Publieke Veiligheid DE KADERS Het meerjaren veiligheidsplan 2012 2014 van de gemeente Wijdemeren Loosdrecht, 12 juli 2012
Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. 2. Begripsbepalingen 3. 3. Kaders 5. 4. Veiligheidsanalyse 10. 5. Prioriteiten 21. 6. Organisatie en sturing 24. 1
1. Inleiding Voor u ligt het meerjaren veiligheidsplan 2012 2014 Publieke Veiligheid de Kaders. Dit is het eerste deel van het integraal veiligheidsbeleid van de gemeente Wijdemeren voor de periode van 2012-2014. Hiermee geven wij invulling aan het beleidsveld Publieke Veiligheid. Het integraal veiligheidsbeleid bestaat uit twee delen namelijk de (voorliggende) Kadernota en een jaarwerkplan. In hoofdstuk 2 besteden we aandacht aan het begrip veiligheid, de daarbij behorende thema s en de veiligheidsketen. Hoofdstuk 3 beschrijft de missie en visie van de gemeente op het gebied van publieke veiligheid. De veiligheidsanalyse wordt vervolgens beschreven in hoofdstuk 4, waarbij per thema een cijfermatig beeld wordt geschetst van de situatie. Tevens geeft dit hoofdstuk een antwoord op de vragen wat doen we nu? en waar liggen nog kansen?. Hoofdstuk 5 geeft een overzicht van de prioriteiten voor de periode 2012 2014. Tot slot, wordt in hoofdstuk 6 de organisatie van en de sturing op veiligheid omschreven. 2
2. Begripsbepalingen Veiligheid wordt meestal omschreven als de afwezigheid van bedreiging. Deze afwezigheid van bedreiging onderscheiden we in fysieke en sociale veiligheid. Onder sociale veiligheid wordt verstaan de bescherming of het zich beschermd voelen tegen gevaar dat veroorzaakt wordt door of dreigt van de kant van menselijk handelen in de openbare ruimte. Fysieke veiligheid laat zich omschrijven als het beschermd zijn (en het beschermd voelen) voor gevaar dat voortvloeit uit ongevallen en rampen van diverse aard. Naast het bovengenoemd onderscheid verdelen we het begrip in objectieve en subjectieve veiligheid. Objectieve veiligheid omschrijft feitelijk de situatie betreffende veiligheid aan de hand van cijfermatige gegevens. De subjectieve veiligheid legt de nadruk op het gevoel van veiligheid, de beleving van mensen van veiligheid of het ontbreken daarvan. Veiligheidsthema s In Nederland wordt het veiligheidsbeleid veelal gebaseerd op het Kernbeleid Veiligheid zoals dat is ontwikkeld door de VNG en haar partners. Zo onderscheiden we vijf veiligheidsvelden, die we kunnen verdelen in meerdere veiligheidsthema s. Veilige woon- en leefomgeving Bedrijvigheid en veiligheid Jeugd en veiligheid Fysieke veiligheid Integriteit en veiligheid Sociale kwaliteit (o.m. woonoverlast, overlast zwervers en verslaafden) Fysieke kwaliteit (o.m. vernieling, graffiti, zwerfvuil) Objectieve veiligheid/veel voorkomende criminaliteit (o.m. woninginbraak, fietsendiefstal, geweldsdelicten) Subjectieve veiligheid/veiligheidsgevoel Veilig winkelgebied Veilige bedrijventerreinen Veilig uitgaan Veilige evenementen Veilig toerisme Overlastgevende jeugd Criminele jeugd/individuele probleemjongeren Jeugd, alcohol en drugs Veiligheid in en om de school Verkeersveiligheid Brandveiligheid Externe veiligheid Voorbereiding op rampenbestrijding Polarisatie en radicalisering Georganiseerde criminaliteit Ambtelijke en bestuurlijke integriteit De veiligheidsvelden en de bij behorende thema s vormen met het elkaar het veiligheidsbeleid van de gemeente. 3
Veiligheidsketen De ketenbenadering zorgt er voor dat het beleid zich richt op alle onderdelen die per thema kunnen worden benoemd. Schakel Definitie Voorbeeld Pro-actie Het structureel voorkomen van onveiligheid Bij de ontwikkeling van nieuwe woningen de veiligheidsrisico s in acht nemen (bijv. het ontstaan van donkere gangetjes of dichtbegroeide bosschages Preventie Preparatie Repressie Nazorg De keten volgt de onderstaande cyclus. Het voorkomen van directe oorzaken van onveiligheid en het beperken van de gevolgen ervan De daadwerkelijke voorbereiding op de bestrijding van inbreuken op de veiligheid. De bestrijding van onveiligheid en de hulpverlening in acute noodsituaties Alles wat nodig is om zo snel mogelijk terug te keren naar de normale situatie die het zicht wegnemen) De inzet van toezichthouders. Het opstellen en beoefenen van crisisplannen of het opstellen van een buurtveiligheidsplan Het verbaliseren en arresteren van een verdachte of het blussen van een brand Opvang, begeleiding of herhuisvesting van slachtoffers of opsporing, vervolging en/of begeleiding van daders. 4
3. Kaders In het Regeerakkoord van VVD/CDA uit 2010 is aangegeven dat er meer nadruk komt te liggen op de lokale knelpunten in buurten en wijken. Om te komen tot prioriteitstelling en om daadwerkelijk een bijdrage te kunnen leveren aan het verbeteren van de veiligheid binnen de gemeente zijn eerst kaders nodig, die richting en focus geven. Het betreft kaders voor het gemeentelijk handelen en de inzet die wordt verwacht van anderen. Missie Wij zijn een gemeente die veel belang hecht aan de veiligheid van zijn inwoners, ondernemers en bezoekers. Wij willen een gemeente zijn waarin mensen zich veilig, vertrouwd en met elkaar verbonden voelen. Wederzijds respect is de norm. Kortom een gemeente waarin we elkaar geen overlast bezorgen en waarin geweld een uitzondering is, net als diefstal, vernieling en andere vormen van criminaliteit. Dit streven kan alleen worden bereikt als dit breed wordt gedragen. Wij zoeken aansluiting bij die thema s die onze inwoners, ondernemers en bezoekers belangrijk vinden. Open en eerlijke communicatie over veiligheidsthema s speelt hierbij een belangrijke rol. Onze inwoners, ondernemers en bezoekers kunnen daarin ook veel betekenen op grond van hun eigen verantwoordelijkheid. Van de gemeente mag verwacht worden dat zij weet op te treden wanneer de veiligheid echt in de knel komt. Het is de missie van de gemeente en haar partners een veiligheidsbeleid te ontwikkelen en tot uitvoering te brengen met als resultaat enerzijds een afname van criminaliteit en anderzijds de verbetering van de leefbaarheid. De gemeente vervult haar voortrekkersrol en speelt een actieve rol in de regionale samenwerking. Door ingrijpen aan de voorkant (preventie) voorkomen we dat er zwaar moet worden ingezet aan de achterkant (repressie). Alle schakels van de veiligheidsketen moeten worden benut om resultaat te kunnen bereiken. De gemeente heeft niet alléén een verantwoordelijkheid om de veiligheid te bewaken. Burgers, instellingen en ondernemingen hebben ook een eigen verantwoordelijkheid om een bijdrage te leveren aan de veiligheid. Burgerinitiatieven dragen wij een warm hart toe. Op onze beurt streven wij naar burgerparticipatie bij de totstandkoming van beleidsinitiatieven op het gebied van veiligheid. Het versterken van de sociale samenhang in de straat, is daarbij het doel. Visie De gemeente streeft naar een veilige en sociale samenleving, waarin buren elkaar kunnen aanspreken, waarin inwoners weerbaar zijn en zich beschermd weten, waarin jeugd een eigen plek inneemt, waarin respect geldt als basisnorm, waarin de openbare ruimte en natuur toegankelijk is, waarin regels gehandhaafd worden en waarin ernstige calamiteiten achterwege blijven. Regeerakkoord Het regeerakkoord VVD/CDA vormt voor het veiligheidsbeleid een belangrijk kader. De veiligheidsparagraaf daarvan omvat niet echt prioriteiten op veiligheidsthema s, maar geeft wel richtinggevende kaders aan. Het kabinet stelt dat het daadkrachtig aanpakken van straatterreur, overlast, intimidatie, agressie, geweld en criminaliteit vraagt om een zichtbaar, gezaghebbend en doortastend optreden van politie en justitie. Daarnaast wordt de nadruk gelegd op het steviger handhaven, (zwaarder) straffen en de dadergerichte aanpak in de veiligheidshuizen en krijgen slachtoffers een sterkere positie. Het kabinet werkt aan de komst van de Nationale Politie per 1 januari 2013. Er komen 10 politieregio s waarbij de grenzen van de 10 arrondissementen van de gerechtelijke kaart leidend zijn. Met deze indeling moet de politie efficiënter gaan werken en ontstaat er minder 5
bureaucratie binnen de organisatie. De politie gaat zich meer bezig houden met het straatwerk en er wordt landelijk meer en beter samengewerkt. Coalitieakkoord 2010-2014 In het coalitieakkoord hebben de partijen Dorpsbelangen, VVD en D66 aandacht besteed aan het onderwerp veiligheid. In het akkoord is aangegeven dat de criminaliteitscijfers onder het landelijk gemiddelde liggen. Het streven is om deze cijfers onder het landelijke gemiddelde te houden. De nadruk wordt gelegd op samenwerking in de regio om zo de onveiligheid aan te pakken. Programmabegroting 2012-2015 De programmabegroting wordt jaarlijks vastgesteld. In deze begroting worden de ambities gekoppeld aan de financiële middelen van de gemeente. De begroting is opgedeeld in diverse programma s. Voor het onderwerp veiligheid zijn de ambities verwoord in programma 2. Veiligheidsstrategie Midden Nederland Met de vorming van de Nationale Politie is ook de komst van de Regionale Eenheid Midden Nederland aanstaande. Vooruitlopend op de uitkomst van het wetgevingsproces is een Veiligheidsstrategie voor Midden Nederland ontwikkeld. In deze Veiligheidsstrategie beschrijven 41 gemeenten in de (nieuwe) politieregio Midden Nederland hun gezamenlijke prioriteiten, ambities en strategische keuzes voor 2012-2014. De Veiligheidsstrategie is dus een gezamenlijk meerjarenplan dat is afgestemd met het Openbaar Ministerie en Politie Midden Nederland. In de Veiligheidsstrategie zijn, overlast en criminaliteit door jeugdgroepen, woninginbraken, geweld (waaronder straatroof, overvallen, huiselijk geweld, uitgaansgeweld, geweld tegen werknemers met publieke taak) en de georganiseerde criminaliteit als regionale prioriteiten benoemd. Deze prioriteiten vormen een gemene deler van de lokale prioriteiten van de 41 gemeenten in de regio Midden Nederland. Risicoprofiel Het risicoprofiel en het crisisplan vormen samen het kader voor de Veiligheidsregio Gooi en Vechtstreek. In het risicoprofiel zijn de risico s benoemd die mogelijk de regio kunnen treffen. Denk bijvoorbeeld aan extreme weersomstandigheden of ongevallen met gevaarlijke stoffen. In het crisisplan is de samenwerking op de verschillende onderdelen binnen de gehele rampenbestrijding beschreven. Samenhang regionale en lokale aanpak Op lokaal niveau heeft de gemeente de regie op de probleemgerichte aanpak van onveiligheid. Deze regierol is beschreven in een wetsvoorstel dat de gemeente verplicht om beleid te maken dat zich richt op het verminderen van de onveiligheid binnen de gemeente. Er is vrijwel geen veiligheidsprobleem dat zich slechts in één gemeente voordoet. Samenwerken in de regio en op landelijk niveau is dus essentieel. We kunnen op deze manier een gezamenlijke aanpak ontwikkelen, zodat op lokaal niveau een goed veiligheidsbeleid wordt gevoerd. Burgers als bondgenoot Onze inwoners zijn de belangrijkste veiligheidspartner. Dit is niet alleen voor de gemeente zo maar ook voor de politie en het OM. Onze inwoners zijn zelf in eerste instantie verantwoordelijk voor hun eigen veiligheid. Van hen mag dus verwacht worden dat zij actief bijdragen om hun eigen veiligheid te vergroten. Uiteraard kent de eigen verantwoordelijkheid zijn grenzen: daar waar de veiligheid van onze inwoners, ondernemers en bezoekers daadwerkelijk gevaar loopt, moeten de professionals klaarstaan om in te grijpen. 6
Er zijn verschillende mogelijkheden om als burger een bijdrage te leveren aan veiligheid. Zo helpen straatfeesten en buurt barbecues vaak de sociale cohesie in de eigen buurt te vergroten. Dit is gebleken uit onderzoeken van het Sociaal Cultureel Planbureau waarin is geconcludeerd dat een sociale wijk een veilige wijk is. Daarnaast kunnen bewoners zorgen voor een schone omgeving door hun eigen straatje schoon te houden. Ook kunnen bewoners onveilige en verdachte situaties signaleren door vaker 112 te bellen of onveilige en beschadigde voorwerpen in de openbare ruimte te melden bij de gemeente. In het kader van het landelijke instrument Burgernet worden deelnemers telefonisch voorzien van opsporingsinformatie om bijvoorbeeld mee uit te kijken naar een voortvluchtige verdachte of een vermist persoon. Ook Burgernet is een vorm van burgerparticipatie. Als we onze inwoners willen zien als bondgenoot en om ervoor te zorgen dat ze zelf initiatieven ontplooien is het van belang dat ze worden geïnformeerd over de veiligheid in hun buurt. Er zijn diverse mogelijkheden denkbaar, zo kan er informatie worden gegeven via de lokale huis-aan-huis bladen. Ook de mogelijkheden van het internet kunnen worden benut, door bijvoorbeeld op de website van de gemeente een actueel beeld te geven van de politiecijfers en preventie tips. Ook de mogelijkheden van de nieuwe media, zoals Twitter kunnen worden ingezet. Via een website als bijvoorbeeld stopdecriminaliteit.nl krijgen burgers een actueel beeld van het aantal woninginbraken (binnenkort ook autokraken) in de eigen buurt en vinden ze preventie tips. Of lezen ze via Twitter wat hun wijkagent in hun wijk doet of wat hem opvalt. Naast de duidelijke zichtbaarheid van het blauw op straat moeten de te nemen maatregelen zo zichtbaar mogelijk zijn voor de inwoners. Vooral zichtbare maatregelen, activiteiten en resultaten zullen bijdragen aan het vergroten van het veiligheidsgevoel van onze inwoners, ondernemers en bezoekers. Lik op stuk Plegers van strafbare feiten moeten in toenemende mate ervaren dat hun gedrag financiële consequenties heeft. Uitgangspunt voor de aanpak is dat alle wettelijke mogelijkheden, dus zowel strafrechtelijk, bestuursrechtelijk als privaatrechtelijk, worden ingezet om daders financieel te raken. Zo geldt uiteraard voor criminelen die zich schuldig maken aan vermogensdelicten dat hen de onrechtmatig verkregen buit wordt ontnomen. Vandalen die vernielingen aanrichten bijvoorbeeld tijdens de viering van Oud en Nieuw of tijdens het uitgaan, moeten zodra ze bekend zijn als dader, de rekening gepresenteerd krijgen. De door hen gemaakte schade moet volledig op hen worden verhaald. Dus niet alleen de kosten voor het nieuwe bankje, maar ook het verwijderen van het vernielde exemplaar en de arbeidsuren van de medewerkers die de werkzaamheden verrichten. Dadergerichte aanpak Mede door de komst van het Veiligheidshuis Gooi en Vechtstreek is een belangrijke stap gezet naar een dadergerichte aanpak. Zo is bijvoorbeeld de veelplegeraanpak, die wordt toegepast binnen het Veiligheidshuis, gericht op de dader zelf. Via de zogenaamde ketenaanpak, gericht op de combinatie van straf en zorg, wordt getracht het aantal veelplegers en de recidive te doen afnemen. Ook de overlastgevers worden via een zelfde aanpak benaderd. Tevens wordt het gezin en/of de sociale omgeving van deze personen betrokken. Strategische partners Behalve de gemeente en uiteraard iedere burger hebben vele andere organisaties hun eigen verantwoordelijkheid met betrekking tot veiligheid en leefbaarheid. 7
Politie De politie vervult een belangrijke rol in het bevorderen van veiligheid en in het optreden tegen criminaliteit. Openbaar Ministerie Het Openbaar Ministerie (OM) is verantwoordelijk voor de strafrechtelijke rechtshandhaving en heeft gezag over de opsporingstaken van de politie. Voor de gemeente is het OM een belangrijke samenwerkingspartner, zeker waar het gaat om de aanpak van veelplegers en de jongerenoverlast, maar ook voor ondersteuning bij zaken die een gemeentelijke prioriteit hebben en een gezamenlijke aanpak vergen. Woningcorporaties De woningcorporatie is verantwoordelijk voor een goede staat van het verhuurde, maar ook voor de leefbaarheid van de directe omgeving van haar eigendom. Het zorgdragen voor het rustig woongenot van haar huurders, als andere huurders dit verstoren door overlast, valt onder de verantwoordelijkheid van de woningcorporaties. Welzijnsinstellingen Bij het oplossen van problemen binnen de samenleving is er een belangrijke rol weggelegd voor welzijnsinstellingen. Het maatschappelijk werk is belangrijk gezien haar bijdrage via individuele hulpverlening (zoals huiselijk geweld). Ook het jeugdwerk wordt betrokken bij de uitvoering van plannen (Versa Welzijn/jongerenwerker/combinatiefunctionaris). Via het aanbieden van activiteiten en voorzieningen, zoals nu al geschiedt aan onder andere jongeren, kan preventief invulling worden gegeven aan een zinvolle vrijetijdsbesteding. Onderwijsinstellingen Of het nu gaat om voorlichting over risicovol gedrag of concrete acties zoals controles van bromfietshelmen of fiets(verlichting), scholen zijn daarbij belangrijke instellingen omdat zij de jongeren dagelijks meemaken en zaken via de scholen op een gestructureerde en directe wijze kunnen organiseren. Veiligheidsregio In 2011 is de Veiligheidsregio Gooi en Vechtstreek ontstaan door het aangaan van een gemeenschappelijke regeling. De Veiligheidsregio is een organisatie waarin de regionale brandweer, de geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen (GHOR) en de gemeentelijke crisisbeheersing onder zijn gebracht. De Veiligheidsregio Gooi en Vechtstreek werkt steeds nauwer samen met de Veiligheidsregio Flevoland. Andere instellingen en/of samenwerkingsverbanden Winkeliersverenigingen, Kamer van Koophandel, horecabedrijven, Horeca Nederland, sportverenigingen, Veilig Verkeer Nederland, Buurtbemiddeling etc. Flankerend beleid Veiligheidsbeleid staat niet op zichzelf en raakt in (bijna) alle gevallen andere beleidsprocessen, dit noemen we flankerend beleid. De flankerende processen verdelen we onder in interne- en externe beleidsprocessen. In het onderstaande overzicht worden die beleidsprocessen benoemd waar rekening mee gehouden wordt in het veiligheidsbeleid, en/of waar op zijn beurt het veiligheidsbeleid weer in doorwerkt. Interne beleidsprocessen Externe beleidsprocessen Algemene Plaatselijke Verordening Landelijke wetgeving waaronder Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) en de Wet op de Veiligheidsregio s Handhavingsbeleid en uitvoeringsprogramma Beleid van het ministerie van Veiligheid en Justitie Jeugd- en gezondheidsbeleid Provinciaal beleid 8
Beleid omtrent horeca en evenementen Beleid omtrent Verkeer Beleid in het kader van de brandweer Beleid omtrent toerisme en recreatie Meerjaren Veiligheidsstrategie Midden Nederland Jaarplan van de politie Beleidsplan Veiligheidsregio, w.o. Crisisplan 9
4. Veiligheidsanalyse Het meetbaar maken van criminaliteit is geen gemakkelijke opdracht. De cijfers zijn afhankelijk van meerdere factoren zoals de aangiftebereidheid, registratiebereidheid en de capaciteit van de politie en de gemeente. Voor de analyse van de cijfers gebruiken wij voornamelijk de beschikbare cijfers van de politie (de zogenoemde objectieve gegevens). Elke 10 e dag van de maand ontvangt de burgemeester actuele cijfers in de vorm van een Dashboard. Het dashboard bevat een handvat voor het monitoren van het veiligheidsbeleid, ondanks dat het ruwe cijfers betreft. Naast het dashboard is gebruik gemaakt van de criminaliteitsbeeldanalyse 2011.Wij hebben alleen de beschikking over objectieve gegevens. Subjectieve gegevens zijn niet voorhanden omdat we niet hebben deelgenomen aan de Veiligheidsmonitor in 2011 of een andere vorm van het in kaart brengen van de beleving van veiligheid. De gemeente heeft 23.312 inwoners (peildatum 1-1-2011) 1. Er zijn 9.907 particuliere huishoudens in de gemeente, waarvan 2.934 eenpersoonshoudens, 3.213 meerpersoonshuishoudens zonder kinderen en 3.760 meerpersoonhuishoudens met kinderen. In totaal wonen 2.714 mensen in de gemeente die van allochtone afkomst zijn, waarvan 72% van westerse afkomst is. Criminaliteitsbeeld 2 In 2011 daalde het aantal aangiften van 1.141 naar 1.126. In figuur 110 is het aantal opgenomen aangiften afgezet tegen de opgehelderde aangiften en de aangiften die bij het OM zijn behandeld (aangiften OM). Van het totale aantal verdachten is 80% van Nederlandse afkomst. Het totale aantal geregistreerde misdrijven is vanaf 2007 gedaald van 1.147 naar 996 in 2011. De daling is in het bijzonder zichtbaar in het resultaatgebied veiligheid. In de resultaatgebieden leefbaarheid en maatschappelijke integriteit is een stijging van het aantal misdrijven zichtbaar. 1 Bron: Statline CBS 2 Bron: Criminaliteitsbeeldanalyse 2011 (CBA). Het CBA geeft inzicht in de aard, omvang en trendmatige ontwikkeling van geregistreerde criminaliteit in de regio. 10
Er is een top 10 van meest voorkomende misdrijven opgesteld over het jaar 2011. In tabel 118 wordt deze top 10 weergegeven. Het aantal vernielingen cq. zaakbeschadigingen, verkeersongevallen en mishandelingen zijn het meest gestegen. De grootste dalers zijn overige vermogensdelicten, diefstal/inbraak woning en diefstal uit/vanaf motorvoertuigen. Stijgers: 2010 2011 Dalers: 2010 2011 In tabel 121 is de verdeling te zien van het aantal verdachten naar geslacht. 11
In 2011 is zowel het totale aantal als het aantal aangehouden verdachten gedaald. Het aantal verdachten OM echter is in 2011 met ruim 42% gestegen ten opzichte van het voorgaande jaar. De grootste stijging van incidenten vond in 2011 plaats in de leeftijdscategorie 55 jaar tot en met 64 jaar, gevolgd door 35 jaar tot en met 44 jaar en 45 jaar tot en met 54 jaar. Het aantal delicten in de leeftijdscategorie 12 jaar tot en met 17 jaar daalde. De veiligheidssituatie per veiligheidsthema Veilige woon- en leefomgeving Veilige woon- en leefomgeving bundelt veiligheidsthema s die direct met de alledaagse kwaliteit van wonen en leven in buurten en wijken te maken hebben. De onveiligheid binnen dit veld heeft een heel herkenbaar karakter. Het gaat om verschijnselen waar iedereen mee te maken kan krijgen. De leefbaarheid en de daarmee samenhangende sociale veiligheid in de woon- en leefomgeving wordt in belangrijke mate bepaald door de betrokkenheid van bewoners bij de eigen omgeving. De sociale onveiligheid, ook wel het gevoel van onveiligheid genoemd, ontstaat wanneer er sprake is van verloedering of beperkte inrichting (het ontbreken van voldoende straatverlichting bijvoorbeeld) van de openbare ruimte. Ook het ontbreken van voorzieningen voor bepaalde doelgroepen, zoals jongeren, kan eraan bijdragen dat de sociale veiligheid wordt aangetast. Het gaat bij dit veiligheidsveld om thema's als overlast en sociale weerbaarheid, maar ook om vergrijpen als woninginbraak en diefstal uit auto's. 12
Cijfermatig beeld De afgelopen jaren is het aantal diefstallen c.q. inbraken in woningen toegenomen. In 2007 werden 70 woningen door het inbrekersgilde aangedaan terwijl dit aantal in 2010 is opgelopen naar 119. Een kanttekening hierbij is dat s-graveland in het begin van 2010 is getroffen door een inbraakgolf (respectievelijk 2010 26 inbraken 2011 7 inbraken). In 2011 ligt het aantal iets lager dan het jaar ervoor, namelijk 101 meldingen van diefstallen/inbraken in woningen. In de kernen Kortenhoef en Loosdrecht vinden de meeste diefstallen/inbraken in woningen plaats. Gelet op de cijfers heeft het inbrekersgilde een hoge slagingskans in de gemeente, van de 101 meldingen was in 75% succesvol en kon er buit worden gemaakt. De onderstaande grafiek geeft een beeld van de woningeninbraken per maand. Het aantal diefstallen van bromfietsen, snorfietsen, en fietsen is afgenomen tot 41 in 2011 ten opzichte van 51 in 2007. In de kernen Kortenhoef en Loosdrecht vinden de meeste diefstallen hiervan plaats. Het aantal diefstallen uit/vanaf motorvoertuigen is in 2011 (83) sterk gedaald ten opzichte van 2007 (125). Het meest opvallend is de afname van het aantal in de kern Loosdrecht. In 2007 vonden hier nog 62 diefstallen uit/vanaf motorvoertuigen plaats, terwijl dit aantal in 2011 op 24 is blijven steken. In Kortenhoef is het aantal in 2011 juist met 13 diefstallen toegenomen ten opzichte van 2007. Het aantal diefstallen van vaartuigen en/of onderdelen is in 2011 met ruim 38% gedaald ten opzichte van 2007. Het aantal pogingen staat in 2011 op 5. Vooral in de kernen Loosdrecht en Nederhorst den Berg komen dit soort delicten het meest voor. Het aantal gewelds- en lichamelijke integriteitdelicten is de afgelopen jaren nagenoeg gelijk gebleven. In 2007 waren er 96 geregistreerde geweldsdelicten en zijn 29 verdachten aangehouden. In 2011 waren dit respectievelijk 89 geregistreerde geweldsdelicten en 31 aangehouden verdachten. Vooral het delict mishandeling (2011 50) komt in deze categorie het meest voor. Figuur 114 laat een stijging in deze categorie duidelijk zien. 13
Het aantal bekende huiselijk geweldincidenten is in 2011 gestegen van 47 naar 61. Het grootste gedeelte van deze incidenten bestaat uit psychisch geweld. Opvallend is de stijging van het aantal incidenten met lichamelijk geweld. Het aantal incidenten met bedreiging daarentegen daalde. In de tabellen 124, 125, 126 en 127 zijn het aantal verdachten en het aantal incidenten waarvoor deze verdachten verantwoordelijk zijn uitgesplitst naar categorie. Het gaat hierbij om de categorieën: eerstpleger (first offender), meerpleger, veelpleger en zeer actieve veelpleger 3. Het aantal verschillende incidenten laat zien dat de eerstplegers ook het grootste aantal delicten pleegt, maar dat dit aantal vanaf 2007 daalt. Het aantal incidenten gepleegd door meerplegers en zeer actieve veelplegers is gestegen ten opzichte van 2010. Het aantal minderjarige eerstplegers daalde evenals het aantal meerplegers. In 2011 waren er geen (zeer actieve) veelplegers. 3 Zie bijlage voor de definitie van de verschillende categorieën. 14
Incidenten door minderjarige verdachten worden gepleegd door eerstplegers en meerplegers. Er werden geen incidenten gepleegd door veelplegers. Er is mogelijk een overlap tussen categorieën mogelijk. Dit komt doordat een persoon bijvoorbeeld in januari eerstpleger kan zijn en verderop in het jaar meerpleger of veelpleger kan worden. De incidenten gepleegd door deze persoon worden dan in meerdere categorieën meegeteld. Wat wordt er al gedaan? Buurtbemiddeling heeft in 2011, 11 zaken ter behandeling gehad. In 64% is sprake van een succesvolle bemiddeling. Overlast tussen bewoners en botsende leefstijlen zijn in elke kern waarneembaar en zijn zeer divers van aard. De gemeente is in diverse casussen bemiddelend opgetreden tussen partijen. Sinds 1 april 2009 is in de regio de Wet Tijdelijk Huisverbod ingevoerd. De burgemeester kan hiermee de pleger een tijdelijk huisverbod opleggen op het moment dat het strafrecht te weinig mogelijkheden biedt om de dader uit huis te krijgen. De burgemeester heeft in 2011 4 maal een tijdelijk huisverbod opgelegd, waarvan 2 zijn verlengd tot de maximale termijn van 4 weken. De buitendienst van de gemeente werkt, samen met het Servicemeldpunt van de gemeente, in de openbare ruimte. Op deze wijze vindt afstemming plaats tussen de meldingen van burgers en het herstel- c.q. onderhoudswerk. Burgernet is een samenwerkingsverband tussen burgers, politie en gemeente. De betrokkenheid van burgers bij de veiligheidssituatie in hun eigen woonomgeving is onderdeel van het kabinetsbeleid. Burgernet is voor de SMS-Alert in de plaats gekomen. Alle inwoners kunnen zich aanmelden bij Burgernet. Waar liggen kansen? - Verbeteren sociale cohesie tussen bewoners; - Structurele bijdrage aan het Veiligheidshuis; - Heterdaadkracht; bellen met 112 als de dader in de buurt is, dus niet alleen in noodgevallen; - Preventieve inzet van het tijdelijk huisverbod; - Inzet van bijzondere opsporingsambtenaren in de openbare ruimte; 15
- Invoering van vandalismemeter; - Deelname aan de Veiligheidsmonitor; - Burgers betrekken bij veiligheid (buurtpanels); - Publieksgerichte communicatie; - Politiekeurmerk Veilig Wonen; - Actieve politiesurveillance op piekmomenten op het gebied van woninginbraken; - Actueel flankerend beleid; Bedrijvigheid en veiligheid Bedrijvigheid en veiligheid omvat thema s die te maken hebben met de sociale onveiligheid rond bedrijvigheid. Het gaat om de onveiligheid die bedrijvigheid genereert of waar zij mee te maken heeft die echter niet van fysieke aard is (zie fysieke veiligheid). Thema s zijn onder meer inbraken en de veiligheid rond uitgaan en bij grootschalige evenementen. Deze thema s spelen in wisselende mate een rol in de gemeente, mede gelet op de diversiteit van de problematiek. Maatregelen in dit veld hebben vaak een gemengd publiek-privaat karakter. Cijfermatig beeld Het aantal diefstallen en inbraken bij bedrijven en instellingen is de afgelopen jaren niet echt afgenomen. In 2011 werden 65 bedrijven en instellingen bezocht door dieven/inbrekers. Het aantal meldingen ten aanzien van horeca is lastig te benoemen. Dit komt voornamelijk door de aard van de overlast en de meldingen. In veel gevallen gaat het om geluidsoverlast van activiteiten die horeca gerelateerd zijn. Dergelijke meldingen kennen pieken en dalen. De horecabedrijven waarvan meldingen zijn ontvangen worden bij de integrale horecacontrole bezocht. Daarnaast zijn er meldingen bekend waarbij de bezoekers van de horecagelegenheden overlast veroorzaken voor de omgeving. Horecaondernemers met een horecabedrijf, waar geen alcohol wordt geschonken (snackbars, pizzeria s e.d.) hoeven geen vergunning aan te vragen. Uit de Quick Scan Horeca, welke is vastgesteld in maart 2011, is gebleken dat niet voldoende is stilgestaan bij de effecten van de afschaffing van de exploitatievergunning, in het kader van preventieve handhaving, bescherming van de directe woon- en leefomgeving van een openbare inrichting (horecabedrijf), de openbare orde en openbare veiligheid. De burgemeester heeft op dit moment onvoldoende mogelijkheden om preventief op te kunnen treden. De bestaande regelgeving biedt geen preventieve alternatieven. Evenementen die regelmatig worden gehouden mogen niet leiden tot overmatige overlast. De gemeente heeft zeer uiteenlopende evenementen, waarvan een aantal een langlopende geschiedenis hebben, zoals de Gondelvaart of het NK palingroken. Wat merkbaar is, is dat er meer meldingen van overmatige geluidsoverlast van de grote evenementen zijn. Wat wordt er al gedaan? Als een van de weinige gemeenten in onze regio hebben wij een grote groep verkeersregelaars (154 vrijwilligers). Deze verkeersregelaars worden jaarlijks aangesteld door de gemeente door middel van een aanstellingsbesluit. Bij grote evenementen houden we een vooroverleg waarbij naast de hulpdiensten ook de organisatoren van het betreffende evenement aanwezig zijn. Op regionaal niveau is een expertisegroep evenementenveiligheid actief, welke voor regionale afstemming van evenementen en de regionale evenementenkalender zorgt. Er vinden avond- c.q. nachtelijke horecacontroles plaats in samenwerking met de politie, brandweer en gemeente. Tijdens deze controles wordt niet alleen gekeken naar de vergunningen in het kader van de Drank- en Horeca wet, maar ook naar de brandveiligheid en de geluidsniveaus van de betreffende inrichting. 16
Waar liggen kansen? - Inzet van bijzondere opsporingsambtenaren in de openbare ruimte; - Burgers en ondernemers betrekken bij veiligheid en leefbaarheid; - Jaarlijks aan de hand van een thema, overleg met ondernemers over veiligheid; - Publieksgerichte communicatie, waaronder bereikbaarheid van de gemeente bij klachten t.a.v. horeca en geluid in de weekeinden; - Invoering van de exploitatievergunning met preventieve maatregelen. - Integrale benadering van het onderwerp veiligheid en leefbaarheid bij bedrijven en instellingen; - Bedrijven en instellingen stimuleren meer actie te ondernemen om inbraken en vernielingen aan eigendommen te voorkomen (bewustwording) - Keurmerk Veilig Ondernemen; - Actueel flankerend beleid; Jeugd en veiligheid Onder dit veiligheidsveld ressorteren de veiligheidsthema s in relatie tot de jeugd, waaronder jeugdgroepen, individuele probleemjongeren en alcohol- en drugsproblematiek. Cijfermatig beeld Er zijn geen echte probleemlocaties naar voren gekomen. Dit wil niet zeggen dat de jongeren geregeld te vinden zijn op vaste plekken. Het winkelcentrum de Meenthof, de ontmoetingplek aan de Kwakel te Kortenhoef, het Lindeplein te Loosdrecht en de Voorstraat te Nederhorst den Berg zijn de plaatsen waar we de jeugd vaak aantreffen. Jongeren zijn vaak ook aanwezig nabij diverse speelvoorzieningen in de wijken. De meldingen in het kader van overlast kennen veelal een gemene deler, zoals alcohol- en drugsgebruik, geluidsoverlast, gebruik van scooters/brommers, vervuiling en vernieling. Patronen in klachten door of rondom horecalocaties en de bekende indrinkplaatsen worden geanalyseerd en er wordt intensief gesurveilleerd als dat nodig is en met de aanwezige jeugd wordt verbinding gezocht. De recreatieve plaatsen aan het water worden veelvuldig bezocht door jongeren (bijvoorbeeld het Vuntusstrandje), maar ook op het water zijn jongeren duidelijk zichtbaar. De voornaamste overlastproblematiek is dan geluidsoverlast, zwerfafval en brommers/scooters op de strandjes. Daarnaast wordt intensief samengewerkt op regionaal niveau in het kader van het project Samen aan de slag. Dit project richt zich op de aanpak van het riskant alcoholgebruik bij jongeren. De insteek is integraal. Naast voorlichting gaat het om regelgeving en handhaving. De activiteiten zijn niet alleen gericht op jongeren, maar ook op ouders, scholen en verstrekkers van drank (zoals de horeca, de supermarkt, de sportkantine). Er zijn 13 sportclubs, respectievelijk -kantines die een drank- en horecavergunning hebben, waarvan 8 een horecaconvenant ten aanzien van het gebruik van alcohol bij sportclubs hebben onderschreven. In tabel 122 is te zien dat minderjarigen het meest verdacht worden van het plegen van vernielingen, gevolgd door vuurwerkincidenten en mishandeling. 17
Jongvolwassenen worden het meest verdacht van alcohol in het verkeer en vernielingen. Het aantal alcoholdelicten in het verkeer steeg, evenals het aantal vernielingen. Er zijn geen gegevens bekend over het drugsgebruik binnen de gemeente. Vooralsnog ligt de prioriteit bij het alcoholgebruik. Indien de Opiumwet overtreden wordt volgt een passende actie en wordt er opgetreden. Wat wordt er al gedaan? In het jeugdbeleid is een indeling gemaakt van jeugd(groepen) conform de methode van het onderzoeksbureau Beke. Deze methode wordt landelijk als standaard gehanteerd. Op grond van deze indeling is er binnen de gemeente Wijdemeren -voor zover er al gesproken kan worden van groepen met een min of meer vaste samenstelling- alleen sprake van hinderlijke jeugdgroepen. Dit zijn de zogenaamde hangjongeren, die af en toe luidruchtig aanwezig zijn. In enkele gevallen kan een dergelijke groep zich (tijdelijk) misdragen, waarbij veelal sprake is van alcohol- en drugsgebruik. Interventie door de betrokken partners is in deze situatie wenselijk. Elke zes weken worden de zogenaamde jeugdvindplaatsen doorgesproken met de jongerenwerker, de politie en de gemeente. Op basis van meldingen en klachten worden afspraken gemaakt betreffende de aanpak van de overlast. Ook preventieve acties worden in dit overleg besproken. Eind 2011 zijn de uren voor het jongerenwerk verhoogd tot 20 uur per week, zodat er borging van het jeugdwerk is in alle kernen van de gemeente. De jongerenwerker heeft door de komst van de combinatiefunctionarissen doorverwijzingsmogelijkheden gekregen. Daarnaast vindt er op regionaal niveau afstemming plaats, in het kader van het project Samen aan de Slag tegen riskant alcoholgebruik jeugd. In Wijdemeren wordt, net als in het gehele Gooi, meer dan gemiddeld alcohol genuttigd. Dit kan leiden tot overlast in de openbare ruimte, maar ook in de horeca en op jeugdvindplaatsen en het kan leiden tot meer huiselijk geweld. Er zijn diverse alcoholverbodgebieden in de gemeente aangewezen. Daarnaast is het mogelijk om 18
bij constateringen van overtredingen, aan een jongere een boete of kanskaart 4 te geven, indien de jongere overlast veroorzaakt in combinatie met alcohol. Waar liggen kansen? - Afspraken maken, samen met de horeca en alcoholverkooppunten om indrinken tegen te gaan; - Een convenant in het kader van het alcoholmatigingsbeleid voor alle sportclubs; - Actieve bijdrage in het Veiligheidshuis, dadergerichte aanpak - Het verhalen van schade door vandalisme; - Betrekken van de Woningbouwverenigingen; - Actueel flankerend beleid; - Inzet van bijzondere opsporingsambtenaren in de openbare ruimte; - Versterken van het toezicht en handhaving op en aan het water; - Burgers (specifiek jeugd) betrekken bij veiligheid en leefbaarheid; - Structurele inzet van het jeugdwerk; - Ouders betrekken bij de bestrijding van (overmatig) alcoholgebruik en preventieve acties gericht op activiteiten voor jongeren. Fysieke veiligheid Fysieke veiligheid omvat de vormen van onveiligheid die samenhangen met gevaarlijke stoffen, verkeer, gebouwen en natuur. Bewoners en werknemers, toeristen en publiek lopen fysieke risico s bij het betreden van het publieke domein en van gebouwen. Hierbij kan gedacht worden aan deelname aan het verkeer of bezoeken van evenementen. Thema s als brandveiligheid en verkeersveiligheid zijn hier aan de orde. Cijfermatig beeld De beleving van het verkeer en de relatie tot veiligheid is een belangrijk onderwerp. Het onderwerp betreft niet alleen het aantal verkeersongevallen, maar ook de snelheid op bepaalde wegen en de parkeerproblemen. Uit bij de politie bekende gegevens blijkt dat, van alle gevallen waar melding wordt gemaakt van parkeeroverlast, het in het overgrote deel gaat om incidenten. Hierbij moet gedacht worden aan parkeren voor in- en uitritten en klachten over langdurig geparkeerde aanhangwagens en caravans. De incidenten zijn niet terug te voeren op specifieke plaatsen en/of tijdstippen. Wel veroorzaakt het parkeergedrag rond evenementen altijd voor de nodige overlast. Het aantal verkeersongevallen is ten op zichte van de afgelopen jaren lastig met elkaar te vergelijken. Dit heeft als reden dat de politie niet meer ter plaatse komt als het enkel materiële schade betreft. Dergelijke ongevallen komen haast niet meer voor in de politiecijfers. Wat opvallend is, is dat de veroorzaker steeds vaker de plaats van het ongeval verlaat. In 2011 kwam dit 119 keer voor ten opzichte van 27 keer in 2007. Wat wordt er al gedaan? Naast de regionale brandweer, heeft de lokale overheid een belangrijke rol bij de brandveiligheid, zoals bij het verlenen van gebruiksvergunningen en bij controles op het gebied van brandveilig gebruik. 4 Jongeren tussen de 12 en 18 jaar die zich schuldig maken aan overlast en vandalisme onder invloed van alcohol, openbare dronkenschap óf alcoholgebruik op plekken in de gemeente waar dit verboden is, krijgen een proces-verbaal van de politie met een verwijzing naar bureau Halt (kanskaart). Dit bureau roept de jongere én zijn ouders op voor een eerste gesprek, waarna de verwijzing naar de cursus volgt. De jongere kan ook voor een boete kiezen. 19