GS brief aan Provinciale Staten Aan Provinciale Staten Postadres Provinciehuis Postbus 90602 2509 LP Den Haag T 070-441 66 11 www.zuid-holland.nl Datum 10 juli 2018 DOS-2016-0008607 Bijlagen Onderwerp Bestuursakkoord Groene Hart. Geachte Statenleden, De gemeenten in de regio Alphen aan den Rijn, Gouda en Woerden 1 hebben samen met de provincie Zuid-Holland op 19 december 2016 het bestuursakkoord Groene Hart gesloten. Met dit akkoord is de samenwerking tussen gemeenten onderling en met de provincie versterkt, zijn strategische opgaven benoemd en zijn concrete projecten gestart met de uitvoering. In deze brief geven we u een beknopte stand van zaken van de uitvoering van het bestuursakkoord Groene Hart. Eveneens gaan we in op de regiodeal bodemdaling die in voorbereiding is. Per thema uit het bestuursakkoord wordt kort een overzicht gegeven. Algemeen De drie gemeenten Alphen aan den Rijn, Gouda en Woerden (AGW) hebben in juni 2014 een convenant getekend voor verdere samenwerking. Gouda heeft dit convenant namens de gemeenten in Midden-Holland (Bodegraven-Reeuwijk, Gouda, Krimpenerwaard, Waddinxveen en Zuidplas) getekend. Dit convenant vormde de basis voor de Bestuurlijke Klankbordgroep waarin de drie burgemeesters en de drie betrokken wethouders van drie bestuurstafels de samenwerking onderling, en die met de provincie vormgeven. Gedeputeerde Bom-Lemstra neemt op regelmatige basis deel aan deze overleggen. De drie bestuurstafels zijn: - Groene Hart Werkt!, onder verantwoordelijkheid van de wethouder economie uit de gemeente Woerden. - Infrastructuur & bodemdaling onder verantwoordelijkheid van de wethouder infrastructuur uit de gemeente Gouda. - Vrijetijd, Water en Groen onder verantwoordelijkheid van de wethouder toerisme en recreatie uit de gemeente Alphen aan den Rijn. Binnen deze tafels worden afspraken gemaakt over opgaven en projecten. De provincie heeft een bedrag van 1,53 miljoen euro beschikbaar gesteld (subsidie gebiedsgericht 1 Alphen aan den Rijn, Bodegraven-Reeuwijk, Gouda, Kaag en Braassem, Krimpenerwaard, Nieuwkoop, Waddinxveen, Woerden, Zuidplas dd. 10-07-2018
werken 2017) voor financiering van projecten. Naast de drie bestuurstafels van het Bestuursakkoord Groene Hart zijn er in de regio Holland Rijnland en de regio Midden- Holland Bestuurlijke Tafels Ruimte, Wonen en Economie. Deze Bestuurlijke Tafels zijn qua inhoud aanvullend op de bestuurstafels van het bestuursakkoord. Er is weinig tot geen inhoudelijke overlap, alleen voor het onderwerp bodemdaling is er een kleine overlap. Naast deze strategische samenwerking op het niveau van de bredere regio Alphen aan den Rijn Gouda Woerden is de samenwerking van vijf gemeenten in Midden-Holland georganiseerd door vijf bestuurlijke tafels. Dit zijn infrastructuur, sociaal, economie, ruimtewonen en de recent opgerichte tafel duurzaamheid. De gemeenten hebben besloten dat de aparte tafel groen, water en recreatie samengaat met de tafel Vrije tijd, Water en Groen van de bredere samenwerking. De bestuurlijke tafels worden hierdoor en door de inhoudelijk afstemming steeds meer gestroomlijnd. Bereikbaarheid Op het gebied van bereikbaarheid werkt de provincie met de regio samen in een groot aantal projecten. De fase waarin deze projecten zich bevinden verschilt per project, variërend van planvorming en lobby-fase, zoals bijvoorbeeld de A12-N11 verbetering, de programmatische aanpak Gouwe (vervolg op lange termijn verkenning Boskoop, zie brief van 29 maart jl. PZH- 2018-644711278) en de verbetering van het spoor tussen Leiden en Utrecht, tot concrete uitvoering. Ook het beter benutten van de waterwegen Gouwe en Hollandsche IJssel om vervoer over water te vergroten is een thema wat gezamenlijk wordt besproken. Daarvoor heeft ook een onderzoek plaatsgevonden naar een mogelijke locatie voor een extra containeroverslag in deze regio. Een aantal van deze strategische projecten met betrekking tot bereikbaarheid zijn onderdeel van het investeringsprogramma Investeren in Vernieuwen. De mobiliteitsopgaven van deze regio worden via de Gebiedsagenda Mobiliteit verder uitgewerkt en uitgevoerd. Bodemdaling Het vertragen van bodemdaling is een steeds belangrijker thema. Geconstateerd kan worden dat vele overheidspartijen de laatste jaren dit thema op de agenda hebben gezet. Vanuit Zuid-Holland werken wij vanuit het programma Bodemdaling samen met gemeenten, boeren, natuurorganisaties, Rijk en kennisinstellingen. Wij verwijzen daarvoor onder meer naar onze brief van 15 mei jl. met als titel Uitvoering moties Bodemdaling (motie 749) en Zonneboeren (motie 762) waarin wij uitgebreid ingaan op bodemdaling. De toegenomen aandacht voor dit thema heeft ervoor gezorgd dat het Rijk bodemdaling sterker op de agenda heeft staan. Zo is in het Deltaprogramma bodemdaling opgenomen als belangrijke opgave en overweegt de Deltacommissaris om te adviseren een nationaal programma bodemdaling op te stellen. Gezamenlijk met de gemeenten Alphen aan den Rijn, Gouda, Woerden, het hoogheemraadschap van Rijnland en de provincie Utrecht zijn wij voornemens een regiodeal bodemdaling in te dienen bij de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). Hiervoor hebben wij gezamenlijk een werkbezoek georganiseerd op 12 februari jl. voor de minister van LNV en de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat. In deze deal willen 2/5 dd. 10-07-2018
wij als overheden samenwerken met maatschappelijke organisaties, kennisinstellingen en bedrijfsleven. De minister heeft (zie brief Aanpak regiodeals van 8 juni jl.) de Tweede Kamer geïnformeerd over de aanpak en de randvoorwaarden voor dergelijke regiodeals. Wij zullen u hierover uitvoeriger informeren in een aparte brief begin september. Eveneens zal bodemdaling een belangrijk thema zijn bij de verdere uitwerking van het Perspectief Groene Hart. Groene Hart Werkt! Groene Hart Werkt! is een regionaal platform waar bedrijven, onderwijs- en onderzoeksinstellingen en diverse gemeenten in het Groene Hart samenwerken aan de omslag naar een circulaire economie. Het platform verbindt de verschillende partijen en stimuleert kansrijke (regionale) projecten. De provincie heeft een opstartsubsidie gegeven voor dit platform en is mede-financierder van een aantal projecten. Deze projecten zijn Topsurf, de onderwijsbus voor het Centrum voor Innovatief Vakmanschap Smart Technology en de Kaasacademie. Deze drie projecten zijn opgenomen in de provinciale subsidie gebiedsgericht werken. Via het kennis- en innovatieprogramma ACCEZ is Zuid-Holland verbonden aan het Groene Hart Werkt. Dit programma werkt samen met het platform Groene Hart Werkt om de transitie te bevorderen naar een circulaire economie. Het Smart Technology project stimuleert de ontwikkeling van slimme technologie en onderwijs. Bij dit project worden bedrijven en onderwijsinstellingen aan elkaar gekoppeld, om zo te werken aan hoogwaardige werkgelegenheid. Andere onderwerpen, zoals bijvoorbeeld de toepassing van waterstof als brandstof, worden via het Groene Hart Werkt als platform verder gebracht. Dit betekent concreet dat contact is gelegd met Toyota voor het bemachtigen van een waterstofauto. Hiermee komt de nieuwste waterstoftechnologie binnen handbereik voor het onderwijs. Vrije Tijd, water en groen Het Groene Hart heeft de ambitie om de top-10 van bekendste recreatiegebieden van Nederland te komen. Hiervoor wordt de verbinding tussen het landschap en het water in het Groene Hart met de stedelijke omgeving versterkt en wordt het Groene Hart als recreatieregio in de nabijheid van de grote steden in de markt gezet ( Groene Hart als merk). Ook moet het Groene Hart een grotere aantrekkingskracht ontwikkelen voor toeristen. Vanuit het bestuursakkoord is een bestuurlijke tafel Vrije tijd, Water en Groen opgericht. Vanuit de provinciale subsidie gebiedsgericht werken worden drie projecten uitgevoerd, het betreft Cheese Experience, portals van het Groene Hart en Vrijetijdseconomie langs de Hollandsche IJssel. Het project Cheese Experience draagt bij aan de doelstelling van het versterken van de vrije tijdseconomie en het toerisme op het specifieke thema kaas. Het project portals Groene Hart wordt gezamenlijk en in samenwerking met ondernemers en overheid ingezet op initiatieven voor promotie van het toeristisch-recreatieve aanbod van het Groene Hart. Voor promotie van het merk Hollandsche IJssel wordt ingezet op het trekken van meer bezoekers en met name het versterken van de beleving van het gebied vanaf het 3/5 dd. 10-07-2018
water. De inbreng van ondernemers en andere intiatiefnemers in het gebied in deze projecten is een kritische succesfactor. Wonen De gezamenlijke doelstelling voor wonen is: de steden en dorpen in het Groene Hart zorgen in elk geval voor voldoende woningen ten behoeve van de eigen lokale en regionale behoefte en leveren daarmee een kwalitatieve en kwantitatieve bijdrage aan de woningbouwopgave in de Randstad. In het bestuursakkoord is het thema wonen benoemd als strategisch onderwerp. In de praktijk voert de provincie het overleg omtrent wonen via Midden-Holland en Holland Rijnland. De regio Midden-Holland is momenteel de regionale woonvisie aan het opstellen. De regionale stuurgroep voert hiervoor gesprekken met direct belanghebbenden, waaronder de provincie. Na de zomer worden de resultaten hiervan gedeeld en verder besproken. Oplevering van de woonvisie staat voor december dit jaar gepland, dit is een jaar later dan door de provincie is gevraagd. Midden-Holland is hiermee de laatste regio die nog haar woonvisie moet aanleveren. De gemeenteraadsverkiezingen hebben er mede voor gezorgd dat dit proces langer duurt dan eerder werd gepland. De regio Holland Rijnland heeft een Regionale Woonagenda Holland Rijnland 2017 opgesteld. Wij hebben in mei deze woonagenda onder voorwaarden geaccordeerd. Uw Statencommissie Ruimte en Leefomgeving heeft hierover op 6 juni jl. gesproken. Hierop is een aanpassing in de brief aan Holland Rijnland gekomen, die wij vervolgens op 18 juni hebben geaccordeerd en waarover u onlangs bent geïnformeerd door gedeputeerde Bom-Lemstra. Energie Voor het thema energie is het beoogde resultaat een Groene Hart dat energie- en klimaatneutraal is in 2050. De activiteiten op het gebied van energie zijn nu nog vooral op provinciaal niveau en gemeentelijk niveau. In de regio Midden-Holland hebben de afgelopen periode een aantal ruimtelijke ateliers plaatsgevonden met diverse partijen en belanghebbenden. Op basis van de nieuwe coalitie-akkoorden in de regio constateren we dat er veel aandacht is voor duurzaamheid en dat de energietransitie bij veel gemeenten benoemd is als belangrijke opgave. De Regionale energie strategie (RES), een pilot van de VNG, krijgt een prominente rol in het Nationaal Klimaatakkoord. Regio s krijgen beperkt de tijd om deze uit te werken en formeel (bekrachtigd door raden en overige partijen) aan te bieden. De RES Midden-Holland heeft vooralsnog geleid tot een niet-bindend convenant. De provincie is dit akkoord niet aangegaan. Er zit in de huidige VRM te weinig ruimte op het gebied van wind en zon. Wij willen het gesprek met PS en de regio aangaan, mede vanwege andere producten die nu ontwikkeld worden. Het betreft onder andere het advies van de Provinciaal Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit over energielandschappen en een bredere analyse van de diverse regionale energiestrategieën die hebben plaatsgevonden. In deze collegeperiode worden geen aanpassingen meer gedaan voor windlocaties. Gezamenlijk met de regio gaan we in gesprek over de inzet (aanbod) van de regio in relatie tot de potentie die er in het gebied is. 4/5 dd. 10-07-2018
Afsluitend De grote verschillen tussen gemeenten, de verschillende opgaven in de gemeenten en met name de verschillende oriëntatierichtingen van de gemeenten zorgden ervoor dat het in het verleden lastig was de samenwerking te versterken. De vorming van nieuwe grotere gemeenten heeft bijgedragen aan een evenwichtigere samenstelling van gemeenten in de regio. De verschillende oriëntaties blijven, maar door deze oriëntaties strategisch te duiden en met elkaar te bespreken heeft de regio gezamenlijke opgaven en ambities gevonden waarop zij met de provincie samenwerkt. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, secretaris, voorzitter, drs. H.M.M. Koek drs. J. Smit 5/5 dd. 10-07-2018