Samenvatting Geschiedenis Ten Oorlog // De Eerste Wereldoorlog Samenvatting door een scholier 1489 woorden 17 mei 2009 4,7 9 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De eerste wereldoorlog Paragraaf 1 De kans op een oorlog werd vergroot door: - toenemend imperialisme - toenemend nationalisme - toenemend militarisme - wapenwedloop - opkomst van Duitsland als grootmacht - sluiten van bondgenootschappen - vergissingen van politieke leiders o ze dachten dat ze elk conflict in de handen konden houden o ze dachten dat bondgenootschappen oorlogen zouden voorkomen o ze dachten dat de oorlog niet lang zou duren In Juni 1914 werd de Oostenrijkse troonopvolger vermoord door Serven. Een maand later verklaard Oostenrijk-Hongarije Servië de oorlog. (3e Balkan oorlog). Deze oorlog leidt al snel tot een wereldoorlog. Door de oorlog kwam er een kettingreactie van oorlogsverklaringen op gang: - Rusland mobiliseert troepen bij de grenzen van Oostenrijk-Hongarije. Duitsland verklaard Rusland dezelfde dag nog de oorlog. - Frankrijk, bondgenoot van Rusland, besluit meteen te mobiliseren. Duitsland verklaard Frankrijk de oorlog. - Duitsland valt België binnen waardoor Engeland Duitsland de oorlog verklaard. Er was veel steun voor de oorlog, zelf van aanvankelijke tegenstanders. Iedereen verwachte dat de oorlog met de Kerst voorbij zou zijn, dus kort zou duren. Paragraaf 2 De eerste wereldoorlog werd een echt wereldoorlog door: - Soldaten uit koloniën en dominions vochten mee - Ook Italië, Roemenië, Griekenland en Bulgarije gaan meedoen - Ook niet Europese landen doen mee - Ook in het midden oosten en Afrika wordt gevochten Pagina 1 van 5
Het Franse XVII Plan: hield een massale frontale aanval van de Franse troepen dwars door Elzas in. Met doel om het terug te winnen. Dit mislukte. Het Duitse Von Schliffenplan: hield in om de Franse verdediging aan de Frans-Duitse grens van Luxemburg tot Zwitserland te omzeilen. Hier was de franse hoofdmacht gevestigd. Dit mislukte. In europa waren er 2 hoofdfronten - Westfront (België en Frankrijk) o Vanaf september 1914 werd hier een loopgraven oorlog gevoerd - Oostfront ( Polen en Wit Rusland) o Hier werd een bewegingsoorlog gevoerd Om de tegenstander ook te treffen in koloniën. Bemoedigde ze etnische conflicten tussen koloniën en volken. Duitsland kon in eerste instantie de 2 fronten oorlog niet volhouden, maar in 1917 viel het Russische leger uiteen, dit kwam door de revolutie in Rusland. Dit maakte een einde aan de oorlog in het Oostfront. De vrede van Brest-Litovsk maakte in maar 1918 een einde aan deze oorlog. Het einde van de oorlog aan het Westfront was te danken aan: - Het Duitse voorjaarsoffensief van 1918 o De bedoeling was een wig te drijven tussen de Franse en het Britse leger. - Deelname van de VS. o De VS stuurde in hoog tempo legers naar Europa, dit was een grote tegenslag op het moreel van het Duitse leger. - Wapenstilstand 11 november 1918 Paragraaf 3 Door de diensplicht zijn er in veel landen grote legers, door dienstplichtigen en vrijwilligers. Engeland daarentegen heeft maar een klein beroepsleger. Oorlog voeren ging makkelijker: - Er waren miljoenenlegers - Generale staven zijn zeer invloedrijk - Vuurkracht neemt sterk toe o Geweren, mitrailleurs en kanonnen werden verbeterd en in grote aantallen geproduceerd. Generaals zochten constant naar mogelijkheden om de loopgravenoorlog te doorbreken, hierdoor kwamen zij op: - Gifgas en tanks - Nieuwe strijdmiddelen zoals, vrachtauto`s voor snellere vervoer. De telefoon en het gebruik van vlammenwerpers. - Verandering in de tactiek van de loopgravenoorlog. De legers gingen over op een mobiele tactiek, dit waren kleine snelle overvallen op de tegenpartij. De Britse vloot blokkeerde alle scheepvaart naar de Duitse havens, waardoor er in Duitsland grote tekorten ontstonden. Hierdoor besluit Duitsland een zeeslag te voeren, Slag bij het Skagerrak deze eindigde onbeslist. Paragraaf 4 De Eerste Wereldoorlog had grote gevolgen voor de economie: - De economie wordt ondergeschikt aan de oorlogsbehoeften Pagina 2 van 5
- Er komt een geleide economie (overheid bepaalt industrie en landbouw moet produceren) - Regeringen dwingen oorlogsleningen af en heffen hoge oorlogsbelastingen - Geen stakingen (vakbonden steunden de oorlog) Voor de oorlogvoerende landen ontstonden er grote tekorten. Duitsland gaat een beperkte duikboten oorlog voeren, hierbij torpedeert Duitsland het Britse schip Lusitania. Hierdoor dreigde de VS met oorlog. Duitsland besloot naderhand voor een onbeperkte duikboten oorlog. Het antwoord van de geallieerden was de invoering van de konvooivaart. Vrouwen kregen in de eerste wereldoorlog de banen van de mannen, die kwam omdat veel mannen het leger in moesten. En er toch geproduceerd moest blijven worden. Dit zorgde uiteindelijk voor kiesrecht voor vrouwen in sommige landen. Paragraaf 5 Tijdens de eerste wereldoorlog vielen er naar schatting 8.5 miljoen doden onder de soldaten. De meeste ziekten werden in toom gehouden, maar toch eisten ze hun tol. Ziekten waren in de 1ste wereldoorlog niet de voornaamste doodsoorzaken: - de logistiek was verbeterd - de medische kennis was toegenomen - de preventieve geneeskunde was tot ontwikkeling gekomen - militair geneeskundige diensten werden uitgebreid - het rode kruis had een veel groter aandeel in de oorlog Toch liet de zorg nog veel te wensen over: - niet alle medische vernieuwen konden op grote schaal toegepast worden - de stroom gewonden was te groot Het rode kruis ondernam veel activiteiten: - in alle landen verzamelden het rode kruis geld en goederen in voor soldaten - honderdduizend vrouwen werkten als verpleegster achter het front - hield gegevens van gewonden en gesneuvelden bij Andere instanties die voor vrede pleitte naast het rode kruis waren: - De rooms katholieke kerk - Enkele vrouwenorganisaties Landen vonden dat zij goeie redenen hadden om oorlog te voeren: - Uit verdediging - Nationale of imperialistische belangen werden geschaad Verzet onder de soldaten tegen de oorlog: - In 1917 viel het Russische leger uiteen, door massale desertie en opstand tegen de officieren. - Grote muiterij naar het voorjaarsoffensief van de Franse generaal Nivelle Paragraaf 6 In de Eerste Wereldoorlog vielen er relatief weinig gewonden en doden onder de bevolking. Er was ook weinig materiële schade. Maar er waren wel grote stromen vluchtelingen die naar Nederland toe vluchtte, vooral Belgen. Op de Geneefse Conventie werd onder meer verboden: - aanvallen te richten op burger(doelen) - burgers in bezette gebieden te dwingen te werken voor de vijand Pagina 3 van 5
- wapens te gebruiken die onnodig leed veroorzaken - krijgsgevangenen slecht te behandelen Deze werden echter als snel geschonden: - Alle oorlogsvoerende legers maakte zich schuldig aan wreedheden tegen burgers - In veel gebieden werden burgers te werk gesteld voor hun bezetters - Krijgsgevangenen werden slecht behandeld De doden onder de burgers waren vooral te verklaren aan de gasaanvallen, schaarste en ziekten. Ook werd de gezondheidszorg voor burgers slechter, omdat veel artsen en verpleegsters aan het front waren. Na de oorlog stierven veel burgers aan de Spaanse Griep. Paragraaf 7 De Eerste Wereldoorlog is vanaf het begin al een propaganda oorlog. Het werd door alle instanties gebruikt om de nationalistische gevoelens te vergrote. In Frankrijk en Engeland waren er in 1914 wetten ingevoerd die de persvrijheid beperkte. Veel kranten paste desondanks zelfcensuur in. Brieven van na de oorlog waren betrouwbaarder want: - in de massamedia werden gewonden niet of van veraf getoond - kranten paste zelfcensuur toe - de brieven van soldaten gaven een beter beeld - wreedheden werden wel afgebeeld maar dan alleen van de vijand Paragraaf 8 Gevolgen van de oorlog: - Rusland o Er woede een burgeroorlog - Oostenrijk-Hongarije o Het rijk viel uiteen in, Hongarije, Polen, Oostenrijk - Duitsland en Hongarije o Hier dreigde een communistische revolutie - Midden- en Oost-Europa: o Soldaten zorgde voor een explosieve situatie Door de Grote Drie (Frankrijk, Engeland en de VS) werd er na de oorlog gepraat over hoe er blijvende vrede kon worden besloten. Ze introduceerde het 14 punten plan. Deze hield in hoe de wereld na de oorlog zou moeten worden georganiseerd.: - Het oprichten van een Volkenbond - Grenzen trekken op het basis van zelfbeschikkingsrecht - De belangen van koloniën en volken gelijkstellen aan dat van mogendheden. In 1919 werd de vrede verzegeld met de Vrede van Versailles. Hiermee kreeg Duitsland de schuld van de oorlog: - Duitsland had de schuld - Duitsland moest hoge herstelbetalingen doen - Duitsland moest Elzas aan Frankrijk terug geven - Duitsland moest kleine gebieden afstaan aan België en Polen - De Duitse koloniën werden verdeeld over de geallieerden Pagina 4 van 5
- Duitsland moest ontwapenen. De Volkenbond zou oorlogen moeten voorkomen. Maar helaas bleek dit orgaan zwak te zijn en geen machtsmiddelen te hebben. Met het verdrag van Locarno (1925) leek de vrede gewaarborgd. Hierin sloten Frankrijken Duitsland vrede, en brachten verzoening. Hierna werd Duitsland ook tot de Volkenbond toegelaten. In de jaren 20 kwam een nieuwe bedreiging op: - Totalitaire régimes, zoals het fascisme en communisme - De Duitse Republiek had het moeilijk met de Vrede van Versailles. De Eerste Wereldoorlog werd op nationaal niveau herdacht: - Oorlogsmonumenten - De dag van de wapenstilstand - Nationale begrafenisplechtigheden in de jaren 20 Pagina 5 van 5