Gemeente van Christus, gasten, Ik begin met een vraag. Wie weet er wat amen betekent? En in welke taal? Amen is een Hebreeuws woord. En als je niet weet wat het betekent, weet je het na afloop van de preek. Nog een vraag: hoe vaak zeggen we in de kerk eigenlijk amen? - bij de zegen, aan het begin van de dienst - aan het eind van de dienst - na de preek - na het gebed (meestal 2 keer) In ieder geval 5 keer dus. Dat woordje amen is dus eigenlijk best heel belangrijk. In de preek ga ik uitleggen waarom. Elke zondag gaan we naar de kerk om minstens 5 keer per kerkdienst samen amen te zeggen. Die twee dingen hebben dus alles met elkaar te maken: naar de kerk gaan om samen amen te zeggen. waarom naar de kerk gaan? Wie vindt het leuk om naar de kerk te gaan? Of anders gezegd: waarom gaan we eigenlijk naar de kerk? Waarom ga ja? Je had terwijl je hier zit namelijk ook een hoop andere dingen kunnen doen. Bijvoorbeeld uitslapen. Of naar het strand. Bedenk het maar. Trouwens, heel veel mensen doen dat ook. Iets anders. Sommige van deze mensen gingen vroeger wél naar de kerk, en als je ze nu zou vragen waarom nu niet meer zouden ze wellicht zeggen dat een kerkdienst ze niks meer zegt. Saai, misschien. En, hier in de kerk zitten ook wel mensen die het soms saai vinden. Denk ik. Maar toch hebben jullie ervoor gekozen om naar de kerk te gaan!
Dan weet je vast ook wel wat de bedoeling van een kerkdienst is? Een goede vraag. Elke zondag belegd de kerkenraad twee kerkdiensten. Ook wel erediensten genoemd. Op sommige feestdagen nog extra diensten. Waarom eigenlijk? De bedoeling van elke kerkdienst is: God aanbidden en belijden dat God in ons midden is. Dat schrijft Paulus in 1 Kor. 14 vers 25. Paulus schrijft daar: als het gaat zoals het zou moeten gaan in een kerkdienst, dan zal een ongelovige buitenstaander die de dienst bezoekt diep geraakt worden (er staat: de geheimen/kriptos: cryptogram van zijn/haar hart zullen openbaar worden), hij zal op zijn gezicht vallen, God aanbidden en erkennen: ja, echt waar: God is hier! Hoe dat verder zit, daar kom ik straks nog op terug. Maar eerst dus dit: elke kerkdienst gaat het om God. Dat betekent dat we niet in de eerste plaats naar de kerk komen om: - iets nieuws te horen, of om: - een bepaald gevoel te hebben het gaat om God! Christenen gaan naar de kerk om samen God te aanbidden. Het gaat om God! Daar draait elke kerkdienst om. Ook als de preek minder goed is gelukt of je zelfs totaal niet aanspreekt. Ook als de organist een slechte dag heeft. Of jij zelf. je bent er met je gedachten niet bij. Misschien denk je: ik kan maar beter niet gaan, aan mij hebben ze toch niks. Maar toch gaat het daar niet om. Je gaat naar de kerk om samen God te aanbidden.
Het liefst natuurlijk als je er zelf ook helemaal bij bent. En het liefst ook met mooie muziek, en een mooie preek. Maar ook al zijn al die dingen er niet: het is een moment om God te aanbidden. Hem de eer te geven die Hem toekomt. Tijd met God en tijd voor God. Er zijn heel veel dingen die ervoor kunnen zorgen dat wij blokkeren. Daar is soms zelfs heel weinig voor nodig. Wat dat betreft zijn wij hele rare mensen. De één komt niet omdat er een orgel speelt. De ander blijft thuis vanwege andere muziek. De één mijdt kerkdiensten waarin die of die dominee voorgaat. Alsof het om die dingen gaat. Weg tijd die bedoeld is om God te aanbidden. Weg tijd om God de eer te geven die Hem toekomt. Want daar gaat het om: het gaat om God! Ga maar eens na. Hoe zou het zijn als je getrouwd bent en je stelt je vrouw de volgende vraag: zeg schat, is het nodig dat we elkaar soms zien? Is het eigenlijk wel nodig om samen tijd door te brengen? Wat een belachelijke vraag zou dat zijn! Zo is het ook met God. Het is nodig om Hem te ontmoeten. Regelmatig samen tijd met elkaar door te brengen. De kerkdiensten zorgen ervoor dat je, ik bedoel: dat we samen, in ieder geval elke week 1 of 2 keer samen zijn met God. Hem aanbidden. Hem eren. Vandaar: eredienst. Daar gaat 1 Kor. 14 over. Samen God ontmoeten. Even terzijde: het is een wonder, vinden jullie niet?, dat contact tussen God en ons mogelijk is. God vond en vindt dit zelf zo belangrijk dat Hij het zelf voor ons mogelijk maakte (en nog maakt) om Hem te ontmoeten. Via Jezus Christus. Hij is, oneerbiedig gezegd, het elektriciteitshuisje dat tussen God en ons in staat. Hij maakt het mogelijk. Hij is ook nodig. Zonder dat elektriciteitshuisje zouden we onder de directe hoogspanning van God staan.
elkaar meenemen Samen God ontmoeten. Daar gaat het dus om. Dat is de kern van wat Paulus aan de Korintiërs schrijft in hoofdstuk 14. Er staan ook wel andere dingen in dit hoofdstuk, die hiermee te maken hebben en waar ik in verder in deze preek niet op in kan gaan. Bijvoorbeeld vers 34, waar Paulus schrijft dat vrouwen in de samenkomsten van de kerk van Korinte moeten zwijgen. Sommige uitleggers zijn van mening dat dit geldt voor alle vrouwen in elke kerkdienst. Maar de meeste denken dat dit bijvoorbeeld gold voor het moment dat gemeenteleden vragen konden stellen in de dienst. Paulus schrijft: zo is het in alle gemeenten (het laatste deel van vers 33 hoort bij vers 34, zoals in andere vertalingen beter is aangegeven door een komma ipv een punt). Het betekent niet dat vrouwen nooit wat in te brengen hadden. Vrouwen mochten ook bidden en profeteren (hoofdstuk 11). Maar Paulus wil in de samenkomsten geen schandelijke vertoningen (vers 35): bijvoorbeeld situaties waarin mannen en vrouwen door elkaar heen praatten, of zelfs ruzie maakten. Daarom stelt Paulus de volgende regel (net als in 1 Tim. 2): dat in de kerkdienst een vrouw geen gezag heeft over een man. Hem niet onderwijst. Het gaat Paulus erom dat alles op gepaste wijze en in goede orde gebeurt (dat staat in vers 40). Maar goed, daar ging ik in deze preek dus niet op in. Samen God ontmoeten. Er zijn heel veel dingen die ervoor kunnen zorgen dat wij blokkeren waar de rolverdeling man-vrouw in de kerk er trouwens één van is! dat wil zeggen: die ervoor kunnen zorgen dat je de ontmoeting met God niet mee kunt maken, Toch het gaat om God. Dat we Hem samen de eer geven die Hem toekomt. Dat is de kern van elke kerkdienst.
Daar hoort ook een oproep bij. Laten we elkaar daarin dan ook meenemen! Dat schrijft Paulus ook in vers 12: in het streven naar gaven van de Geest moeten we gericht en bedacht zijn op de opbouw van de gemeente. De Korintiërs streefden vooral naar spectaculaire gaven van de Geest. Klanktaal was daar één van. De Korintiërs dachten in de klanktaal of tongentaal heel goed bezig te zijn. Denk nu niet: wij spreken niet in tongen dus hier heb ik geen boodschap aan. Het gaat erom dat de Korintiërs een eenzijdige nadruk legden op één van de gaven van de Geest. Dat kunnen wij net zo goed De Korintiërs dachten dat klanktaal een bewijs was van Gods aanwezigheid. Net zoals wij onze eigen eenzijdige maatstaven aanleggen om te bepalen of God wel of niet in ons midden is (invulling van liturgie, kerktaal) Maar Paulus geeft de Korintiërs een stevige waarschuwing. Die zit verstopt in vers 21 en 22. Lees maar mee. Er staat in de wet schrijft Paulus: Ik zal tot dit volk spreken door mensen die vreemde talen spreken, door de mond van vreemdelingen, en zelfs dan zullen ze niet naar mij luisteren zegt de Heer. Met andere woorden. Vreemde talen/tongentaal zijn/is waren in het OT juist een teken van Gods oordeel over ongelovigen in de kerk. God had al namelijk al voorspeld in het Oude Testament: ze zullen niet luisteren. Tegen ongeloof is niets opgewassen. Dan Paulus conclusie in vers 22: Klanktaal is dus een teken dat niet bestemd is voor gelovigen ma.w.: tongentaal is niet bedoeld als bevestiging van het geloof van mensen in de kerk. -- maar voor ongelovigen m.a.w.: tongentaal is juist een teken van Gods oordeel over ongelovige kerkmensen; Paulus schrijft verder: en profeteren is niet voor ongelovigen maar voor gelovigen. Dat wil zeggen: profetie is wel bedoeld voor gelovige mensen. Met andere woorden: wat mensen in de kerk verdeelt is niet: welke gave ze hebben gekregen. Maar: of ze geloven of niet.
De mensen in Korinte waren trots op hun gaven. Maar Paulus waarschuwt ze: het gaat om de vraag of je gelooft of niet Dat geldt ook voor ons. Het gaat om de vraag of je gelooft of niet! Oei. Zullen de kerkgangers van Korinte gedacht hebben. En, er is nog een reden waarom de gave van profetie volgens Paulus te verkiezen is boven de gave van klanktaal: vers 23 en 24. Als er buitenstaanders binnenkomen en iedereen spreekt in klanktaal dan zullen ze denken dat jullie gek zijn. Klanktaal is ok, schrijft Paulus, het is bidden en praten met je geest/gevoel. Maar praat nog liever in begrijpelijke taal. Want dan neem je elkaar mee. samen amen zeggen En dat geldt ook voor ons. Neem elkaar, en anderen mee in de ontmoeting met God. Op zondag in de kerk. Wees niet op jezelf gericht. Op wat jij nog mist. Of op wat jij graag wilt. Maar denk aan de liefde, hoofdstuk 13. Het is de verbindende schakel tussen de individuele gaven (hst. 12) en het samen opgebouwd worden in het geloof in God (hst. 14). Wees in de kerkdienst ook niet passief, zorg ervoor dat je geen toeschouwer bent. Maar wees deelnemer. Bidt mee. Zing mee. Zeg amen. Samen amen zeggen. Dat is de bedoeling. Want als we elkaar meenemen, dan kan iedereen amen zeggen. In dat kleine woordje amen zit de bedoeling van elke kerkdienst verstopt. Amen zeggen is iets dat je altijd samen doet. Paulus schrijft in vers 16: hoe zou dan iemand die net als een buitenstaander uw klanktaal niet verstaat, uw woorden met amen kunnen bevestigen? Hij begrijpt niet wat u zegt. Het gaat erom dat we op zondag in de kerk allemaal amen kunnen zeggen. Want het gaat om God.
Het kan zijn, dat je elke week naar de kerk komt en toch de kerkdiensten niet, of moeilijk mee kunt maken. Je zou het dan ook zo kunnen zeggen: je kunt moeilijk amen zeggen. Misschien zijn er blokkades in je eigen leven die de ontmoeting met God verhinderen. Praat erover met iemand die je goed kent. Met een ouderling, de dominee. Of met iemand van Bijbelstudie, uit de wijk. Waar het maar veilig is. Het kan ook zijn, dat er in onze kerkdiensten bepaalde dingen zijn, die het voor meerdere mensen moeilijk maken om God te ontmoeten. Dan moeten we daar ook over praten. Want het gaat om God. Dat duidelijk is: ja, God is hier. Dat we daar samen amen op kunnen zeggen. God wil dat wij, en dat is denk ik een belangrijk punt, Hem samen danken. Geloven is niet iets voor iemand alleen. Zo van, iedereen op zijn of haar eigen manier. Het is niet de bedoeling dat we naar de kerk gaan als individuen. Meepikken wat ons aanspreekt en dan in stilte weer weggaan. God haalt iedereen uit de cocon van zijn of haar privé religie. Het is de bedoeling dat we Hem samen eren, dienen, danken. Dan kan iedereen amen zeggen. amen is een bekend woord voor ons. We zeggen het vaak. Maar het is eigenlijk een Hebreeuws woord. Kijk maar eens mee in Nehemia 8 en psalm 72: Ezra prees de HEER, de grote God, en heel het volk antwoordde Amen, amen, en ze hieven hun handen op, knielden neer en bogen diep voor de HEER (Neh. 8:6). Geprezen zij zijn luisterrijke naam, voor eeuwig. Moge zijn luister heel de aarde vervullen. Amen, amen! (psalm 72 vers 19)
Amen betekent dus: ja, we zijn het er volledig mee eens! Waarmee eens? Dat God onze aanbidding waardig is. Dat wij zijn Naam belijden! Amen is voor ons een bekend woord. Maar de mensen in de kerk van Korinte moest nog amen leren zeggen. Letterlijk: zij spraken Grieks, en kenden het woord nog niet. Misschien moeten wij ook wel weer opnieuw amen leren zeggen. En dan vooral: samen amen. God weet hoe mensen zijn. Hij weet wie wij zijn. Hij kent ons. Hij weet wat voor problemen er kunnen komen als mensen bij elkaar komen. Ook in de gemeente. Daarom maakt Hij het voor ons al 4000 jaar makkelijk. Hij heeft zelf een woord bedacht dat alles samenvat en dat ons aan elkaar verbindt: amen. In sommige kerken hoor je regelmatig mensen fluisteren of zeggen: amen. Dat is mooi. Maar zeg het vooral ook samen. En het is ook een prachtig einde van de kerkdienst. Als we samen amen zingen. amen op de ontmoeting met God. En weet je wat het allermooiste is? Van dat woordje amen? het is ook de naam van iemand. Weet iemand van wie? Openbaringen 3 vers 14: Schrijf aan de engel van de gemeente in Laodicea: Dit zegt Amen, de trouwe en betrouwbare getuige, het begin van Gods schepping: [ ] amen is een van de namen van Jezus. Met andere woorden: Jezus is Gods amen voor ons. In Jezus kan je zien dat God voor ons kiest. Dat zijn beloften betrouwbaar zijn. Als wij amen zeggen, zeggen we tegen God: ja, we zijn het ermee eens. We kiezen voor U! Maar God zegt ook amen tegen ons: Ik kies voor jou, ik kies voor jullie. God zegt amen tegen ons door Jezus aan het kruis. En wij zeggen amen tegen God in Jezus naam. 2 Kor. 1 vers 20:
In hem worden alle beloften van God ingelost; en daarom is het ook door hem dat we amen zeggen, tot Gods eer. De preek kort samengevat: waarom ga je naar de kerk? Om samen amen te zeggen. Amen betekent: ja, we zijn het ermee eens! Waarmee eens? Dat God onze aanbidding waardig is. Laten we elkaar daarin meenemen. Laten we zo veel mogelijk blokkades opruimen. Zodat steeds meer mensen mogen merken: ja echt, dankzij Jezus Christus is God in ons midden! [amen zingen: LB 456]