Inhoud vormingsbrochure

vormingsbrochure

Inhoud vormingsbrochure A OPVOEDEN ALGEMEEN 4 A/001 Opvoeden van generatie op generatie 4 A/002 Opvoeden tussen koesteren en kaderen 4 A/003 Wat kinderen nodig hebben 5 A/004 Mindful opvoeden, het kan 5 A/005 Luister nu eens naar mij! 5 A/006 Verdriet en rouw 6 A/007 Seksueel gedrag van kinderen 6 A/008 Vegetarisch (op)voeden 6 A/009 Een bijzondere relatie, grootouders en kleinkinderen 7 A/010 Ouderpraatgroep Ou-ki 7 A/011 Kind is koning? B OPVOEDEN BABY S EN PEUTERS 8 B/001 Een baby op komst, heel wat verandert 8 B/002 Zingen, zo leuk voor de baby 8 B/003 Ook vaders hebben kinderen 9 B/004 Hechting, een natuurlijk proces 9 B/005 Reageren op signalen 9 B/006 Opvoedingsvragen: eten, slapen, spelen 9 B/007 Babymassage 10 B/008 Een baby troosten, hoe doe je dat? 10 B/009 Vermoeiend, als slapen niet lukt 10 B/010 Blij, bang, boos bij baby s 10 B/011 Blij, bang, boos bij peuters en kleuters 11 B/012 Rollen, kruipen, lopen 11 B/013 Van Bumba tot Bumbo: verantwoord of niet? 11 B/014 Taalstimulatie 11 B/015 Babygebaren 12 B/016 Alles over het potje 12 B/017 Een eigen willetje 12 B/018 Tussen schoot en school 13 B/019 Help, een bijter in de groep! 13 B/020 Tijd voor wennen KO 13 B/021 Aan tafel 14 B/022 Leefgroepenstructuur KO 14 B/023 Optimaal pedagogisch klimaat KO C OPVOEDEN 3-12 jaar 15 C/001 Groot worden doen ze vanzelf, luisteren niet altijd 15 C/002 Mijn kind en de school 15 C/003 Naar school met healthy lunchbox 16 C/004 Sociaal vaardig? 16 C/005 Bouwen aan zelfvertrouwen 16 C/006 Assertiviteit en weerbaarheid 17 C/007 Kinderen en seks op het internet 17 C/008 Communicatie met en participatie van kinderen 17 C/009 Praten met kinderen, hoe doe je dat? 18 C/010 Filosoferen met kinderen KO = kan enkel door kinderopvang aangevraagd worden 18 C/011 Moeilijke eters 18 C/012 Stress bij kinderen 18 C/013 Moeilijk hanteerbaar gedrag KO 19 C/014 Tieners een plaats geven in de buitenschoolse opvang KO D OPVOEDEN JONGEREN 12+ 20 D/001 Een puber in huis: hoe communiceer je er mee? 20 D/002 Tieners op vrijersvoeten 20 D/003 Kies keurig 21 D/004 Mag de deur even op een kier? 21 D/005 Uitgaan, experimenteren en vrienden 21 D/006 Drugs, alcohol en andere kicks 22 D/007 De jongeren van Generation Why 22 D/008 Wie ben ik? Wat wil ik? Wat heb ik? E CREATIVITEIT, SPELEN EN BELEVEN 23 E/001 Creatief denken BABY S EN PEUTERS 23 E/002 Zintuiglijk activeren 23 E/003 Het geheim achter regenmakers... 24 E/004 De architectuur van het snoezelen 24 E/005 Voorlezen met een boekje in een hoekje 24 E/006 Kribbel krabbel 24 E/007 Een wereldontdekkingsreis via muziek 25 E/008 Puur in de natuur 25 E/009 Do-si-la-sol 25 E/010 Lange liedjes duren niet zo kort 25 E/011 Peuterdans KLEUTERS EN LAGERE SCHOOL KINDEREN 26 E/012 Inkleding en themawerking 26 E/013 Welkom in Spelgië 26 E/014 Het land hier ver vandaan, over vertellen 26 E/015 Vertelmaterialen maken 27 E/016 Tekenen met kinderen 27 E/017 Recycleerhelden 27 E/018 K(l)eurig poppenspel voor elke dag 28 E/019 Poppenspel vervolgtrajecten 28 E/020 Showtime! 28 E/021 Liefde voor muziek 28 E/022 Naar buiten KO 29 E/023 Speels boetseren 29 E/024 RecyKleer 29 E/025 Adrenalinespelen 29 E/026 Relaxatie 2

F OMGAAN MET DIVERSITEIT 30 F/001 Jij bent jij en ik ben ik 30 F/002 Ook kinderen hebben vooroordelen KO 30 F/003 Inclusieve kinderopvang: wie, wat, waarom en hoe? KO 31 F/004 Inclusieve kinderopvang: samen met ouders KO 31 F/005 Inclusieve kinderopvang: kind met de andere kinderen KO 31 F/006 Het verhaal van (thuis)taal 32 F/007 Pesten, help t de wereld uit! 32 F/008 Omgaan met gezinnen die in armoede leven 32 F/009 Leven bij apart wonende ouders 32 F/010 Opvoeden in een eenoudergezin 33 F/011 Mijn kleinkind woont in twee huizen 33 F/012 Eerste hechting bij adoptie L WORKSHOPS VOOR KINDEREN EN OUDERS 43 L/001 Relaxatie bij kinderen 43 L/002 Speels boetseren 43 L/003 Vertellen 43 L/004 Recycleerhelden 44 L/005 Tekenen en grappige figuurtjes ontwerpen 44 L/006 Junior Chef 44 L/007 Mjam, veggiehapjes 44 L/008 Veggiechef 45 L/009 Kijk, ik kan fietsen zonder steunwielen 45 L/010 Slapstick 45 L/011 Poppenpraat 45 L/012 Trommelbos G PEDAGOGISCHE INSPIRATIEBRONNEN: REGGIO EMILIA EN EMMI PIKLER 34 G/001 Een inspirerende pedagogiek uit Reggio Emilia 34 G/002 Ruimte en materialen als pedagoog voor kinderen 35 G/003 Pedagogisch documenteren: wat, hoe en waarom? 35 G/004 Spelkoffers maken 35 G/005 Inspiratie uit de Emmi Pikler Pedagogiek H SAMEN MET OUDERS 36 H/001 Samenwerken met ouders: waarom, wat en hoe KO 36 H/002 Vaardig communiceren met ouders KO 36 H/003 Ouderparticipatie in jouw opvang KO 36 H/004 Omgaan met vragen van ouders I SPEL- EN ONTMOETINGSPLAATS VOOR KINDEREN EN OUDERS 37 I/001 Spel- en ontmoetingsplaats: het concept 37 I/002 Inspirerend werkbezoek 37 I/003 Ontmoeting tot stand brengen, een rol apart 38 I/004 Introductie in pedagogisch documenteren 38 I/005 De inrichting van de ruimte 38 I/006 Ontmoetingsfunctie in de kinderopvang KO J SAMENWERKEN IN TEAM 39 J/001 Een team lerend in beweging 39 J/002 Team onder de loep 40 J/003 Communicatie in team 40 J/004 Verschillen en toch goed samenwerken 40 J/005 Verschillende generaties in één team: een eye-opener K DRAAGKRACHT 41 K/001 Communiceren, dat doe je voortdurend 41 K/002 Evenwicht tussen lusten en lasten 41 K/003 Stressbehendigheid 42 K/004 Moet het altijd perfect zijn? 42 K/005 In de juiste versnelling 42 K/006 Over de grens gaan KO M WERKEN AAN KWALITEIT VOOR TEAMS 46 M/001 Intervisie 46 M/002 WANDA: als er geen standaardoplossing is VOOR LEIDINGGEVENDEN 46 M/003 Start tot WANDA 47 M/004 De sociale functie van kinderopvang KO 47 M/005 De pedagogische functie van kinderopvang KO 47 M/006 Creatief in themawerking KO 48 M/007 Van droom tot plan 48 M/008 Supervisie kwaliteitszorg KO 48 M/009 Zelfevaluatie KO 49 M/010 Werken met het BinK competentieprofiel KO 49 M/011 De box voor bazen als inspiratie voor je competentiebeleid 49 M/012 Nieuwe medewerkers selecteren doe je zo! KO Training in gedragsgericht interview 50 M/013 Coachen van een team 50 M/014 Speels reflecteren in het kader van zelfsturing KO 50 M/015 Beleid voeren rond seksualiteit en lichamelijke integriteit KO 50 M/016 Werken met de map Bouwen aan je eigen draagkracht KO N MAATWERK 51 N/001 Werkbegeleiding 51 N/002 Team in moeilijkheden 51 N/003 Samen werken aan kwaliteit 52 N/004 Coaching 52 N/005 Advies O TRAJECTEN kinderopvang 53 O/001 Communicatie en participatie met kinderen 53 O/002 Communicatie en participatie met ouders 53 O/003 Creatief denken en doen 54 O/004 Omgaan met diversiteit 54 O/005 Inclusieve kinderopvang 55 O/006 Onderzoeken om te weten: inspiratie uit Reggio Emilia 55 O/007 Zelfevaluatie 55 O/008 Zelfreflectie in het kader van zelfsturing KO = kan enkel door kinderopvang aangevraagd worden 3

Opvoeden algemeen Opvoeden algemeen Opvoeden van generatie op generatie Elke generatie legt in de opvoeding van kinderen, andere accenten. Weet je tot welke generatie jij behoort, welke generatie jou heeft opgevoed of wat jij meegeeft aan je kinderen? Deze vorming maakt het je duidelijk en zorgt meteen voor heel wat eyeopeners over opvoeden van generatie op generatie. We kijken naar wat elke generatie zo uniek maakt, maar ook naar de waarden en normen die elke generatie meekreeg van haar opvoeders en meegeeft aan haar kinderen. Meteen wordt duidelijk hoe een generatiekloof ontstaat en op welke manier je positief kan omgaan met generatieverschillen. Miet Timmers A/001 Opvoeden algemeen Opvoeden tussen koesteren en kaderen Hoe kan je een kind duidelijk maken dat een bepaald gedrag niet gewenst is? En hoe kan je tegelijk het kind positief blijven benaderen? Grenzen stellen doe je niet door vooral afkeurend en afbrekend te reageren. Dat helpt kinderen niet, integendeel. Het ontmoedigt hen en kan hun zelfbeeld een deuk geven. In deze vorming geven we aan ouders en professionele opvoeders handvatten om stil te staan bij de manier waarop ze reageren op gedrag van kinderen. Hoe opvoeders reageren en hoe kinderen zich gedragen en voelen werken immers sterk op elkaar in. Zo lokt negatief gedrag vaak negatief gedrag uit en moedigt positief gedrag vaak positief gedrag aan. Vaardig worden in grenzen stellen vanuit positief opvoeden, daar gaat deze vorming over. Lut Celie Julie Breemersch Gwendolyn Van Cauwelaert A/002 Opvoeden algemeen Wat kinderen nodig hebben Over de behoefte aan een plek, contact, steun, bescherming en begrenzing. Kinderen opvoeden, kinderen begeleiden in hun groeiproces, dat is niet altijd even gemakkelijk. Elk kind is anders. Elk kind heeft een eigen karakter, eigen mogelijkheden, beperkingen en zijn voorgeschiedenis. Gelukkig zijn er een aantal stelregels die houvast bieden en bruikbaar zijn in alle opvoedingssituaties, zowel thuis als in groep. Alle kinderen hebben nood aan een plek, aan contact, aan steun, bescherming en begrenzing. Deze vijf principes, geïnspireerd op theorie van Al Pesso, gebruiken volwassenen vaak onbewust in de omgang met baby, peuter... tot en met puber. Wij zetten ze in deze vorming op een rijtje en staan stil bij wanneer, hoe en waarom opvoeders ze kunnen gebruiken. Ingrid Cafmeyer A/003 4

Opvoeden algemeen Mindful opvoeden, het kan Mindful opvoeden betekent: Op een aandachtige manier met een kind aanwezig zijn in het hier en nu, met een vriendelijke, milde houding. Mindfulness helpt ons om op een andere manier te kijken naar het gedrag van kinderen, in een samenleving waarin vaak meer aandacht is voor doen dan voor zijn. Wat zijn de effecten van de opvoeding die ik geef en hoe kan ik bewuste aandacht in die opvoeding brengen? Hoe kan ik mijn eigen kennis over opvoeden aanboren? Hoe kan ik het dagelijks opvoeden laten opborrelen uit mezelf? En hoe kan ik goed omgaan met dagelijkse stress en overbelasting? We werken met voorbeelden en situaties die de deelnemers aanbrengen. We oefenen in het toepassen van mindfulness. Itam vzw A/004 Opvoeden algemeen Luister nu eens naar mij! Hoe kan je kinderen beter leren begrijpen? Hun gekraste ziel, hun ontploffingen, ontembare emoties of hun apathisch gedrag? Hoe kan je emotionele woekering en achtergebleven pijn of ondergesneeuwde gevoelens zien? Kinderen geven signalen, zij tonen dat er iets niet lukt. Een kind zet zijn geladen gevoelswereld om in gedrag! Milan verwoest Eva s blokkentoren en gooit de blokken in het rond. De pasgeboren baby verstoort de rust in huis en het oudere broertje begint prompt stoelgang te smeren. Deze vorming gaat over de signalen die kinderen geven, over hun beleving en hun taal. Van onlust over kleine kwetsuren tot groot verlies. We gaan op zoek naar mogelijkheden om gedrag te begrijpen en om kinderen te helpen om hun grote gevoelens constructief te veruiterlijken. Lut Celie Julie Breemersch Gwendolyn Van Cauwelaert A/005 Opvoeden algemeen Verdriet en rouw Ook kinderen kennen verlies en afscheid, ook zij worden geconfronteerd met loslaten, scheiden en doodgaan. Het verdriet van kinderen is even reëel en intens als bij volwassenen. Maar kinderen hanteren verlies en verdriet op een bijzondere manier: ze plaatsen blije en droeve momenten mooi naast elkaar en ze ontwikkelen een aparte vorm van spiritualiteit. Beter dan verlieservaringen van kinderen weg te duwen en dood te zwijgen, geven we ze een plaats in het dagelijkse leven. Daartoe moeten we enkele vragen beantwoorden. Herkennen wij hun verdriet? Hoe denken zij over doodgaan? Wat zijn hun signalen? Hoe gaan we om met afscheidsmomenten? We bekijken hoe we kinderen best kunnen ondersteunen en vinden mogelijkheden om emoties eigen aan verlies, een plaats te geven. Claudine Crommar Maika Luyssaert Hilde Van Durme A/006 5

Opvoeden algemeen Seksueel gedrag van kinderen Kinderen komen regelmatig in aanraking met seksualiteit. Op internet, op TV... Ze spelen doktertje, ze worden verliefd, ze kussen, ze praten erover... Dit is perfect normaal. Betekent dit dan dat je kinderen hun gang maar moet laten gaan? In geen geval. Je kan kinderen aanleren welk seksueel gedrag oké is en welk seksueel gedrag minder oké of grensoverschrijdend is. In deze vorming gaan we eerst in op de seksuele ontwikkeling van kinderen. Welk gedrag kunnen we op welke leeftijd verwachten? We maken ook kennis met het Vlaggensysteem. Dit systeem maakt gebruik van zes criteria voor gezond seksueel gedrag. De criteria kunnen helpen om seksueel gedrag van kinderen goed in te schatten en er gepast op te reageren. Opvoeden algemeen Vegetarisch (op)voeden Donderdag veggiedag! In heel wat gezinnen maar ook in de kinderopvang of op school staat regelmatig een vegetarische maaltijd op het menu. Of overweegt men om hiermee te starten. Hoe kan je op een gezonde, lekkere en goede manier vegetarisch koken, ook voor baby s en jonge kinderen? In deze vorming geven we basisinformatie over een gezond vegetarisch voedingspatroon. We bekijken welke voedingsstoffen kinderen, klein en groot, nodig hebben en wat vegetarische alternatieven zijn voor vlees. We bespreken de vegetarische voedingsdriehoek, we maken kennis met een waaier aan vegetarische producten en doen inspiratie op voor het samenstellen van lekkere gezonde maaltijden zonder vlees. We benaderen het thema niet enkel theoretisch. Foto s, voelzakjes en de echte producten komen aan bod. Jef Scheirlinck Fien Lannoye A/007 Marijke Ameye A/008 Opvoeden algemeen Een bijzondere relatie, grootouders en kleinkinderen Kleinkinderen spelen een belangrijke rol in het leven van grootouders. En ook omgekeerd. Oma en opa zijn vaak een unieke vertrouwenspersoon voor hun kleinkinderen. Soms nemen grootouders een deel van de dagelijkse kinderopvang op zich of zorgen ze voor opvang tijdens de weekends. Soms nemen ze de kleinkinderen mee op uitstap of betrekken ze hen bij karweitjes. De relatie grootouder en kleinkind kent vele gezichten en is bijzonder. In deze vorming staan we stil bij de betekenis die het hebben van kleinkinderen heeft. Wat betekent grootouder worden/grootouder zijn voor jou? Hoe kan je de relatie met je kleinkinderen positief en warm beleven? Wat heb je hen als grootouder te bieden? Wat kan je van hen leren? Hoe stel je grenzen en hoe sluit je wel/niet aan bij de opvoeding door de ouders? Claudine Crommar Hilde Van Durme A/009 6

Opvoeden algemeen Ouderpraatgroep Ou-ki Als mama of papa zit je vaak met vragen over de kinderen: alledaagse en minder alledaagse vragen, soms kleine en dan weer grote vragen. Vragen hebben is normaal, zeker als het over je kind gaat. Zindelijk worden, eten en slapen, driftbuien, de komst van een broertje of zusje, je relatie met de kinderopvang of de school... het zijn allemaal onderwerpen waarrond je twijfels kan hebben of bezorgd kan zijn. Hierover spreken en van gedachten wisselen met andere ouders kan deugd doen, leerrijk zijn en kan je een duwtje in de rug geven. In deze praatgroep wordt het gezamenlijk uitwisselen over opvoeden begeleid door een psycholoog van Ou-ki vzw: iemand die luistert, vragen stelt en samen met de deelnemers zoekt naar betekenis en aanpak. Het aanbod richt zich tot een vaste groep ouders met kinderen tussen 0 en 6 jaar. Het bestaat uit één, twee of drie sessies die elk ongeveer 2 uur duren. Trees Traversier Jasmine Luycx Tom Verhaeghe A/010 Opvoeden algemeen Kind is koning? Actief luisteren naar kinderen, hen respecteren als persoon en rekening houden met wat zij voelen, verlangen en willen heeft de laatste jaren meer en meer ingang gevonden in de opvoeding. Dat is een goede evolutie, daarover zijn we het met zijn allen eens. Maar soms wordt deze manier van omgaan met kinderen wel eens begrepen als kinderen altijd en overal hun zin geven en involgen. En dat kan uiteraard de bedoeling niet zijn. Maar hoe doe je dat je kind begrijpen en begrenzen, tegelijk? Als ouder of opvoeder weet je het soms niet meer en je kan je zeer onzeker voelen. In deze vorming proberen we ouders en opvoeders te gidsen in deze wandeling op een dunne koord! Claudine Crommar Hilde Van Durme A/011 7

Opvoeden baby s en peuters Opvoeden baby s en peuters Een baby op komst, heel wat verandert Zwanger zijn is heel bijzonder en spannend. Je arts geeft je de nodige informatie, maar ongetwijfeld zit je nog met veel vragen en soms ook angsten. Wat met wisselende emoties? Hoe beïnvloedt de zwangerschap onze partnerrelatie? Kan ik al een band opbouwen met de baby in de buik? Hoe bereid ik me voor op het eerste contact met mijn baby? En soms is de komst van een baby ook de komst van een broer of zus. De andere kinderen kunnen hier wel eens moeite mee hebben en tijdelijk uit balans zijn. In deze vorming brengen we geen rozengeur en maneschijn verhaal maar geven we informatie waar je echt iets aan hebt. De deelnemers hebben de mogelijkheid om hun ervaringen uit te wisselen. Claudine Crommar Hilde Van Durme Jasmine Luycx B/001 Opvoeden baby s en peuters Zingen, zo leuk voor de baby Na 24 weken zwangerschap is het gehoor van een baby al volgroeid. Hij hoort de wereld rond zijn mama en kan deze geluiden ook onthouden! De stem van mama klinkt vertrouwd en geeft een pasgeboren baby een veilig en geborgen gevoel. Onderzoek toont aan dat baby s meer reacties geven op mama s zangstem dan haar spreekstem. Van nature gaat elk op een heel muzikale manier om met pasgeboren baby s: je spreekt met een hogere stem, je wiegt het zachtjes heen en weer, je neuriet of zingt voor het kindje. Maar heel wat jonge ouders voelen zich hier onzeker over. Via oefeningen en liedjes verdiepen we de muzikale wereld van het ongeboren en pasgeboren kind. Het contact en de band met de baby staan centraal. Opvoeden baby s en peuters Ook vaders hebben kinderen Is ouderschap ook voor vaders? Laten we hopen van wel. In de eerste plaats voor de vaders zelf. Maar ook voor de moeders. En vooral voor de kinderen. Ben je vader in spé of net vader geworden, dan is deze vorming misschien iets voor jou. Waarschijnlijk heb je heel wat vragen, bedenkingen en misschien wel bezorgdheden over je nieuwe levenssituatie en rol. En misschien heb je zin om hierover uit te wisselen met andere vaders. In deze vorming laten we ons inspireren door het Boek voor vaders. We geven je handvatten en inzichten om met een goede dosis zelfzekerheid je nieuwe rol op te nemen en de band met je baby stilaan op te bouwen. Griet Plettinx B/002 Claudine Crommar B/003 8

Opvoeden baby s en peuters Hechting, een natuurlijk proces Hechting gaat over de basisveiligheid en geborgenheid die een jong kind nodig heeft om de wereld te kunnen gaan verkennen. In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, is hechting tussen ouder/andere opvoeder en kind geen alles-of-niets moment. Het is een proces dat zich voltrekt in de eerste levensjaren en gekenmerkt wordt door wederzijdse communicatie en door het zoeken naar een evenwicht tussen vasthouden en loslaten. Het hechtingsproces volgt een natuurlijk ritme. In deze vorming staan we stil bij het verloop van het natuurlijk proces dat hechting is, bij eventuele moeilijkheden die ouder/ andere opvoeder en kind samen onderweg kunnen tegenkomen en hoe daar kan mee omgegaan worden. Jasmine Luycx B/004 Opvoeden baby s en peuters Reageren op signalen Meteen na de geboorte hebben ouders contact met de baby. Ook omgekeerd heeft de baby contact met de ouders. En dat werkt: de meeste ouders/andere opvoeders en kinderen hebben vanaf het begin een natuurlijke manier van communiceren. Door goed te kijken naar de subtiele signalen van de baby kan een volwassene de baby begrijpen en gepast reageren. Zo wordt een vertrouwensband opgebouwd en wordt de basis gelegd voor het welbevinden en zelfbewustheid van het jonge kind. We gebruiken videobeelden, foto s en oefeningen die tonen hoe we aan de baby duidelijk kunnen laten weten dat we zijn signalen zien en begrijpen. Lies Pauwels Steve Lapére B/005 Opvoeden baby s en peuters Opvoedingsvragen: eten, slapen, spelen We bekijken de dagelijkse opvoedingssituaties in het licht van positief opvoeden. Hoe kan ik een kind steeds positief blijven aanmoedigen? Welke regels en afspraken maak ik? Hoe kan ik meer structuur voorzien? Wat kan en wat niet, waar en hoe trek ik grenzen? Wat kan een kind op welke leeftijd? En wat kan de betekenis zijn van moeilijk gedrag in een welbepaalde situatie? We zoeken samen naar praktische handvatten en naar hoe we kinderen dagelijks kunnen stimuleren, op een positieve manier. Maika Luyssaert Nele Van Hulle Jolien Laridaen Heidi Deboosere Karolien Van der Linden Lien Capelle B/006 Opvoeden baby s en peuters Babymassage Kijken en luisteren dat kunnen we goed. Maar contact hebben door te voelen, dat hebben we vaak minder in de vingers. Nochtans is voelen één van de belangrijkste zintuigen voor baby s en jonge kinderen. Voelen is van belang om met de omgeving in contact te komen. En door het voelen en zachte aanrakingen wordt ook de motorische ontwikkeling van de baby gestimuleerd. De motoriek hangt immers samen met contact nemen, voelen, zien, horen, willen en durven. In deze vorming tonen we je hoe te masseren en laten we je ervaren welk tactiel contact leuk kan zijn voor jou en de baby. De deelnemers zorgen voor losse kledij en brengen een pop en een zitmatje mee. Nina Vens Els Proost B/007 9

Opvoeden baby s en peuters Een baby troosten, hoe doe je dat? Als jonge kinderen huilen dan communiceren ze met anderen, willen ze iets zeggen. Maar wat de betekenis van het huilen is, kan zeer verschillend zijn. Een huilende baby laat niemand onbewogen en roept bij de volwassene vaak een breed scala aan emoties op. Emoties die niet zelden herinneren aan de eigen kindertijd. Hoe kan je een huilende baby de aandacht geven die hij vraagt? Welke soorten huilen, verdriet en angst kunnen we onderscheiden. En vooral ook: hoe kan je troosten? Want troosten is het middel bij uitstek om ervoor te zorgen dat de baby zich veilig, geborgen en begrepen voelt! Claudine Crommar Hilde Van Durme B/008 Opvoeden baby s en peuters Vermoeiend, als slapen niet lukt Een baby neemt soms de dag voor de nacht. Of hij slaapt enkel in op de arm of doet alleen maar heel korte dutjes. Een peuter slaapt soms moeilijk in of hij wordt midden in de nacht wakker en heeft geen zin meer om verder te slapen. En een iets ouder kind wil soms helemaal niet naar bed, en is meester in het eindeloos rekken van het slaapritueel. Slaapproblemen bij jonge kinderen uiten zich op verschillende manieren. We bespreken wat mogelijke oorzaken en eventuele oplossingen kunnen zijn. Want goed slapen is voor een jong kind heel erg belangrijk, ook voor de ontwikkeling van de hersenen. In deze vorming lichten we de mysterieuze sluier van de slaap even op, om zo de (nacht)rust van een kind te bevorderen. Claudine Crommar Hilde Van Durme Heidi Deboosere B/009 Opvoeden baby s en peuters Blij, bang, boos bij baby s Het psychisch leven van een baby is rijk en boeiend. Vanaf het begin voelt, ruikt, proeft, hoort en ziet de baby al een heleboel. En hij laat dit graag weten aan de buitenwereld: kirren en kraaien van plezier, huilen bij verdriet en honger,... Soms kan je die signalen moeilijk interpreteren en wil je weten wat de baby denkt en voelt. In deze vorming maak je kennis met de gevoelswereld van een baby, vanaf de eerste levensdagen. We brengen de relatie tussen de baby en zijn ouder(s), grootouder(s) en de kinderopvang in verband met zijn emotionele, motorische en intellectuele ontwikkeling. We staan ook stil bij dagelijkse opvoedingsvragen. Claudine Crommar Hilde Van Durme B/010 Opvoeden baby s en peuters Blij, bang, boos bij peuters en kleuters Een peuter of kleuter kan soms onverklaarbaar boos worden. Of groot verdriet hebben. Soms is hij heel gehecht aan een knuffel of kruipt hij op je schoot weg, in een vreemde omgeving. Andere keren lacht hij uitbundig of loopt hij uitzinnig van vreugde heen en weer. Volwassenen kunnen bepaalde gedragingen niet altijd begrijpen. Wees nu eens flink!, Je moet toch niet boos zijn?, Ga maar met de andere kindjes spelen. In deze vorming bespreken we de psychische en emotionele ontwikkeling van kinderen tot 6 jaar. We werken met voorbeelden die de deelnemers aanbrengen. Zodoende leren we jonge kinderen goed begrijpen, en er beter mee omgaan. Claudine Crommar Hilde Van Durme B/011 10

Opvoeden baby s en peuters Rollen, kruipen, lopen Kinderen bewegen voortdurend! Ze kruipen, lopen, klimmen, klauteren, rollen, sluipen, gooien. In deze vorming krijg je informatie over de spontane motorische ontwikkeling van jonge kinderen en zicht op mogelijke knelpunten in die ontwikkeling. We bekijken hoe je een kind motorische groeikansen kan geven zonder te forceren. We tonen hoe je een leefruimte zo kan inrichten dat ze uitnodigt tot exploreren en spelen. We onderzoeken de invloed van spel en speelgoed op de motorische ontwikkeling. Opvoeden baby s en peuters Van Bumba tot Bumbo: verantwoord of niet? Het eerste levensjaar van een baby zit vol met nieuwe motorische ervaringen: rollen, sluipen, kruipen, staan, stappen. En de markt speelt daar gretig op in. Er is een overvloed aan motorisch spelmateriaal te koop. In deze vorming evalueren we samen het bestaand aanbod en proberen we een kader te geven om speelgoed al dan niet te labelen als verantwoord. Vrij snel zal blijken dat er geen dure aankopen nodig zijn om een baby motorisch te stimuleren. Nina Vens Els Proost Bart Declercq B/012 Bart Declercq B/013 Opvoeden baby s en peuters Taalstimulatie Bij de overgang van baby naar peuter is de taalontwikkeling één van de meest opvallende veranderingen. Het begrijpen van taal en het spreken nemen snel toe. Jonge kinderen hebben taal nodig om hun gevoelens, gedachten en wensen uit te drukken en met anderen te communiceren. Ouders, maar ook onthaalouders, kindbegeleiders en leerkrachten spelen een belangrijke rol in het stimuleren van die taalontwikkeling. Een gericht taalaanbod kan de woordenschat verrijken, de gesproken taal stimuleren en er bovenal voor zorgen dat jonge kinderen volop plezier kunnen beleven aan taal. Tijdens deze vorming nemen we de deelnemers mee in de wondere wereld van de taal. We geven tips en adviezen en staan ook stil bij meertaligheid. Heidi Deboosere Nathalie Houfflijn B/014 Opvoeden baby s en peuters Babygebaren Vooraleer baby s echt kunnen praten, begrijpen ze al een heleboel woorden. Vanuit die simpele vaststelling ontstond babygebaren. Een methode waarbij baby s kunnen tonen wat ze nodig hebben, wat ze zien, wat er in hen omgaat. Met gebaren die net zo makkelijk zijn als dag zwaaien. Het is een eenvoudige en praktische manier van communiceren die ook de taalontwikkeling en het zelfbewustzijn bevordert. Maar het is vooral leuk om samen met je baby te doen. In een eerste sessie gaat het over het wat en waarom van babygebaren, over hoe het in praktijk werkt. Met foto s en filmpjes en ruimte voor nieuwsgierige vragen over babygebaren thuis en in de kinderopvang. In een extra sessie kunnen we een aantal gebaren aanleren, oefenen en opnieuw ingaan op zeer concrete, praktische vragen om zelf met babygebaren aan de slag te gaan. Liesbeth Lambert B/015 11

Opvoeden baby s en peuters Alles over het potje Je kan wachten tot een kind aangeeft dat hij/zij komaf wil maken met luiers en liever op het potje gaat. Maar je kan ook zelf met de zogenaamde potjestraining beginnen. Wat je ook kiest, het kind moet er klaar voor zijn. Maar hoe weet je dat? Staat er een minimumen maximumleeftijd op? Hoe merk je dat een peuter weet wanneer hij/zij moet plassen? Hij/zij moet hiervoor een beetje meewerken. Maar wat als het eigen willetje zich vooral manifesteert op potjesvlak? Deze en alle andere vragen over bedplassen, over aanmoedigingen en beloningen op het potje, wel of geen luier aanhouden, emoties rond kaka en pipi,... komen aan bod. Elke De Bruyne Jolien Laridaen Marjan Claes B/016 Opvoeden baby s en peuters Een eigen willetje De peuter ontwikkelt een eigen wil en zijn/haar karakter krijgt duidelijk vorm. De peuter wordt met andere woorden een zelfstandig persoon. Vandaar dat hij/zij alles zelf wil doen, de grens aftasten tussen ik en jij en heuse driftbuien krijgt wanneer hem/haar iets niet zint. De leeftijdsfase van 1 tot 3 jaar wordt daarom soms aangeduid met de koppigheidsfase. In deze vorming bespreken we met de deelnemers waar en wanneer de driftbuien van een peuter zich voordoen. We overlopen dagelijkse momenten van eten, slapen, spelen. We bekijken hoe je grenzen kan stellen en driftbuien kan milderen, zonder de groei naar autonomie te belemmeren. Ida Dom Steve Lapére Résy De Meulder Bart Moens Nele Van Hulle Isa Deschuyteneer Heidi Deboosere Karolien Van der Linden B/017 Opvoeden baby s en peuters Tussen schoot en school De baby wordt peuter en zet zijn eerste stapjes in de wereld. Een wereld die hij zo graag wil ontdekken door overal aan te peuteren. Een wereld die bestaat uit zoveel verschillende mensen. Hoe kunnen wij een peuter daarin ondersteunen? Hoe kan hij/ zij vol vertrouwen op verkenning gaan, zonder dat de wereld een boze wereld wordt? En al die regels tussen mensen: hoe leert hij/zij dat? Wat is allemaal nodig om groot te worden, om uit de luiers te geraken? En wat beleef je dan als volwassene? In deze vorming bespreken we alle aspecten die verband houden met de overgang van schoot naar school. Een boeiende en grote ontwikkelingssprong naar zelfstandigheid. Claudine Crommar Hilde Van Durme B/018 12

Opvoeden baby s en peuters Help, een bijter in de groep! Bijten of gebeten worden? Het overkomt heel wat baby s en peuters. Als er bijtgedrag plaatsvindt dan zit de emotie gegarandeerd zeer hoog. En dit niet alleen bij de jonge kinderen zelf maar ook bij hun ouders en andere opvoeders. Waarom bijt een kind een ander kind of een volwassene? Wat wil het hiermee zeggen? Bij heel jonge kinderen heeft bijtgedrag dikwijls meer te maken met liefde dan met agressie. En als peuters en kleuters bijten dan gaat het vaak over frustratie, kwaadheid of het onvermogen om zich staande te houden in een groep met leeftijdsgenootjes. Hoe kan je als volwassene daar het best op reageren? Hoe kan je een jong kind helpen om op een andere manier zijn/ haar gevoelens uit te drukken? We bieden in deze vorming een kader aan om bijtgedrag te kunnen begrijpen en om er zo goed als mogelijk op te reageren. Claudine Crommar Hilde Van Durme B/019 Opvoeden baby s en peuters Tijd voor wennen De stap zetten van thuis naar de kinderopvang betekent loslaten, verantwoordelijkheid delen en vertrouwen opbouwen. Het is een overgang die bij elke baby en zijn ouders ingrijpende emoties oproept. Het zorgvuldig voorbereiden en begeleiden van deze situatie door tijd te nemen voor het wennen, helpt. In deze vorming belichten we het belang van een goede wenprocedure. Op wenmomenten kan de baby in de veilige armen van mama en/of papa kennismaken met de andere kinderen, de begeleiders, het andere bedje en andere geuren en geluiden. De begeleiders op hun beurt kunnen door observatie en open vragen de gewoonten van de baby en de ouders leren kennen. Wennen is samen zoeken naar afstemming tussen thuis en de opvang. Het zorgt ervoor dat baby en ouders een veilige plek vinden in een nieuwe omgeving, letterlijk en figuurlijk. En ook in de kinderopvang zelf, bij de overgang van de ene leefgroep naar de andere, is wennen zinvol en noodzakelijk. Karen Van Nuffel B/020 ENKEL VOOR KINDEROPVANG Opvoeden baby s en peuters Aan tafel Mama, wat eten we vandaag? Papa, wanneer eten we? Voor kinderen zijn dit veel gestelde vragen. Maar ook voor ouders, onthaalouders en andere opvoeders zijn dit gewichtige vragen. Hoe vaak breken we ons hoofd over wat we op tafel gaan zetten? Eten is belangrijk. Het beïnvloedt onze gezondheid en levert de nodige energie om te groeien, bewegen, spelen, leren, leven. Het structureert onze dag en betekent gezellig samen zijn en bijpraten. Deze vorming gaat over gezond, lekker én gezellig eten met kinderen. De voedingsdriehoek afgestemd op kinderen komt aan bod. Ook de sociale aspecten van tafelen worden besproken. Wat kan je bijvoorbeeld doen als een kind niet wil eten en zelfs niet wil proeven? Charlotte Matton Caroline Vandoninck B/021 13

Opvoeden baby s en peuters Leefgroepenstructuur Groot en klein samen. Steeds meer opvangvoorzieningen kiezen voor semi-verticale of verticale groepen. Zowel voor kinderen, ouders als begeleiders bieden deze groepsindelingen heel wat voordelen. Zo kunnen kinderen leren van hun oudere groepsgenoten, wordt het contact met ouders constanter en wordt de job van de begeleider flexibeler. In deze vorming staan we stil bij de voordelen die de verschillende groepsvormen met zich meebrengen. Natuurlijk zijn er aan elke indeling ook knelpunten en moeilijkheden verbonden. Samen met de groep gaan we op zoek naar manieren om deze op te vangen. We zetten noodzakelijke aandachtspunten over ruimte, activiteiten en dagindeling op een rijtje. Fien Lannoye B/022 ENKEL VOOR KINDEROPVANG Opvoeden baby s en peuters Optimaal pedagogisch klimaat De basiskwaliteit in het pedagogisch omgaan met kinderen, daar gaat deze vorming over. Hoe kunnen we in de kinderopvang onze aanpak afstemmen op elk individueel kind? Hoe kunnen we het ritme van elk kind volgen en toch voldoende structuur bieden? En hoe kunnen we de zelfstandigheid van jonge kinderen stimuleren en hen de nodige bewegingsvrijheid geven? We zoomen in op dagelijkse situaties waarin deze pedagogische criteria concreet worden gemaakt, zoals eten, slapen, verzorging en spelen. We nodigen de deelnemers uit om actief te oefenen en hun praktijkervaringen in te brengen en uit te wisselen. Fien Lannoye B/023 ENKEL VOOR KINDEROPVANG 14

Opvoeden 3-12 jaar Opvoeden 3-12 jaar Groot worden doen ze vanzelf, luisteren niet altijd Opvoeden doe je elke dag opnieuw en is niet altijd even makkelijk. Soms weet je wel hoe je best omgaat met bepaalde situaties, maar heb je het moeilijk om het vol te houden. Of je kind laat je de muren oplopen. In deze vorming hebben we aandacht voor koppige kinderen, kinderen die slaan, bijten en vechten, maar ook voor de stille en flinke kinderen. Hoe kan ik mijn kind aanmoedigen? Hoe kan ik prettig blijven omgaan met mijn kind in moeilijke situaties? Welke regels en afspraken maak ik met mijn kinderen? Hoe kan ik meer structuur voorzien? Wat kan en wat niet, waar en hoe trek ik mijn grenzen? Wat kan een kind op welke leeftijd? En wat betekent lastig gedrag in een bepaalde situatie? Als we beter begrijpen hoe kinderen denken en leren, kunnen we hen ook makkelijker ondersteunen. We bekijken hoe kinderen zich goed kunnen voelen, zonder dat ze altijd hun zin krijgen. Steve Lapére Résy De Meulder Bart Moens Nele Van Hulle Jolien Laridaen Heidi Deboosere Karolien Van der Linden C/001 Opvoeden 3-12 jaar Mijn kind en de school De school speelt een zeer belangrijke rol in het leven van kinderen maar ook van de ouders. De school is een plaats waar kinderen heel veel tijd doorbrengen: waar ze leren, ontwikkelen, vriendjes maken en de wereld rondom ontdekken. Naar school gaan en schoolwerk maken is meestal leuk. Maar het kan ook soms een bron van stress zijn. Wat als je kind elke dag opnieuw treuzelt met huiswerk? Wat met een schoolrapport vol negatieve opmerkingen? Wat als je kind bang is om naar school te gaan en letterlijk ziek wordt? En heeft je kind ook nog tijd om te spelen? In deze vorming geven we handvatten om je kind te steunen zodat hij/zij goed kan omgaan met de prestatiedruk op school. Want school moet plezant blijven. Liesbeth Lambert C/002 Opvoeden 3-12 jaar Naar school met healthy lunchbox De tijd dat de lunch bestond uit boterhammen met salami in aluminiumfolie en een chocoladereep of suikerwafel, is lang voorbij. Lekker, gezond en gevarieerd is het nieuwe motto. De banale boterham maakt stilaan plaats voor een gezonder alternatief. Denken we maar aan fruit, volkorenbroodjes met kaas en groentjes, soep, huisgemaakt gebak, yoghurt, slaatjes en noem maar op. Want willen niet alle ouders frisse en gezonde kinderen? In deze vorming geven we tips en inspiratie om de klassieke brooddoos van je kind om te toveren tot een lekkere, gezonde en kleurrijke lunchbox. Charlotte Matton C/003 15

Opvoeden 3-12 jaar Sociaal Vaardig? Erbij horen in de groep van leeftijdsgenootjes is ontzettend belangrijk in het leven van kinderen. Kinderen die sociaal vaardig zijn, zijn populair. Maar zij die moeite hebben met het leggen van sociaal contact kunnen in een situatie komen waarin ze zich afgewezen of buitengesloten voelen. En dit kan voor heel wat problemen zorgen. Sociale vaardigheden zijn nodig om met andere kinderen te kunnen spelen, om vrienden te maken, om erbij te horen en om met verschillende mensen op een gepaste en prettige manier te kunnen omgaan. In deze vorming bespreken we de sociale ontwikkeling van lagere school kinderen en de plaats die sociale vaardigheden hierin hebben. We geven ook tips om kinderen te ondersteunen in hun sociaal functioneren met leeftijdsgenoten. Ida Dom Lies Ledegen C/004 Opvoeden 3-12 jaar Bouwen aan zelfvertrouwen Elke ouder wil graag dat zijn/haar kind sterk in het leven staat, assertief en sociaal vaardig is. Sommige kinderen lijken dit van nature te hebben. Anderen voelen zich onzeker, twijfelen makkelijk aan zichzelf of laten zich vaak door anderen overtroeven. Hoe kunnen we kinderen ondersteunen en aanmoedigen om op te komen voor zichzelf? Hoe kan je een gezond zelfbeeld en een goede communicatieve vaardigheid ondersteunen? Je kan je kind bepaalde ervaringen laten opdoen, je kan aanmoedigen en bevestigen en je moet ook grenzen aangeven. In de manier waarop je dit doet, geef je onbewust ook boodschappen mee. Mag je kind zichzelf waardevol vinden? Mag het zijn wie het is, ook al vind jij dat soms lastig? Mag het fouten maken en zelf problemen leren oplossen? Met voorbeelden en praktische tips bekijken we hoe we hier aan kunnen werken. Steve Lapére Résy De Meulder C/005 Opvoeden 3-12 jaar Assertiviteit en weerbaarheid Assertiviteit is op een gepaste manier opkomen voor je persoonlijke belangen en uitdrukking geven aan je eigen gevoelens, gedachten en wensen. Voor kinderen en jongeren kan de druk hoog zijn om vlot contacten te leggen, om aangenaam te zijn en te doen wat anderen verwachten. Het is niet altijd gemakkelijk om jezelf te blijven en op te komen voor je eigen ideeën, zonder te twijfelen aan jezelf en zonder de ander aan te vallen. In deze vorming bespreken we hoe je kinderen kunt stimuleren om weerbaar te zijn, om een assertieve houding aan te nemen. Kan je thuis, in de kinderopvang of op school iets doen om kinderen te leren opkomen voor zichzelf in een veilige, bekende omgeving? En hoe bewust ben je van je eigen assertiviteit? Steve Lapére Résy De Meulder Bart Moens C/006 16

Opvoeden 3-12 jaar Kinderen en seks op het internet Kinderen zijn gretige gebruikers van het internet en komen er hoe dan ook in contact met seks en porno. Dikwijls zonder dat ze dat zelf willen. Denk maar aan de jongen die poesjes intikt in een zoekmachine. Of aan het meisje dat in een chatbox plots de vraag krijgt of ze al eens een penis gezien heeft. In welke mate is dit contact schadelijk voor kinderen, hoe gaan ze er mee om en zijn er ook voordelen aan verbonden? We bespreken enkele onderzoeksgegevens en maken kennis met materiaal dat je kan helpen kinderen bewust te maken van de mogelijkheden en gevaren van het internet. Dit programma is ontwikkeld door Sensoa. Bart Degryse Saartje Smedts C/007 Opvoeden 3-12 jaar Communicatie met en participatie van kinderen Kinderen hebben een eigen denk-, gevoel- en beleefwereld en willen dat dit gezien wordt. Luisteren naar kinderen is daartoe bijzonder interessant en waardevol. Dit vereist van de volwassene enkele specifieke vaardigheden. Welke vaardigheden moet je in de vingers krijgen? Met welke thema s komen kinderen op je af? Hoe ga je om met specifieke vragen van kinderen? Hoe kunnen kinderen meer impact hebben op het reilen en zeilen thuis of in de opvang? We vertrekken van een krachtig zelfbeeld van kinderen. We geven zicht op vaardigheden in het communiceren met en het participeren van kinderen. We leren methodieken aan om kinderen goed te observeren en plannen te maken die rekening houden met wat zij zelf aangeven. Isabelle Desegher C/008 Opvoeden 3-12 jaar Praten met kinderen, hoe doe je dat? Begrijpen is de eerste en cruciale stap. Begrijpen van achterliggende gevoelens en van reacties van kinderen. Wat is de functie van basisemoties? Wat vertellen kinderen ons? Hoe kunnen we echt contact maken met een kind? Hoe kunnen we gevoelens van kinderen begrijpen? Je leert een aantal communicatievaardigheden aan die makkelijk hanteerbaar zijn in je contact met kinderen tot twaalf jaar. Ze zijn erop gericht om de achterliggende gevoelens en reacties van het kind beter te begrijpen. De training is praktijkgericht. Er wordt in kleine groepjes geoefend met de eigen thuis- en/of werksituatie als uitgangspunt. Ida Dom Lies Ledegen C/009 17

Opvoeden 3-12 jaar Filosoferen met kinderen Zijn kikkers echt? Zijn mensen altijd lief voor elkaar? Begrijpen we alle woorden? Zijn gevangenen ook vrij? Hoe mooi is kunst? Zijn sommige vrienden ook vijanden? Bestaan er lieve monsters? Kunnen bloemen ook gelukkig zijn? Thema s om te filosoferen met kinderen zijn eindeloos. In deze vorming bieden we geen antwoorden op dergelijke vragen, maar stellen we een leuke werkwijze voor om met kinderen te onderzoeken en te filosoferen. Isabelle Desegher Eef Cornelissen Alex Klijn C/010 Opvoeden 3-12 jaar Moeilijke eters Eten is belangrijk. We houden allemaal van lekker koken, gezellig tafelen, feesten en genieten. Vaak wordt eten ook geassocieerd met een rustmoment en met ontmoeting. Als een kind problemen heeft met eten, kan dat samengaan met heel wat emotie, ongemak of conflict. De eetsituatie ontaardt soms in een strijd. En ouders of andere opvoeders maken zich dan zorgen. Problemen met eten kunnen heel verschillend zijn: kinderen die niets lusten, kinderen die geen groenten en/of fruit eten, kinderen die teveel of te weinig eten, overgewicht,... Hoe ga je daar best mee om? Kan je eetproblemen voorkomen? En hoe kan je eten stimuleren zonder te forceren? In de vorming worden casussen besproken en tips aangereikt om kinderen te motiveren en te stimuleren in hun eetgedrag. Charlotte Matton Heidi Deboosere C/011 Opvoeden 3-12 jaar Stress bij kinderen Jonge kinderen hebben heel wat te doen en leven vaak even snel als volwassenen: school, vriendjes, familie, hobby s,... Dit geeft soms stress en dan is het normaal dat kinderen boos, hangerig, huilerig zijn,... Wanneer je de indruk hebt dat stress bij een kind te zwaar gaat wegen dan is het belangrijk om te begrijpen vanwaar dit komt. Van buiten uit, door teveel activiteiten, veranderingen, (wereld)nieuws, zorgen van volwassenen of andere externe oorzaken? Of van binnen uit, omdat het kind zichzelf druk oplegt? Stress begrijpen helpt om oplossingen te zoeken. In deze vorming verkennen we dit thema met inbreng van de deelnemers. Hendrik Gaublomme C/012 Opvoeden 3-12 jaar Moeilijk hanteerbaar gedrag In de buitenschoolse opvang stellen kinderen soms gedrag waar begeleiders geen raad mee weten. In deze vorming zoeken we naar vaardigheden die begeleiders kunnen inzetten om met dit gedrag om te gaan. We vertrekken vanuit een positieve kijk en een positieve benadering van kinderen. Hoe kunnen we een klimaat scheppen dat zoveel mogelijk een negatieve sfeer en straffen vermijdt? Hoe kunnen we zorgen voor een goede structuur, duidelijke regels en afspraken...? We staan stil bij het belang van sociale vaardigheden bij kinderen en het kunnen uiten van gevoelens. Samen zoeken we hoe we deze pedagogische principes kunnen gebruiken in de buitenschoolse kinderopvang. Fien Lannoye C/013 ENKEL VOOR KINDEROPVANG 18

Opvoeden 3-12 jaar Tieners een plaats geven in de buitenschoolse opvang Hoe kan je ervoor zorgen dat ook tieners zich goed voelen en een plek hebben in de buitenschoolse kinderopvang? Tieners vinden vaak dat ze niet langer thuis horen in een kinderlijke opvang. Ze hebben hun eigen gedachtekronkels, eigen taaltje, eigen humor, eigen verlangens en eigen behoeften. Maar tegelijk gedragen ze zich soms ook nog als jonge kinderen met grillen en hevige uitbarstingen. In dit programma proberen we een brede kijk weer te geven over het omgaan met de groep oudste kinderen in de kinderopvang. We wisselen tips uit om als kindbegeleider deze tieners op een goede manier aan te spreken op hun eigenheid en gepaste activiteiten aan te bieden, zodat de opvang toch ook een leuke pauze kan zijn in de dagelijkse routine. Fien Lannoye C/014 ENKEL VOOR KINDEROPVANG 19

Opvoeden jongeren 12+ Opvoeden jongeren 12+ Een puber in huis, hoe communiceer je er mee? Pubers (en soms ook hun ouders) maken vaak een stormachtige periode door. Er gebeurt en er verandert veel. Meestal komen afspraken die al jaren werken, terug op losse schroeven te staan. Je wordt dan geconfronteerd met eindeloze discussies over helpen in het huishouden, kledij, uitgaan, geld, studiegedrag en schoolresultaten, de omgang met vrienden... Pubers zijn meester in het verleggen van grenzen. Dat vraagt van ouders extra onderhandelingsvaardigheden. Tijdens deze vorming krijg je informatie die kan helpen om efficiënter met pubers te communiceren. Naast een theoretisch kader is er ook ruimte om situaties aan te brengen en hierover uit te wisselen. Steve Lapére Lief Cuyvers Bart Moens Heidi Deboosere D/001 Opvoeden jongeren 12+ Tieners op vrijersvoeten Verliefde tieners! Hoe ga je hiermee om? Hoe maak je niet alleen het aan- en afmaken met hun lief bespreekbaar maar ook de emoties die daarbij horen: angst, onzekerheid, liefdesverdriet? Kan je anders reageren dan met enkele clichés? Zoals ander en beter! Of er zwemmen nog zoveel vissen in de zee. En wat met de eerste keer? Wat kan en wat kan niet voor jou? En vooral: hoe bespreek je zoiets met je verliefde puber? Praten over relaties krijgt een andere kleur als je je eigen verleden, waarden en normen niet wegcijfert en op een ongedwongen manier kunt uitwisselen, eerder dan uitvragen. In de vorming maken we gebruik van een educatief spel met stellingen en opdrachten. Dit programma is ontwikkeld door Sensoa. Bart Degryse Ludwina Degryse Saartje Smedts D/002 Opvoeden jongeren 12+ Kies Keurig Jongeren krijgen te maken met heel wat situaties waarin ze verondersteld worden om een persoonlijke keuze te maken. En dat kan behoorlijk lastig zijn want kiezen is winnen maar soms ook verliezen. Silke twijfelt bij elke beslissing die ze moet nemen, gaande van het kiezen van de juiste sneakers tot wat ze die dag wil doen. Abdel heeft geen flauw idee over de studierichting die hij wil volgen. Kenny maakt zelden zelf een keuze maar laat zich leiden door wat zijn vrienden willen. Hoe kan je als volwassene je kind, kleinkind of leerling ondersteunen bij het maken van de gepaste keuze? Hoe kan je hem/haar dat welgekomen duwtje in de rug geven? In deze interactieve workshop leer je om een puber te begrijpen en te ondersteunen in zijn keuzes. We belichten ondermeer 7 verschillende keuzestijlen en bieden concrete handvatten om aan de slag te gaan met de jongere. Op een speelse manier krijg je ook de kans om ervaringen en bedenkingen uit te wisselen met de andere deelnemers. Ruth Vandekerkhove D/003 20