Journalistiek (Ma) Vrije Universiteit Amsterdam - - M Journalistiek - 2011-2012 Vrije Universiteit Amsterdam - - M Journalistiek - 2011-2012 I
De masteropleiding Journalistiek heeft als doel het opleiden van wetenschappelijk geschoolde journalisten en journalistiekwetenschappers. Studenten maken kennis met theoretische inzichten over de eigenschappen en effecten van journalistieke teksten en doen onderzoek naar vernieuwingen in de journalistieke praktijk. Een bijzonder kenmerk van de masteropleiding is de multidisciplinaire opzet. Door de combinatie van inzichten uit tekstwetenschap en communicatiewetenschap kunnen journalistieke producten in hun maatschappelijke context worden bestudeerd. De masteropleiding Journalistiek duurt één jaar, en omvat 60 studiepunten. De opleiding kan niet in deeltijd gevolgd worden. Het programma is zo opgebouwd dat er een voortdurende wisselwerking tussen inhoudelijke en op beroepsvaardigheden gerichte (onderdelen van) vakken is. De vier inhoudelijke onderwijsblokken in het eerste semester (periode 1 en 2) thematiseren ieder vanuit een eigen invalshoek het profiel van de master. In periode 3 loop je het blok Onderzoeksjournalistiek, als vervolg op de onderwijsblokken van het eerste semester. In het tweede semester bereid je je voor op het schrijven van de masterthesis (18 stp). Het onderzoek voor de masterthesis begint in periode 4, en wordt afgemaakt in periode 5 en 6. Overzicht van de opleiding (pdf) Vrije Universiteit Amsterdam - - M Journalistiek - 2011-2012 II
Inhoudsopgave Master Journalistiek 1 Vak: Impact van journalistieke producten 1 Vak: Journalistieke genres: veranderingen in vorm en functie 2 Vak: Key issues in de journalistiekwetenschap 3 Vak: Ma-scriptie journalistiek 4 Vak: Nieuwsframes, nieuwsimpact en burgerschap 6 Vak: Nieuwsproductie en burgerschap 7 Vak: Onderzoek naar de journalistieke praktijk 8 Vak: Practicum onderzoeksjournalistiek 10 Vak: Toegepaste methoden en technieken 11 Vrije Universiteit Amsterdam - - M Journalistiek - 2011-2012 III
Master Journalistiek Vakken: Naam Periode Credits Code Impact van journalistieke producten Journalistieke genres: veranderingen in vorm en functie Key issues in de journalistiekwetenschap Impact van journalistieke producten Periode 4 3.0 L_NCMAJOU007 Periode 2 6.0 L_NCMAJOU006 Periode 1 6.0 L_NCMAJOU005 Ma-scriptie journalistiek Ac. Jaar (september) 18.0 L_NCMAJOUSCR Nieuwsframes, nieuwsimpact en burgerschap Nieuwsproductie en burgerschap Onderzoek naar de journalistieke praktijk Practicum onderzoeksjournalistiek Toegepaste methoden en technieken Periode 2 6.0 L_NCMAJOU010 Periode 1 6.0 L_NCMAJOU009 Periode 4 6.0 L_NCMAJOU008 Periode 3 6.0 L_AAMAJOU003 Periode 5 3.0 L_AAMAJOU004 Vakcode L_NCMAJOU007 () Periode Periode 4 Credits 3.0 dr. J.M.W.J. Lamerichs dr. L. Lagerwerf, dr. J.M.W.J. Lamerichs Lesmethode(n) Werkcollege Studenten leren in deze cursus vanuit een door henzelf ontwikkeld nieuwsproduct het effect van de vormgeving op de gebruiker te testen. Doel is om het product te verbeteren op basis van de theorie uit het vak Journalistieke genres: veranderingen in vorm en functie. De leerdoelen van deze cursus zien er als volgt uit: 1) studenten passen kennis toe uit het domein van de journalistiekwetenschap (sociaal-wetenschappelijke en discourse benaderingen) dat journalistieke genres beschrijft: 2) studenten zijn in staat om journalistiekwetenschappelijke methodologieën toe te passen om relevante kenmerken van journalistieke genres te testen: 3) studenten beheersen de vaardigheid om de inhoud van een nieuwsproductie in vormgeving te variëren. Vrije Universiteit Amsterdam - - M Journalistiek - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 1 van 12
Inhoud vak In de masteropleiding Journalistiek hebben studenten verscheidene producten gerealiseerd op basis van productiefactoren of productiedoelstellingen. Aan het (directe) effect van nieuwsproducten op de gebruikers van het nieuws is weinig aandacht besteed. Wel is er kennis opgebouwd van genrekenmerken in het nieuws en mogelijke gebruikseffecten. Een hard-nieuwsbericht kan bijvoorbeeld met of zonder 'omgekeerde piramidestructuur' zijn geschreven. Er zijn wisselende verwachtingen over de effecten die beide structuren op een lezer zullen hebben. Bovendien kan het uitmaken of zo'n bericht in een krant of online wordt gepubliceerd. Deze en vergelijkbare effecten worden onderzocht door eigen materiaal te bewerken en te testen volgens een geëigende methode die aansluit bij het te onderzoeken effect. Hoewel geen methode wordt uitgesloten gaan we uit van een experimenteel design of een opzet met focusgroepen. Werkgroepbijeenkomsten, individuele begeleiding Afsluitend werkstuk Literatuur Onderzoeksliteratuur in artikelen (wordt nader bekend gemaakt) Doelgroep Master studenten Journalistiek Journalistieke genres: veranderingen in vorm en functie Vakcode L_NCMAJOU006 () Periode Periode 2 Credits 6.0 dr. J.M.W.J. Lamerichs dr. L. Lagerwerf, dr. J.M.W.J. Lamerichs Lesmethode(n) Hoorcollege, Werkcollege Tijdens dit vak bestuderen studenten specifieke nieuwsvormen als journalistieke genres. Studenten onderzoeken welke verwachtingen worden gewekt door het inzetten van bepaalde journalistieke genres en hoe journalistieke genres zijn veranderd. De leerdoelen van deze cursus zien er al volgt uit: 1) studenten maken kennis met discourse en sociaal wetenschappelijke benaderingen van journalistieke genres; 2) studenten zijn in staat om deze journalistiekwetenschappelijke benaderingen toe te passen om relevante kenmerken van verschillende journalistieke genres te identificeren en te omschrijven; 3) studenten leren om specifieke nieuwsvormen als (voorbeeld van) een journalistiek genre te analyseren. Inhoud vak Journalistieke genres worden bepaald door vorm (nieuwsbericht, interview, reportage), onderwerp (politieke berichtgeving, Vrije Universiteit Amsterdam - - M Journalistiek - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 2 van 12
entertainmentnieuws, sportjournalistiek), doelgroep of platform (online nieuws). Tijdens de cursus analyseren we veranderende genres in verschillende media: de hard- nieuwstekst (voorpaginanieuws in de krant en online), de reportage en het interview (krant - televisie - radio). De analyse is gericht op het voorspellen van mogelijke effecten bij de gebruiker van het nieuws, waarbij we ervan uitgaan dat specifieke genres bepaalde verwachtingen oproepen bij de gebruiker. In de cursus wordt specifiek aandacht besteed aan de werking van narrativiteit (denk aan omgekeerde piramide model, lineair vertelmodel, conversationalisatie en personalisering). Hoorcolleges en opdrachten Tussentijdse opdrachten en een afsluitend werkstuk Literatuur Montgomery, M. (2007). The discourse of broadcast news. A linguistic approach. Milton Park: Routledge. En verder: onderzoeksliteratuur in artikelen (wordt nader bekend gemaakt). Doelgroep Master studenten Journalistiek Key issues in de journalistiekwetenschap Vakcode L_NCMAJOU005 () Periode Periode 1 Credits 6.0 prof. dr. I.C. Costera-Meijer drs. M.G. Onrust, prof. dr. I.C. Costera-Meijer Lesmethode(n) Hoorcollege, Werkcollege Na afloop van de cursus kan de student: de systematiek herkennen achter de disciplinaire invalshoeken (communicatiewetenschappelijk, tekstwetenschappelijk of cultural studies benadering) bij journalistiekwetenschap; reflecteren op de historische en maatschappelijke samenhang tussen drie sleuteltermen van de journalistiekwetenschap: burgerschap, genre en narrativiteit; gebruik maken van en schakelen tussen verschillende tradities binnen journalistiekwetenschap; herkennen hoe journalistiek onze primaire bron van kennis en zingeving is geworden; een beredeneerd antwoord geven op belangrijke ethische en normatieve dimensies van journalistiek en journalistiekwetenschap; wetenschappelijk reflecteren op het ontstaan van nieuwe journalistieke waarden in relatie tot nieuwe journalistieke genres, vertelvormen en platforms. Vrije Universiteit Amsterdam - - M Journalistiek - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 3 van 12
Inhoud vak In Key Issues in Journalistiekstudies worden de belangrijkste vraagstukken en debatten binnen journalistiekstudies in hun samenhang bestudeerd. Wekelijks worden opdrachten gemaakt waardoor studenten leren te reflecteren op de historische en maatschappelijke samenhang tussen drie sleuteltermen van de journalistiekwetenschap - burgerschap, genre en narrativiteit. Een voorbeeld van die verwevenheid is dat journalistiek wel de zuurstof van de democratische samenleving wordt genoemd. Dat betekent dat journalistiek mensen in staat stelt als geïnformeerde burgers richting te geven aan hun eigen bestaan en dat van anderen. Waar komt dat vanzelfsprekende verband vandaan? Wat betekent dit voor journalistiek in landen waar geen sprake is van democratie? En zijn alle journalistieke genres of vertelvormen wel even bevorderlijk voor de democratie? Een tweede invalshoek is de manier waarop een communicatiewetenschappelijke invalshoek bij de studie van burgerschap, genre en narrativiteit tot andere vragen en antwoorden leidt dan een tekstwetenschappelijke of cultural studies benadering. Die verschillen hebben ondermeer consequenties voor de manier waarop publiek wordt bestudeerd. Zo kent de communicatiewetenschap een lange traditie waarin de effecten van journalistieke teksten (print, video, audio) op het publiek worden onderzocht aan de hand van verschuivingen in de publieke opinie. Vanuit een tekstwetenschappelijk perspectief bestaat er oog voor de effectiviteit van journalistieke communicatie. Hoe kan een bepaald nieuwsbericht door een bepaalde vormgeving of wijze van vertellen beter onthouden of begrepen worden? In een cultural studies traditie kijken wetenschappers van oudsher naar het gebruik van journalistieke teksten. Bijvoorbeeld: hoe structureert het lezen, lijken of checken van nieuws het dagelijks leven van mensen. Oog krijgen voor en leren schakelen tussen deze wetenschapstradities is een tweede doelstelling van Key Issues. Tenslotte is er in Key Issues aandacht voor de ethische en normatieve dimensies van journalistiek. Niet uitsluitend in termen van klassieke professionele waarden (zoals hoor- en wederhoor, accountability, transparantie). Nieuwe media dwingen tot het nadenken over nieuwe journalistieke waarden, bijvoorbeeld: interactie, empathie, nieuwsgemeenschap, engagement of verbeeldingskracht. Studenten leren de consequenties (wetenschappelijk en professioneel) te doordenken van dergelijke noties. Werkcolleges Wekelijkse opdrachten en presentaties en een afsluitend werkstuk. Beoordeling zal plaatsvinden met cijfers (0-10). Er is sprake van aanwezigheidsplicht. Literatuur Karin Wahl-Jorgensen & Thomas Hanitz (2009) The Handbook of Journalism Studies. New York, London: Routledge een elektronisch samen te stellen reader. Doelgroep Masterstudenten journalistiek Ma-scriptie journalistiek Vrije Universiteit Amsterdam - - M Journalistiek - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 4 van 12
Vakcode L_NCMAJOUSCR (505653) Periode Ac. Jaar (september) Credits 18.0 prof. dr. I.C. Costera-Meijer Het doel van de masterscriptie is te laten zien dat de student in staat is om zelfstandig een onderzoek naar contextgerichte journalistiek op te zetten, uit te voeren en daar helder en wetenschappelijk verantwoord over te rapporteren. Na afloop kan de student: Journalistieke verschijnselen en problemen definiëren en analyseren met behulp van journalistiekwetenschappelijke, communicatiewetenschappelijke en/of taalwetenschappelijke theorieën; theoretische benaderingen onderling vergelijken; op basis van geselecteerde theoretisch raamwerk of model construeren en/of op basis van empirisch materiaal een theoretisch raamwerk genereren; relevante methoden en technieken van sociaal- wetenschappelijk of taalwetenschappelijk onderzoek toepassen; zelfstandig een empirisch onderzoek opzetten, uitvoeren en hierover rapporteren; empirische resultaten relateren aan theoretische debatten binnen het gekozen domein; kritisch en normatief reflecteren op theoretische en empirische bevindingen. Inhoud vak In de masterscriptie Journalistiek schrijven de studenten een afsluitend onderzoeksverslag. Op basis van een analyse van recente literatuur met betrekking tot het gekozen thema, wordt een probleemstelling geformuleerd, en een onderzoek opgezet, uitgevoerd en gerapporteerd. De probleemstelling benadert het journalistieke domein op een contextgerichte of publiekgerichte wijze. De probleemstelling kan vanuit een journalistiekwetenschappelijke achtergrond, een communicatiewetenschappelijke achtergrond of vanuit een tekstwetenschappelijke achtergrond geformuleerd worden. De student kan ook voor een interdisciplinaire aanpak kiezen waarin meer benaderingen een rol spelen, maar interdisciplinariteit is geen eis in de masterscriptie. Individueel traject of scriptiewerkgroep. In het geval van scriptiewerkgroep beginnen studenten de masterscriptie Journalistiek groepsgewijs. Gaandeweg het traject wordt de begeleiding individueler. Doel is om door uitwisseling van kennis en ervaringen, bespreking van knelpunten en kennisname van elkaars voorlopige producten de voortgang en de kwaliteit van met elkaar verwante; scripties te bewaken en bevorderen. Elke scriptiewerkgroep bepaalt zelf het ritme en de agenda van haar bijeenkomsten. Werkstuk (masterscriptie) Vereiste voorkennis Mastervakken semester 1 Vrije Universiteit Amsterdam - - M Journalistiek - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 5 van 12
Doelgroep Masterstudenten journalistiek Nieuwsframes, nieuwsimpact en burgerschap Vakcode L_NCMAJOU010 () Periode Periode 2 Credits 6.0 prof. dr. J. Kleinnijenhuis prof. dr. J. Kleinnijenhuis Lesmethode(n) Hoorcollege, Werkcollege Na afloop van de cursus kan de student: de actuele wetenschappelijke stand van zaken met betrekking tot theorievorming over nieuwseffecten in het algemeen en framing in het bijzonder samenvatten en ordenen tot een eigen betoog; onderzoek naar nieuwseffecten en framing beoordelen op wetenschappelijke relevantie en kwaliteit; aangeven hoe het nieuws systematisch in kaart kan worden gebracht en geanalyseerd; een gefundeerde keuze maken voor methoden van onderzoek (kwantitatief, kwalitatief, cross-sectioneel, longitudinaal) om causale relaties aan te tonen; resultaten van effectonderzoek interpreteren en op journalistieke relevantie beoordelen; frames in journalistieke producten analyseren; verschillende frames hanteren in journalistieke producties; een reële inschatting maken van mogelijke consequenties van bepaalde frames op verschillende publieksgroepen. Inhoud vak Nieuwsframes, nieuwsimpact en burgerschap gaat als het ware verder waar nieuwsproductie en burgerschap ophoudt. Bij nieuwsproductie en burgerschap gaat het om de productie van nieuws en de gevolgen die dat heeft voor de specifieke kenmerken van het nieuws. In nieuwsframes, nieuwsimpact en burgerschap wordt onderzocht wat de daadwerkelijke effecten van het nieuws zijn voor burgers. Het vak begint met de bestudering van de dynamiek en de impact van nieuwsgolven en hypes die zo sterk onze dynamische informatiesamenleving kenmerken. De impact van al dat nieuws is afhankelijk van herhaling en inkadering. Herhaling en inkadering zijn sleutelbegrippen in wetenschappelijke theorieën over agendavorming en framing. Een vraag over framing is bijvoorbeeld welk patroon in het nieuws eraan bijdraagt dat politiek correcte berichtgeving de weerzin tegen de multiculturele samenleving juist kan versterken. Naast aandacht voor theorieën over nieuwsgolven en hypes, is er ook aandacht voor methodische aspecten van het onderzoek hiernaar. Hoe het verloop van het nieuws in kaart kan worden gebracht, dus hoe media-archieven met behulp van inhoudsanalyse systematisch geanalyseerd kunnen worden, vormt een belangrijk aandachtspunt. In de praktijkopdrachten oefenen studenten eerst in het aanbieden van dezelfde informatie via verschillende frames. Daarna leren zij tot een gemotiveerde keuze te komen om nieuwsverhalen vanuit een Vrije Universiteit Amsterdam - - M Journalistiek - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 6 van 12
bepaald frame te produceren. In het tweede gedeelte van de cursus verschuift de aandacht naar effecten. Effecten van nieuws hangen mede af van de voorkennis en de vooroordelen (of predisposities) van burgers. We onderscheiden effecten van nieuws of nieuwsframes op houding, opvattingen en gedrag van burgers (bijvoorbeeld op nieuwsvoorkeuren, economische preferenties, of politieke voorkeuren). De interactie tussen publiekskenmerken en nieuwskenmerken vormt een rode draad in de bestudering van effecten van nieuws. Vanuit een methodologisch oogpunt betekent dit, dat behalve een cross-sectionele invalshoek (verschillende media, verschillende bronnen, verschillende kijkers en lezers) vooral de longitudinale invalshoek van belang is (opeenvolgende dagen, weken, maanden). Om studenten gevoelig te maken met de mogelijke impact van het nieuws voor burgers, wordt geoefend in hoe effecten kan worden gemeten. In de bijbehorende praktijkopdrachten wordt geoefend in het produceren van journalistieke producten waarbij het te verwachten effect op de beoogde doelgroep in ogenschouw wordt genomen. Studenten leren tot een gemotiveerde keuze te komen om nieuwsverhalen te maken met het beoogde effect om tot oplossingen voor bepaalde problemen van bepaalde bugers te komen. Bovendien wordt geoefend in het inzetten van reacties van burgers op journalistieke producten in follow up. De praktijkopdrachten worden altijd geproduceerd gericht op journalistieke platforms die geëigend zijn voor het soort nieuws dat geproduceerd wordt. Twee uur per week hoorcollege waarin de theorie wordt toegelicht en besproken. Vier uur per week werkcollege waarin de opdrachten worden begeleid. Tentamen. Beoordeling in de vorm van cijfers (0-10). Aanwezigheid bij de werkcolleges verplicht. Literatuur Nadere informatie volgt Doelgroep masterstudenten journalistiek Nieuwsproductie en burgerschap Vakcode L_NCMAJOU009 () Periode Periode 1 Credits 6.0 dr. A.M.J. van Hoof dr. A.M.J. van Hoof Lesmethode(n) Hoorcollege, Werkcollege Na afloop van de cursus kan de student: de actuele wetenschappelijke stand van zaken met betrekking tot theorievorming over agendabuilding en nieuwsproductieprocessen samenvatten en ordenen; Vrije Universiteit Amsterdam - - M Journalistiek - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 7 van 12
onderzoek naar agendabuilding en nieuwsproductieprocessen beoordelen op wetenschappelijke relevantie en kwaliteit; gegevens verzamelen over het nieuwsproductieproces middels reconstructie-interviews en de data analyseren; zelfstandig nieuwsbronnen aanboren onder burgers om zo hun agenda vast te stellen; vorm geven aan de agenda van de burger en institutionele bronnen in crossmediale journalistieke producties; laagdrempelige journalistieke producties vervaardigen die burgers in staat stellen een bijdrage te leveren aan de samenleving. Inhoud vak In nieuwsproductie en burgerschap is de focus gericht op de waarneming van journalisten en nieuwsbronnen van de publieke ruimte en op de motieven en overwegingen die bij hen een rol spelen in de beslissing om tot publicatie over te gaan. Met andere woorden: het gaat over het proces van nieuwsselectie en agenda-building. In dit vak wordt een theoretische uitwerking van deze thema s gecombineerd met een een bestudering van de journalistieke praktijk. Het vak kent een theorielint waarin de thematieken van het vak aangereikt, besproken en verwerkt worden. Simultaan daaraan loopt het praktijklint waarin het journalistieke processen van nieuwsselectie en agenda building in de praktijk worden bestudeerd, geoefend en toegepast. Dat gebeurt enerzijds doordat studenten zelf bezig zijn met het maken van journalistieke producten en daardoor oefenen met het uitvoering geven aan de thematieken die in het theorielint worden aangesneden. Anderzijds gebeurt dat doordat studenten het handelen van journalisten die in de praktijk werkzaam zijn, bestuderen en daarop reflecteren. Hoorcollege en werkcolleges Tentamen, wekelijkse opdrachten, portfolio. Beoordeling geschiedt mbv cijfers (0-10). Op de werkcolleges is aanwezigheid verplicht. Literatuur Onder voorbehoud: Reich, Z. (2008). Sourcing the news: Key issues in journalism. An innovative study of the Israeli press. Cresskill (NJ): Hampton Press. En delen uit: Wahl-Jorgensen, K., & Hanitz, T. (2009). The handbook of journalism studies. New York, London: Routledge. Elektronische reader Doelgroep Masterstudenten journalistiek Onderzoek naar de journalistieke praktijk Vakcode L_NCMAJOU008 () Periode Periode 4 Credits 6.0 dr. A.M.J. van Hoof dr. A.M.J. van Hoof, dr. W.J.P. Stommel, drs. J.L. Arendsen MA, M. Borger MA Vrije Universiteit Amsterdam - - M Journalistiek - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 8 van 12
Lesmethode(n) Werkcollege De student kan kritisch reflecteren op de maatschappelijke betekenis van de journalistieke praktijk; de student kan twee theoretische invalshoeken uit het eerste semester integreren in een vraagstelling voor praktijkrelevant onderzoek naar de journalistieke praktijk; de student kan een uit de journalistieke praktijk voortkomende onderzoeksvraag omzetten in een onderzoekbare vraagstelling; de student kan een praktijkrelevant onderzoek uitvoeren volgens de empirische cyclus; de student kan reflecteren op de mogelijke (ethische) implicaties van opdrachtonderzoek; de student geeft blijk van een open en onderzoekende houding en staat open voor vraagstukken verband houdend met journalistieke vernieuwing. De student kan de resultaten van onderzoek vertalen naar aanbevelingen voor de praktijk. Inhoud vak In dit blok onderzoekt de student de praktijk van de journalistiek. Dat wil zeggen dat de student leert om (de impact van) journalistieke producten en praktijken te onderzoeken in een maatschappelijke context. Dat betekent systematische aandacht voor de mogelijkheden en blokkades voor vernieuwing op het gebied van genres, routines, organisatievormen, vertelvormen, publieken, bronnen etc. binnen de journalistieke praktijk. De student verwerkt en integreert de stof van het eerste semester op een creatieve manier. Het praktijkonderzoek zal in de regel in opdracht van een mediaorganisatie worden verricht. Dat betekent dat studenten leren omgaan met de beperkingen en de mogelijkheden van opdrachtonderzoek. De onderzoeksopdracht is gericht op de impact en/of kwaliteit van een bepaalde vernieuwende journalistieke praktijk. Daarbij valt te denken aan een bescheiden publieksonderzoek, een productieonderzoek, een tekstanalyse van de berichtgeving, of een bronnenonderzoek. De studenten dienen voor hun praktijkonderzoek aansluiting te zoeken bij de theoretische invalshoeken die in semester 1 aan de orde zijn gesteld. Indien noodzakelijk voor het beantwoorden van de onderzoeksopdracht, leren studenten nieuwe onderzoeksmethodes. Het praktijkonderzoek mondt uit in aanbevelingen voor de journalistieke praktijk en de opdrachtgevende mediaorganisatie. De begeleiding vindt plaats in kleine groepen van vier tot zes studenten. Eenmaal per week komt de werkgroep bij elkaar, waarbij studenten en begeleider onderling de voortgang van het praktijkonderzoek bespreken en kennis en ervaring uitwisselen. Door elkaar kritisch te bevragen leren studenten de eigen visie en vraagstelling helder te formuleren. Presentatie advies en onderzoeksverslag. Op de werkgroepbijeenkomsten is aanwezigheid verplicht. Beoordeling geschiedt in de vorm van cijfers (0-10) Literatuur Afhankelijk van onderzoeksvraag van de mediaorganisatie Vereiste voorkennis De vakken van periode 1 en 2 Vrije Universiteit Amsterdam - - M Journalistiek - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 9 van 12
Doelgroep masterstudenten journalistiek Practicum onderzoeksjournalistiek Vakcode L_AAMAJOU003 () Periode Periode 3 Credits 6.0 drs. M.G. Onrust dr. E.J. Lubbers Lesmethode(n) Practicum, Hoorcollege, Werkcollege Na afloop van de cursus kan de student: binnen een beperkte tijd een onderzoekbare vraag formuleren die het onderzoeken waard is; deze vraag vertalen in een plan van aanpak; op basis van het plan van aanpak goed onderzoek doen, dat wil zeggen zaken die verborgen zijn boven tafel krijgen; het gevonden materiaal op juiste en systematische wijze ordenen een procesblog bijhouden; verschillende onderzoeksmethoden toepassen; kritisch naar de eigen bronnen kijken en de belangen die de verschillende partijen vertegenwoordigen onderscheiden en goed neerzetten; een onderzoeksjournalistiek verhaal presenteren in een helder en duidelijk vormgegeven webdossier in een passende stijl en genre. Inhoud vak Een onderzoeksjournalist wil zaken onthullen die door macht of door een chaos aan feiten verborgen blijven en die inzicht in de weg staan. Een onderzoeksjournalist graaft dieper dan een journalist en voegt waarde toe. Om die reden is zij onmisbaar voor een democratische samenleving. Onderzoeksjournalistiek geeft mensen informatie waardoor ze meer greep krijgen op hun eigen situatie en de samenleving en die ze nergens anders kunnen vinden. Dat kan om politieke zaken gaan, financiële kennis of dienstverlening van alledag. Een van de stellingen die we onderzoeken is de vraag: moet een onderzoeksjournalist iets willen aanrichten, iets willen veranderen? In het blok Onderzoeksjournalistiek leren studenten in één maand tijd hoe ze van een onderzoeksvraag tot een goed verhaal kunnen komen. Kennis en ervaring die in periode 1 en 2 is opgedaan, komen samen. Centraal staat het leren formuleren van een gepaste onderzoeksvraag en het opstellen van een plan van aanpak. Het plan bepaalt het succes van het verdere project en het omvat de onderwerpkeuze en de motivatie daarvoor, de stelling als uitgangspunt en de vragen die de stelling oproept, de bronnen en een lijst afspraken voor interviews. Studenten leren om doortastend op te treden, maar ook flexibel te zijn en alternatieven te vinden als een spoor bijvoorbeeld doodloopt. Er wordt aandacht besteed aan het ordenen van het materiaal en het bijhouden van een procesblog. De student leert naast verschillende onderzoeksmethoden om kritisch naar de eigen bronnen te kijken, en de belangen die de verschillende partijen vertegenwoordigen te onderscheiden en goed neer te zetten. Het einddoel is het maken van een webdossier, een overzichtelijke website met een kernpublicatie (mag tekst of film zijn) die doorlinkt naar basismateriaal, zoals gevonden documenten of een uitgebreidere weergave Vrije Universiteit Amsterdam - - M Journalistiek - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 10 van 12
van een interviews. Bij de presentatie is het van belang het juiste genre te kiezen, en te letten op de taal, de stijl en de verzorging van het geheel. De maand januari is ingericht voor onderzoeksjournalistiek. Met de methode van Mark Lee Hunter, Story-based Inquiry, kiezen studenten een verhaal dat het waard is uitgezocht te worden. Dat verhaal geeft houvast in alle fases van het onderzoek: de research, het schrijven, het checken en het publiceren. De kern van de methode is om aan het begin een stelling te poneren en deze geleidelijk aan te toetsen. Nadat de eerste feiten zijn gecheckt, bepalen studenten of er een verhaal inzit. Dan maken studenten een plan van aanpak met tijdsschema van de mijlpalen in het onderzoek. Het proces van het onderzoek van de keuze en het gebruik van de methoden tot de verscheidenheid van bronnen - is in de beoordeling net zo belangrijk als het eindproduct. De procesblog staat iedere week centraal in de individuele beoordeling, en de wekelijkse redactievergadering volgt de voortgang van ieder project. In alle fases van het verhaal wordt nagedacht over de promotie van het verhaal, en hoe je het kan pitchen. De beoordeling is individueel, en wordt wekelijks bijgehouden op basis van ingeleverde opdrachten en inzet voor het project. Het eindcijfer wordt bepaald door de prestaties op het gebied van 1. Plan van aanpak (25%), 2. Onderzoeksmethoden (25%), 3. Eindproduct (25%), 4. De eigen bijdrage (25%). De beoordeling geschiedt in cijfers (0-10). Aanwezigheid op de bijeenkomsten is verplicht. Literatuur Mark Lee Hunter et al (2007) Story-Based Inquiry: A manual for investigative journalists, with (in alphabetical order): Nils Hanson, Rana Sbbagh, Luuk Sengers, Drew Sullivan and Pia Thordsen, preface by Yosri Fouda. zie: http://www.luuksengers.nl/. Luuk Sengers (2009) Onderzoeksjournalistiek, researchproces van idee tot verhaal, Lannoo, Amsterdam Facultatief: Eveline Lubbers (ed) (2002) Battling Big Business, countering greenwash, front groups and other forms of corporate bullying, Greenbooks, UK. Doelgroep Masterstudenten journalistiek Toegepaste methoden en technieken Vakcode L_AAMAJOU004 () Periode Periode 5 Credits 3.0 Lesmethode(n) drs. M.G. Onrust drs. M.G. Onrust, dr. A.M.J. van Hoof, dr. J.M.W.J. Lamerichs, dr. W.H. van Atteveldt, drs. E. Akkerman, dr. L. Lagerwerf, prof. dr. I.C. Costera-Meijer Computerpracticum, Hoorcollege, Werkcollege Vrije Universiteit Amsterdam - - M Journalistiek - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 11 van 12
Vrije Universiteit Amsterdam - - M Journalistiek - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 12 van 12