1/11 Het Statistisch Toezichtscomité Beraadslaging STAT nr 02/2016 van 9 februari 2016 Betreft: Aanvraag van het Vlaams Ministerie van Mobiliteit en Openbare Werken om vanwege ADSSB mededeling te bekomen van gecodeerde studiegegevens (verkeersongevallen op de openbare weg met doden en gewonden voor de periode 2014-2018 in functie van een statistisch en beleidsondersteunend onderzoek (STAT-MA-2015-031) Het Statistisch Toezichtscomité (hierna "het Comité"); Gelet op de wet van 4 juli 1962 betreffende de openbare statistiek (hierna "wet openbare statistiek"); Gelet op de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (hierna "WVP"); Gelet op het koninklijk besluit van 13 februari 2001 ter uitvoering van de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (hierna "koninklijk besluit van 13 februari 2001"); Gelet op het koninklijk besluit van 7 juni 2007 tot vaststelling van de nadere regels met betrekking tot de samenstelling en de werking van het Statistisch Toezichtscomité opgericht binnen de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer; Gelet op de aanvraag van het Vlaams Ministerie van Mobiliteit en Openbare Werken ontvangen op 18/11/2015;
Beraadslaging STAT 02 /2016-2/11 Gelet op de herwerkte aanvraag ontvangen op 3/12/2015; Gelet op de aanvraag van het technisch en juridisch advies gericht aan de Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en Energie (Algemene Directie Statistiek Statistics Belgium) op 17/12/2015; Gelet op het technisch en juridisch advies ontvangen op 12/01/2016; Gelet op het verslag van de Voorzitter; Beslist op 9 februari 2016, na beraadslaging, als volgt: I. VOORWERP VAN DE AANVRAAG 1. De aanvraag strekt ertoe om het Vlaams Ministerie van Mobiliteit en Openbare Werken, hierna de Onderzoeker genoemd, te machtigen om vanwege de Algemene Directie Statistiek Statistics Belgium, hierna ADSSB genoemd, mededeling te bekomen van gecodeerde studiegegevens betreffende verkeersongevallen op de openbare weg met doden en gewonden voor de periode 2014-2018 voor het grondgebied Vlaanderen, in functie van een statistisch en beleidsondersteunend onderzoek met als thema verkeersveiligheid. 2. De aanvraag strekt er tevens toe het ingevolge die mededeling af te sluiten vertrouwelijkheidscontract tussen ADSSB en de Onderzoeker goed te keuren. II. VOORAFGAANDE OPMERKING 3. Er werd gevraagd aan de Onderzoeker zijn aanvraag, die initiële slechts sloeg op de verwerking van ongevallendata 2014, te herwerken. Immers, de Onderzoeker vroeg (en kreeg) eerder al machtigingen met hetzelfde studiedoel voor de vroegere reeksen 1 en naar alle waarschijnlijkheid zal de Onderzoeker ook nog latere datareeksen willen opvragen, gezien de studie een structurele opdracht van de Onderzoeker betreft. 4. Er werd op gewezen dat het Comité zich inmiddels akkoord heeft verklaard dat een Onderzoeker toekomstige gegevens (die nu nog niet beschikbaar zijn bij ADSSB) kan machtigen als die vraag enigszins begrensd is in de tijd (bv. 5 jaar). 1 STAT nr. 04/2008 van 19 maart 2008, STAT nr. 20/2008 van 24 september 2008, STAT nr. 23/2009 van 23 september 2009, STAT nr. 15/2011 van 25 mei 2011, STAT nr. 37/2011 van 30 november 2011, STAT nr. 25/2012 van 3 oktober 2012, STAT nr. 19/2013 van 17 juli 2013 en STAT nr. 19/2014 van 16 september 2014.
Beraadslaging STAT 02 /2016-3/11 5. In de herwerkte aanvraag vraagt de Onderzoeker derhalve een machtiging die slaat op ongevallendata 2014-2018. 6. Het Comité gaat akkoord met deze herwerkte aanvraag: - onder de opschortende voorwaarde van effectieve beschikbaarheid van de gegevens bij ADSSB; - voor zover de taken van zowel Onderzoeker als dataleverancier ondertussen niet wijzigen. III. ONDERZOEK VAN DE AANVRAAG A. TOEPASSELIJKE WETGEVING A.1. Wet openbare statistiek 7. Op grond van de artikelen 15 en 15bis van de wet openbare statistiek is ADSSB bevoegd, na toestemming van het Statistisch Toezichtscomité en mits een vertrouwelijkheidscontract goedgekeurd is door datzelfde Comité, gecodeerde studiegegevens te leveren aan de in de wet openbare statistiek vermelde bestemmelingen onder de in de wet openbare statistiek gestelde voorwaarden. A.2. WVP en koninklijk besluit van 13 februari 2001 8. Op grond van artikel 1, 1 van de WVP en artikel 1, 3 van het koninklijk besluit van 13 februari 2001 zijn gecodeerde studiegegevens betreffende geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke personen persoonsgegevens, waarvan de verwerking slechts mag gebeuren onder de in de WVP en het koninklijk besluit van 13 februari 2001 gestelde voorwaarden. B. RECHTSBASIS 9. De Onderzoeker is één van de in de wet openbare statistiek opgesomde bestemmelingen van gegevens, meer bepaald één in de zin van artikel 15, eerste lid, 2 van de wet openbare statistiek. 10. De Onderzoeker komt derhalve principieel in aanmerking om gemachtigd te worden de gevraagde gegevens te ontvangen.
Beraadslaging STAT 02 /2016-4/11 C. FINALITEIT 11. Persoonsgegevens dienen voor welbepaalde, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigde doeleinden te worden verkregen (artikel 4, 1, 2 WVP). 12. De gegevens worden gevraagd met het oog op een analyse van de verkeersongevallen met lichamelijk letsel teneinde de verkeersveiligheid te verbeteren aan de hand van sensibiliseringscampagnes, informatieverstrekking, adviezen en aanbevelingen voor de beleidsmakers en betrokken professionelen (parlementairen, administraties). De aanvrager heeft als doelstelling om het aantal ongevallen met dodelijke afloop op Vlaamse wegen systematisch terug te dringen. Hiervoor heeft zij nood aan accurate en actuele ongevallengegevens, die een onmisbare hoeksteen vormen van een effectief verkeersveiligheidsbeleid. Deze ongevallengegevens worden bijvoorbeeld gebruikt om de gevaarlijke punten en wegsegmenten op de Vlaamse wegen te bepalen en om vervolgens remediërend te kunnen optreden, met bijvoorbeeld aanpassingen aan de infrastructuur. 13. Deze doeleinden beantwoorden aan de voormelde vereisten van de WVP. 14. Op grond van artikel 15 van de wet openbare statistiek dienen de gecodeerde persoonsgegevens te worden verkregen voor statistische of wetenschappelijke doeleinden. 15. De beheerinstelling stelt dat het principe van finaliteit wordt geëerbiedigd. Het Comité sluit zich hierbij aan. D. GEGEVENS 16. De gevraagde gegevens hebben betrekking op gecodeerde studiegegevens betreffende verkeersongevallen op de openbare weg met doden en gewonden voor de periode 2014-2018 voor het grondgebied Vlaanderen. 17. De volledige set ongevalsgegevens wordt gevraagd: - gegevens betreffende plaats van het ongeval (juist adres, ongeval op een kruispunt of niet, agglomeratie, ); - aard van het ongeval, lichtsterkte, weersomstandigheden, staat van de weg, lokale kenmerken, positie en beweging van de gebruikers, factoren verbonden aan het ongeval, positie en beweging van de voetganger en fietser, diversen, informatie betreffende gevaarlijke voertuigen;
Beraadslaging STAT 02 /2016-5/11 - algemene informatie betreffende de betrokken personen (leeftijd, geslacht, plaats in het voertuig, gevolg, alcohol, staat, type gebruiker, doch niet de identiteit van de personen). 18. Bijgevolg worden alle door ADSSB over de verkeersongevallen verzamelde gegevens gevraagd met uitzondering van de nummers van de processen-verbaal, de nummerplaten en de identificatiegegevens van de betrokkenen. 19. Volgens het technisch en juridisch advies varieert de beschikbaarheid van de gevraagde gegevens: -voor 2014 zijn de gegevens al beschikbaar. Ze zijn gepubliceerd op de website van de ADSSB sinds december 2015 en kunnen bijgevolg onmiddellijk worden geleverd door ADSSB. -voor de gegevens van 2015-2018 is er nog niets beschikbaar. ADSSB zou de gegevens van 2015 in maart of april 2016 van de federale politie moeten ontvangen. De validatie en de publicatie van deze gegevens zullen pas eind 2016 gebeuren. Voor de gegevens 2016-2018 zou er een extra jaar aan elk onderzoeksjaar moeten worden toegevoegd (bv. gegevens 2016: validering en publicatie eind 2017). Een redelijke levertermijn zou daarbij zijn: twee weken na de publicatie op de website van de ADSSB. 20. Het Comité wijst de Onderzoeker op het voorbehoud van randnummer 6. E. PROPORTIONALITEIT E.1. Ten overstaan van de noodzaak tot het verkrijgen van gecodeerde gegevens 21. De Onderzoeker mag de gecodeerde persoonsgegevens enkel ontvangen indien een verwerking van anonieme gegevens niet de mogelijkheid zou bieden de statistische of wetenschappelijke doeleinden die hij beoogt te verwezenlijken (artikel 4 WVP). 22. De studie en analyse die hier wordt beoogd kan het informatieverlies van een eventuele anonimisering door ADSSB (bv. door opname van de gevraagde gegevens in totaliserende tabellen) niet aan. Enkel het gebruik van niet-geaggregeerde gegevens laat ter zake een zeer gedetailleerde analyse toe en het Comité erkent bijgevolg de behoefte aan de gevraagde gecodeerde persoonsgegevens voor de beoogde onderzoeksdoelstellingen. Een mededeling van louter anonieme informatie kan hier niet volstaan. 23. De doeleinden rechtvaardigen dus de verwerking van gecodeerde persoonsgegevens.
Beraadslaging STAT 02 /2016-6/11 E.2. Ten overstaan van de hoeveelheid aan gegevens 24. In de aanvraag wordt het bewijs van proportionaliteit niet geleverd per gegeven of categorie van gegevens, maar in functie van het geheel van de gevraagde gegevens. Er wordt in de aanvraag globaal uiteengezet waarom de mededeling van de gevraagde gegevens een wezenlijk deel uitmaakt van de nagestreefde doelstellingen. 25. Volgens ADSSB lijken de gevraagde gegevens absoluut adequaat, relevant en evenredig voor het geplande onderzoek en de analyses in het Vlaams Gewest. ADSSB benadrukt wel dat pv-nummers, de rijksregisternummers en de nummerplaten niet zullen worden meegedeeld. 26. Het Comité begrijpt dat het ondersteunen van een degelijk verkeersveiligheidsbeleid staat of valt met het kunnen beschikken en verwerken van een uitgebreide waaier aan ongevalsgegevens en het tevens noodzakelijk is over gegevens te beschikken die over een langere periode kunnen worden bewaard (cf. infra). 27. Enkel de gegevens met betrekking tot ongevallen die zich in de periode 2014-2018 voordeden op het grondgebied van het Vlaams Gewest, worden opgevraagd, nu de bevoegdheid van de Onderzoeker is beperkt tot dit grondgebied. 28. Het Comité stelt vast dat de identiteit van de bij die ongevallen betrokken personen niet wordt gevraagd, evenmin als de nummers van de processen-verbaal en de nummerplaten, hetgeen aldus de identificatiegraad van de gegevens beperkt. 29. Het Comité vraagt dat de gegevens die reeds werden bekomen op basis van eerdere beraadslagingen (en waarvan de bewaring en verwerking actueel nog steeds loopt) en de gegevens die thans worden gevraagd, enkel kunnen worden gehanteerd als vergelijkingspunt en dus niet mogen worden gekoppeld. 30. Het Comité besluit dat, rekening houdend met de net aangehaalde restricties, de dataset die voor het onderzoek zal meegedeeld worden, relevant en derhalve toereikend, ter zake dienend en niet overmatig is in de zin van artikel 4, 1, 3 van de WVP. E.3. Ten opzichte van de bewaartermijn van de gegevens 31. Persoonsgegevens mogen niet langer worden bewaard dan voor de verwezenlijking van de doeleinden waarvoor zij worden verkregen of verder worden verwerkt, noodzakelijk is (artikel 4, 1, 5 van de WVP).
Beraadslaging STAT 02 /2016-7/11 32. De voorziene maximale bewaringstermijn van de gegevens bedraagt 15 jaar en wordt grondig gemotiveerd door de Onderzoeker. Het permanent kunnen beschikken over een ongevallendataset over de meest recente 15 jaren is volgens de Onderzoeker wenselijk om steeds de nodige data voor de benodigde studies en analyses te kunnen leveren. Volgens de beheersinstelling is die termijn aanvaardbaar. Het Comité sluit zich hierbij aan. 33. Na deze bewaartermijn moeten de gegevens en back-ups door de Onderzoeker volledig vernietigd worden. Het is niet toegestaan de gecodeerde studiegegevens voor dezelfde doeleinden langer te blijven gebruiken, behoudens toegekende verlenging. Mochten de doeleinden reeds vóór het vervallen van die termijn zijn bereikt, dienen de gegevens en back-ups nog voor afloop van deze termijn door de Onderzoeker te worden vernietigd, met name meteen nadat de doeleinden zijn verwezenlijkt. F. BEVEILIGING F.1. Consulent inzake informatiebeveiliging 34. Uit de door de Onderzoeker meegedeelde stukken blijkt dat hij over een consulent inzake informatiebeveiliging beschikt, wiens identiteit tevens werd meegedeeld 2. F.2. Informatiebeveiligingsbeleid 35. Uit de door de Onderzoeker meegedeelde stukken blijkt dat hij over een informatiebeveiligingsbeleid beschikt. 36. Uit de conformiteitsverklaring inzake het informatiebeveiligingssysteem die de Onderzoeker overmaakte, kan opgemaakt worden dat op alle vragen inzake beveiliging (m.b.t. maatregelen die door de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer in het algemeen worden aanbevolen bij de verwerking van persoonsgegevens) positief wordt geantwoord. 37. Volgens de ADSSB verantwoordt dit een positief advies, voor zover het Comité kan bevestigen dat het profiel van de veiligheidsadviseur reeds werd goedgekeurd door een toezichthoudende autoriteit, wat het geval is (zie voetnoot in randnummer 34). 2 In beraadslaging RR nr. 79/2014 van 29 oktober 2014 werd de betrokkene reeds geschikt bevonden als consulent inzake informatiebeveiliging.
Beraadslaging STAT 02 /2016-8/11 38. De Onderzoeker maakt tevens melding van een onderaanneming door HB-Plus. Het Comité herinnert eraan dat een verwerkingsopdracht als bedoeld in artikel 1,, 5 van de WVP, conform artikel 16 van de WVP een verwerkingsovereenkomst vereist tussen de Onderzoeker en de verwerker. F.3. Verantwoordelijke natuurlijke persoon 39. De identiteit van de verantwoordelijke natuurlijke persoon werd meegedeeld. Deze persoon is persoonlijk verantwoordelijk voor het naleven van alle verplichtingen m.b.t. de uitvoering van de wet openbare statistiek, de WVP, hun uitvoeringsbesluiten, elke andere wettelijke of reglementaire bepaling tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, de bepalingen van de onderhavige beslissing van het Comité, en de bepalingen van het vertrouwelijkheidscontract. 40. Deze persoon zal daadwerkelijk toezicht uitoefenen op de rechtmatige aanwending van de verstrekte gegevens. 41. De maatregelen waarvan sprake in F. 1. t.e.m. F.3., die de bescherming en de veiligheid van de verstrekte studiegegevens moeten verzekeren, zoals vereist door artikel 16 WVP en artikel 15bis wet openbare statistiek, zijn doeltreffend, indien ze strikt worden gecontroleerd en (op)gevolgd in de praktijk. F.4. Scheiding van andere verwerkingen 42. De Onderzoeker dient onderhavige gegevensverwerking voor de bedoelde doeleinden gescheiden te houden van de andere verwerkingen van persoonsgegevens waarvoor hij eventueel verantwoordelijk is. F.5. Verbod op decodering 43. De Onderzoeker dient er zich contractueel toe te verbinden alle mogelijke middelen te zullen inzetten om te vermijden dat de identiteit van de personen op wie de meegedeelde persoonsgegevens betrekking hebben, zou worden achterhaald. F.6. Koppelverbod 44. De Onderzoeker mag geen pogingen ondernemen om de bekomen persoonsgegevens te koppelen aan persoonsgegevens die reeds met toepassing van andere machtigingen aan hem werden overgemaakt.
Beraadslaging STAT 02 /2016-9/11 F.7. Vertrouwelijkheid 45. De Onderzoeker verbindt er zich toe de vertrouwelijkheid van de studiegegevens in acht te nemen en ervoor te zorgen dat de studiegegevens uitsluitend gebruikt worden door leden van zijn eigen personeel (of die van zijn onderaannemer, zie punt 38) met het oog op de uitvoering van het bedoelde onderzoek. G. ANDERE GEBRUIKSVOORWAARDEN G.1. Verspreiding resultaten 46. De aanvraag vermeldt dienaangaande dat de detailgegevens niet worden verspreid en dat men enkel tracht globale oorzaken te detecteren en op basis hiervan in te grijpen. 47. De Onderzoeker moet er inderdaad voor zorgen dat, na analyse en gebruik van de gegevens, de gepubliceerde resultaten anoniem en globaal blijven, zodat de individuele gegevens er niet rechtstreeks of onrechtstreeks uit geïdentificeerd kunnen worden. De resultaten mogen dus enkel onder globale en naamloze vorm worden verspreid. 48. Tenminste vijftien dagen vóór de verspreiding moet de Onderzoeker de voorgenomen publicatie overigens aan ADSSB ter inzage voorleggen. G.2. Controle 49. De Onderzoeker stemt er uitdrukkelijk mee in dat vertegenwoordigers van het Comité, te allen tijde zonder voorafgaande ingebrekestelling toegang krijgen tot de lokalen en tot de informaticainfrastructuur waar de verstrekte gegevens worden bewaard, om na te gaan of de bepalingen van de beslissing van het Comité, de bepalingen van de wet openbare statistiek en haar uitvoeringsbesluiten, alsook de bepalingen van het vertrouwelijkheidscontract worden uitgevoerd. 50. Op eenvoudig verzoek kan het Comité toegang krijgen tot andere lokalen en ICT-systemen om te controleren of er geen inbreuk gepleegd wordt op de bepalingen van de beslissing van het Comité, de bepalingen van de wet openbare statistiek en haar uitvoeringsbesluiten en de bepalingen van het vertrouwelijkheidscontract. H. HET VERTROUWELIJKHEIDSCONTRACT 51. De studiegegevens worden medegedeeld aan de Onderzoeker krachtens een vertrouwelijkheidscontract tussen ADSSB en de Onderzoeker.
Beraadslaging STAT 02 /2016-10/11 52. Het vertrouwelijkheidscontract, dat als bijlage werd gevoegd bij de aanvraag tot mededeling van de gegevens, legt de voorwaarden vast waaronder de gegevens door ADSSB doorgegeven en door de Onderzoeker gebruikt mogen worden. 53. Het vertrouwelijkheidscontract bevat minstens de wettelijk verplichte vermeldingen als bepaald in artikel 15bis wet openbare statistiek, waaronder de duur van het vertrouwelijkheidscontract, dat, in de ogen van het Comité, wordt gesloten voor een duur van 15 jaar. Dit laatste betekent geenszins dat na afloop van deze contractuele termijn, de vertrouwelijkheid van de gegevens zelf mag worden doorbroken. Die laatste moet dus onbeperkt in de tijd worden gerespecteerd. 54. De contractuele bepalingen die te maken hebben met privacy en vertrouwelijkheid die in het vertrouwelijkheidscontract staan, zijn opgenomen in onderhavige beslissing van het Comité, waardoor personen vreemd aan het vertrouwelijkheidscontract zich ook kunnen wenden tot het Comité, die aldus de naleving van de voorwaarden waaronder de gegevens door de Onderzoeker gebruikt mogen worden kan controleren. IV. ALGEMEEN BESLUIT 55. De Onderzoeker dient bij de verwerking van de verkregen persoonsgegevens rekening te houden met de WVP, de wet openbare statistiek, hun uitvoeringsbesluiten en elke andere wettelijke of reglementaire bepaling tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, de bepalingen van de onderhavige beslissing van het Comité, en de bepalingen van het vertrouwelijkheidscontract tussen ADSSB en de Onderzoeker. V. SPECIFIEK BESLUIT 56. Het Comité is van oordeel dat: - de Onderzoeker over een rechtsgrond beschikt om de verzochte gecodeerde studiegegevens op te vragen; - de mededeling door ADSSB van de gevraagde gecodeerde studiegegevens aan Onderzoeker, gelet op de beperkingen waarvan sprake in punten 27 t.e.m. 29, toegelaten is met het oog op de beoogde doeleinden; - de bewaarduur van de gegevens en dus de duur van het vertrouwelijkheidscontract beperkt is tot 15 jaar, na afloop waarvan de vertrouwelijkheid van de gegevens zelf onbeperkt in de tijd moet worden gerespecteerd door de Onderzoeker;
Beraadslaging STAT 02 /2016-11/11 - de gegevens die reeds werden bekomen op basis van eerdere beraadslagingen (en waarvan de verwerking actueel nog steeds loopt) en de gegevens die thans worden opgevraagd enkel kunnen worden gehanteerd als vergelijkingspunt; - deze gegevens leverbaar zijn onder het voorbehoud in randnummers 6, 19 en 20. OM DEZE REDENEN, Het Comité, 1 machtigt ADSSB om de hoger vermelde persoonsgegevens mee te delen aan het Vlaams Ministerie van Mobiliteit en Openbare Werken; 2 beslist dat deze machtiging geldt voor zover en voor zolang de voorwaarden in deze beraadslaging zijn vervuld; 3 keurt het vertrouwelijkheidscontract dat er bij hoort onder de hoger vermelde voorwaarden goed. De Wnd. Administrateur De Voorzitter, (get.) An Machtens (get.) Gert Vermeulen