Technologie voor mensen met dementie Leefstijlmonitoring Johan van der Leeuw Vilans, Kenniscentrum Langdurende Zorg
Vijf fasen in het gemiddelde ziektebeeld Diagnosefase: antwoord op pluis, niet pluis duur: ½ tot 1 jaar; issues: taboe, onzekerheid, zoektocht Startfase thuis: ondersteuning en begeleiding duur: 2 tot 3 jaar; issues: sociale steun, preventie Zorgfase thuis: steeds intensievere verzorging duur: 1½ tot 2½ jaar; issues: veiligheid, mantelzorg, crises Thuis gaat niet meer: naar specifieke woonvorm duur: 2 tot 3 jaar; issues: 24uur, groepswonen, medisch Palliatieve fase duur: 3 tot 4 maanden; issues: aftakeling, rouwverwerking
Kostenbeloop zonder ketenzorg dementie huidige zorg 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5 5,5 6 6,5 7 7,5 halve jaren
Kostenbeloop met ketenzorg dementie
Domotica functies specifiek voor mensen met dementie Geheugenondersteuning voor mensen met nog milde dementie of geheugenproblemen gecombineerd met aanvullende functies Zorg op maat door leefstijlmonitoring -> vanaf het middenstadium Detectie van een noodsituatie zonder een knop te hoeven bedienen (passieve personenalarmering) -> (meestal) bij gevorderde dementie
Functies specifiek voor mensen met dementie Dwaaldetectie (melding bij het verlaten van de woning) -> gevorderde dementie Opsporen van dwalende mensen met dementie in de openbare ruimte
Meest relevant volgens Alzheimer Nederland Top 3: 1. Het monitoren in huis van gedrag en activiteiten op die aspecten waarvoor effectieve interventies beschikbaar zijn. Bijvoorbeeld het herkennen van verhoogd toiletgebruik ten gevolge van urineweginfectie, veranderingen in het dag/nachtritme en slaapstoornissen, preventie van vallen.
Leefstijlmonitoring Bij alleenwonende mensen met dementie (bij twee persoons huishoudens werkt het niet) Het door de mantelzorger en/of de casemanager dementie of de Eerst Verantwoordelijke Verpleegkundige kunnen volgen van het dagelijks leefpatroon. En geattendeerd worden op belangrijke afwijkingen in dit dagelijks leefpatroon. Functie: vroege waarschuwing op mogelijke crisissituaties
Effecten leefstijlmonitoring Uit evaluatieonderzoeken Hogeschool Zuyd en Technische Universiteit Twente: Verbetering van de kwaliteit van zorg door het sneller kunnen inspelen op de actuele situatie -> o.a. vroegsignalering van een crisissituatie Aangetoonde verminderde subjectieve stress bij de mantelzorger
Ambient Intelligent Technolgy Software (algoritmes) die signalen van sensoren verspreid door een woning interpreteert en analyseert Functioneert op een server elders, verbonden met de woning via internet En/of: deze software functioneert in een sensor zelf Overal plaatsbaar en verplaatsbare door draadloze technologie
Ambient? Staat voor omringende, niet zichtbare technologie Vanaf eind jaren 90 ontstaan in de VS; o.a. Quiet Care systeem Vanaf 2002 in Europa/Nederland Vanaf 2008 de Europese regeling Ambient Assisted Living, AAL Ontwikkeltijd: 10 jaar. Eerste rijpe systemen zijn op de markt en beperkt in gebruik
Functies Leefstijl of leefpatroonmonitoring Bewaking op acute noodsituaties via geavanceerde bewaking - Zonder op enig moment op een knop te hoeven drukken - Zonder technologie te hoeven dragen - Zonder de noodzaak van een bemenste centrale als filter
Op de markt Twee systemen voor ALLEEN leefstijlmonitoring beschikbaar met de status van bewezen technologie: - Tunstall ADLife (UK) - Livind (NL)-> Proteion, Zorggroep & Land van Horne -> nu 80 systemen structureel, + project maximaal 100 systemen ketenzorg dementie Friesland (betrokkenheid Vilans) + circa 5 Leiden (Topaz, onderzoek LUmc) Eén systeem leefstijlmonitoring + geavanceerde bewaking, nog onbewezen: Sensara (NL) -> getest in 7 landen+ projecten Baarn- Soest (Zorgpalet) en Wychen (ZZG Zorggroep). Betrokkenheid Vilans bij beiden
Makkelijk te installeren Makkelijk zelf te installeren in een half uur Large levensduur batterij Klein en discreet 16
Sensara,Leefstijlmonitoring Het computerprogramma legt gedurende de eerste 2 weken het normale dagelijks leefpatroon vast -> zelflerend Filter op bezoek en langdurige afwezigheid De mantelzorg heeft een applicatie voor een smartphone (zowel Android als ios/apple) De casemanager of wijkverpleegkundige heeft een overzichtsscherm
Sensara, Trendobservatie Loopsnelheid binnen de woning: een verminderende loopsnelheid is een bewezen indicatie voor toenemende kwetsbaarheid Thuiskomen en vertrekken Het eetpatroon (indicatie voor) op basis van activiteit in de keuken In- en uit bed gaan Globale activiteit binnen de woning Toiletbezoek
Sensara, realtime monitoring Mantelzorger krijgt een melding van (vanaf basisversie Sensara Life): Niet terugkeren in de woning s avonds Ongebruikelijk lang in bed Verdachte inactiviteit
Sensara, bewaking Mensen met dementie hebben vaak een verhoogd risico om te vallen door bijvoorbeeld evenwichtsstoornissen of spierverstijving. Een hals- of polszender met alarmknop wordt in veel gevallen niet adequaat gebruikt. Om bijvoorbeeld valincidenten te signaleren binnen een bepaalde tijdslimiet, is het mogelijk de leefstijlmonitoring uit te breiden met extra sensoren en een extra computerprogramma. Ook uitbreiding met dwaaldetectie is mogelijk. Dit is een melding bij het verlaten van de woning.
Leefstijlmonitoring Het volgen bewaken van het dagelijkse levensritme Livind noemt dit ADL monitoring: Activiteiten Dagelijks Leven Activiteiten van het Dagelijks Leven
Sensortechnologie Door middel van sensoren die op strategische plaatsen in een woning worden opgehangen kan vrij nauwkeurig het levensritme van een persoon worden bepaald
Waar hangen de sensoren? Woonkamer Keuken Slaapkamer Voordeur (en indien aanwezig de achterdeur) Toilet Badkamer
Welke patronen zie je? Informatie over het slaappatroon Informatie over het dwaalgedrag Detectie of iemand gevallen is -> reactie termijn afhankelijk van de situatie, geen gegarandeerde reactietermijnen de woning dekkend Keukenactiviteit Badkameractiviteit Toiletbezoek
Woonkamer Keuken Slaapkamer Voordeur (en indien aanwezig de achterdeur) Toilet Badkamer
Hoe ziet het meekijken er uit? Altijd 5 volle dagen met activiteiten in beeld inclusief trends over eenlangere periode :
Verschillende slimme sensoren op strategische locaties in de woning: Paarse lijn = Registratie aanwezigheid in de woning Rode lijn = Registratie activiteit in de woning
Trend observatie slaapritme over langere periode Inclusief trendlijn:
De opzet per cliënt
Livind in Noord-Limburg en Ervaringen Friesland
Informatie www.domoticawonenzorg.nl -> dossier zorg op afstand