Investment Highlights week 37 Datum: 16 september 2019 ECB zet de geldkraan open Alle ogen waren afgelopen week gericht op de vergadering van de ECB. ECB-voorzitter Mario Draghi stelde niet teleur met de aankondiging van een hele reeks aan verruimende maatregelen. Conform verwachting werd de depositorente verder verlaagd. Ook werd het opnieuw opstarten van het opkoopprogramma van obligaties aangekondigd, waarbij een einddatum achterwege werd gelaten. In reactie hierop daalden de kapitaalmarktrentes, maar al snel sloeg dit om in een stijging. Kapitaalmarktrentes eindigden de week per saldo hoger. Op de aandelenmarkten werden de maatregelen wel met enthousiasme ontvangen. Aandelen eindigden de week dan ook in de plus. Aandelenmarkten werden daarbij ondersteund door de toenadering van de Amerikanen en Chinezen in het handelsconflict en door Chinese stimuleringsmaatregelen. De brexit blijft nog omgeven met onzekerheid. De druk op Boris Johnson om tot een deal met de EU te komen, is wel flink toegenomen. In de eurozone is het economisch beeld niet rooskleurig, vooral niet in de industrie. In de Verenigde Staten is het beeld beter, met dank aan de consument. Desondanks zal de Fed komende week zeer waarschijnlijk de beleidsrente met 25 basispunten verlagen. De inflatie is per saldo nog steeds gematigd, dus dat vormt geen belemmering om de rente verder te verlagen. Belangrijkste Economische data week 37 Industrie eurozone heeft het zwaar Vertrouwen Amerikaanse consument stabiliseert < Lees verder op pagina 2> Overig Nieuws week 37 ECB zet de geldkraan open Brexit-onzekerheid houdt aan Verenigde Staten en China zoeken toenadering < Lees verder op pagina 3> Ontwikkelingen financiële markten week 37 Aandelenmarkten herstellen verder Kapitaalmarktrentes lopen op Risico-oplagen kredietobligaties dalen < Lees verder op pagina 4> Vooruitblik op week 38 Beleidsvergaderingen Fed, BoJ en BoE Industriële productie VS en China Inflatiecijfers eurozone Grafiek 1 ECB verlaagt depositorente, Duitse rente stijgt 0.4 0.2 0.0-0.2-0.4-0.6-0.8-1.0 Dec-11 Jun-13 Dec-14 Jun-16 Dec-17 Jun-19 Grafiek 2 Consumentenvertrouwen VS stabiliseert 8% 6% 4% ECB depositiorente (%) Duitse 2-jaarsrente (%) Detailhandelsverkopen (j-o-j) Consumentenvertrouwen (rechteras) Dec-12 Jun-14 Dec-15 Jun-17 Dec-18 Tabel 1 Selectie economische cijfers week 37 Act. Exp. Prev. VS: CPI j-o-j 1,7% 1,8% 1,8% VS: CPI core j-o-j. 2,4% 2,3% 2, VS: PPI j-o-j 1,8% 1,7% 1,7% VS: PPI core j-o-j. 2,3% 2, 2,1% VS: Real hourly earnings 1,5% NB 1,4% VS: Retail sales m-o-m 0,4% 0, 0,8% EZ: Industrial prod. j-o-j -2, -1,4% -2,4% EZ: ECB depositorente -0,5% -0,5% -0,4% EZ: Trade balance (mld) 19,0 17,5 17,7 CH: CPI (j-o-j) 2,8% 2,7% 2,8% CH: PPI (j-o-j) -0,8% -0,9% -0,3% Act. = Actual = meest recente cijfer, Exp. = Expectation = marktverwachting, Prev. = Previous = cijfer vorige periode 110 100 90 80 70 Achmea Investment Highlights
Europese industrie onder druk The risks surrounding the euro-area growth outlook remain tilted to the downside. These risks mainly pertain to the prolonged presence of uncertainties, related to geopolitical factors, the rising threat of protectionism and vulnerabilities in emerging markets. De ECB stelt de groeiverwachtingen bij, vanwege de toegenomen risico s. ECB stelt groeiverwachtingen neerwaarts bij De afnemende wereldhandel, het aanhoudende handelsconflict en de brexit-onzekerheid vormen risico s voor de economische groei. Voor de ECB waren dit afgelopen week redenen om de groeiverwachtingen neerwaarts bij te stellen. Voor 2019 werd de groei bijgesteld van 1,9% naar 1,8% en voor 2020 van 1,4% naar 1,. Ook de inflatie werd neerwaarts bijgesteld, voor 2019 van 1,3% naar 1, en voor 2020 van 1,4% naar 1%. De kerninflatie werd per saldo iets minder neerwaarts bijgesteld. De industriële productie in de eurozone zette de dalende trend voort. Ondanks dat de daling van de maand ervoor iets positiever werd bijgesteld, was de jaarop-jaar daling van - slechter dan verwacht (zie grafiek 3). Nadat een week eerder al de Duitse productie teleurstelde, vielen afgelopen week ook de Franse, Italiaanse en Spaanse industriële productie tegen. Het overschot op de handelsbalans van de eurozonelanden liep per saldo op van 17,7 naar 19 miljard. De import bleef onveranderd, terwijl de export steeg. De loonkosten in de eurozone liepen in het tweede kwartaal op van 2,5% naar 2,7% jaar op jaar. Ondanks de aanhoudende brexitonzekerheid waren de Britse economische cijfers per saldo positief. Zo steeg de industriële productie en het bruto binnenlands product over juli onverwachts licht en daalde de werkloosheid naar 3,8%. Vertrouwen Amerikaanse consument stabiliseert De Amerikaanse economie ligt er beter bij dan de Europese. Met dank aan de Amerikaanse consument. Het consumentenvertrouwen (University of Michigan) liep harder op dan verwacht (zie grafiek 2). Dit uitte zich ook in een harder dan verwachte stijging van de detailhandelsverkopen en in een forse stijging van de consumentenkredieten. Het hoge vertrouwen komt mede door de gunstige arbeidsmarktontwikkelingen. Weliswaar daalde het aantal nieuwe vacatures naar het laagste niveau van de afgelopen vijf maanden, de mate waarin vrijwillig een baan opgezegd wordt (quits rate) steeg naar 2,4%, het hoogste niveau sinds 2001 (zie grafiek 4). Ook de (reële) uurlonen liepen verder op, van 1,4% naar 1,5% jaar-op-jaar (zie grafiek 5). Daarnaast daalden zowel de nieuwe als de bestaande werkloosheidsuitkeringen. De inflatiecijfers lieten een gemengd beeld zien. Zo daalde de consumenteninflatie van 1,8% naar 1,7%, terwijl de kerninflatie opliep van 2, naar 2,4%. De producentenprijzen (PPI) stegen van 1,7% naar 1,8% en zonder de voedings- en energiecomponent van 2,1% naar 2,3%. De import- en exportprijzen daalden juist weer. De inflatieontwikkelingen vormen geen belemmering voor de Fed om komende week de rente te verlagen, naar verwachting met 25 basispunten. Stimuleringsmaatregelen moeten neergang tegengaan Ook de Chinese economie leidt onder het handelsconflict. China kondigde aan met nieuwe stimuleringsmaatregelen te komen om de economische effecten van het handelsconflict tegen te gaan. De eerder aangekondigde maatregelen lijken al enig effect te sorteren. Zo nam de kredietverlening aanzienlijk toe. De CPI stabiliseerde op 2,8%, terwijl de PPI daalde tot -0,8%. Grafiek 3 Industriële productie eurozone onder druk Industriële groei (j-o-j) 7% 6% 5% 4% 3% 1% -1% - -3% -4% -5% Dec-12 Dec-14 Dec-16 Dec-18 Grafiek 4 Quits rate op hoogste niveau sinds 2001 3 2 1 0 Dec-00 Dec-03 Dec-06 Dec-09 Dec-12 Dec-15 Dec-18 Grafiek 5 Amerikaanse lonen en kerninflatie stijgen 3% 1% Quits rate (%) CPI CPI core Reële uurlonen -1% Dec-12 Dec-13 Dec-14 Dec-15 Dec-16 Dec-17 Dec-18 Achmea Investment Highlights 2/5
ECB vraagt om hulp overheden The Federal Reserve should get our interest rates down to ZERO, or less, and we should then start to refinance our debt.. It is only the naïveté of Jay Powell and the Federal Reserve that doesn t allow us to do what other countries are already doing. A once in a lifetime opportunity that we are missing because of Boneheads European Central Bank, acting quickly, Cuts Rates 10 Basis Points. They are trying, and succeeding, in depreciating the Euro against the VERY strong Dollar, hurting U.S. exports... And the Fed sits, and sits, and sits. They get paid to borrow money, while we are paying interest! In een serie tweets uit president Trump zijn onvrede over het uitblijven van forse renteverlagingen door de Fed. ECB zet de geldkraan wijd open Zes weken voordat Mario Draghi het voorzitterschap van de ECB overdraagt aan Christine Lagarde liet hij nog even van zich spreken. Conform verwachting verlaagde de ECB de depositorente van -0,4% naar -0,5%. Hierbij liet de ECB haar forward guidance los. Waar de ECB eerst nog aangaf dat de rente zeker nog tot medio 2020 onveranderd zou blijven, gaf ze nu aan dat de rente net zolang op dit niveau of lager zal blijven totdat de inflatievooruitzichten robustly convergeren naar de inflatiedoelstelling van net onder de. Banken moeten nu dus nog meer rente betalen om hun overtollige gelden bij de ECB te parkeren. Als pleister op de wonde kondigde de ECB wel een gedeeltelijke vrijstelling aan. Onder een bepaalde grens geldt het tarief van in plaats van -0,5%. Ook kondigde de ECB gunstigere voorwaarden aan voor het TLTRO III programma, waardoor banken nog langer én goedkoper geld kunnen lenen. Tot slot kondigde de ECB aan dat het opkoopprogramma op 1 november opnieuw opgestart zal worden met het opkopen van 20 miljard aan obligaties per maand. Het programma zal net zo lang duren als nodig is om de impact van het beleid te versterken en zal pas eindigen kort voordat de beleidsrentes weer verhoogd zullen worden. Ofwel, het opkoopprogramma kan oneindig voortduren. Opvallend was dat naast dat onder andere de Nederlandse en Duitse centrale banken tegen het opnieuw opstarten van het opkoopprogramma waren, ook de Frans centrale bank hierop tegen was. Zo stelde Klaas Knot, voorzitter van De Nederlandse Bank, dat deze maatregelen in geen verhouding staan met de economische omstandigheden en dat er gegronde redenen zijn om de effectiviteit in twijfel te trekken. Volgens Knot zijn er. toenemende signalen van een gebrek aan investeringen met een laag risicoprofiel, verstoorde prijsvorming op financiële markten en overmatig risicozoekend gedrag op huizenmarkten. De nieuwe maatregelen en guidance van de ECB lijken een open uitnodiging voor overheden om te profiteren van de lage rente door nieuwe leningen uit te geven. Draghi lijkt zelf ook de grenzen van de beleidsopties van de ECB onder ogen te zien en roept dan ook nadrukkelijk de overheden op om een steentje bij te dragen in de vorm van fiscale stimulansen: If fiscal policy had been in place, or would be put in place, the side-effects of our monetary policy would be much less, the actions of our decisions today would be much faster and therefore the need to keep in place some of these measures would be much less. Dit was waarschijnlijk ook de reden dat de aanvankelijke daling van de kapitaalmarktrentes alweer snel omsloeg in een stijging. Brexit-onzekerheid duurt voort De brexit-saga kent nog steeds geen einde. Ook afgelopen zat het weer tegen voor premier Boris Johnson. Nadat het parlement een week eerder al voorkwam dat er voor de beoogde brexit-datum van 31 oktober verkiezingen komen, gebeurde dit afgelopen week bij een tweede stemming weer. Daarnaast stemde het parlement ook voor het publiek maken van de brexit-documenten. Uit het zogenaamde Operation Yellow Hammer document bleek dat de overheid bij een no-deal Brexit onder andere rekening houdt met ontwrichting van de handel, rellen en medicijntekorten. Ondertussen is het parlement voor vijf weken geschorst, hetgeen overigens door het Schotse gerechtshof als onwettig verklaard is. Komende week zal deze kwestie door het hoogste gerechtshof behandeld worden. In principe komt het parlement pas op 14 oktober weer bijeen, in de week dat er ook een EU-top plaatsvindt. In de tussentijd gaat Boris Johnson weer naar Brussel, zeer waarschijnlijk niet om opnieuw uitstel te vragen maar om een nieuwe poging te doen om tot een akkoord met de EU te komen. De druk op Johnson om tot een deal te komen is door alle nederlagen behoorlijk opgelopen. Zo lijkt hij bereid om zijn standpunt ten aanzien van de Ierse backstop aan te passen. Als er uiteindelijk geen akkoord komt, is nog onduidelijk wat er dan precies zal gebeuren. Ofwel, de brexit-onzekerheid houdt voorlopig nog wel even aan. VS en China komen nader tot elkaar In de aanloop van de ontmoeting in oktober van de Chinese en Amerikaanse onderhandelaars in Washington, doen beide partijen een poging om nader tot elkaar te komen. Als geste van goede wil stelde Donald Trump de verhoging van het handelstarief van 25% naar 3 op $250 aan goederen met twee weken uit. Ook maakte China uitzonderingen voor een aantal Amerikaanse producten waarvan aanvankelijk de importtarieven verhoogd zouden worden. Er klinken geluiden dat de partijen tot een deel-akkoord willen komen, waarbij de focus primair op de handel ligt. Aspecten als de situatie in Hong Kong en de situatie rondom Huawei zouden dan vooralsnog buiten de onderhandelingen blijven. Achmea Investment Highlights 3/5
Kapitaalmarktrentes lopen op Ondanks dat de ECB de depositorente verlaagde, liepen de kapitaalmarktrentes gedurende de week op. Aandelen waren in trek en naderen alweer de hoogste stand van dit jaar. In het kielzog van aandelen daalden ook de risicoopslagen van kredietobligaties en perifere obligaties. Aandelenmarkten herstellen verder De wereldwijde aandelenmarkten zetten het herstel afgelopen week door en naderen de hoogste stand van het jaar (zie grafiek 6). Zowel aandelen van de ontwikkelde markten als de opkomende markten behaalden een plus van 1,3% in lokale valuta. Japanse aandelen presteerden het beste met een plus van 4,7%. Deze profiteerden van de daling van de Japanse yen. Kapitaalmarktrentes lopen verder op Ook afgelopen week liepen de meeste kapitaalmarktrentes weer verder op. De Duitse 10- jaarsrente steeg van -0,64% naar -0,45%. De Amerikaanse 10-jaarsrente liep op van 1,6% naar 1,9%. Doordat de Amerikaanse 2-jaarsrente iets minder hard steeg, werd de rentetermijnstructuur weer iets steiler. De Italiaanse 10- jaarsrente bleef nagenoeg onveranderd, waardoor de risico-opslag ten opzichte van de Duitse 10-jaarsrente verder afnam (zie grafiek 7). De Griekse 10-jaarsrente daalde verder en bereikte gedurende de week een historisch laag niveau van 1,54%. Gemengd beeld kredietobligaties In het kielzog van aandelen daalden ook de risicoopslagen van de kredietobligaties. Echter door de stijgende risicovrije rente eindigden euro investment grade credits toch in de min (-0,8%). Door de beperkte daling van de risico-opslag en de relatief hoge duratie eindigde EMD HC ook in de min (-1,5%). High yield wist de week nog wel nipt in de plus af te sluiten (0,1%). Door de stijging van de lokale valuta ten opzichte van de euro noteerde EMD LC een plus van 0,4% in euro. Energie en edelmetalen omlaag Energie en edelmetalen eindigden de week in het rood. Na weken van forse koersstijgingen eindigden de goudprijs (-1,8%) en vooral de zilverprijs (-5,) in de min. Gedurende de week fluctueerde de olieprijs behoorlijk. Enerzijds werd de olieprijs gesteund door het hernieuwde optimisme over het handelsconflict, het aanstellen van een nieuwe minister van Energie in Saoedi Arabië en dalende voorraden, anderzijds zorgde de toenadering van de Verenigde Staten richting Iran weer voor neerwaartse druk. Uiteindelijk daalde de prijs van een van Brent olie van $61,5 naar $60,2. De prijzen van agrarische goederen en basismetalen eindigden de week wel in het groen. Britse pond klimt verder omhoog Op de valutamarkten waren gedurende de week behoorlijke schommelingen te zien. Zo daalde de euro aanvankelijk sterk ten opzichte van de Amerikaanse dollar na de bekenmaking van de nieuwe monetaire maatregelen door de ECB. De koers van de euro ten opzichte van de Amerikaanse dollar zakte naar 1,093, het laagste niveau sinds 2017. Uiteindelijk herstelde deze koers en eindigde de week op 1,108, een stijging van 0,4%. De Zwitserse frank en de Japanse yen daalden beide behoorlijk, zowel ten opzichte van de euro als de Amerikaanse dollar. Het Britse pond steeg juist verder in waarde (zie grafiek 8). Grafiek 6 Aandelenmarkten herstellen 575 525 475 425 375 325 Dec-12 Dec-14 Dec-16 Dec-18 Grafiek 7 Rentes lopen op, risico-opslag Italië daalt 4. 3.5% 3. 2.5% 2. 1.5% 1. 0.5% 0. -0.5% -1. MSCI World AC (USD) 10-jaarsrente Italië minus Duitsland 10-jaarsrente Duitsland 10-jaarsrente Italië Dec-14 Dec-15 Dec-16 Dec-17 Dec-18 Grafiek 8 Britse pond herstelt verder 0.95 0.90 0.85 0.80 0.75 FX rate EUR-GBP 0.70 Dec-15 Sep-16 Jun-17 Mar-18 Dec-18 Achmea Investment Highlights 4/5
Achmea IM - Investment Strategy Postadres Postbus 866 3700 AW Zeist Bezoekadres Handelsweg 2 3707 NH Zeist www.achmeainvestmentmanagement.nl Chief Strategist - Wim Barentsen willem.barentsen@achmea.nl Auteurs: Alex van den Berg - Senior Strategist alex.van.den.berg@achmea.nl Maurice Geraets - Senior Strategist maurice.geraets@achmea.nl Coen van de Laar - Senior Strategist coen.van.de.laar@achmea.nl Reinout van Tuyll - Senior Strategist reinout.van.tuyll@achmea.nl De auteurs van de Achmea Investment Highlights rouleren wekelijks over de afdeling Investment Strategy. De auteur van deze week: Alex van den Berg Disclaimer Achmea Investment Management B.V. ( Achmea IM ) heeft de informatie in dit document met zorg samengesteld. Deze informatie is alleen bestemd voor gekwalificeerde beleggers en/of professionele beleggers zoals bedoeld in de Wet op het financieel toezicht ( Wft ). Dit document is of bevat (i) geen aanbod of uitnodiging om financiële instrumenten te kopen, te verkopen of te verhandelen (in de zin van 1:1 Wft), (ii) geen beleggingsaanbeveling of beleggingsadvies (in de zin van 1:1 Wft), en (iii) geen juridisch of fiscaal advies. Raadpleeg in voorkomende gevallen een juridisch of fiscaal adviseur. Achmea IM raadt u af een (beleggings)beslissing uitsluitend te baseren op de in dit document opgenomen informatie. Achmea IM is niet aansprakelijk voor schade die het gevolg is van een dergelijke (beleggings)beslissing. De informatie in dit document is (mede) gebaseerd op informatie die Achmea IM van betrouwbaar geachte informatiebronnen heeft verkregen. Achmea IM garandeert niet de betrouwbaarheid van die bronnen en de juistheid en volledigheid van de van die bronnen verkregen informatie. De informatie in dit document is puur informatief en u kunt daaraan geen rechten ontlenen. Alle informatie is een momentopname, tenzij uitdrukkelijk anders is aangegeven. Het verstrekken van dit document na de oorspronkelijke publicatiedatum is geen garantie dat de hierin opgenomen informatie op die latere datum nog juist en volledig is. Achmea IM heeft het recht om deze informatie zonder aankondiging te wijzigen. Het noemen van rendementen op beleggingen in dit document dient uitsluitend als uitleg en toelichting. Achmea IM spreekt daarmee geen verwachting uit over het rendement of koersverloop van die beleggingen. De waarde van uw belegging kan fluctueren en in het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. De informatie in dit document is gebaseerd op door Achmea IM gemaakte aannames. Het is mogelijk dat andere aannames worden gemaakt dan de door Achmea IM gemaakte aannames. De door Achmea IM getrokken conclusies zijn daarom niet noodzakelijkerwijs juist en/of volledig. U mag de informatie in dit document alleen voor eigen persoonlijk gebruik kopiëren. U mag de informatie niet overnemen, vermenigvuldigen, distribueren of openbaren zonder schriftelijke toestemming van Achmea IM. Alle informatie (teksten, foto s, illustraties, grafisch materiaal, handelsnamen, logo s, woord- en beeldmerken) blijft eigendom van of in licentie bij Achmea IM en wordt beschermd door auteursrecht, merkenrecht en/of intellectueel eigendomsrecht. Er worden geen rechten of licenties overgedragen bij gebruik van of toegang tot deze informatie. Uitgegeven door: Achmea Investment Management B.V., statutair gevestigd te Zeist en kantoorhoudende te Zeist (Handelsregister nr. 18059537). Achmea IM is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten ("AFM") in Amsterdam als een beheerder van beleggingsinstellingen als bedoeld in artikel 2:65a Wft en is onder deze vergunning bevoegd tot het verlenen van de beleggingsdiensten als opgenomen in het door de AFM gehouden register. Achmea Investment Highlights 5/5