Preek over HC zondag 27 (zondag 19 september 2010, Hoofddorp)

Transcriptie

1 Preek over HC zondag 27 (zondag 19 september 2010, Hoofddorp) Gemeente van Jezus Christus, gasten, luisteraars, Ik sprak laatst een vriend van mij. Hij is baptist en gelooft dus niet dat ook kinderen van gelovige ouders gedoopt moeten worden. Ik vroeg hem hij heeft inmiddels zelf ook een kind gekregen of hij dan niet geloofde dat zijn kind ook hoort bij God en dus ook bij de kerk. Hij keek me verbaasd aan en vroeg mij of ik soms niet wist dat Paulus schrijft dat zelfs kinderen van één gelovige ouder, in die ouder geheiligd en dus rein zijn (1 Kor. 7:14). Die tekst ken ik, maar voor mij is dat eerder een reden om de kinderen die ik van God gekregen heb dus wel te laten dopen, dan om dat niet te doen. Mijn vriend ziet kinderen dopen niet zo zitten. Maar hij heeft tegelijkertijd een escape: zijn kinderen horen er toch bij, omdat hij gelooft. Volgens Paulus. Als je praat met evangelische christenen, kan het je zo vergaan. Je krijgt zomaar het idee dat verschillen over de doop bijzaken zijn. Waar hebben we het over? Dat evangelisch of gereformeerd, of nog weer anders, puur en alleen een kwestie is van smaak. En dat die verschillen dus uitmaken van welke kerk je lid bent. Ik wil niet flauw doen, maar ik heb het idee dat we dan toch vragen uit de weglopen. Ik beweer niet dat er geen punten van overeenkomst zijn. Hele belangrijke zelfs. Niemand kan zeggen: Jezus is Heer dan door de Geest van God, schrijft Paulus ook. Maar ik geloof dat echte eenheid, echt contact vooral ontstaat door ook eerlijk te benoemen wat de verschillen zijn. Dan ben ik misschien een beetje eigenwijs. [dia 1] Op mijn weblog antwoordde ruim 72 % van de mensen in antwoord op de vraag wat belangrijker is in contacten met evangelische christenen: overeenkomsten of verschillen dat zij het liever over de overeenkomsten hebben. [dia 2 leeg scherm]

2 Vanmiddag wil ik graag twee dingen doen. Ik wil uitleggen wat er staat in zondag 27. En ingaan op de vraag: hoe zou je nu kunnen omgaan met deze verschillen in de praktijk. Iedereen heeft wel vrienden of familie met wie je je tegelijkertijd verbonden voelt en van mening verschilt. Eerst een stukje uitleg. Als je zondag 27, v/a 72 leest, dan ontdek je meteen dat de hele discussie van gereformeerde met evangelische (baptisten) christenen eenzijdig is. Daarmee bedoel ik: er is nog een ander standpunt over de doop dat erg speelde in de tijd waarin de catechismus werd geschreven en nu nog, maar dat wij denk ik niet meer zo in beeld hebben. En dat is de Rooms Katholieke opvatting over de doop. Misschien zeg je: die dopen toch ook kinderen. En iemand die Katholiek gedoopt is, dopen wij toch niet nog een keer? Dat is zeker waar. Een van de weinige punten waarop Rome en de kerken uit de Reformatie elkaar gevonden hebben is de wederzijdse erkenning van de doop. Mits die gebeurd is in de Naam van de drie-enige God en met water. Let wel: niet de leer over de doop is hetzelfde maar er is wel erkenning van de doop als eenmalige daad van God de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Die hoeft niet overgedaan te worden als je belijdend lid wordt van onze kerk en gedoopt bent in de Katholieke Kerk. [dia 3] Persoonlijk heb ik altijd erg veel aan het volgende schema als het gaat over verschillen die er zijn tussen kerken en christenen uit verschillende tradities. Aan de ene kant had je de Katholieke kerk, aan de andere kant radicale doperse groepen. Gereformeerden hebben zich vanaf het begin tegenover beide groepen moeten verantwoorden. Als het gaat over de doop, ging dat als volgt.

3 [dia 4] Katholieken zeggen: je hoort bij God door de kerk. En je wordt lid van de kerk door de doop. Dat gaat haast automatisch: het water spoelt de erfzonde weg. Dat is ergens heel krachtig: het sacrament van de doop wast schoon. Er gebeurt echt wat! Er zijn altijd mensen geweest die daarom geneigd waren het risico te nemen de doop uit te stellen, omdat dan meer zonden afgewassen zouden worden. De doop heeft wel te maken met geloof, maar dat hoeft niet (heel) persoonlijk. De kerk gelooft voor jou. [dia 5] Daar tegenover stonden en staan baptisten. Die zeiden: dat gaat ons veel te automatisch. Je moet persoonlijk geloven om bij God te horen. De kerk en het geloof van de kerk doen er in feite niet al te veel toe, het gaat erom dat iedereen voor zich, persoonlijk gelooft. Ook een statement met power: het persoonlijk doorleefde geloof wordt super-serieus genomen. Vroeger had je veel radicale baptisten die daaraan de consequente conclusie verbonden dat kinderen er niet bij horen. Je leest in de Dordtse Leerregels dat zij dus ook geen zekerheid hadden over het lot van hun vroeg gestorven kinderen. Vandaag de dag zijn er ook veel gematigde baptisten zgn. refo-baptisten die geloven wel dat hun kinderen erbij horen (op grond van wat Paulus zegt in 1 Kor. 7), maar die toch niet de vrijmoedigheid hebben om hun kinderen te laten dopen. Waarom is dat? Voor Katholieken is de doop geen teken, maar de afwassing van de zonden zelf. Voor Baptisten is de doop alleen maar een teken dat verwijst naar wat er op Golgotha gebeurde. Eigenlijk gaat het ook niet om de doop zelf, maar om het persoonlijk geloof dat zegt: ik geloof dat dat wat op Golgotha gebeurde, ook voor mij geldt. De doop is een teken bij persoonlijk geloof. [dia 6] Gereformeerden zijn tussen die twee uitersten altijd op zoek gegaan naar de Bijbelse inhoud van de doop. En ontdekten in hun verantwoording dat beide elementen belangrijk zijn. Tegenover katholieken zeggen gereformeerden: persoonlijk geloof doet er wel degelijk toe. Lid zijn van de kerk zonder te geloven, dat kan niet. Tegenover baptisten zeggen gereformeerden:

4 geloven zonder lid te zijn van de kerk, kan ook niet. Je wordt uit gelovige ouders geboren. Dat betekent wat, als je de Bijbel als geheel serieus neemt. Gods beloften gelden voor gelovigen én hun kinderen (Gen. 17:7; Hand. 2:39). Wat God belooft gaat vooraf aan wat ik geloof. God is zo genadig dat mijn leven als kind van gelovige ouders daarmee begint. De Dordtse Leerregels zeggen het nog sterker: Gods genade daar kán een mens uit zichzelf niet eens voor kiezen. Dat is een daad van God (verkiezing). Mijn vrije wil is beschadigd: ik kan wel tegen maar niet vóór kiezen. Dat betekent voor de doop: als ik zou moeten wachten totdat ik klaar ben voor Gods genade dan is wachten tevergeefs. God is genadig vanaf het begin. Maar ook: iemand die als kind gedoopt is, kan later wel tegen God kiezen. Dat gebeurt soms ook. Dat is geen bewijs dat de doop niks voorstelt, maar dat ons geloof tekort schiet. De doop is daarom voor gereformeerden zowel een teken als een zegel. HC zondag 27: een goddelijk pand. Het herinnert aan en verzekert van de afwassing van onze zonden door het bloed en de Geest van Jezus Christus. Voor alle partijen is de doop de inlijving in het lichaam van Christus. Het begin van een volwaardig lidmaatschap van de kerk. Niet als gast ofzo, maar als lid. Daarom gaat de discussie over de doop wel ergens over. Namelijk over de vraag: hoe wordt je lid van de kerk en hoe heb je deel aan het lichaam van Christus? Katholieken: door het water van de doop. Baptisten: door persoonlijk geloof. Gereformeerden: door het geloof in God, die zijn beloften geeft aan ouders én kinderen. [dia 7 leeg scherm] Iemand zei het laatst zo: vergelijk het geloof met een wedstrijd. Gelovigen aan de ene kant, hun tegenstanders aan de andere kant. Kinderen van de gelovigen staan vanaf het begin aan de kant van hun ouders. Zij zijn geen neutrale toeschouwers. Maar zij mogen zwaaien met de vlag van de club van hun ouders. Zij mogen het voetbalshirt vast aan. De Nederlandse Geloofsbelijdenis heeft het over de doop als het merk en veldteken. Dat is hetzelfde.

5 De catechismus zegt dat kinderen door de doop als teken van het verbond bij de christelijke kerk ingelijfd en van de kinderen van de ongelovigen onderscheiden moeten worden. Dat is weer hetzelfde. Genoeg uitgelegd. Op de balie vinden jullie straks een infoblad bij dit onderwerp waar nog veel meer bijbelteksten in verwerkt zijn. Nu verder en meer praktisch. Iedereen kent wel evangelische christenen. En je voelt vaak de verlegenheid om echt met elkaar in gesprek te komen. Het is vaak óf zand erover óf met de hakken in het zand. Ik geef een paar tips. Als je wilt, kan je meeschrijven als je het zo beter onthoudt. [dia 8.1] Begin met het benoemen van de overeenkomsten. Waar je en oprecht! blij mee bent. Dat je allebei de Bijbel volop serieus wilt nemen als Woord van God voor mensen van vandaag. Wees blij met de gave van geloof: niemand kan zeggen Jezus is Heer dan door de Heilige Geest; [dia 8.2] Wees eerlijk over de verschillen. Doe niet alsof alle verschillen een kwestie van smaak zijn. Sommige verschillen zijn dat natuurlijk wel, maar andere verschillen zeker niet; [dia 8.3] Betrek geen loopgraven door elkaar te beschieten met losse bijbelteksten, maar neem de Bijbel wel serieus. Een sterk punt van de gereformeerde omgang met de Bijbel is, dat wij de Bijbel serieus nemen als geheel. Bevraag jezelf en anderen op Bijbelse lijnen: wat komt eerst, Gods liefde voor jou of jouw liefde voor God? Hoe zit het met de verhouding OT- NT? Als je gelooft dat in het nieuwe verbond mensen uitsluitend lid worden van de kerk door persoonlijk geloof terwijl dat onder het oude verbond al begon door geboorte en besnijdenis dan heeft God iets veranderd in zijn toelatingsbeleid. Waar maak je dat uit op? [dia 8.4] Laat zien dat je als kind gedoopte gelovige, ook echt persoonlijk gelooft. Want, laten we eerlijk zijn: als God zo genadig is dat Hij met zijn beloften van vergeving van zonden en eeuwig leven al aan het begin van onze kleine leventje stond, dan zou dat ook verschil moeten maken als we

6 ouder zijn. of denk je dat de doop automatisch werkt? Als je maar gedoopt bent Dan ben je in de leer Rooms - katholiek geworden en bewijs je in de praktijk het gelijk van Baptisten. [dia 8.5] Een praktische tip die ik al eens gedaan heb. Maak werk van de viering van je doopdag en die van je kinderen. Net als Luther, die in tijden van twijfel en aanvechting keek naar de muur waarop hij had geschreven: ik ben gedoopt! Zo leer je jezelf en je kinderen de doop te gebruiken als herinnering aan de bevestiging van Gods beloften voor jou. Dat is veel sterker dan een zgn. overdoop. Want ook die is maar eenmalig. Als het goed is. Laat zien dat de doop die je eens ontvangen hebt, nooit zijn smaak verliest omdat het teken en zegel van Gods werk voor jou is!

7 Liturgie zondagmiddag 19 september (HC zondag 27, viering H.A.) Votum/groet Lb. 360:1 Formulier 4 Voor gebed: Lb. 360:2 Gebed GK 179b (apostolische geloofsbelijdenis) Aan tafel: opwekking en viering, afsluiten met Lb. 360:3 Dankzegging Genesis 17:7; Handelingen 2:37-40 HC zondag 27 Preek Gebed Collecten Ps. 134 Zegen