HOUT, BOUW EN SCHILDERWERK ICT in hout, bouw en schilderwerk Onderstaande illustratie spreekt voor zich. Ze is ook toe te passen in de afdelingen hout, bouw en schilderwerk. De evolutie van de mens, door de eeuwen heen, staat recht evenredig met de ontwikkeling van gereedschap en materialen. De evolutie van technische mogelijkheden heeft door de eeuwen heen een aantal industriële revoluties teweeggebracht. Vóór de eerste industriële revolutie realiseerden ze alles met handenarbeid. De uitvinding van de hoogovens maakte de productie van gietijzer op grote schaal mogelijk. In combinatie met stoom werd het mogelijk om machines aan te drijven. Aan het einde van de negentiende eeuw deden ze diverse uitvindingen i.v.m. het gebruik van elektriciteit o.a. de gloeilamp en de wisselstroommotor. Door verbetering van het productieproces slaagden ze erin om de kwaliteit van ijzer te verhogen en staal te produceren. Deze evolutie leidde, mede door het voor het eerst oppompen van aardolie, tot de ontwikkeling van verbrandingsmotoren. Naast het aanwenden van aardolie als brandstof ontstond de petrochemische industrie met het aanmaken van heel wat kunststoffen tot gevolg. Door de uitvinding van nieuwe communicatievormen en de ontwikkeling van de computer werd informatie nagenoeg wereldwijd beschikbaar. Hierdoor werd het ook voor bedrijven mogelijk om coördinatie, productie en leveringen heel efficiënt te organiseren. Ook de hout-, bouw- en schildersector maakt deze evolutie mee. Hoe zullen nieuwe technieken en technologieën de verdere evolutie bepalen? Denken we maar aan 3D-printen. Welke invloed zal dit hebben op de maakindustrie? Het leidt geen twijfel dat deze nieuwe technologie verder zal ontwikkelen en versterken. Hoe spelen we hier vanuit de verschillende domeinen op in?
Deze evolutie toont aan dat continu nascholen en bijscholen noodzakelijk is. Bedrijven zetten uit economische noodzaak hierop in. Ook leerkrachten TV en PV zijn genoodzaakt om nieuwe evoluties en technieken te blijven opvolgen. Zo kunnen ze hun lessen inhoudelijk actueel houden en koppelen aan de realiteit. Bouw Al bij het begin van de ontwerpfase van een bouwwerk, zetten we nu ICT in. Vroeger leidde het voorontwerp vaak eerst tot het maken van een maquette. Waar vroeger vertrokken werd van een 2D-tekening, kan nu door middel van een 3D-tekenprogramma al, vóór de start van de ontwikkelfase, een fotorealistisch beeld van het ontwerp worden gegenereerd. Een virtuele wandeling door het ontwerp behoort ook tot de mogelijkheden. Deze manier van werken is veel minder arbeidsintensief, meer flexibel en veel goedkoper. De bouwheer kan zich een goed beeld vormen van hoe het bouwwerk er na realisatie zal uitzien. De architect genereert uit het 3D-plan automatisch volumes, meetstaten, grondplannen, doorsneden, details van bouwknooppunten en bestekken. We halen ook aspecten van stabiliteit met de data uit de 3D-tekening. Hier liggen waarschijnlijk nog een aantal mogelijkheden open voor onze bouwopleidingen. Vooral wanneer we de mogelijkheid beter zouden benutten om de data uit de 3D-tekening te extrageren.
Verder kan aan de hand van het plan, via inzet van aangepaste software, een planning van de werken worden opgezet. Dit kan aangevuld worden met de elementen, nodig voor de organisatie. Hier wordt vaak de Pert-planningsmethode ingezet. Deze methode maakt het mogelijk om het kritiek pad te bepalen en een totale doorstroomtijd en einddatum van diverse fasen in het bouwproces te bepalen. Aangevuld met een Gantt-grafiek wordt dit nog eens visueel voorgesteld als tijdspad op een kalender. Niet alleen in de woningbouw wordt ICT ingezet. Iedereen kent de toepassingen waarbij aangepaste software is gebruikt. Denken we aan topografie, stabiliteit, grondverzet, GIS en ruimtelijke ordening, bepaling van het tracé in de wegenbouw, enz. Deze ontwikkeling zal, door de koppeling van verschillende deelaspecten of fases in het bouwproces via ICT en dataverwerking, nog meer leiden tot automatisering van het proces. Deze evolutie neemt echter niet weg dat er altijd goed geschoolde vaklui nodig zullen zijn om deze processen aan te sturen. Continu bijblijven, nascholen of de evolutie in de techniek blijven volgen is de boodschap. ICT in schilderwerk Wie de sector niet kent, zal zich wellicht de vraag stellen waar ICT dan in de schildersector aan bod komt. Iedereen denkt immers dat hij of zij een verfkwast of verfrol kan vasthouden en toch misschien ook vrij behoorlijk kan behangen. Tot op zekere hoogte is dit wellicht waar. De vele 'doe het zelf'-items in magazines of programma s op tv hebben dit beslist in de hand gewerkt. Kenners zullen echter onmiddellijk het werk van een vakman kunnen onderscheiden van dat van een doe-het-zelver. Inderdaad, een geschoold schilder of behanger kan heel wat meer dan een goede doe-het-zelver.
Schilderen en behangen, vast tapijt plaatsen e.a. is een vak. Je zou dus, vanuit deze visie, kunnen denken dat de opleiding tot schilder hoofdzakelijk te herleiden is tot het aanleren van technieken en trainen van manuele vaardigheden. Niets is minder waar. Een geschoold schilder zal naast een correcte uitvoering ook een deskundig advies kunnen geven, bv. bij het ontwerp, bij het gebruik van kleuren, verfsoorten of materialen. Dit kan hij tegen een aanvaardbare en correcte kostprijs en met een professioneel resultaat en garantie. Het inzetten van ICT kan hierbij beslist nuttige ondersteuning bieden. Het aanwenden van de digitale toepassingsmogelijkheden is beslist een meerwaarde en is een hulpmiddel voor de vakman 'schilder'. Vroeger maakten ze, vooral bij de grotere belangrijke projecten, eerst maquettes of ingeschilderde kleurstudies. Dit gebeurde handmatig, was arbeidsintensief en dus vrij duur. Nu kunnen deze op een digitale manier worden gegenereerd, zelfs in 3D. In een oogwenk en zonder kosten kunnen ze het ontwerp aanpassen. Dankzij fotorealisme en huidige animatiemogelijkheden krijgt de klant een vrij realistisch beeld van wat het eindresultaat zou kunnen zijn. Bovendien kunnen kleuren, texturen, verhoudingen, materialen in no time worden gewijzigd. Denken we ook aan de kleurscanners waarmee de mengmachines worden aangestuurd. En de houtbewerking? Beeld je eens in dat er geen gebruik wordt gemaakt van de digitale mogelijkheden. Dit zou betekenen dat de ontwerpen, werktekeningen, voor- en nacalculatie, de CNC-bewerkingen opnieuw manueel of met traditionele machines zouden moeten worden uitgevoerd. Bij het ontwerp en het tekenen wordt een beroep gedaan op industriële tekenpakketten zoals Autocad, Velume, Microstation, Solid edge, Keycreator e.a.
Deze tekenpakketten zorgen ervoor dat zowel de technische tekening als een fotorealistische weergave via het 'renderen' kunnen gegenereerd worden. De data die achter de 3D-tekening steekt, stuurt dan de andere bewerkingen aan. Denk maar aan het postprocessen van de vectoriële data naar een CNCprogramma. Nu is het ook mogelijk om met de gegevens uit de tekening hout- of stuklijsten te genereren. Die kunnen dan op hun beurt dienen om programma s voor zaagoptimalisering aan te sturen. Laatste evolutie in de CNC-machinebouw zijn de nestingmachine en het volautomatische raamproductiecentrum. We betrachten een totale integratie van ICT met de software van IMOS.
http://www.imos3d.com/de.html Alle facetten uit het productieproces worden gegenereerd vanuit het 3D-ontwerp. Ook producenten van meubelbeslag leveren soortgelijke software voor het ontwikkelen van ontwerpen. Niet alleen de meubelsector gebruikt aangepaste software. Ook voor de houtbouw bestaat specifieke software voor de virtuele realisatie van het ontwerpen, de calculatie, stukkenlijst en stabiliteitsberekeningen. Vanuit het grondplan of doorsnede worden alle constructie-elementen en dimensies van liggers en stijlen uitgerekend en opgenomen in een stukkenlijst. Tegelijkertijd worden er zaagplannen gegenereerd. Tot slot. Het is duidelijk dat deze evolutie niet zal stoppen, integendeel. De voorbije vijf jaar hebben we deze enkel zien versnellen. Hoe zullen de productieprocessen er binnen tien jaar uitzien? In welke mate zal de noodzaak om duurzamer te gaan produceren invloed hebben op die productieprocessen en verbruik van het materiaal? Nu al is het jouw taak als leraar om leerlingen hier vandaag attent op te maken. Zij zullen immers in 2025 het mens- en maatschappijbeeld mee helpen bepalen. Ik wens je een bezielend en inspirerend schooljaar 2015-2016 toe. Stef Grimonprez