Bewegen en leren moet je integreren! Centrum voor Bewegingswetenschappen, UMCG/Rijksuniversiteit Groningen: Marijke Mullender-Wijnsma, MSc Marck de Greeff, MSc Dr. Esther Hartman Prof. dr. Chris Visscher Onderwijskunde, Rijksuniversiteit Groningen: Dr. Simone Doolaard Prof. dr. Roel Bosker
Bewegen en cognitie gaan hand in hand! 2
11/11/2015 3 - Snelle ontwikkeling - Fysiek actieve leefstijl
Hoe werkt het? 11/11/2015 4 Tomporowksi e.a. (2011)
Hoe werkt het? 11/11/2015 5 Neurochemisch groeifactoren neurotransmitters Bloedsomloop Nieuwe zenuwcellen Sterkere verbindingen
Effecten van fysieke activiteit op cognitie - Kinderen met overgewicht - Aerobe fysieke activiteit (lage/hoge dosis, 13 weken) Standaardscores bij nameting 108 106 104 * * 102 100 98 controlegroep experimentele groep, lage dosis executief functioneren experimentele groep, hoge dosis rekenvaardigheid Davis e.a. (2011)
Executieve functies 11/11/2015 7 Verantwoordelijk voor het organiseren en controleren van doelgerichte handelingen
Executieve functies 11/11/2015 8 Startpositie In 4 stappen:
Recent onderzoek Baltoppers: balvaardigheidstraining tijdens de gym Hoe fitter hoe slimmer tijdens de overblijf Fit en Vaardig op school Fysiek actieve rekenen taalles i.s.m. Instituut voor Sportstudies Gemeente Groningen en Assen, ism Instituut voor Sportstudies Ministerie van Onderwijs, i.s.m. Onderwijskunde RuG
Nieuw: Learning by Moving Effecten van 2 typen interventies in het bewegingsonderwijs: 1. Complexe motorische vaardigheden 2. Matig-intensief bewegen
Ontwikkeling Fit & Vaardig op school Inventarisatie leerlijnen reken- en taalmethodes Doelen lesprogramma gebaseerd op leerlijnen. Rekenen: Getallen en getalrelaties, bewerkingen, meten, meetkunde, tijd en geld. Taal: Spelling/ lezen/ woordenschat de Greeff e.a. 2014; Mullender-Wijnsma e.a. 2015a
Opbouw lessen Groep 5 Week Les Rekenen Taal Week a 1 Getallen en getalrelaties Spelling 2 Meten, meetkunde, tijd & geld Lezen / Spelling 3 Bewerkingen Spelling Week b 1 Meten, meetkunde, tijd & geld Spelling 2 Bewerkingen Woordenschat / Spelling 3 Bewerkingen Spelling Groep 6 Week Les Rekenen Taal Week a 1 Getallen en getalrelaties Spelling 2 Meten, meetkunde, tijd & geld Lezen / Spelling 3 Bewerkingen Spelling Week b 1 Meten, meetkunde, tijd & geld Spelling 2 Bewerkingen Woordenschat / Spelling 3 Bewerkingen Spelling + af en toe aandacht voor breuken
Fit & Vaardig op school lessen Digitaal schoolbord Visueel maken Bewegingen Hoofdbewegingen Oefenbewegingen Differentiatie Individuele beurten Vooral aandacht voor automatiseren en inoefenen
Fit & Vaardig op school handleidingen 22 lesweken (gr 4-7) 3 lessen per week 10 á 15 minuten Rekenen 10 á 15 minuten Spelling Elke les bestaat uit: Inleiding Kern Afsluiting
Problemen tijdens de lessen Te weinig intensief/ te intensief Oplossing: hoofdbeweging aanpassen Te makkelijk/ te moeilijk Oplossing: variëren met inleiding en afsluiting Leerkracht kan zelf niet meedoen Oplossing 1: ondersteunen met video-materiaal Oplossing 2: leerlingen motiveren
Cluster gerandomiseerd onderzoek Groep 4 en 5 van 12 basisscholen Experimentele groep Fit & Vaardig lessen Controle groep Normale lessen Verbeteren prestaties door Fit & Vaardig op school?
Onderzoeksopzet Jaar 1 Jaar 2 Fit & Vaardig lessen door interventieleerkracht Fit & Vaardig lessen door groepsleerkracht Meting: taakgerichtheid Voormeting: rekenen, taal, fitheid Nameting 1: rekenen, taal, fitheid Nameting 2: rekenen, taal, fitheid
Resultaten onderzoek Taakgerichtheid: Na Fit & Vaardig les Na reguliere les Kinderen zijn taakgerichter na een Fit & Vaardig les Mullender-Wijnsma e.a. 2015b
Resultaten onderzoek Schoolvaardigheden na 2 jaar: Leesvaardigheid geen effect Rekenvaardigheid verbetert Spellingvaardigheid verbetert Fitheid: Geen effect op fitheid Minder overgewicht na 1 jaar in groep 5
Toepassing in onderwijspraktijk Fit & Vaardig lessen zijn nog niet beschikbaar Inpassen in reguliere reken- en taallessen: Vaker bewegen in de klas Bijvoorbeeld voor de reken- en taalles Automatiseren en inoefenen Bewegingen ondersteunen het leren
Discussie Bewegen in de klas, wie doet het ook? Fit & Vaardig op school, wat vindt u ervan? Belemmeringen en kansen?
Bedankt voor uw aandacht! Marijke Mullender-Wijnsma m.j.mullender-wijnsma@umcg.nl Marck de Greeff j.w.de.greeff@umcg.nl