~~Ç KrceFi; 1.B.1. Energiemanagementprogramma Kreeft 2013. Auteur Ve rsien u mm er: Versie datum: Jan ten Cate en Gerda de Raad 3 19 september 2013



Vergelijkbare documenten
Energie management actieplan (3.B.2.)

Ç Kreefl; mitir. Energie management actieplan (3.B.2.) Will2Sustain. Opgesteld door: Datum: Versie:

CO 2 Prestatieladder Voortgangsrapportage 2013 (1 e halfjaar) Periode: 1 januari t/m 30 juni 2013

CO 2 Prestatieladder Voortgangsrapportage 2012 Periode: 1 januari t/m 31 december 2012

CO 2 -Prestatieladder

3.B.2. Energiemanagement actieplan

Inhoudsopgave: 1. Inleiding Reductiedoelstellingen Algemeen 2.2 Per scope

Energie Management Actieplan

Energie management Actieplan

~~Ç KrccFi; C02 Prestatieladder IIL.C. Voortgangsrapportage 2013 (V halfjaar) lii. Periode: 1 januari t/m 30juni Auteur

CO 2 Prestatieladder Voortgangsrapportage 2016-H1. Periode: 1 januari t/m 30 juni 2016

Energiemanagement actieplan

Energiemanagement actieplan 2017

(Energie) management-actieplan

Energiemanagement actieplan

Energiemanagement actieplan 2016

Energie Management Actieplan

CO2-reductieplan 2015

Energiemanagement actieplan

CO2-reductieplan 2015

Energiemanagement actieplan Klaver Giant Groep B.V. Op basis van de internationale norm ISO , 4.4.4, 4.4.5, 4.4.6, en 4.6.

Inhoud. Pagina 2 van 7

CO2-reductieplan. Samen zorgen voor minder CO2. Rapportage M

Energie Management Actieplan

~~Ç KrceFi; C02 Prestatieladder Voortgangsrapportage 2012 Periode: 1 januari t/m 31 december 2012

14 april 2013 (JF) Energie Management Actieplan

Energiemanagement actieplan. 20 januari 2016

Energie Audit verslag 2019 Energie Management Actieplan 2016 t/m 2021

CO 2 Prestatieladder Voortgangsrapportage 2018

W & M de Kuiper Holding

Energiemanagement actieplan 2016

3.B.2 Energie management actieplan Ter Riele B.V.

Energiemanagement actieplan. 24 september 2015

Energie Beoordeling Co2 reductie

Energiemanagement actieplan september 2015

Energiemanagement actieplan februari 2017

Versie: 3. CO2 Reductiedoelstellingen Van Vulpen & Energiemanagement actieplan. Datum: Van Vulpen B.V. Pagina 1 van 8

Energiemanagement actieplan Schilderwerken De Boer Obdam B.V. 2017

Energie Management Actieplan 2014 tot Extern

Energie Management Actieplan Megaborn Traffic Development bv

Energiemanagementplan

Roy Verstegen. Managementenergie Actieplan

CO2-reductiedoelstellingen + voortgang

Energiemanagement actieplan

Voortgangsrapportage CO 2 reductie 1 e helft 2014

Energie Management ACTIE Plan

Reductie doelstellingen (B: Reductie)

Energie meetplan

Energiemanagement actieplan Februari 2017

CO2-reductiedoelstellingen + voortgang

Energie meetplan

CO2-reductiedoelstellingen

Versie: 1. CO2 Reductiedoelstellingen Van Vulpen & Energiemanagement actieplan. Datum: Van Vulpen B.V. Pagina 1 van 7

Energie Management Actieplan

CO₂ Reductieplan. CO₂ Reductieplan. Datum Versie 1.1. Rapportnr 3B.RED-PLAN Opgesteld door. A. van de Wetering & H.

Energie management actieplan. Copier Groep B.V.

Voortgangsrapportage CO 2 reductie 1 e helft 2017

3.C.1 Voortgangrapportage CO Ter Riele

Energie meetplan CO2 reductiesysteem

Energie management actieplan 2014

3.B.2 Energie management actieplan Ter Riele B.V.

CO 2 Reductie doelstellingen

[3.B.1.3- CO2 reductiedoelstellingen]

Versie: 4. CO2 Reductiedoelstellingen Van Vulpen & Energiemanagement actieplan. Datum: Van Vulpen B.V. Pagina 1 van 9

Meijerink Wegenbouw bv, Gezichtslaan 276, 3723 MA Bilthoven Versie: juni Energiemanagement actieplan Datum:...

Energie management actieplan. Newae B.V.

De voortgangsrapportage van CO 2 reductie Visscher Oldebroek Jaar 2015

Energie Audit verslag 2017 Energie Management Actieplan 2016 t/m 2021

3.C.1 Communicatie over de voortgang van CO 2 bij Prins Bouw.

Reductie doelstellingen (B: Reductie)

Energie Management Actieplan

Energie Audit verslag 2014 Energie Management Actieplan 2015

CO 2 -Voortgangsrapportage 2017-H1

[3.B.1.3- CO2 reductiedoelstellingen]

Document: Energie management actieplan

Energie meetplan Conform niveau 5 op de CO2-prestatieladder 3.0

Energie Management Actieplan

Energie Management Actieplan Megaborn Traffic Development bv Actualisatie

Voortgangsrapportage CO 2 reductie 1 e helft 2016

Energiemanagementplan Certificering op CO2-prestatieladder

Energie(management) actieplan

CO2-reductieplan Kuurman

CO 2 -prestatieladder Energie Management Actieplan

Energie Management Actieplan

2015 [Energiemeetplan CO2- reductiesyteem ]

Energiemanagement actieplan 2017

3.B.1 CO2-reductiedoelstellingen

ENERGIEBEOORDELING 2012 H1

Energie meetplan Conform niveau 3 op de CO2-prestatieladder 2.1

Document: Energiemanagementplan

Energie beoordelingsverslag februari 2017

Energie meetplan

Voortgangsrapportage CO 2 reductie 1 e helft 2013

3.B.1 CO2-reductiedoelstellingen + voortgang

Ons energiebeleid. Energieverbruik Scope 1 en 2 doelstellingen AGEL adviseurs

3.B.1 CO2-reductiedoelstellingen

De voortgangsrapportage van CO 2 -reductie Visscher Oldebroek Eerste half jaar 2016

Energie meetplan

Energie meetplan

CO2 reductiedoelstellingen niveau 5

Transcriptie:

~~Ç KrceFi; 1.B.1. Energiemanagementprogramma Kreeft 2013 er T e - 4 bf/ S-.; WE 1 Auteur Ve rsien u mm er: Versie datum: Jan ten Cate en Gerda de Raad 3 19 september 2013

Inhoudsopgave : - 1.. ~1 ~.. ~1-1 - -. -- -- - 1 1. ~1 Bijlage 1: Organisatiegrenzeri

1. Inleiding Kreeft Participaties B.V. (Kreeft) heeft zich tot doel gesteld om actief en aantoonbaar de C02-uitstoot van haar bedrijfsvoering terug te dringen. In dit document worden achtereenvolgens omschreven: Het energiebeleid van Kreeft (hoofdstuk 2); Analyse van de C02-uitstoot bij Kreeft (hoofdstuk 3) De reductiedoelstellingen (hoofdstuk 4); Het plan om tot deze doelstellingen te komen met de te nemen maatregelen (hoofdstuk 5); Het toepassingsgebied, ook wel de organisatiegrenzen (hoofdstuk 6); Omschrijving van projecten met gunningvoordeel van uit de C02 Prestatieladder (hoofdstuk 7); De verantwoordelijkheden en taakstellingen (hoofdstuk 8); en Bij behorende procedures van het energiemanagementprogramma (hoofdstuk 9). Dit Energiemanagementprogramma (EMP) van Kreeft is conform NEN-ISO 50001, voorheen was dit NEN-ISO 16001. Deze norm omschrijft waar het EMP aan moet voldoen. Het doel van dit energiemanagementprogramma is het monitoren (meten), opvolgen en continu verbeteren van de (energie) maatregelen om de doelstellingen te behalen. Het reduceren van energiegebruik leidt tot vermindering van C02-uitstoot van Kreeft. Het uitgangspunt van het energiemanagementprogramma van Kreeft is de Plan Do-Check-Act cyclus (Deming circie). In onderstaande figuur wordt dit schematisch weergegeven. I ~T~i Plan: Analyse van de CO2-uitstoot van Kreeft, stel de energie prestatie indicatoren (EnPI s) vast. Maak doelstellingen, programma s en plannen met betrekking tot het reduceren van de C02-uitstoot overeenkomstig het energiebeleid van Kreeft. Do: Voer het energiemanagementprogramma uit. Pagina 1 van 13

en4ct Check: Het monitoren en meten van energieprestaties en processen, ten opzichte van het energiebeleid en reductiedoelstellingen. Act: Evalueren van de behaalde resultaten en maatregelen treffen voor continue verbetering van de energieprestaties en het EMP. Dit stappenplan wordt elk jaar doorlopen per reductiedoelstelling. De eerste stap Plan is in dit document uitgelegd en de volgende stappen komen terug in het voortgangsrapportage. Tweemaal per jaar zal over de voortgang worden gerapporteerd. Dit document is door de directie van Kreeft besproken en goedgekeurd. Ter akkoord: Roelof Kre-ft, Directeur Datum: 5 - Pagina 2 van 13

2. Energiebeleid Het verkrijgen van inzicht in de C02-uitstoot van de bedrijfsvoering wordt steeds belangrijker. Klanten verlangen dat iedere leverancier een steentje bijdraagt om deze uitstoot te verminderen. Kreeft Participaties 8.V. (Kreeft) wil blijvend innoveren, want stilstand is achteruitgang. Daarom gaat Kreeft aan de slag met de C02 Prestatieladder norm en neemt daarbij ook haar maatschappelijke verantwoordelijkheid om actief te verduurzamen. Het inkopen van groene stroom is sinds 2013 een feit, naast dit initiatief wil kreeft ook C02-uitstoot verminderen op haar wagenpark. 3. Analyse C02-uitstoot (Plan) De energiegegevens worden halfjaarlijks verzameld. Omdat Kreeft voor Niveau 3 gaat van de C02 Prestatieladder betekent dit dat de energiegegevens uit scope 1 & 2 verzameld worden. Hieronder staat een vertaalde schema weergegeven uit de C02 Prestatieladder norm. Scope 3 E ektriciteit gebruik bij Idanten Afva verwerldng ~on-werk verliper Zai~IIjk 0V Elektricite t Scope 2 Pap~ergebrulIc Zakenreizen vliegtuig Zakenreizen privé auto cpel Kreeft vult de gegevens jaarlijks in een Excel format, dit is een afgeleide van de SAM Carbon Assessment tool. De resultaten worden geanalyseerd in het voortgangsrapportage van Kreeft. Pagina 3 van 13

4. Reductiedoelstellingen reerl In de onderstaande tabel zijn de reductiedoelstellingen weergegeven, samen met de maatregelen om deze doelstellingen te behalen. Dit geeft het ambitieniveau van Kreeft weer. Hoe deze ambitie omgezet worden in acties, wordt in hoofdstuk 5: Plan van aanpak uiteengezet. Kreeft betonrenovatie & injectietechnieken B.V. 1 1 2 Onderdeel Wagenpark Gas Elektriciteit Reductiedoelstellingen Reductiemaatregelen Kreeft wil voor 2018 10% Bewust rijgedrag C02-uistoot reduceren op stimuleren brandstofgebruik uit haar Bij aanschaf nieuwe wagenpark gerelateerd aan auto s, duurzaamheid de omzet t.o.v. het jaar zwaar mee laten wegen 2012 Planning optimaliseren Kreeft wil voor 2018 5% Bewustwording personeel C02-uistoot reduceren op Verwarmingsinstellingen haar gasverbruik t.o.v. het aanpassen jaar 2012 (Bouwkundige) aanpassingen aan het kantoor Nieuwe ketel aanschaffen Kreeft wil voor 2015 70% Groene stroom inkopen C02-uistoot reduceren op Bewustwording personeel door haar verbruikte Bij nieuw aanschaf van elektriciteit t.o.v. het jaar apparatuur 2012 energieprestaties mee laten wegen fr4f Pagina 4 van 13

5. Plan van Aanpak 5.1 Kreeft wil voor 2018 10% C02-uistoot reduceren op brandstofgebruik uit haar wagenpark gerelateerd aan het omzet t.o.v. het jaar 2012 Waarom deze doelstelling? De C02-uitstoot van het wagenpark draagt het meest bij op de totale C02 uitstoot van de bedrijfsvoering van Kreeft en dit daagt ons uit om hiermee aan de slag te gaan. De reductiedoelstelling is zeer ambitieus ingezet binnen 5 jaar 10% reduceren op brandstofverbruik van het wagenpark. Deze doelstelling hebben we onszelf gesteld omdat er ook veel kosten mee te besparen zijn. Verwachte resultaten er aar Verwachte C02-Llitstoot resultaat (ton) 318,9 t 312,5 296,6 293,4 290,2 287,0 Maatregelen bij de reductiedoelstelllng Bewust rijgedrag stimuleren o Uit laten rollen in de bestaande versnelling en geleidelijk remmen o Snel doorschakelen o Continu dezelfde snelheid houden (cruise control) o Snelheidsbegrenzer o Verbruik inzichtelijk maken o Minimale weerstand nabootsen o Rijden met navigatiesysteem o Beperk gebruik van installaties in de auto o Bandenspanning regelmatig controleren o Uitsluiten vervoeren wat vervoerd moet worden (Geen overbodige ballast) Bij aanschaf nieuwe auto s, duurzaamheidfactor zwaar mee laten wegen Planning optimaliseren Plan van aanpak om de maatregelen toe te passen Bewust rijgedrag stimuleren: Personeelsbijeenkomst houden en uitleggen wat bewust rijgedrag inhoudt (het nieuwe rijden). Belangrijk is bij deze uitleg, dat toegelicht wordt waarom Kreeft dit wil en wat de voordelen zijn. Laat het personeel zelf ook met ideeen komen tijdens deze bijeenkomst. Voorbeelden van het nieuwe rijden (zie volgende pagina): Pagina S van 13

Maatregel Uit laten rollen in de bestaande versnelling en geleidelijk remmen Snel doorschakelen Continu dezelfde snelheid houden (cruise control) Snelheidsbegrenzer Verbruik inzichtelijk maken Minimale weerstand nabootsen Rijden met navigatiesysteem Beperk gebruik van installaties in de auto Bandenspanning regelmatig controleren Uitsluiten vervoeren wat vervoerd moet worden (Geen overbodig ballast) real Uitleg Hierdoor verbruikt de motor geen brandstof, maar uit laten rollen met de koppeling ingetrapt, dan loopt de auto stationair en gebruikt de motor wel brandstof. Hard door blijven rijden tot aan het stoplicht of rotonde en op het laatste moment remmen is weggegooide brandstof. Vlug doorschakelen bij lage toeren geeft een lager brandstofverbruik. Schakel tussen de 1500 en 2500 toeren door naar de volgende versnelling. Hiermee wordt voorkomen dat er onnodig gas bijgegeven of gas losgelaten wordt. 90 km/u is de meest zuinige snelheid en hiermee wordt het optimale rendement uit de brandstof gehaald. Het is belangrijk dat de bestuurder inzicht heeft in wat de veranderingen in het rijgedrag oplevert aan brandstofbesparing, hierdoor kan hij ook gemotiveerd worden om nog bewuster te gaan rijden. (Hier is veel onderzoek naar gedaan - TNO) Een schone auto met gesloten ramen heeft minder luchtweerstand onder het rijden dan een vuile auto met open ramen. Hoe minder weerstand hoe minder brandstofverbruik. Dit zorgt voor de meeste efficiënte route. Zo worden zoekkilometers vermeden en daarmee wordt brandstof bespaard Elektriciteitbesparing in de auto is ook brandstofbesparing. De airco is één van de grootste energieverspillers van de auto. De bandenspanning zakt ± 0,2 bar per drie maanden, door te rijden met de banden op de juiste spanning kan 2 tot 5% brandstof bespaard worden en het verhoogd ook de veiligheid van het autorijden. 100 kilo minder gewicht mee rijden kan tot 0,5 liter besparen op de 100 kilometer. Met veel auto s kan dit oplopen tot een grote besparing. Overwegen om het personeel de cursus het nieuwe rijden aan te bieden. Bij aanschaf nieuwe auto s, duurzaamheidfactor zwaar mee laten wegen: De ontwikkelingen van de auto s gaan erg snel op het gebied van elektrisch rijden en/of hybride. Kreeft blijft deze ontwikkelingen volgen. Deze maatregel kan alleen wordt toegepast indien er nieuwe auto s worden aangeschaft. Planning optimaliseren: door afspraken te combineren op de juiste dagen kunnen vele km worden bespaard, wat ook weer brandstof bespaart. Belangrijk hierbij is dat het personeel buiten mee denkt met de planning. Pagina Gvan 13

Uitgangspunt is de waarde van het jaar 2012 In 2012 heeft het wagenpark 101.730 liter diesel verbruikt, omgerekend naar euros is dit 116.989 euro (1,15 euro/liter). In 2012 heeft het wagenpark 3.555 liter benzine verbruikt, omgerekend naar euro s is dit 4.806 euro (1,352 euro/iiter). Bij elkaar is dit 121.795 euro de doelstelling is om 10% te reduceren gerelateerd aan de omzet. Wanneer er 10% gereduceerd word en de brandstofprijzen blijven gelijkt betekend dat er 12.179 euro bespaart wordt. Maar als we kijken naar de afgelopen jaren is de brandstof prijs veel gestegen, dit betekend dat een reductie van lo% meer dan 12.000 euro kan besparen. Dit is een mooi budget om te investeren om deze reductie te kunnen behalen. Meting en monitoring Het aantal liters diesel gemeten in 2012 is een schatting. Het bedrag aan brandstof voor het wagenpark in euro s is bekend bij Kreeft. Dit bedrag is gedeeld door de gemiddelde prijs per liter over heel het jaar 2012. Dit meetsysteem vraagt om verbetering, zo gaat Kreeft kijken of het exacte aantal liters diesel geregistreerd kan worden in de administratie voor de komende jaren. Zo kunnen de resultaten nauwkeuriger gemeten worden. Afwijkingen, corrigerende en preventieve maatregelen Corrigerende maatregel is om voor 2013 brandstof te meten in liters van de tankbonnen in plaats van euro s omgerekend naar literbrandstof. 5.2 Kreeft wil voor 2018 5% C02-uistoot reduceren op haar gasverbruik t.o.v. het jaar 2012 Waarom deze doelstelling? De C02-uitstoot van het gasverbruik is een jaarlijkse kostenpost en het is gebruik van een natuurlijke hulpbron die niet oneindig is. Daardoor zullen de prijzen blijven stijgen en wil Kreeft hiermee aan de slag gaan. Verwachte resultaten er âar Pma Verwachte C02-uitstoot resultaat (ton) 0 o 0,5% 4,5% Maatregeien bij deze doelstelling: Bewustwording personeel Verwarmingsinstellingen aanpassen (aan het weer) (Bouwkundige) aanpassingen aan het kantoor o Kantoor beter isoleren. o Kantoor goed ventileren. o Radiatoren vrij maken. o Radiatorfolie achter de radiatoren plakken. Pagina 7 van 13

Alternatieve mogelijkheden onderzoeken voor verwarming anders dan centrale verwarming. Nieuwe zuiniger CV ketel aanschaffen Plan van aanpak om de maatregelen toe te passen Bewustwording personeel: Een werknemersbijeenkomst houden, in de vorm van een workshop of overleg. Laat het huidige verbruik zien en leg de doelstellingen uit. Leg ook uit dat hun bijdrage telt. Maak het personeel bewust van het sluiten van de deuren en leg uit dat dit belangrijk is voor het verminderen van gasverbruik (ook de kleine dingen tellen) en als er gevolgen zijn voor het personeel vanuit de andere maatregelen, maak dit in de bijeenkomst dan bekend en bespreekbaar. Verwarmingsinstellingen aanpassen (aan het weer): Maak een plan dat het beste past bij de werkzaamheden van Kreeft voor de instelling van de verwarming. Dit kan zijn dat de verwarming s ochtends later aan kan en s middag eerder uit. Is het een optie om de verwarming één graad lager te zetten in de winter? Maak een plan om de verwarming aan de zonnekracht te koppelen. Voer het plan uit en controleer of het werkt en het de verwachte resultaten geeft. Pas het plan aan of neem maatregelen uit de bevindingen van de controle (PDCA-cyclus). (Bouwkundige) aanpassingen aan het kantoor: Aanpassingen aan het kantoor gebouw zijn maatregelen die leiden tot het reduceren van gasverbruik. Onderstaande punten in het tabel zijn zulke maatregelen die Kreeft gaat toepassen Maatregel 1 Uitleg Kantoor beter isoleren. Voor deze maatregel zou er onderzocht moeten worden op welke manieren het kantoor beter geïsoleerd kan worden, wat deze maatregel kost en wat de verwachte terugverdientijd is. Kantoor goed ventileren. Door het kantoor goed te ventileren, is er een continue toevoer van frisse lucht en de vochtige lucht die binnen ontstaat door de transpiratie van de medewerkers, koffiezet apparaat en andere items die vocht produceren worden afgevoerd. Vele scheikuridigen zijn het erover eens, dat het verwarmen van droge lucht minder energie kost dan het verwarmen van vochtige lucht. Goede ventilatie van het kantoor is dus belangrijk. Radiatoren vrij maken. Gordijnen en kasten veroorzaken verspillirig van warmte. Maak en laat de radiotoren vrij, dit verhoogt het comfort van die ruimte. Radiatorfolie achter de Dit kan tot 10 m3 gas per jaar per m2 radiatorfolie op radiatoren plakken. een ongeïsoleerde spouwmuur. Ook bij een geïsoleerde muur zorgt de folie voor besparing. Voordeel is dat het kleine investering is en snel is terug verdient. Alternatieve De haalbaarheid van de ontwikkelingen op de markt mogelijkheden voor verwarming van gebouwen onderzoeken. onderzoeken voor Een betere, energiezuinig HR ketel kan zich ook snel verwarming anders dan terug verdienen, dit is afhankelijk van de huidige ketel. Pagina 8 van 13

centrale verwarming. Nieuwe zuiniger CV ketel aanschaffen: Er hangt nu zeer oude CV ketel. Door het aanschaffen van een nieuwe CV ketel. Is de verwachting dat het rendement hoger is waardoor er minder C02 uitstoot is. De besparing kan oplopen tot 20% minder gasverbruik. Voorafgaande bij het aanschaffen van de nieuw ketel is het verstanding om het huidige rendement te vergelijken met nieuwe ketels en een onafhankelijke adviseur hierin te laten adviseren, voor het beste resultaat. Uitgangspunt is de waarde van het jaar 2012 In het jaar 2012 is er 8.367 m3 aardgas gebruikt voor het kantoor van Kreeft in Hoogeveen. 8.367 m3 aardgas omgerekend naar euro s is: 4.852,8 euro (0,58 e u ro/m3) Meting en monitoring Het gasverbruik wordt gemeten aan de hand van de gasrekening die jaarlijks bij Kreeft verschijnt. Om het gasverbruik in het vervolg te kunnen monitoren, gaat Kreeft aan haar leverancier vragen om een rekening per half jaar te ontvangen, zodat er per halfjaar een stand is van het gasverbruik. Indien dit geen realistische beeld geeft, gaat de hoofd administratie zelf 2 keer per jaar de meterstand afnemen. Afwijkingen, corrigerende en preventieve maatregelen n.v.t. 5.3 Kreeft wil voor 2015 70% C02-uistoot reduceren op door haar verbruikte elektriciteit t.o.v. het jaar 2012 Waarom deze doelstelling? Kreeft koopt sinds 2013 groene stroom waardoor deze doelstelling snel te behalen is en waardoor Kreeft haar maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt. Daarnaast zijn er op het gebied van elektriciteitgebruik verminderen al vele innovaties, dit biedt voor Kreeft veel mogelijkheden om haar eigen elektriciteitgebruik te verminderen. Naast groene stroom en vele innovaties op de markt heeft Kreeft een energiescan uigevoerd om inzicht te krijgen in haar energieverbruikers. Uit deze energiescan blijkt dat er in de werkplaats het meeste energie wordt verbruikt. De grootste energieverbruikers zijn de twee heathers en de verlichting. Naast deze grote energieverbruikers is de buitenverlichting ook een groot verbruik en de totale verlichting van kantoor. Op deze energieverbruikers is het snelste energiebesparing mogelijk. Verwachte resultaten er aar 1 Verwachte C02-uitstoot resultaat (ton) Maatregelen bij de reductiedoelstelling Pagina 9 van 13

redt Groene stroom inkopen Bewustwording personeel Bij nieuw aanschaf van apparatuur energieprestaties mee laten wegen - Onderzoek doen naar verlaging temperatuur werkplaats Onderzoek doen naar mogelijkheden voor alternatieve verlichting buitenterrein. Onderzoek doen naar mogelijkheden voor alternatieve verlichting voor het kantoor en de werkplaats. Plan van aanpak om de maatregelen toe te passen Groene stroom inkopen: Prijzen vergelijken tussen groene energie en grijze energie, de optie zelf energie opwekken meenemen. Besluit maken tussen de mogelijkheden en uitvoeren. Halfjaarlijks controleren of het genomen besluit de gewenste resultaten levert. Bij negatieve resultaten het plan aanpassen en bij positieve resultaten plan doorvoeren. Bewustwording personeel: Een werknemersbijeenkomst houden, in een vorm van een workshop of overleg. Laat het huidige verbruik zien en leg de doelstelling uit. Leg ook uit dat hun bijdrage telt. Maak het personeel bewust van het uitzetten van de monitoren en lampen na werktijd. Geef als directie het voorbeeld door de verlichting uit te zetten in ruimtes waar niet gewerkt wordt. Laat enige tijd later ook de resultaten zien van hun medewerking en gedrag. Bij nieuwe aanschaf van apparatuur de energieprestaties mee laten wegen: Onder apparatuur worden Pc s, printers, lampen etc. verstaan. Deze maatregel kan alleen worden toegepast indien er apparatuur nieuw wordt aangeschaft. Kreeft maakt aan haar leverancier bekend dat ze de energieprestaties laten meewegen in bij inkoop van apparatuur. Onderzoek doen naar verlaging temperatuur werkplaats: Onderzoeken of het werkbaar is wanneer de temperatuur verlaagt word met enkele graden. Dit kan eenvoudig door het 1 of 2 dagen te proberen en vervolgens meten hoeveel dit in kwh aan besparing oplevert. Onderzoek doen naar mogelijkheden voor alternatieve verlichting buitenterrein: Nu is kreeft aan de buiten verlichting ongeveer 1.500 kwh per jaar kwijt aan buiten verlichting wanneer dit led verlichting is ga je van 70 watt naar 24 watt. Dit levert op jaar basis een verschil van ruim 1.000 kwh per jaar dan wordt er in eurots 180 euro bespaard. Onderzoek doen naar mogelijkheden voor alternatieve verlichting voor het kantoor en de werkplaats: Dit betekend onderzoeken of het mogelijk is om de huidige verlichting vervangen kan worden voor LED verlichting. Vervolgens zal er offertes aangevraagd worden om de haalbaarheid te onderzoeken. Uitgangspunt is de waarde van het jaar 2012 In het jaar 2012 is er 31.094 kwh aan elektriciteit gebruikt voor het kantoor van Kreeft in Hoogeveen. 31.0g4 kwh omgerekend naar euro s even uitgaande van ca (0,18 euro/kwh) is: 5.596,9 euro. De kwh omgerekend naar ton CO2- uitstoot is 14,1, het doel is om deze te reduceren met het inkopen van groene Pagina lovan 13

t stroom. Echter wanneer de er maatregelen uitgevoerd gaan worden in het verbruik van kwh kan er ook geld bespaard worden. Meting en monitoring Het elektriciteitverbruik wordt gemeten aan de hand van de energierekening die jaarlijks bij Kreeft verschijnt. Om het elektriciteitverbruik in het vervolg te kunnen monitoren, gaat Kreeft aan haar leverancier vragen om een rekening per half jaar te ontvangen, zodat er per half jaar een stand is van het gasverbruik. Indien dit geen realistische beeld geeft, gaat de hoofd administratie zelf 2 keer per jaar de meterstand afnemen. Afwijkingen, corrigerende en preventieve maatregelen n.v.t. 6. Toepassingsgebied In het document organisatiegrenzen is het toepassingsgebied aangegeven voor de C02 Prestatieladder en daarmee ook voor de C02-reductiedoelstellingen. Zie bijlage A. 7. Project met gunning Nog niet van toepassing 8. Verantwoordelijkheden en taakstellingen 8.1 Algemene beschrijving verantwoordelijkheden Directeur Roelof Kreeft is verantwoordelijk voor het gehele Energiemanagementprogramma. Hij zal het voortouw nemen in alle activiteiten en zo nodig activiteiten delegeren naar Hoofdadministrateur Jan ten Cate. 9. Bijbehorende Procedures Bij dit energiemanagementprogramma horen enkel procedures, waaronder de communicatieprocedures: - Interne communicatie 4.03.1.D - Externe communicatie 4.03.2.D De Externe communicatie procedure verwijst ook naar het communicatieplan, hierin staat omschreven hoe, wat en naar wie er gecommuniceerd wordt over de energieprestaties en het EMP. Pagina 11 van 13

Hieronder wordt de procedure omschreven voor de C02 Prestatieladder norm Doel Het behalen van de C02 Prestatieladder norm, om de gesteld energieprestaties te behalen en deze continue te verbeteren. Procedure De procedure is in stappenplannen uit geschreven. Stap 1 Stap 2 Omschrijving Vaststellen van de organisatiegrenzen. De organisatorische grenzen zijn bepaald in Bijlage A van het EMP De directie van Kreeft Participaties B.V heeft in overleg met betrokken deskundigen deze grenzen bepaald. Dit zal jaarlijks opnieuw beoordeeld worden. Het vaststellen van de belangrijkste energiestromen is Vaststellen van de belangrijkste energiestromen: Scope 1: Brandstofverbruik bedrijfs- vastgelegd in het handboek C02 en leaseauto s prestatieladder van de SKAO. Brandstof voor gebouwen; Deze energiestromen zijn de en leidende punten waarop de Gas en andere ingekochte emissies worden verzameld. energie (behalve elektriciteit) voor kantoorpanden en werkplaatsen. Verant woordeiijke Directie Directie en Hoofdadministratie Stap 3 Scope 2: Zakelijke km s privéauto s (gedeclareerde kilometers); Brandstofverbruik zakelijke vliegtuigkm s; Ingekochte elektriciteit; en Werkplaatsen (elektra). Verzamelen gegeven per bedrijf en/of locatie en projecten met gunningvoordeel. Controleren op juistheid van de verzamelde gegevens. Het verzamelen van de gegevens gebeurd elk halfjaar. De gegevens worden verzameld aan de hand van overzichten welke door administratie worden bijgehouden en alle facturen en overzichten van de desbetreffende leveranciers. Het controleren op juistheid van de verzamelde gegevens Hoofd - administratie Hoofd - administratie Pagina 12 van 13

recrt gebeurt middels het vergelijken van de gemaakte overzichten en alle facturen en overzichten. Bundelen van de gegevens via De verkregen gegevens worden Hoofdeen emissie-inventaris in de C02 gebundeld in het Excel format administratie management tool ontwikkeld door de BAM. - Berekenen C02-footprint Het Excel format berekend Hoofdautomatisch de C02-footprint administratie Stap 8 Stap 9 Conversiefactoren van de De conversiefactoren worden Hoofd emissiestromen up to date door SKAO bepaalt, deze administratie houden kunnen gewijzigd worden door nieuwe berekeningen. Uitvoeren van periodieke Het uitvoeren van periodieke Hoofdadministratie energieaudit conform procedure energie audit conform interne energie-audit procedure interne energie a u dit. In het bedrijf zijn alle energieverbruikers geïnventariseerd en verwerkt in een rapportage. Formuleren van maatregelen In het EMP (Energiemanagement Directie programma) conform NEN-ISO 50001 worden de te nemen maatregelen geformuleerd en welke emissie besparingen dit moet opleveren. Controleren op de voortgang Door een nieuwe C02-footprint uitvoeren van de maatregelen te berekenen kan de controle Directie plaats vinden op de voortgang van de maatregelen. Voortgangsrapportage De voortgang wordt Directie en gerapporteerd in een hoofd voortgangsrapportage, dit administratie gebeurd per halfjaar. Directiebeoordeling Eens per jaar wordt deze procedure geactualiseerd De directie beoordeelt de voortgang in de directiebeoordeling. Aan de hand van gebruikservaring zal deze procedure jaarlijks worden geactualiseerd. Directie Directie Pagina 13 van 13

Toelichting stap 12: De input van de directiebeoordeling dient in ieder geval te omvatten: Vervolgmaatregelen van de vorige directiebeoordeling; De mate waarin reductiedoelstellingen en -taakstellingen zijn behaald; De kwaliteit van de reductiedoelstellingen; Resultaten interne audit van de zelfevaluatie; De status van de uitgevoerde reductiemaatregelen; De algehele energieprestaties van Kreeft; De belangrijkste aandachtpunten voor volgende periode m.b.t. het verwachte energieverbruik; en Aanbevelingen voor verbetering. De uitput van de directiebeoordeling is input voor de herziening van het Energiemanagementprogramma. De interne audit procedures dienen ook aangepast te worden. Deze procedure moet ook worden meegenomen in de audit planning. Pagina l4van 13

Bijlage A - Organisatiegrenzen Organisatiegrenzen C02 Prestatiela der Niveau 3 Datum 19 maart 2013 Versie 1.1 1. Inleiding Dit document omschrijft de organisatiegrenzen van Kreeft Participaties B.V. (Kreeft). Zo worden de grenzen zichtbaar voor de certifïcering van de C02 Prestatieladder. Dit is om verwarring te voorkomen welke energiestromen wel of niet mee genomen moeten worden en welke ondernemingen mee gaan voor de certificering. De organisatiegrenzen zijn vastgelegd aan de hand van de GHG-protocol methode. Deze methode is top-down en afdoende. De methode werkt als volgt: je gaat hiervoor op de hoogste stop van de hiërarchie van bedrijven zitten (holding niveau) en bepaalt welke bedrijven tot de organisatiegrenzen behoren. 2. Organisatiegrenzen Kreeft Participaties B.V. (Besloten Vennootschap)is de holding van de andere Kreeft ondernemingen. De aandeelhouders van alle ondernemingen zijn Rudie en Roelof Kreeft. Onder de Holding Kreeft Participaties B.V. vallen de volgende dochter ondernemingen: C Kreeft Kunststofvloeren B.V. C Kreeft Betonrenovaties en Injectietechnieken B.V. C Kreeft Exploitatie B.V. C Kreeft Multicleaning B.V. Holding: Kreeft Participaties B.V Kreeft Kreeft Betonrenovati... Kreeft Multicleaning en Injectietechnieken Kreeft Exploitatie BV. Kun stofvioeren Bv. BV. B.V Kreeft is geen onderdeel van een gezamenlijke onderneming, heeft geen samenwerking met andere bedrijven waarvan Kreeft ook aandelen bezit daarom

leert kunnen en worden alle ondernemingen meegenomen in de C02 Prestatieladder certificeringen Niveau 3.