GS brief aan Provinciale Staten Postadres Provinciehuis Postbus 90602 2509 LP Den Haag T 070-441 66 11 www.zuid-holland.nl Datum Zie verzenddatum linksonder Aan Provinciale Staten DOS-2013-0002911 Bijlagen 2 Onderwerp Verkenning ontwikkeling Zuidplaspolder door de gemeente Zuidplas. Geachte Statenleden, Middels deze brief willen wij u informeren over de verkenning die is gestart naar de actuele ontwikkelingsmogelijkheden van de Zuidplaspolder voor woningbouw door de gemeente Zuidplas. De aanleiding hievoor is dat de provincie door de gemeente Zuidplas is gevraagd actief mee te denken in deze verkenning. Als vertrekpunt voor een dialoog met de betrokken partners van de Zuidplaspolder heeft de gemeente Zuidplas eind 2017 een zogenaamd bidboek gepresenteerd. Het bidboek is het bod van de gemeente voor een bijdrage in de verstedelijkingsopgave van de Zuidvleugel. Als reactie op dit bidboek hebben wij aangegeven graag op het aanbod van de gemeente Zuidplas in te gaan voor een dialoog over het bidboek. Dit traject wordt nu door de gemeente Zuidplas opgestart en om die reden vinden wij het belangrijk u daarover te informeren. Wij zullen ambtelijk en bestuurlijk deelnemen aan dit traject waarbij de ambities en kaders die door u zijn vastgesteld in de Visie ruimte en mobiliteit, het Programma ruimte en de Verordening ruimte leidend zijn. Niet alleen waar het gaat om woningbouw maar ook op het gebied van bijvoorbeeld mobiliteit, economie, landschap, klimaatadaptatie en energietransitie. Door middel van deze brief informeren wij u over de inhoud van deze verkenning, het bidboek van de gemeente Zuidplas en hoe wij binnen deze verkenning willen omgaan met bovengenoemde door u vastgestelde kaders en ambities. Beknopte voorgeschiedenis In de Nota Ruimte van het Rijk (2006) is de Zuidplaspolder aangewezen als grootschalige uitbreidingslocatie (20.000 tot 30.000 woningen) voor de Zuidvleugel van de Randstad met name voor opvang van woningbehoefte vanuit de Rotterdamse regio. Voor de uitwerking van die opgave heeft de provincie in 2002 op voorhand al het initiatief genomen om in een breed samengestelde stuurgroep te komen tot een integrale gebiedsuitwerking. Dat heeft in 2006 geleid tot het intergemeentelijk structuurplan (ISP) Zuidplaspolder en overgenomen in het streekplan Zuid-Holland Oost tweede partiële herziening door u vastgesteld in 2006. Op basis daarvan is samengewerkt tussen de gemeenten Zuidplas, Waddinxveen, Gouda en Rotterdam, de provincie
Zuid-Holland en het Hoogheemraadschap van Schieland en Krimpenerwaard (HHSK) aan een duurzame ontwikkeling van de Zuidplaspolder. In 2007 zijn de partners daartoe de gemeenschappelijke regeling (GR) Regionale Ontwikkelingsorganisatie Zuidplas (ROZ) aangegaan nadat in 2004 een gemeenschappelijke regeling was opgericht voor een gezamenlijke grondbank. Ruim 300 ha gronden zijn aangekocht. Vanwege de economische crisis zijn voor de korte termijn in 2011 de ambities op het gebied van woningbouw, bedrijventerreinen en glastuinbouwontwikkeling bijgesteld in de zogenoemde herijkingsstudie vastgesteld door ons college in 2013 en ter bespreking voorgelegd in uw commissie Ruimte en Leefomgeving. Eind 2014 is de ROZ opgeheven vanuit de visie dat de individuele gemeenten zelfstandig voldoende ruimte moeten krijgen om met private partijen afspraken te maken over de gebiedsontwikkeling. Wel is besloten om de GR Grondbank in ieder geval tot 2025 te laten voortduren met een optie tot verlenging tot 2030. Op die manier blijven de publieke partijen dan ook formeel aan elkaar verbonden. Vanwege de economische crisis, die ongunstig was voor de woningbouw, is ook het beleid voortgeschreden en is de invulling van de Zuidplaspolder als bouwlocatie onderwerp van discussie geworden. Dat heeft ertoe geleid dat de marktwaarde van de grondportefeuille momenteel lager is dan de boekwaarde. De Grondbank heeft zodoende een negatief eigen vermogen waarvoor de deelnemers garant staan. In de provinciale begroting is daarom inmiddels een voorziening opgenomen ter grootte van 9,6 miljoen en een risicoparagraaf. Na de economische crisis zijn de partijen bij elkaar gekomen om na te denken over de vraag in hoeverre het programma uit 2006 nog actueel is. Een studie, namens de GR Grondbank, uitgevoerd door het bureau Site Urban Development leidde niet tot overeenstemming tussen de partijen voor de volgende stap. Gemeente Zuidplas heeft er toen voor gekozen een eigen visie op te stellen in de vorm van het bidboek. De inzet van gemeente Zuidplas zoals opgenomen in het bidboek De gemeente stelt in het bidboek de volgende ambities centraal: - Primair omarmt de gemeenteraad van de gemeente Zuidplas het voor hen karakteristieke dorpse karakter. Het toevoegen van woningen is nodig en moet met het dorpse karakter worden verenigd; - 5.000 woningen in en aan de dorpen op basis van de structuurvisie Zuidplas 2030 aangevuld met een dorpse invulling van het middengebied van de Zuidplaspolder. Deze telt een startomvang van maximaal 4.000 woningen te realiseren tot 2030. Dit leidt tot een totaalprogramma voor de Zuidplaspolder tot 2030 van 9.000 woningen. Daarna kan volgens de gemeente organisch en adaptief worden doorontwikkeld. Het uiteindelijk precieze aantal woningen is afhankelijk van de marktvraag, de programmatische invulling en de benodigde (financiële) draagkracht voor de kwalitatieve uitgangspunten; - Onderscheidend vermogen door behouden herkenbare dorpse identiteit van bestaande kernen en invulling middengebied; - Landschappelijke kwaliteitsslag waarbij omliggende receatie- en natuurgebieden met de Zuidplaspolder worden verbonden en verrommeling wordt voorkomen en aangepakt; 2/5
- Water is een belangrijk thema bij de ontwikkeling van de gemeente. Klimaatadaptatie en uitbreiding van het waterbergings- en beheersysteem zijn daarbij voorwaarden. Uitgangspunt is een flexibel waterpeil; - Duurzaamheid als uitgangspunt voor de ontwikkeling. De gemeente wenst daarnaast na jaren onzekerheid voor de ondernemers in de Zuidplaspolder, door de in het verleden geplande woningbouwprogramma met maximaal 30.000 woningen, duidelijkheid te bieden ten aanzien van de ontwikkelmogelijkheden van die bedrijven. Het bidboek is bijgevoegd in de bijlagen en in de digitale versie van de brief ook te openen via deze hyperlink. Visie ruimte en mobiliteit, Programma ruimte en Verordening ruimte Vanwege onvoldoende ruimte elders in de Zuidvleugel om de vraag naar dorps en landelijke woonmilieus te kunnen accommoderen is de Zuidplaspolder in de Visie ruimte en mobiliteit aangemerkt als strategische reservering voor woningbouw voor een bovenregionale opgave. Het accomoderen van de marktvraag en ontwikkelen op het juiste moment staan daarbij centraal. Nieuwe woonmilieus worden in eerste instantie ontwikkeld in aansluiting op de bestaande kernen van Moerkapelle en Zevenhuizen. Landelijke woonmilieus kunnen ontwikkeld worden in de Rode Waterparel/ Nieuwerkerk-Noord en het Nieuwe Midden. De planning zoals opgenomen in de hiervoor genoemde herijkingsstrudie (7.000 woningen tot 2030 in dorpse en landelijke woonmilieus) wordt als basis gehanteerd. Het gaat daarbij om een indicatie, niet om een streefaantal of ambitie. Verder is het deelgebied de Rode Waterparel aangemerkt als één van de ruimtelijke reserveringen voor het leveren van een bijdrage aan een (internationaal) vestigingsklimaat in het zogeheten topmilieu. Het gaat om woningbouw met een lage dichtheid van 5 tot 10 woningen per hectare gekoppeld aan investeringen in het landschap. In de herijkingsstudie voor de Zuidplaspolder (vastgesteld door ons college in 2013 als reactie op de woningbouwcrisis en besproken in uw commissievergadering van 20 november 2013) is echter opgenomen dat de ontwikkelingsstrategie voor de Zuidplaspolder in zoverre is gewijzigd dat landelijke woonmilieus in de Rode Waterparel in alle prijscategorieën kunnen worden gerealiseerd, waaronder dus ook in het topmilieu wonen. Gelet op de tekst in het programma ruimte zijn wij van mening dat een breder aanbod dan enkel woningen in het top-milieu mag worden gerealiseerd in de Rode Waterparel, echter het top-milieu moet minimaal onderdeel zijn van de bredere invulling. In de Verordening ruimte is vastgelegd dat, indien in de woningbouwbehoefte niet binnen bestaand stads- en dorpsgebied kan worden voorzien en voor zover daarvoor een locatie groter dan 3ha nodig is, wordt gebruik gemaakt van locaties die zijn opgenomen in het Programma ruimte. Uitgangspunt voor het opnemen van een locatie op de 3ha kaart is dat het gaat om een reële ontwikkeling. Binnen een periode van ten hoogste 10 jaar moet er voldoende behoefte bestaan voor ontwikkeling van de locatie. Om die reden zijn de locaties Het Nieuwe Midden en een deel van de Rode Waterparel nog niet aan uw Staten voorgelegd om opgenomen te worden in het 3/5
Programma ruimte. Deze locaties kunnen dus alleen ontwikkeld worden wanneer deze (in een later stadium) door u opgenomen worden op de 3ha kaart in het Programma ruimte. De volgende woningbouwlocaties in de Zuidplaspolder zijn, met indicatieve omvang, wel op de 3ha kaart in het Programma ruimte opgenomen: Moerkapelle noord: 28 ha Moerkapelle zuid: 14 ha Moordrecht west: 14 ha Nieuwerkerk Essezoom / Groene Zoom: 30 ha Nieuwerkerk noord: 183 ha Zevenhuizen zuid 56ha Rode Waterparel Westlob: 53 ha. Relatie met andere trajecten A12 corridor en Bleizo Het glastuinbouwbedrijvenlandschap Knibbelweg Oost is onderdeel van de Zuidplaspolderontwikkeling maar ook onderwerp van gesprek in de A12 corridor. In de A12 corridor werkt de provincie samen met de bedrijvenorganisatie VNO-NCW west en de gemeenten Lansingerland, Zoetermeer en Waddinxveen om te komen tot een aantrekkelijke logistieke corridor. Momenteel vindt een verkenning plaats of ook de gemeente Zuidplas bij deze samenwerking aansluit. De huidige samenwerking is vastgelegd in een bestuursovereenkomst, waarover u geïnformeerd bent d.m.v. onze brief met kenmerk DOS-2013-0004769, waarbij het streven is om dit aan het eind van het jaar verder vast te leggen in een samenwerkingsovereenkomst (SOK) waarbij de gemeente Zuidplas ook aansluit. In de bestuursovereenkomst is afgesproken dat voor de ontwikkeling van Bleizo West (Lansingerland) gekeken wordt naar een alternatieve invulling die bijdraagt aan de verhoging van de vervoerswaarde van het randstadrail station. Door deze transformatie van oorspronkelijk regulier bedrijventerrein wordt elders in de A12 corridor ruimte gecreëerd voor de ontwikkeling van meer kansrijke terreinen voor grootschalige logistiek. Knibbelweg Oost is in de Visie ruimte en mobiliteit opgenomen als glastuinbouwbedrijvenlandschap. Dit terrein is onderdeel van de zogenoemde glas-as Westland Oostland. Voor Knibbelweg Oost is in de Verordening ruimte een uitzonderingsbepaling opgenomen dat, mits er sprake is van een duurzame uitwisseling met het glas door middel van dubbel grondgebruik, ook reguliere bedrijven zich mogen vestigen op Knibbelweg Oost tot maximaal 23 ha. Regionale Woonvisie Midden-Holland De regio Midden-Holland is momenteel haar geactualiseerde Regionale Agenda Wonen aan het opstellen alsmede de bijbehorende woningbouwprogrammering voor het komende jaar. In de huidige, door Gedeputeerde Staten aanvaarde, woningbouwprogrammering is het Zuidplaspolderprogramma apart opgenomen, aangezien het een bestuurlijke afspraak betreft. In de bestaande woningbouwprogrammering (2017) wordt daarbij uitgegaan van 2830 woningen tot 2024. De Regionale Agenda Wonen wordt naar verwachting in december 2018 ter instemming voorgelegd aan ons college en zal dan via de gebruikelijke voorhangprocedure met uw Staten besproken worden. 4/5
Positie andere partijen in deze verkenning Onderdeel van deze gezamenlijke verkenning is ook de positie van de deelnemers. De gemeente Rotterdam is voorstander van realisatie van haar behoefte in de stad zelf, maar is zich er ook van bewust dat tegenvallers in de productie of specifieke wooneisen ervoor kunnen zorgen dat ontwikkeling van woningbouw in de Zuidplaspolder nodig kan zijn. In een brief d.d. 22 mei 2018 van burgemeester en wethouders van Rotterdam, namens de Rotterdamse gemeenteraad als reactie op de begroting van de Grondbank wijst de gemeente er namelijk met klem op dat de woningbouwproductie in de Zuidplaspolder met voortvarendheid moet worden aangepakt om mede te voorzien in de grote vraag naar woningen. Bijzondere aandacht wordt gevraagd voor sociale woningbouw. De gemeente Gouda vraagt met spoed duidelijkheid over kwaliteit en kwantiteit en dringt aan op het benutten van de met ontwikkelingsdoeleinden verworven gronden. Voor ons college is het van belang dat daarbij niet alleen naar kwantiteit wordt gekeken, maar ook naar de kwaliteit, namelijk of in de Zuidplaspolder wel de woonmilieu s gerealiseerd kunnen worden waar behoefte aan is waarbij ook de bereikbaarheid van die woonmilieu s van belang is. Participatie provincie in de verkenning voor uitwerking van het bidboek De VRM gaat uit van een indicatief aantal van 7.000 woningen. De VRM biedt ruimte voor aanpassing van het programma om een actuele marktvraag te accomoderen. Wij zien daarom ruimte binnen de door u gestelde kaders en ambities om de door Zuidplas genoemde ontwikkeling in het bidboek te verkennen mits deze kwantitatief en kwalitatief aansluiten bij de behoefte, de (OV) multimodale bereikbaarheid goed is en er aansluiting gezocht wordt met ambities op het gebied van economie, landschap, klimaatadaptatie en energietransitie. Uitwerking kan echter enkel plaatsvinden indien die wordt onderbouwd door een regionaal afgestemde woonvisie en regionaal woningbouwprogramma en de locaties zijn opgenomen op de 3ha kaart. Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, plv. secretaris, plv. voorzitter, drs. G.M. Smid-Marsman F. Vermeulen Bijlagen: - Bidboek Zuidplaspolder - Brief GS aan gemeente Zuidplas als reactie op het toesturen van het bidboek 5/5