten, preventieprogramma s, aanbod van een leerwerktraject, persoonsgerichte trajectbegeleiding en een individuele aanpak. Elke jongerengroep heeft eigen kenmerken. De menukaart maakt het mogelijk uit het overzicht van beschikbare maatregelen snel de juiste te selecteren. Sociaal aanbod Jongeren die individueel worden benaderd, krijgen een sociaal aanbod, met als uitgangspunt vrijwillig maar niet vrijblijvend. Het belangrijkste doel van het sociale aanbod is het bieden van toekomstperspectief. Waar mogelijk wordt ook het gezin waarin de jongere woont bij het aanbod betrokken. De niet-willers, jongeren die het sociaal aanbod niet oppakken en overlast en eventuele criminele activiteiten blijven veroorzaken, worden overgedragen aan het handhavingsteam (politie, woningcorporaties en gemeente). En als ook dat onvoldoende effect heeft, wordt het een zaak van het Openbaar Ministerie. Dat is de fasering van sociaal, naar drang, naar dwang. Meersporenaanpak Onderzoek toont aan dat een meersporenaanpak het meest succesvol is. Daarom kiezen we ook in Veenendaal voor een combinatie van grenzen stellen en perspectief bieden. Van preventie en repressie en van bestuursrechtelijk en strafrechtelijk. Een gezamenlijke en integrale aanpak. Want dat leidt tot krachtige resultaten op het gebied van veiligheid en leefbaarheid! 12
Maatregelen Wonen onder voorwaarden Woonvaardigheden aanleren, begeleiden en waar nodig behandelen Iedereen heeft in principe recht op woonruimte. Maar niet iedereen kan overal en zelfstandig wonen. Wat doe je bijvoorbeeld met mensen die bij herhaling overlast veroorzaken in hun buurt? Met mensen met een persoonlijkheidsstoornis, die steeds weer ruzie maken met hun buren en zorgen voor maatschappelijke onrust? Met (zeden)delinquenten die na hun detentie terugkeren in de maatschappij? Met mensen die niet voor zichzelf kunnen zorgen en zichzelf en hun woning volledig verwaarlozen?. Als duidelijk wordt dat deze mensen niet meer zelfstandig kunnen wonen, zoeken we, samen met de betrokken ketenpartners, naar andere oplossingen. Het traject Wonen onder Voorwaarden en het project Kamers met Kansen zijn daarvan bekende voorbeelden. Omklapwoningen Nieuw is het fenomeen omklapwoning. De betrokkene. huurt dan een woning van een hulpverleningsinstelling, waarbij verplichte, ambulante begeleiding aan het huurcontract is gekoppeld. Er komen afspraken tussen Patrimonium en de hulpverleningsinstelling over het. gedrag van de bewoner naar andere omwonenden. Over de algemene huur.voorwaarden voor het bewonen van de woning en de verplichte hulpverlening, gericht op de vaak meervoudige problematiek. Als de bewoner zich houdt. aan die voor.waarden, maatschappelijk voldoende functioneert en geen maatschappelijke onrust meer veroorzaakt, kan het huurcontract na 18 maanden worden omgeklapt naar een Wonen onder Voorwaarden huurcontract van 18 maanden en op termijn naar een regulier huurcontract. Fasewoningen Een andere optie zijn fasewoningen waar drie mensen voor maximaal een jaar kunnen verblijven. De tijd dat ze er wonen, is gericht op re-integratie en het voorkomen van maatschappelijke onrust. De bewoners worden dan ook gediagnosticeerd en geholpen bij het ontwikkelen van woonvaardigheden en bij hun vaak meervoudige problematiek. Gedurende het jaar biedt deze woning hen een stabiele woonsituatie en daarna kunnen zij doorstromen naar een andere, passende woonsoort, bijvoorbeeld een omklapwoning of een beschermde woonvoorziening. Interventieteam De bewoners van deze speciale woonvormen worden intensief begeleid en behandeld door een multidisciplinair interventieteam. Dit team bestaat uit vertegenwoordigers van alle betrokken organisaties, waaronder Patrimonium, de gemeente, de politie en verschillende hulpverleningsinstellingen. Door Veenendalers met vaak een complexe problematiek speciaal te huisvesten én intensief te begeleiden en te behandelen, vinden zij weer een eigen plek in de samenleving en vormen zij geen gevaar of overlast meer voor hun omgeving. 13
De mix van mensen, middelen en maatregelen Matrix Synergie is een uniek fenomeen. Het wordt vaak omschreven als 1 + 1 = 3 of - mooier nog - als het geheel dat groter is dan de som der delen. Dat klinkt niet logisch en daarom zijn rekenmeesters er vaak sceptisch over. Tenzij zij verder kijken en de resultaten op hun merites beoordelen. Want dan moeten ook rekenmeesters erkennen dat eenlingen op zich uitstekend werk kunnen leveren, maar in een samenwerking veel meer: een toegevoegde waarde. Zodat 1 + 1 toch echt 3 kan worden. Uitstekende successen Het is als in een voetbalteam waarin elke speler zijn taak kent. Als iedereen zich strikt daaraan houdt, gaat het goed. Maar als de verdediger plotseling de aanval kiest, in de rug gedekt door de aanvaller, creëren zij samen nieuwe kansen. En dan gaat het nog veel beter. Dát samenspel, de samenwerking waarbij alle partijen elkaars individuele kwaliteiten, kennis en kunde optimaal benutten, leidt tot de synergie waarmee we in Veenendaal uitstekende successen boeken op het gebied van veiligheid en leefbaarheid. Schoon, heel en veilig Samen met gemeente, politie, hulpverleningsorganisaties, zorginstellingen, toezichthouders, ordehandhavers, bemiddelaars, bewoners, noem maar op; samen met al die organisaties en mensen wil Patrimonium blijven investeren in veilige woningen en veilige wijken. Om mensen een leefomgeving te bieden die schoon, heel en veilig is. In de matrix hiernaast ziet u welke partijen, waarin samenwerken. Het is een eenvoudig overzicht maar met een uitzonderlijk resultaat: zuivere synergie. 1 + 1 = 3. Op Patrimonium kunt u rekenen. 14
Patrimonium Bewoners Gemeente Politie Welzijn Veenendaal Hulp-verlening Strafketen Anderen Matrix: met wie/wat werken we samen? Wijkbeheerders/huisbewaarders Buurtpreventers Buurtouders Buurtbemiddelaars BOA s Wijkagenten Bureau Halt Bewonerscommissies Huurdersvereniging Interventieteam Sociaal vangnet Woonbelevingsonderzoek Inbraakpreventie Politie Keurmerk Veilig Wonen Cameratoezicht Overlast Jongerenoverlast individueel Jongerenoverlast groepen Jongerenoverlast domeinen Wonen onder Voorwaarden Wijkgericht werken Achter de voordeur Hennepconvenant Prestatieafspraken 15
Patrimonium woonstichting Boompjesgoed 20 3901 MJ Veenendaal T (0318) 55 79 11 F (0318) 55 79 33 info@patrimonium.nl www.patrimonium.nl Colofon Tekst en fotobijdragen: Communicabel - Veenendaal Vormgeving: Okkerreclame - Veenendaal 16