Kinderen in Afrika, die zijn arm! Kinderen en jongeren die in armoede leven aan het woord Onderzoek gefinancierd door - UNICEF België - Min. Vlaamse Gemeenschap Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Nieuwelaan 63 1860 Meise 02 / 272 07 53 www.k-s.be Onderzoek naar en met kinderen en jongeren in armoede Definitie: hoe armoede onderscheiden Materieel INKOMEN Inkomensnorm subjectief rond kunnen komen objectief 60% nationaal mediaan 2$ a day MATERIËLE DEPRIVATIE noodzakelijke goederen ~ levensstandaard 19% kinderen en jongeren loopt een armoederisico 1
Onderzoek naar en met kinderen en jongeren in armoede Definitie: hoe armoede onderscheiden Relationeel LEEFWERELD & ERVARING Weinig zicht op perspectief kinderen en jongeren Onderzoek naar en met kinderen en jongeren in armoede Multidimensionele definitie: achterstelling Materiële hulpbronnen Emotionele hulpbronnen Spirituele hulpbronnen Arm + kind: risico dubbele uitsluiting??? 2
Kinderen als sociale actoren Agency - actorschap Betekenis verlenen mening Leefwereld ~ speels Sociology of Childhood IVRK Kinderen als sociale actoren Wie Kinderen en jongeren Via werkingen met kinderen en jongeren in achterstellingssituaties (Uit de Marge Verenigingen waar armen het woord nemen Réseau Wallon pour la lutte contre la Pauvreté) 60 kinderen (5 12 jaar) Vlaanderen 110 jongeren (12 14 en 15 jaar) België Evenwicht jongens meisjes Overwicht jongeren niet-autochtone origine 3
Kinderen als sociale actoren Wat Kinderen en jongeren over hun leven hoe beleven jullie het leven in armoede? Hoe Creatief en participatief opzet In samenspraak met lokale werkingen Zelf keuze van belangrijke thema s 4
Kinderen aan het woord en in beeld GEZIN 5
Deze mevrouw kan ook zot doen, dat is mijn mama. En mijn mama heeft een nieuw liefke. Haar liefke, gisterenavond, die heet X, zij gaan wel binnenkort kindjes maken. En mijn mama heeft al vier kinderen. Mij, mijn zus, nog een grote zus en nog de zoon van X. Dat is mijn stiefbroer. Mijn mama en papa zijn leuk en grappig en doen alles voor ons. Ik moet altijd stil zijn overdag want dan slaapt mijn papa. Mijn mama is ziek, ik vind dat spijtig want dan kunnen wij weinig met haar doen. Ik weet niet waarvan mijn papa blij van wordt. Hij wordt boos als ik iets uitgespookt heb. MATERIËLE OMSTANDIGHEDEN THUIS Huis groot genoeg kwaliteit niet goed Eigen kamer Voor 2 mensen is het wel goed 6
SCHOOL LEUK Mijn turnleraar is een hele grappige, die kan ook grappige gezichten trekken enzo. Het is een leuke school. Wij werken daar. Wat dacht gij dan? Spelen doen wij ook. Als sommige kindjes op het Suikerfeest zijn dan mogen wij vrij spelen. NIET Broers LEUK & zussen Mijn school is niet zo leuk. Kinderen die de baas over u willen spelen en dan heb je niet zo veel vrienden. [Ik Wat heb] je Geen thuisfoto`s doetgemaakt op school maar de kinderen pakken mijn fototoestel dan af. Ik heb dat niet tegen mama gezegd. SCHOOLCARRIERE Ik heb een meester. Ik moet ene keer blijven zitten omdat ik nog geen schoolverlater ben en ik zit in de hoogste klas. VRIENDEN Vluchtig? Omdat ze altijd aanwezig iets mij en geven afwezig en ik geef altijd iets terug. We ruilen knikkers. Gedegen Broers A. & is mijn zussen beste vriendin omdat we samen op school en in de klas zijn. Zij komt soms met ons mee, wij delen snoepjes met elkaar en pesten elkaar niet. Wij spelen met elkaar. Ik krijg soms van haar cadeautjes en zij van mij. Wij spelen tikkertje enzo en flippo s Wat Verliefd je thuis doet Ik ben ene keer verliefd geweest. Dat was eerst gewoon mijn vriendin en toen werd ik daar verliefd op en toen was dat weer over. Kinderwerking en school 7
PESTEN, RUZIEMAKEN, PLAGEN Conflicten die erbij horen Macht misbruiken SOCIALE OMGEVING & BUURT Beoordeling van de straat - Wat kinderen veranderd willen zien harde muren van huizen moeten zacht zijn een dierentuin in de buurt (of de aparte dieren) een Colruyt in de buurt een dokter arme mensen moeten rijk zijn Broers & een zussen bloementuin te veel mensen om met het skateboard te kunnen spelen Wat moet weg van de straat? Wat je thuis pipi op doet de stoep kaka van de honden katten die het koud hebben dieven alle auto s dronken mensen vechten 8
SOCIALE OMGEVING & BUURT Vrijetijdsbesteding buitenshuis kinderwerking jeugdbeweging Sportclub De kinderclub is leuk en wij krijgen daar altijd cadeautjes. Ik speel daar altijd met mijn Wat je vriendinnen thuis doeten met X. Y:Ik zit al lang in de chiro, al een maand, een maand of 2. Ik vind het stom, wij spelen stomme spellen. Geld krijgen, vinden aanwezig en verdienen en afwezig Ruilen Cadeautjes Bezit en status BEZIT Heeft ze hard gewerkt dan, uw mama? Euhm, ze heeft 5/6 soorten werken. Maar ze geraakt moeilijk aan werk omdat ze eigenlijk niet Wat afgestudeerd je thuis is. doet Wat voor werken? Ze heeft in de McDonald s gewerkt en nu is ze weer werk aan het zoeken en ze heeft ook in een winkel gewerkt. Dat is al lang geleden. Heeft ze nu werk? Nee, ze is aan het zoeken. 9
TOEKOMST Wat wil je worden? X:Ik wil rijk zijn, een topmodel en in een film spelen. Y: Het kan ook een arme beroemde hé. Misschien kan die goed dansen of zo. Huisje, tuintje, boompje, beestje Wil jij later kinderen? Ja. Ga je het dan hetzelfde doen als uw mama en uw papa of een beetje anders? Een beetje anders, dan gaan we misschien uitstapjes maken ofzo of naar een park gaan. En als we eens naar een cinema willen dan gaan we, maar als ze dan Wat je thuis stout doet zijn, dan gaan we niet. In volle ontwikkeling vaardigheden aanwezig voorkomen afwezig zelfbeeld Armoede rijkdom Broers Chique-chique- & zussen magnifique- topmodel Perfect, meedogenloos Villa zomer zwembad Ik ga altijd shoppen Ha, Ha, Ha ZELFBEELD Dit is een arme, die heeft rotte tanden. Als die zo bedelt, dan ga ik toch weg lopen van die arme. Dat kan, want ik ben rijk en heb dan een auto 10
Leefwereld van kinderen in kaart Jongeren in woord & beeld 11
GEZIN EN FAMILIE Respect VRIENDEN Erbij horen Samen dingen doen 12
ONDERWIJS Tekortkomingen Schoolsysteem WIJK Grote betrokkenheid Fierheid Schaamte bij negatieve beeldvorming 13
VRIJE TIJD Vriendengroep Georganiseerde activiteiten? ARMOEDE EN SOLIDARITEIT Als ge naar Afrika gaat of naar Congo of zo of ergens in die dingen daar en ge kijkt naar kinderen die op straat zwerven dan hebben die meestal een echt opgezwollen buik. Ik heb eens foto s gezien, dat is niet normaal. Dat is gewoon van als ze water drinken of zo, van al die bacteriën die daarin zitten, terwijl wij gewoon onze kraan open draaien en zij hebben water. Zijn dat kansarme kinderen Afrika? Zeker. Ge ziet het niet aan de foto (moeder en kind) [of ze arm zijn]. Misschien zijn ze wel gelukkig omdat ze elkaar hebben maar misschien heeft hare man haar en haar kindje verlaten en nu leven ze in een heel klein huisje, waar je bijna niets hebt en dat kindje en die mama zijn nog gelukkig omdat ze nog bij elkaar mogen zijn. We zijn er om te helpen, ook mensen die we niet kennen. Op die manier vatten deze mensen moed dat kan hen later misschien aanzetten tot het gelukkig maken van anderen. Voor mensen in armoede is het belangrijk te weten dat anderen met hen mee-lijden. 14
TOEKOMST Dwarsverbindingen AUTONOMIE in de organisatie van hun leven binnen familie met vrienden ONAFHANKELIJKHEID 15
Dwarsverbindingen MEER STEUN familie jeugdwerk vrienden leerkrachten Met respect voor autonomie HULP Dwarsverbindingen PARTICIPATIE In leefkwaliteit wijk in sociale verbanden in stadsvernieuwingsinitiatieven niet in georganiseerde sociale verbanden (behalve jongerenwerking) 16
Dwarsverbindingen 17