M o d u l e 2 : W a t e r w e r e l d e n Water bedekt het grootste deel van onze wereld en vormt s werelds grootste leefgebieden (habitat). In dit hoofdstuk onderzoeken wij drie verschillende soorten water habitat. Duik met ons mee in deze drie natte omgevingen en begrijp hoe vissen, planten en ongewervelde leven in verschillende composities van water. H o o f d s t u k 1 : W a t e r w e r e l d e n 1.1 Water habitat versus land habitat In de eerste module hebben we geleerd over zoetwater en dat het belangrijk is voor mensen. In deze module gaan we kijken naar de waterhabitat waar veel waterdieren in leven. Een habitat is het natuurlijke leefgebied van een organisme, waar het groeit en leeft. Vloeibaar water leefgebieden kunnen worden verdeeld in drie categorieën: 1)zoetwater, 2) zoutwater en 3) brak water. De leefgebieden onderscheiden zich in de hoeveelheid zout dat is opgelost in het water. Oceanen hebben het zoutste water. Brak water omgevingen hebben een beetje zout, maar niet zoveel als de oceaan. Zoetwater leefomgevingen hebben echter zo weinig opgeloste zouten dat we het niet eens kunnen proeven. Naast zout, heeft de waterhabitat een aantal unieke kenmerken die wij op het land niet hebben. 1. Luchtdruk Alle dieren in de oceaan en in de diepe watermeren moeten het hoofd bieden aan druk. Wij denken normaal gesproken niet dat lucht ook druk op ons uitoefent, maar we ervaren deze elke dag. De atmosfeer bestaat uit alle lucht en andere gassen die tussen ons en de ruimte bestaat. Op het land voelt een persoon de gemiddelde druk van één atmosfeer (vaak geschreven als 1 atm.). Dit is de druk waar wij en alle landdieren op zijn aangepast. Van deze druk merken we helemaal niets! Voor dieren die onderwater leven, is de druk drastischer. Dit is speciaal het geval voor dieren die houden van duiken. Omdat water meer dichtheid heeft dan lucht, voelen we het verschil in luchtdruk. Heb je weleens gezwommen tot de bodem van het zwembad en pijn gevoeld in je oren? Dat komt door de waterdruk. Bij een diepte van twee meter voelen mensen in feite al druk in hun oren. Bij een diepte van 10 meter ondervinden we een druk die ongeveer 2 keer zo groot is dan 2 atm. Bij 30 meter is dat 3 atm. en zo gaat het verder. Elke 10 meter betekent dat de atm. met ongeveer 1 stijgt. 2. De kleur van licht in water Een ander ding dat wij op het land als gewoon aannemen is zonlicht. Wit licht bestaat uit alle kleuren van de regenboog. Als je kijkt in een kristal, dat kleurloos lijkt of een prisma dan merk je dat als je het draait in het zonlicht er veel kleuren magisch verschijnen. Dit komt doordat het natuurlijk zonlicht wordt opgesplitst in aparte kleur componenten. Water kan net als kristal kleuren scheiden. Denk maar aan regenbogen. Op zonnige dagen wanneer de lucht vochtig is of op plaatsen waar er veel sparkelend water is, zoals een waterval, kunnen we heel duidelijk regenbogen zien. Dit gebeurt doordat het zonlicht op de waterdruppels die in de lucht hangen of vallen, schijnt. Deze druppels scheiden het witte licht in verschillende kleurcomponenten met als gevolg een magische regenboog.
De oceaan, net als het kristal, scheidt wit zonlicht in verschillende kleuren doordat het elke kleur op een andere diepte absorbeert. De eerste kleur die geabsorbeerd wordt is rood. Bij een diepte van 10 meter is al het rode licht weg en kunnen duikers geen rood zien zonder de hulp van een zaklamp. Op een diepte van 20 meter verdwijnt de volgende kleur geel. Groen verdwijnt rond een meter of 30 meter, waar een donkere gloed begint te komen. Blauw is de laatste kleur die geabsorbeerd wordt. Blauw reikt tot ongeveer 200 meter diep. Dit is de reden waarom de zee in onze ogen blauw lijkt. Als het blauw eenmaal geabsorbeerd is door de oceaan, is er geen licht meer en heerst er complete duisternis. Meer dan 90 procent van de oceaan ziet geen zonlicht. Daarom bevindt het meeste leven in de oceaan zich in de bovenste laag van de oceaan, waar zonlicht planten en dieren helpt groeien. In dieper water, waar de kou en de duisternis constant aanwezig zijn, is er een ook een grote diversiteit in leven. Maar niet zo uitbundig als we die kunnen vinden in de warmere wateren, vooral dicht bij de kust en de koraalriffen. 3. Geluid in water De oceaan zit vol met geluiden, zoals het zingen van de walvissen, waar wij mensen weinig van merken. Geluid beweegt tot vijf keer sneller in water dan in de lucht. Dit betekent dat geluid verder en sneller kan reizen onderwater. Maar dat betekent niet automatisch dat wij makkelijker kunnen horen onderwater. Mensen hebben zich ontwikkeld om geluid te kunnen horen in de lucht. Als het geluid niet via de lucht in onze trommelvlies komt, kunnen een aantal geluiden niet onderscheiden van anderen. Op het land kan een mens bepalen waar een bepaald geluid vandaan komt. Bijvoorbeeld, als iemand je naam roept iets verder van je vandaan in de straat, dan is het gemakkelijk om te bepalen waar dit geluid vandaan komt. Dit komt doordat geluid in het ene oor op net even een ander tijdstip bereikt dan het andere. Het oor dat dichter is bij het geluid vangt het op als eerste. Onderwater is het anders. Aangezien geluid sneller reist onderwater, zal het geluid beide oren op hetzelfde tijdstip bereiken. Hierdoor is het voor ons, mensen, onmogelijk om te zeggen waar het geluid vandaan komt. Echter, er zijn enkele oceaandieren, zoals dolfijnen, die expert zijn in het gebruiken van geluid om hun weg te vinden in het water. We zullen meer over dolfijnen leren in toekomstige modules. 1.2 Zoetwater leefgebieden We begrijpen nu iets meer van de verschillen tussen het leven onderwater en het leven op het land. Maar wat zijn de verschillen tussen de types water habitat? Laten we deze habitat nader bekijken. We starten met het zoetwater leefgebied. Zoetwater habitat kan je overal op de wereld vinden waar de temperatuur boven het vriespunt ligt, dus 0 graden Celsius. Zoetwater habitat komen voor in verschillende vormen zoals meren, vijvers, rivieren, stromen, kreken en moerassen. Ken jij een aantal zoetwater habitat in de buurt van je school of huis? Zoetwater habitat zijn heel belangrijk voor een grote variëteit planten en dieren. Veel verschillende vissen vind je in zoetwater, zoals snoek of katvis. Amfibieën, zoals schildpadden, kikkers, salamanders vind je normaal gesproken ook in deze gebieden. Veel ongewervelde (dieren zonder ruggenwervel) zoals wormen of rivierkreeftjes verstoppen zich onder rotsen of gravel in het water. Veel insecten worden geboren in zoetwater en wanneer ze hun vleugels
krijgen, vliegen ze weg over de golven. Maar zoetwater habitat zijn ook van essentieel belang voor mensen en dieren op het land. Grote zoet water bronnen, zoals meren, vijvers en stromen zijn belangrijk voor dieren die drinkwater nodig hebben. Zoals we in de vorige module geleerd hebben, is zoet water essentieel voor mensen en dieren om te overleven. Een van de beste plaatsen om wilde dieren goed te zien is in de buurt van drinkputten (waterholes). Iedereen, van olifanten tot zebra s, van apen tot muizen, heeft drinkwater nodig dat de natuur aan ons geeft. In sommige gebieden in de wereld is het hebben van zoet water bronnen heel normaal. Grote landen zoals Canada en Rusland hebben bijvoorbeeld s werelds grootste meren en beschikken over het grootste aandeel van zoet water in de wereld. s Werelds grootste zoet water meer ligt in Noord Amerika en staat bekend als Lake Superior. Het heeft een oppervlakte van meer dan 82.100 vierkante kilometer. Maar het meer is niet erg diep. Het grootste meer, qua volume, is het Baikal meer in Rusland. Baikal is lang en smal, ongeveer 640 kilometer lang en 50 kilometer breed. Maar met een diepte van ongeveer 1600 kilometer is dit meer het diepste in de wereld. Het is zo diep, dat het meer water heeft dan Lake Superior en 25 % van al het zoet water van de wereld voor zijn rekening neemt! De langste rivier is de Nijl rivier in Afrika, of de Amazone rivier in Zuid Amerika. Ze hebben allebei een lengte van meer dan 6400 kilometer. Het is onmogelijk om te zeggen welke rivier langer is, omdat de lengte van de rivieren vaak verandert door invloeden van moeder natuur of de mens. Sommige grote meren zijn gemaakt door gletsjers die het merendeel van de wereld bedekten tijdens de ijstijd, ongeveer 10,000 jaar geleden. Tijdens de laatste ijstijd was de wereld bedekt met ijs en sneeuw. Deze vormden lange stukken ijs die de oppervlaktes van de wereld bedekten. Deze stukken ijs noemen we gletsjers. Veel gletsjers bestaan tegenwoordig nog, vooral in hooggelegen gebieden, in de buurt van de toppen van werelds grote gebergten. De gletsjers van de laatste ijstijd zijn gesmolten waardoor grote meren zijn gevormd. Deze meren zijn tegenwoordig weer bijgevuld door regen en sneeuw. Het meeste water dat we vinden in zoet water habitat komt van gesmolten sneeuw en ijs. Na regen vormt het water beekjes, kreken en rivieren en stroomt heuvelafwaarts. Dit vloeiende water komt bij elkaar in meren en vijvers. Maar al het water op het land eindigt uiteindelijk op een plaats: de oceanen. 1.3 Zout water leefgebieden s Werelds grootste leefgebied De oceanen zijn de grootste en oudste leefgebieden op Aarde. Zoals je in de vorige modules hebt gelezen, bedekken de oceanen ongeveer 70% van oppervlakte van de Aarde en bevat het ongeveer 1.3 biljoen vierkante kilometer water. Er zijn 5 oceanen in de wereld: De Stille Oceaan, Atlantische Oceaan, Indische Oceaan, de Zuidelijke Oceaan (Antarctische Oceaan) en de Noordelijke IJszee. Het is belangrijk om te weten dat al deze oceanen op de een of andere manier met elkaar verbonden zijn. Water stroomt continu van de ene stroom naar de andere stroom. Omdat ze allemaal verbonden zijn en hetzelfde water delen is de chemische compositie van het water relatief hetzelfde. Dit water staat bekend als zout water. Zout water bevat, zoals we allemaal al weten, zout! Maar het bevat meer dan zout alleen! Zout water bestaat uit 96% puur water en 4% andere substanties organisch en niet-organische materialen. Organische materialen zijn dingen die gerelateerd of gemaakt zijn van levende organismen. Voorbeelden zijn bijvoorbeeld koolstofgebaseerde moleculen zoals suiker. Nietorganische materialen komen van andere bronnen, zoals van onze Aarde of van industriële
processen. Voorbeelden zijn: zout (ook soda chloride genoemd), zware metalen en giftige chemicaliën. Waarom is de Oceaan zout? Mensen van over de hele wereld hebben verschillende verhalen of mythen die verklaren waarom de zee zout is. Wetenschappers weten nu dat het zout in de oceanen eigenlijk van rotsen af komt. Wanneer regen valt op het land lost het andere substanties van de omgeving op, inclusief gassen zoals karbon dioxide (CO 2 ). Het resultaat is dat het regenwater een beetje zuur wordt (zure regen). Na verloop van tijd erodeert de zure regen rotsen en breekt het af in kleine stukjes. Uiteindelijk zal het stromende water de rots breken tot zulke kleine stukjes dat wij ze nog nauwelijks kunnen waarnemen. Veel van deze opgeloste deeltjes en mineralen worden gebruikt door organismen in de oceaan en worden door hen verwijderd uit het water. Maar het zout wordt er niet uit gehaald en na miljoenen jaren worden de zout concentraties steeds hoger en daardoor worden de oceanen zouter en zouter! Het zoutgehalte in zeewater is ongeveer 35 deeltjes per duizend. Met andere woorden ongeveer 3.5% van het gewicht van het water in de oceaan is zout. Er zijn veel verschillende elementen aanwezig in zeewater, zelfs goud en zilver! Jammer genoeg, is de hoeveelheid goud die in zeewater wordt gevonden zo klein dat het te moeilijk is om het te verzamelen. B i o d i v e r s i t e i t i n d e O c e a a n De dieren en planten die zich hebben geëvolueerd om te kunnen leven in de oceanen zijn zeer goed aangepast aan leven in zout water. Zoals we hebben geleerd zijn zout water habitat erg zoutig, veelal blauw van kleur met unieke kenmerken voor geluid en licht. Heel anders dan op het land. Omdat het zo anders is zijn de dieren onderwater ook erg verschillend in vergelijking met landdieren. Van slakken en naaktslakken tot haaien en walvissen noemen de oceanen al honderd of zelfs duizend jaren thuis. Hierdoor vind je een enorme biologische diversiteit ofwel biodiversiteit in de oceaan. Deze organismen zijn zo succesvol dat wetenschappers een biodiversiteit van ongeveer 215.000 soorten planten of dieren in de oceanen hebben geregistreerd. Met al deze planten en dieren die leven onder de golven is het raar om te bedenken dat mensen minder dan 1% hebben verkend van de oceanen. Experts beweren dat er ongeveer 2 miljoen soorten vandaag de dag leven in de oceanen, waarvan wij de meesten nooit hebben gezien! Een totaal van ongeveer 15.000 vissoorten zijn momenteel beschreven door wetenschappers. Maar deskundigen geloven dat er nog ongeveer 5000 soorten vis in de oceaan leven die nooit zijn ontdekt. Veel van deze vissen leven waarschijnlijk in de warme wateren van de tropen, waar het koraalrif ecosysteem is ontstaan. Dit unieke en belangrijke ecosysteem biedt onderdak aan ongeveer 4500 soorten vis en misschien zelfs meer! Het koraalrif Koraalriffen zijn structuren die gemaakt zijn door kleine organismen, die koraal poliepen heten. Deze geweldige dieren gebruiken energie van de zon, net als planten, maar ze vangen ook kleine diertjes in het water. De koraal poliepen gebruiken fotosynthese om zonlicht om te zetten in suikers, net als planten, en ze gebruiken hun tentakels om klein prooi te vangen. De kleine koraaldieren werken samen om riffen te bouwen. Ze maken kleine steenachtige huizen naast elkaar in beschutte gebieden onderwater. Na vele jaren, wanneer miljoenen na miljoenen van deze diertjes leven en sterven boven op elkaar en hun steenachtige huisjes achterlaten, vormen zich koraal riffen. Koraalriffen kunnen wel duizenden kilometers lang zijn. De Great
Barrier Reef in Australië is het grootste koraalrif ter wereld. De Great Barrier Reef is zo groot dat het zichtbaar is vanuit de ruimte! Andere belangrijke koraalrif ecosystemen vind je in Zuidoost Azië zoals de Golf van Thailand en de Zuid Chinese Zee. 1.4 Brakwater habitat: Wanneer zoet water, zout water tegenkomt Stel je een grote rivier voor, zoals de Amazone in Zuid Amerika. Duizenden stromen en rivieren, groot en klein, voeden de Amazone die steeds groter wordt wanneer de rivier door het land ruist. Miljoenen liters water snellen zich naar de rand van het continent totdat ze uitkomt in de Atlantische Oceaan, waar het zoet water stroomt in het zoute water. Hier vormt zich een mix van zout en zoet water. Het resultaat is een derde soort habitat die we brakwater noemen. Brakwater is een beetje zout- niet zo zout als de zee, maar ook niet zoutloos als het zoete water van een meer. Er zijn een aantal verschillende soorten brakwater habitat, zoals estuaria, lagunes, en brakwater rivieren. Deze typen leefgebieden vormen normaal gesproken waar een zoet water bron, zoals een meer of rivier, grenst aan de oceaan. Tussen water en land Een type brakwater habitat wordt genoemd naar een familie van planten, bekend als mangroven. Deze planten kunnen overleven in zeer moeilijke omstandigheden, waar slechts enkele andere planten tegen kunnen. Of ze nou in zout water, zoet water of op de kust zijn, dat maakt voor de mangroven weinig uit. Ze zijn zo sterk dat ze alles kunnen overleven! Mangroven zijn eigenlijk een aantal verschillende planten en dieren die leven in tropische klimaten. Er zijn ongeveer 80 soorten, sommige zijn niet verwant, maar ze hebben allemaal de eigenschap dat ze kunnen leven onder de extreme condities van een gemixte omgeving. Mangrove bomen leven langs de kust van eilanden, rivieren, oceanen en stromen, waar zout en zoet water bij elkaar komen en deze mix vormt brakwater. Bomen en planten die mangroven genoemd worden, kunnen ook bestaan in het getijde gebied (intertidal zone). Dit is het gebied tussen land en oceaan dat bij vloed onderwater staat en droog wanneer het eb is. Deze mangroven groeien tot dikke bossen, die functioneren als een huis voor het hele ecosysteem. Hier komen de dieren van het bos en oceaan samen en gaan in onvoorspelbare wegen met elkaar om. Wanneer het eb is in het getijde gebied droogt het zout op en bedekt wortels en rotsen. Een taaie plant kan slechts een dergelijke hoge concentratie van zout overleven en tijdens vloed half in de oceaan worden ondergedompeld! Maar hoe kunnen mangroven bomen overleven in een zodanige extreme omgeving? De mangroven hebben hun wortels aangepast tijdens de evolutie en werken als stelten, die de bladeren net boven de waterlijn kunnen tillen. Deze gespecialiseerde wortels houden de rest van de plant droog en veilig van de zouten die schadelijk voor ze zijn. De mangroven zijn een echt speciale soort installatie!
Geheimen van de Mangroven De mangroven zijn belangrijk omdat zij kritische habitat zijn voor zeldzame en bedreigde dieren. Veel migrerende vogels vinden een schuilplaats in de takken van de bomen en vinden voedsel in de modder (mudflats) bij de wortels van de mangroven. De zeldzame vliegende honden (fruit bats) leven slechts in mangrovebossen, terwijl vele soorten apen, insecten, en hagedissen afhankelijk zijn van het mangrovemilieu op bepaalde tijden in het jaar. Het mangrove ecosysteem heeft vele ongebruikelijke geheimen en brengt vele verrassingen met zich mee. De mangrove slangen klimmen hoog in de bomen waar zij op prooi wachten. Zowel mudskippers als tijgers brengen veel van hun tijd in of rond de mangroven door. Het grootste reptiel van de wereld, de zoutwaterkrokodil, legt vaak zijn eieren in mangrovebossen. Andere reptielen, zoals de monitor hagedissen eten elk soort eieren die zij vinden, inclusief die van de veel grotere krokodillen. De slangen jagen op vissen onderwater, terwijl de vissen op insecten boven het water jagen! De archerfish schiet straaltjes water naar insecten die op takken boven het water zijn neergestreken. Wanneer de archerfish nauwkeurig schiet, valt het insect in het water en wordt het vervolgens opgepeuzeld. In toekomstige modules zullen we meer leren over deze verbazingwekkende dieren. Verbindingen tussen het Bos en het Rif Hoewel brakwater mangroven bossen onderdak biedt aan een enorme diversiteit planten en dieren, zijn ze ook heel belangrijk voor het ecosysteem van de oceaan. Wetenschappers beginnen de vele verbindingen tussen beide water habitat nu te begrijpen. Een interessant voorbeeld is de relatie tussen mangroven en koraalriffen. Mangrove bomen beginnen als zaadjes die drijven in de oceaan op zoek naar een goede plaats om wortel te schieten. De ideale locatie voor een dergelijk zaadje is een gebied aan de kust, dat beschut is tegen de hoge golven en stormen van de open oceaan. Omdat koraalriffen vaak grote structuren zijn, kunnen zij veel kracht van de golven absorberen. Het gevolg is dat mangrove bomen vaak groeien aan de kust achter de koraalriffen. Het zaadje worden mangrove bomen en de vissen van het koraalrif kunnen spoedig nieuwe huizen tussen de wortels van de mangrove bomen vinden. Deze lange, sterke wortels zijn een ideale plaats voor vissen om zich te verbergen voor roofdieren, om zich voort te planten en hun eieren te leggen. Wanneer de eieren uit zijn gekomen en de kleine vissen groeien, verlaten zij de mangroven en gaan terug naar de koraalriffen op zoek naar voedsel. Op deze wijze, werken de mangrovebossen en de koraalriffen samen. We kunnen zelfs aannemen dat de aanwezigheid van een mangrovebos dicht bij een koraalrif soms kan leiden tot een groter aantal vissen. De mangroven kunnen ook helpen koraalriffen tegen aarde en zand (sedimenten) te beschermen. Wanneer er een stevige regen is, kunnen sedimenten van het land wegspoelen in de zee. De sedimenten bedekken het koraal, waardoor de koraalpoliepen moeilijk toegang tot zonlicht krijgen en daardoor niet kunnen groeien of zelfs doodgaan. Wanneer een mangrovebos aanwezig is, spoelen de sedimenten niet in de zee maar worden opgenomen door het bos. Hierdoor blijft het koraalrif gezonder. Dus koraalriffen beschermen mangroven tegen golven, terwijl mangrovebossen onderdak bieden aan vissen en koraal riffen beschermen tegen de afvoer van sedimenten na regen. Op deze
manier kunnen koraalriffen mangroven helpen groeien, terwijl mangroven koraalriffen laat bloeien. Tegelijkertijd beschermen koraalriffen en mangroven de mensen tegen wind, golven, erosie en voorziet ons in veel vis als voedsel. H o o f d s t u k 2 : C o n s e r v a t i e k w e s t i e s 2.1 Vervuiling van Huizen en de Industrie Vervuiling is een bedreiging voor alle natuurlijke leefgebieden. Vele meren en oceanen van de wereld zijn vervuild door industriële verontreiniging. De industrieën gebruiken een enorme hoeveelheid chemische producten om dingen te produceren die wij in ons dagelijks leven gebruiken. Meer dan 50.000 industriële chemische producten worden vandaag de dag gebruikt in de wereld en duizenden nieuwe samenstellingen worden jaarlijks gecreëerd. Sommige van deze chemische producten kunnen voor dieren en planten zeer schadelijk zijn. Maar hoe komen de chemische producten in de oceanen, de meren, en de rivieren? Denk aan algemene huishoud producten zoals tandpasta, zeep, shampoo, wasmiddelen, bleekmiddelen, en venster reinigers. Veel van de chemicaliën die je in deze producten kan vinden zijn schadelijk voor het milieu. Wanneer wij deze producten gebruiken spoelen wij ze door de goot en komen terecht in de riolering. Maar wat gebeurt er met deze chemicaliën? Sommige steden in de wereld hebben rioolwaterzuiveringsinstallaties die de meeste chemicaliën uit het water halen. Maar de meeste steden aan de kust beschikken hier niet over. Het is erg waarschijnlijk dat sommige producten en chemicaliën, die je elke dag gebruikt, in de oceaan eindigen. Vervuiling van zoetwater De regen valt op straten, aarde, landbouwbedrijven, parkeerterreinen en al het land dat ons omringt. Het regenwater stroomt bergafwaarts. Dit water komt samen en verandert uiteindelijk in een kreek, een beekje of een rivier. Denk nu aan al het vuilnis, vuil, olie van auto's, of andere dingen die wij vaak op de straten in steden zien. Al deze verontreinigingen kunnen in onze rivieren en stromen terecht komen na regenval. Denk aan aarde en meststoffen die wij gebruiken om onze gewassen te kweken in voornamelijk landbouwgebieden. De aarde en sedimenten worden weggespoeld door de regen samen met de mest waarmee het bespoten is. Het resultaat is dat al deze sedimenten, chemicaliën en vervuiling terecht komen in zoetwater bronnen via beekjes en meren naar watervallen en rivieren. In sommige plaatsen op de wereld zijn zoetwater habitat zwaar beschadigd door menselijke activiteiten zoals vervuiling. Hierdoor is de populatie van zoet water soorten met 50% verminderd tussen 1970 en 2000. Dit is een van de ergste afname van het aantal diersoorten in alle leefgebieden op Aarde zowel op het land als in het water. Van Land naar Zee Omdat al het regen en water uiteindelijk in de oceaan stroomt, moeten we onthouden dat alles wat wij op het land doen een mogelijk effect kan hebben ver van ons vandaan. Als we onze gewassen bespuiten met pesticiden, dan is het mogelijk dat chemicaliën kilometers verder terecht komen in de zee via onze zoet water wegen.
Vervuiling is een van de grootste bedreigingen voor de hele wereld. In Singapore en in veel andere landen in Azië kan vervuiling van het land en boten het koraal ecosysteem beschadigen. Alle boten dumpen afvalwater van hun motoren in de oceaan. Veel voorbijgaande schepen lozen hun rioolwater in het water. In veel landen wordt het menselijke en dierlijke afval samen met meststoffen en pesticiden gedumpt in rivieren en stromen en komen uiteindelijk in de oceaan terecht. Al deze bronnen van vervuiling dragen bij tot verhoogde stikstofniveaus in het water. Stikstof is een substantie die alle levend wezens nodig hebben en gebruiken. Maar teveel stikstof in het water kan een sterke groei van waterplanten en algen veroorzaken. Dit gebeurt omdat stikstof dezelfde eigenschappen heeft als mest. Algen nemen deze extra stikstof op en beginnen in de lengte te groeien en spreiden zich uit over de waterhabitat, zoals meren en koraalriffen. Tot er uiteindelijk zoveel algen zijn dat ze het zonlicht voor de koralen blokkeren, waardoor de koraal langzaam zullen sterven. Dit is enkel één voorbeeld hoe vervuiling de balans in het ecosysteem kan verstoren. 2.2 Vervuiling door plastic Het wereldwijde gebruik van plastic kan resulteren in hevig vervuilde waterwegen in veel gebieden in de wereld. Het gros van de mensen neemt aan dat plastic winkeltassen en drinkflessen geen bedreiging voor de natuurlijke wereld vormen. Maar net zoals chemische producten en sedimenten, kan plastic ook weggespoeld worden naar de zee. Een plastic zak of een fles die in het water drijft, kan als voedsel worden aangezien door dieren. Sommige dieren zullen een hap nemen van het drijvende vuil, omdat ze denken dat ze iets natuurlijks eten. Schildpadden en andere dieren eten weleens per ongeluk plastic zakken en andere plastic producten. Deze producten kunnen vastzitten in hun maag en ernstig kwaad veroorzaken. Het plastic kan ook op het rif landen en daardoor het zonlicht voor de koralen blokkeren, waardoor dit ecosysteem langzaam dood gaat. 2.3 Sedimenten van de bouw De bouw van steden, wegen en gebouwen kan een enorme invloed hebben op de rivieren, de meren, en de oceanen van onze wereld. Wanneer men bijvoorbeeld dichtbij gebieden aan de kust bouwt, worden de aarde en het zand opgegraven en de bomen gekapt. Dit vernietigt de stabiliteit van de aarde en kan erosie veroorzaken. Zoals wij hebben geleerd, kan losse aarde en zand gemakkelijk worden weggespoeld na regen. De modder maakt het water in alle 3 de ecosystemen zeer vuil en het houdt het zonlicht tegen in het water. Na enige tijd bereiken de sedimenten de oceaan en vallen op de bodem waar zij het koraalrif ecosysteem kunnen bedekken en het zonlicht verspert voor de koralen. Daarom moeten ontwikkelingen langs oevers, stranden of rivieroevers zeer zorgvuldig worden voltooid. Aangezien de toeristenindustrie jammer genoeg groeit, worden vele mangrove bossen gekapt om ruimte te maken voor hotels en ressorts met kunstmatige stranden. Niet alleen vernietigt dit de brakwaterhabitat, maar ook de nabij gelegen zoutwaterhabitat vanwege de sedimenten die in het water terechtkomen na regen. H o o f d s t u k 3 : W a t j i j k u n t d o e n o m t e h e l p e n?
3. 1 S t r a n d S c h o o n m a a k A c t i e De Internationale Kust Schoonmaak Actie in Singapore Wie zegt dat één persoon geen verschil kan maken? In Singapore en in de rest van de wereld komen individuen bij elkaar om samen een verschil te maken voor de oceanen. De International Coastal Clean-Up gebeurt jaarlijks in meer dan 100 landen en is een van grootste zeemilieu schoonmaak programma s in de wereld. Vrijwilligers nemen deel aan dit eendaagse evenement, waarbij ze langs de zeekusten wandelen en het zwerfvuil oprapen dat is aangespoeld. In Singapore begon deze actie in 1992 en werd het georganiseerd door het Raffles Museum van Biodiversiteit Onderzoek van de Nationale Universiteit van Singapore. De schoonmaak vindt plaats in verschillende soorten kustgebieden, inclusief stranden en mangroven, zoals de Sungei Buloh Natuurreservaat. De jaarlijkse schoonmaak in Singapore wordt nu gedaan door leden van de Natuur Sociëteit van Singapore, de Singapore Milieu Raad en studenten van scholen, zoals Catholic High, St. Andrew's Junior College, Tao Nan Marlin Sea Scouts, Temasek Junior College, Victoria Junior College, Woodlands Ring Secondary School en Yusof Ishak Secondary School. Ongeveer 1500 vrijwilligers maken de kusten van Singapore jaarlijks schoon waarbij ze meer dan 60.000 stukken afval verzamelen en hierdoor het gehele land schoner en mooier maken. Met lokale inspanningen zoals deze leren meer mensen over de vervuiling van de oceaan, de schade het berokkent en hoe je het kan verhinderen. Laten we hopen dat uiteindelijk deze acties niet meer noodzakelijk zijn. Maar nu, stroop je mouwen op en sluit je aan bij de internationale strandschoonmaakactie! Om mee te doen in Singapore, ga dan naar deze website: http://coastalcleanup.nus.edu.sg Of email naar: iccs@rafflesmuseum.net In andere delen van de wereld kan je contact opnemen met de Ocean Conservancy: http://www.oceanconservancy.org/site/pageserver?pagename=press_icc&jservsessionidr012= 9yk5tjxue1.app46b 3.2 Om landbouw vervuiling tegen te gaan, moet je Organische producten kopen Overal op de wereld werken kleine ondernemingen hard om water te conserveren en de waterhabitat te beschermen. Aan de westkust van Canada bijvoorbeeld, kweekt een kleine landbouwonderneming genaamd Forest Spring Farm alleen organische producten. Wat betekent organisch geproduceerd? Het woord organisch betekent in de landbouw dat er geen kunstmatige meststoffen of pesticiden tijdens het kweken van gewassen worden gebruikt. Één van de grootste problemen in de landbouw is het gebruik van chemische producten. Veel landbouwbedrijven gebruiken veel chemische producten om insecten en ander ongedierte weg te houden en zodoende hun gewassen te helpen groeien. Wij weten nu dat deze chemische producten snel worden weggespoeld na regen en terecht komen in onze rivieren, stromen, en oceanen. De niveaus van de stikstof kunnen zo hoog worden dat algen beginnen te groeien, die op hun beurt de waterwegen versperren en het ecologische evenwicht verstoren.
Maar sommige landbouwers in de wereld verbouwen hun gewassen op een andere manier om de natuur te helpen. Forest Spring Farm op Vancouver Island in Canada kweekt heerlijke groenten en vruchten zoals knoflook, frambozen, braambessen, evenals mooie bloemen zoals Dahlia's. Het landbouwbedrijf is ongeveer 3 hectaren groot, maar de gewassen worden slechts gekweekt op ongeveer de helft ervan, de andere helft laten ze in een natuurlijke staat en dient als een leefomgeving voor inheemse vogels en dieren. Het landbouwbedrijf heeft natuurlijke bron dat schoon water voor de gewassen verstrekt. Na irrigatie (water geven aan de gewassen) stroomt dit water via beekjes en rivieren richting de Stille Oceaan, die slechte enkele kilometers verder ligt. Omdat het een organisch landbouwbedrijf is, is het water nog schoon wanneer het weggespoeld wordt en raken de nabijgelegen oceaan en rivieren niet vervuild. Hoe groeien gewassen zonder hulp van chemische meststoffen? Forest Spring Farm gebruikt natuurlijk meststoffen in plaats van chemische producten. Natuurlijke kalkstoffen (lime), een soort van mineraal, als ook vismeel ( restjes van visproducten) worden gebruikt om de grond te balanceren en de grond te voorzien van voldoende voedingsmiddelen die nodig zijn voor sterke en gezonde gewassen. Zelfs mest van kippen, dat plaatselijk wordt geproduceerd, wordt gebruikt om de vruchtbaarheid van de grond te verbeteren. Gewassen worden om de drie jaar verwisseld zodat de grond kan rusten. In een wereld waar grote industriële landbouwbedrijven de boventoon voeren, kiest dit kleine Canadese landbouwbedrijf echter om slechts natuurlijke producten te gebruiken om de grond te voeden en de planten, groenten en fruit te helpen groeien. Met deze unieke stijl van gewassen kweken, zijn de klanten verzekerd van voedzaam voedsel met een heerlijke smaak en vrij van gifstoffen. Veel klanten zijn nu bereid een beetje extra te betalen voor de echte, natuurlijke smaak van organische producten en voor het feit dat deze methodes weleens de beste manier kan zijn om voedsel te kweken en onze natuurlijke leefomgeving zowel op land als in het water tegelijk te beschermen. Organische boerderijen verschijnen overal zowel in Azië als Europa. Probeer een organisch landbouwbedrijf te vinden in jouw buurt en vraag je ouders om een bezoek te organiseren, zodat je zelf kan kijken hoe op een natuurlijke manier heerlijk voedsel wordt geproduceerd. 3.3 Reduce (Reduceer), Reuse (Hergebruik) en Recycle (Recyclen) Er zijn drie goede manieren waarmee je ons milieu elke dag kan helpen. Elke dag produceren wij huisvuil en afval wanneer wij dingen kopen. Tegenwoordig is bijna alles wat wij kopen iets dat afval produceert. Soms kopen wij producten die in plastic zijn verpakt met een doos eromheen. Wanneer we boodschappen doen, krijgen we een plastic tas om onze aankopen in te doen. Rond de wereld produceren mensen meer en meer afval en de steden hebben steeds minder plaatsen om al het huisvuil te zetten. Wij zien huisvuil in de straten en op de stoepen van onze steden en buiten fast-food restaurants. Het meeste huisvuil wordt uiteindelijk verzonden van de stad naar stortplaatsen, waar chemicaliën en gifstoffen worden opgebouwd en zich in ons milieu verspreiden. Maar er zijn manieren om te helpen, onthoud de drie R s. Reduce Reuse - Recycle
De eerste R is het belangrijkst: REDUCE (Verminder) het afval dat je zelf produceert. Dit kan je doen door minder spullen te kopen! Dit is de makkelijkste manier om minder vuilnis te maken en het milieu te beschermen. Veel mensen in de wereld kopen teveel spullen. Probeer alleen de spullen te kopen die je nodig hebt en gebruik deze producten op een verstandige manier. Winkelen moet nooit een hobby of een activiteit om te ontspannen worden. Winkelen behoor je alleen te doen wanneer het nodig is. Dit bespaart je ook veel geld! Hier zijn een paar andere manieren om je vuil en afval te VERMINDEREN: - Plastic tassen neem altijd plastic tassen mee wanneer je gaat winkelen. Hierdoor kan je Nee, bedankt zeggen wanneer verkopers je een plastic tas aanbieden. - Verpakking zoek naar producten die minder verpakking gebruiken. Sommige producten zijn verpakt in teveel plastic en karton, die teveel afval maken. - Recyclebaar zoek naar spullen die recyclebaar zijn zodat je weet dat als je er klaar mee bent je het kan recyclen en niet eindigt op het landvuil. - Vermijd wegwerp producten Deze producten zoals papieren handdoeken, papieren doeken, wegwerp zwabbers, plastic bekers en dergelijke. Als je het alleen eenmalig kan gebruiken kan je het niet gebruiken om afval te verminderen. - Vermijd fast food restaurants en breng je eigen doosje mee wanneer je eten haalt om mee te nemen. Door het kopen/niet kopen van bepaalde producten kunnen we de hoeveelheid vervuiling en schadelijke chemicaliën VERMINDEREN: - Verminder Chemicaliën vermijd producten zoals meststoffen voor je tuin die giftige chemicaliën bevatten. Let op labels die zeggen milieuvriendelijk of biologisch afbreekbaar. Dit verzekert dat alles wat je koopt het milieu niet beschadigen. - Koop Groene Huishoud Artikelen vermijdt shampoos, zeep, schoonmaakmiddelen en afwasmiddelen die schadelijk kunnen zijn voor het milieu. Let weer op labels die zeggen biologisch afbreekbaar of milieuvriendelijk. De volgende R staat voor REUSE (Hergebruik). Dit betekent dat het beste is om dingen keer op keer te gebruiken, in plaats van het kopen van nieuw materiaal. Veel mensen gebruiken herbruikbare waterflessen en koffiemokken om mee te nemen naar school of werk in plaats van plastic bekers en flessen dagelijks weg te gooien. Dit is een duidelijk voorbeeld hoe je herbruikbare producten steeds opnieuw kan gebruiken zodat je helpt de hoeveelheid huisvuil te verminderen die wij produceren. Hier zijn andere ideeën hoe je dingen in je dagelijks leven kan HERGEBRUIKEN om onze wereld te beschermen: - Plastic vorken, messen en lepels van fast food restaurants kunnen worden schoongemaakt en worden hergebruikt - De potten van sausen, pindakaas, en jam kunnen opnieuw worden gebruikt - De plastic tassen van winkels kunnen in het huis opnieuw worden gebruikt of neem ze mee terug naar de winkels - Papier heeft twee kanten - gebruik beiden! De laatste R staat voor Recycling (Recyclen), dit houdt in dat je oude materialen gebruikt om nieuwe producten te maken. Als we eenmaal onze afval hebben VERMINDERT en we oude spullen hebben HERGEBRUIKT, dan kan het product nog GERECYCLED worden.
De meeste steden en dorpen hebben recycling centra. Tegenwoordig recyclen mensen veel verschillende dingen, inclusief papier, glas, plastic, aluminiumblikken, tin, batterijen en zelfs motorolie voor auto's. Het is jouw taak, om te weten te komen, welke dingen in je stad kunnen worden gerecycled. Het is ook jouw taak om ervoor te zorgen dat die dingen niet in het huisvuil terecht komen. Verzamel recyclebare spullen en zorg ervoor dat het naar het RECYCLE punt gaat in plaats van het huisvuil. Gooi niet weg wat recyclebaar is! Als je 3 R s kan onthouden, help je de natuurlijke wereld, inclusief de wouden en oceanen van onze planeet. Doe jouw deel: REDUCE - REUSE RECYCLE (verminder hergebruik - recycle)! H o o f d s t u k 4 : O p d r a c h t 4.1 CROCS Opdracht Elke leerling in China ontvangt van de leraar 5 stickers waar op staat Reduce Reuse Recycle. Je kunt deze stickers geven aan je vrienden, familie en buren en hen uitleggen waarom ze moeten verminderen, hergebruiken en recyclen. Kijk op de Engelse text aqualife website!!!