Casus 51 Osbornezijde Schaduwoverlast Behandeldatum: 23 november 2017 Verzoekers Gesproken in commissie vergadering Locatiebezoek Buiten Advies vastgesteld 25 januari 2018 Advies aangepast 1 maart 2018 De externe adviescommissie bomen (hierna te noemen: de commissie) heeft als taak om het college van burgemeester en wethouders vanuit het oogpunt van een belangenafweging te adviseren of er sprake is van (overmatige) overlast van bomen in de vorm van schaduw, een beperking van de lichttoetreding en/of een beperking van (uit)zicht. Daarnaast kan de commissie ook beheertechnische adviezen geven over het duurzaam in stand houden van bomen. De commissie weegt in haar adviezen verschillende belangen af. Het gaat hierbij om beheertechnische belangen, stedenbouwkundige belangen, landschapskundige belangen en belangen omtrent de leefbaarheid. Zij kan in haar advisering gemotiveerd afwijken van het bestaande bomenbeleid over de aanleiding tot het kappen van bomen en overlast. De commissie behandelt complexe verzoeken van bewoners. Een vereiste van een complex verzoek is dat het is gebaseerd op schaduwoverlast, een beperking van lichttoetreding en/of een belemmering van het (uit)zicht dat door één of meerdere bomen wordt veroorzaakt. Een interne commissie van de gemeente Zoetermeer beoordeelt of een verzoek wordt doorverwezen naar de commissie. Een verzoek dat is gebaseerd op een van de bovengenoemde vormen van overlast, kan door de interne commissie ter doorverwijzing worden afgewezen indien zij daartoe redenen ziet. De commissie is een onafhankelijk adviesorgaan bestaande uit drie externe leden die door een ambtelijke secretaris van de gemeente Zoetermeer worden ondersteund. De commissieleden zijn: Henk Schuitemaker, landschapsarchitect bij VLUGP Jaap Smit, senior adviseur bomen en dendroloog bij Cobra Adviseurs Heleen Steens-Stam, gebiedsadviseur sociaal bij de gemeente Alphen aan den Rijn 1. Situatiebeschrijving en het probleem 1 De commissieleden hebben de situatie buiten bekeken op 23 november 2017. Het verzoek gaat over het verwijderen van één els (Alnus x spaethii Spaeth ) aan de Osbornezijde. De verzoeker woont er sinds 2008. Volgens verzoeker veroorzaakt de boom schaduwoverlast. Hij heeft tot 11:00 uur in de ochtend geen zon. De boom staat dicht op de woning nr. 16 aan de Osbornezijde. De bewoners van deze woning ervaren tevens schaduwoverlast. Dit ervaren zij vermoedelijk in sterkere mate dan de verzoeker. Deze bewoners wonen langer aan de Osbornezijde dan verzoeker. Naast schaduwoverlast veroorzaakt de boom wortelopdruk. Dit komt tot uiting in de tuin van nr. 16. Volgens verzoeker hebben zij daar schade aan hun vijver en schutting. Voorts geeft verzoeker aan dat de boom overlast veroorzaakt in de vorm van bladval. Dit leidt tot verstoppingen van de put. Daarnaast ervaart men overlast door vallende takken. Volgens verzoeker heeft de buurman hier vooral last van, omdat de takken op zijn auto vallen. 2. Het verzoek (vanuit het perspectief van de verzoekers) 2.1 Wat is het verzoek en welke oplossing zien verzoekers zelf? Verzoeker ziet graag dat de boom wordt verwijderd. 3. Achterban (grootte, overleg, handtekeningen e.d.) De verzoeker heeft handtekeningen van een aantal bewoners van de Osbornezijde, Rostandzijde en Shakespearezijde ingezameld. Deze bewoners ondersteunen het verzoek. Externe Adviescommissie Bomen Kirsten Hoogendoorn 14 december 2017
Hieronder vallen ook de bewoners die met hun woning direct grenzen aan de plaats waar de boom staat. 4. Belangen en belangenafweging 4.1 Belangen 4.1.1 Beheer De els heeft een leeftijd van circa 35 jaar en heeft een normale conditie. Bij gelijkblijvende omstandigheden zal de boom zowel in de hoogte als in de breedte groter worden. De boom heeft het een toekomstverwachting bij gelijkblijvende omstandigheden van meer dan15 jaar. De boom heeft normaal onderhoud ondergaan en vertoont geen gebreken. Maatschappelijke gewenste snoei in de vorm van kandelaberen (het afzagen van dikke takken) is geen optie. Na het kandelaberen van de boom zal waterlot ontstaan. Het waterlot heeft een slechte verbinding met het bestaande hout, waardoor het waterlot na een aantal jaren kan uitbreken. De boom moeten daarom na enkele jaren weer worden gesnoeid om de boom veilig te houden. Het afzagen van dikke takken leidt bovendien op termijn tot inrottende snoeiwonden. Maatschappelijk gewenste snoei is derhalve geen duurzame oplossing. 4.1.2 Stedenbouw De Osbornezijde is een straat gelegen in de wijk De Leyens. De boom maakt geen onderdeel uit van een belangrijke groenstructuur in de wijk. Echter speelt deze wel een belangrijke rol in de groenbeleving van de omliggende straten. De boom bevindt zich namelijk in een stenige omgeving. Er staan weinig straatbomen in de omgeving waardoor de betreffende boom erg opvalt. Ook staat de boom, ruimtelijk gezien, op een bijzondere plek. De boom staat namelijk op een kruising van drie verschillende straten en is derhalve voor veel bewoners een groen uitzicht. Aan de overkant van de straat, naast Rostandzijde nr. 2 staat ook een nog jonge boom, een Japanse kers. Deze heeft op dit moment en ook in de toekomst een geringe kroonomvang. De kers zou, in het geval van kap van de overlastboom, onvoldoende de rol in het creëren van een groene sfeer kunnen overnemen van de els. 2 4.1.3 Leefbaarheid Met betrekking tot de schaduwoverlast, concludeert de commissie het volgende. De verzoeker woont redelijk ver van de boom af. Op basis van de schaduwanalyse is er derhalve geconstateerd dat er, ten aanzien van zijn woning, geen sprake is van overmatige schaduwoverlast (zie onderstaande tabel 1). De tabel laat namelijk zien dat er op slechts twee van de acht momenten voor meer dan 5 is. Tabel 1, Osbornezijde 14: Juni 10:00 uur Juni 13:00 uur Juni 15:00 uur Juni 17:00 uur Mrt/sept 10:00 uur Mrt/sept 13:00 uur Mrt/sept 15:00 uur Mrt/sept 17:00 uur 5 10
Tabel 1: Percentage schaduw in de achtertuin op verschillende tijdstippen. De schaduw is berekend op basis van zonnestanden en de boomhoogte uit Algemene Hoogtebestand Nederland. Mogelijke percentages: 0,25,50,75 en 100 procent. Aangezien verzoeker heeft aangegeven dat hij ook namens nr. 16 het verzoek heeft ingediend, is er tevens voor deze woning een schaduwanalyse gemaakt. Aan de hand van de ingezamelde handtekeningen is vastgesteld dat zij het verzoek ondersteunen. Uit de schaduwanalyse volgde onderstaande tabel (zie tabel 2). Op basis van de analyse heeft de commissie geconstateerd dat in dit geval sprake is van overmatige schaduwoverlast. De tabel laat namelijk zien dat er op zeven van de acht momenten voor 50% of meer schaduw is. Hiermee is overmatige schaduwoverlast aangetoond. Tabel 2, Osbornezijde 16: Juni 10:00 uur Juni 13:00 uur Juni 15:00 uur Juni 17:00 uur Mrt/sept 10:00 uur Mrt/sept 13:00 uur Mrt/sept 15:00 uur Mrt/sept 17:00 uur 10 75% schaduw 5 25% schaduw 10 75% schaduw 5 5 Tabel 1: Percentage schaduw in de achtertuin op verschillende tijdstippen. De schaduw is berekend op basis van zonnestanden en de boomhoogte uit Algemene Hoogtebestand Nederland. Mogelijke percentages: 0,25,50,75 en 100 procent. 4.2 Belangenafweging Wortelopdruk erkent de gemeente niet als overlast waarvoor een boom mag worden gekapt, tenzij de veiligheid in het geding is. In dit geval is niet gebleken dat dit in het geding is. De boom speelt daarnaast een belangrijke rol in de groenbeleving van de omliggende straten. Ook staat de boom, ruimtelijk gezien, op een bijzondere plek. Het staat namelijk op een kruising van drie verschillende straten en is derhalve voor veel bewoners een groen uitzicht. Het behouden van groen op deze plaats wordt derhalve belangrijk geacht. 3 Aan de hand van schaduwdiagrammen heeft de commissie geconstateerd dat de verzoeker geen overmatige schaduwoverlast heeft. Hij woont ver van de boom af. Ten aanzien van de woning, gelegen aan Osbornezijde nr. 16, is daartegen overmatige schaduwoverlast aangetoond. Deze woning grenst direct aan de plaats waar de boom staat. Overmatige schaduwoverlast kan worden aangetoond indien op vier of meer van de acht momenten voor 50% of meer schaduw is. In dit geval is er op zeven van de acht momenten voor 50% of meer schaduw. Dit betekent dat er sprake is van overmatige schaduwoverlast. De bewoners van nr. 16 zijn niet de verzoekers, maar het verzoek is (mede) namens hun ingediend. Aan de hand van de ingezamelde handtekeningen en opmerkingen is gebleken dat zij het verzoek daadwerkelijk ondersteunen. Verzoeker heeft voorts meerdere handtekeningen ingezameld. Hiermee heeft hij voldoende draagvlak gecreëerd. Bomen mogen niet worden aangeplant op een afstand binnen 2,5 meter van kabels en leidingen. In de groeiplaats van deze boom bevindt zich een kabel van KPN binnen 2,5 meter (zie bijlage 2 behorende bij dit advies). Het is hierdoor niet mogelijk om deze boom te vervangen voor een andere boom. Voorts zal de boom blijven groeien. Het enkel weghalen van takken zal ook niet voldoende oplossing bieden.
5. Advies Gelet op het vorenstaande adviseert de commissie de boom te verwijderen en te vervangen voor een grote solitairstruik, bijvoorbeeld een Heptacodium of een Syringa reticulata. Aldus uitgebracht door de leden van de commissie en ondertekend op 25 januari 2018. lid, lid, lid, H. Schuitemaker J. Smit H. Steens-Stam Bijlage 1: Locatieaanduiding els (aangewezen d.m.v. een rode cirkel). 4
Bijlage 2: Aanwezigheid kabel KPN ter hoogte van de Osbornezijde 16. 5