TICHTING VAKOPLEIDING PROCEINDUTRIE EINDTERMENDOCUMENT Middenkaderfunctionaris Algemene Operationele Techniek EINDTERMENDOCUMENT MKF. ALGEMENE OPERATIONELE TECHNIEK / UITG. JULI 2002-1 -
tichting Vakopleiding Procesindustrie Postbus 93 2269 A Leidschendam telefoon 070-320 93 88 telefax 070-320 51 86 internetsite http://www.vapro.nl e-mail info@vapro.nl EINDTERMENDOCUMENT Middenkaderfunctionaris Algemene Operationele Techniek Vastgesteld door Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, juli 2001 Uitgave: juli 2002 Crebo-code kwalificatie: 10735 Datum inwerkingtreding: 1 augustus 2002-2 - EINDTERMENDOCUMENT MKF. ALGEMENE OPERATIONELE TECHNIEK / UITG. JULI 2002
INTRODUCTIE EN TYPERING VAN DE KWALIFICATIE RURIEK I: INTRODUCTIE EN TYPERING VAN DE KWALIFICATIE 1. Introductie In dit eindtermendocument staan de eindtermen en andere relevante gegevens over de middenkaderopleiding Middenkaderfunctionaris Algemene Operationele Techniek. Het document geldt voor opleidingen die vanaf 1 augustus 2002 starten. Het eindtermendocument bevat de volgende rubrieken: I II III Introductie en typering van de kwalificatie Opleidingsindicaties Eindtermen 2. Naam van de kwalificatie Middenkaderfunctionaris Algemene Operationele Techniek 3. eroepstypering De kwalificatie Medewerker Algemene Operationele Techniek maakt deel uit van het beroepenveld Operationele Techniek, dat weer onderdeel is van de sector PMLF (Procestechniek en Operationele Techniek, Milieutechniek, Laboratoriumtechniek, Fotonica). eroepenveld Operationele Techniek Het beroepenveld Operationele Techniek omvat uitvoerende en middenkaderberoepen in energieproductiebedrijven, in de procesindustrie en in toeleverende bedrijven. De Operationeel Technicus is binnen deze bedrijven verantwoordelijk voor het bedienen, het onderhouden en het verlenen van service aan complexe procesinstallaties. Afhankelijk van de complexiteit van het proces en de taken van de Operationeel Technicus is een kwalificatie op niveau II of niveau IV vereist. Operationeel Technici die werkzaam zijn bij energieproductiebedrijven, dragen de zorg voor het elektriciteitsproductieproces. Dit proces vindt 24 uur per dag plaats en daarmee ligt er een belangrijke rol bij onderhoud, serviceverlening aan en het in bedrijf houden van de werktuigen en installaties. De Operationeel Technicus treft men mede aan in grotere procesindustriële bedrijven die over een eigen energievoorziening beschikken. Mede als gevolg van het gebruik van warmte-krachtinstallaties en door intensievere benutting van restwarmte voorzien de grotere procesindustriële bedrijven tegenwoordig niet alleen in hun eigen energie, maar zijn zij tevens producent van elektriciteit en daarom gekoppeld aan het Nederlandse elektriciteitsnet. De complexiteit van het geheel van energievoorziening en productieproces maakt dat er een belangrijke rol ligt bij onderhoud, serviceverlening aan en het in bedrijf houden van de werktuigen en installaties. Tot slot is het beroepenveld Operationele Techniek vertegenwoordigd in toeleverende bedrijven. Het betreft hier gespecialiseerde installatiebedrijven die kwalitatief hoogwaardige apparatuur installeren en/of onderhouden, zoals lucht- en waterbehandelingsinstallaties, koel- en vriesinstallaties, warmte-krachtinstallaties en turbines. EINDTERMENDOCUMENT MKF. ALGEMENE OPERATIONELE TECHNIEK / UITG. JULI 2002-3 -
eroepstypering De Middenkaderfunctionaris Algemene Operationele Techniek is een functionaris die door zijn brede technologische kennis van proceswerktuigen en -installaties, kan doorgroeien van werktuigkundige tot zelfstandig beheerder van procesinstallaties of tot leidinggevende binnen het (energie)productieproces. Daarnaast kan de Middenkaderfunctionaris Algemene Operationele Techniek werkzaam zijn op het gebied van het installeren en onderhouden van en service verlenen aan proceswerktuigen of -installaties. Ook kan de Middenkaderfunctionaris Algemene Operationele Techniek werkzaam zijn als medewerker van een ingenieursbureau. eroepstaken De belangrijkste taken van de Middenkaderfunctionaris Algemene Operationele Techniek zijn: het installeren, in bedrijf stellen, onderhouden van en verlenen van service aan proceswerktuigen en -installaties; het - aanvankelijk onder toezicht - bewaken, regelen en onderhouden van complexe productieprocessen, met name met betrekking tot energieproductie; het - aanvankelijk onder toezicht - dragen van verantwoordelijkheid voor het economisch, veilig en milieuverantwoord verloop van preventief en correctief onderhoud aan proceswerktuigen en -installaties; het geven van adviezen op het gebied van onderhoudsmanagement en kwaliteits- en milieuzorg met betrekking tot proceswerktuigen en -installaties. 4. Niveau van de kwalificatie Niveau IV, middenkaderopleiding - 4 - EINDTERMENDOCUMENT MKF. ALGEMENE OPERATIONELE TECHNIEK / UITG. JULI 2002
INTRODUCTIE EN TYPERING VAN DE KWALIFICATIE 5. Korte onderbouwing niveau-aanduiding De wijze waarop de kwalificatie Middenkaderfunctionaris Algemene Operationele Techniek is ingeschaald op de dimensies verantwoordelijkheid, complexiteit en transfer is te lezen in onderstaand schema. De waarde per dimensie is gearceerd weergegeven. verantwoordelijkheid wat betreft werk van anderen verantwoordelijk voor eigen takenpakket verantwoordelijk niethiërarchisch verantwoordelijk hiërarchisch verantwoordelijkheid wat betreft afbreukrisico geringe verantwoordelijkheid redelijk grote verantwoordelijkheid grote verantwoordelijkheid complexiteit geautomatiseerde routines toepassen standaardprocedures toepassen combinatie van standaardprocedures ontwikkelen van nieuwe procedures transfer naar ander beroep functiegebonden kennis en vaardigheden beroepsgebonden kennis en vaardigheden beroepsonafhankelijke kennis en vaardigheden transfer naar nieuwe ontwikkelingen beperkt om te schakelen redelijk om te schakelen goed om te schakelen Wat betreft de dimensies verantwoordelijkheid en transfer wordt nog het volgende opgemerkt. In de sector PMLF omvat het begrip verantwoordelijkheid ook de verantwoordelijkheid voor middelen, het milieu en de gezondheid van anderen. Dat wil zeggen dat ook de mate waarin er sprake is van afbreukrisico, is meegewogen bij het vaststellen van het niveau van de kwalificatie. In de sector PMLF wordt met transfer ook het vermogen bedoeld om als beroepsbeoefenaar mee te groeien met een steeds veranderende beroepsinhoud. Met name in de procesindustrie is er sprake van continue veranderingen van productiemethoden. De mate waarin de kwalificatie voorbereidt op technologische ontwikkelingen, is meegewogen bij het vaststellen van het niveau van de kwalificatie. EINDTERMENDOCUMENT MKF. ALGEMENE OPERATIONELE TECHNIEK / UITG. JULI 2002-5 -
6. Korte beschrijving plaats van de kwalificatie in de kwalificatiestructuur van het CO/LO De kwalificatie maakt deel uit van de kwalificatiestructuur PMLF (Procestechniek en Operationele Techniek, Milieutechniek, Laboratoriumtechniek, Fotonica). 7. Aanduiding van de gelegitimeerd(e) beroepsprofiel(en) of vergelijkbare informatiebronnen die als basis hebben gediend voor de eindtermen De kwalificatie is gebaseerd op formeel en informeel onderzoek in de bedrijfstak. Het formele deel wordt beschreven in de volgende documenten: Tussen de raderen, A&O Adviescentrum Opleidingsvraagstukken, unnik, 1995. Transparantie en samenhang in beroepsopleidingen voor de procesindustrie, Impulsprogramma voor de procesindustrie, gecoördineerd door tichting Industrieel Vakmanschap (IV), 1996. Transparantiematrix Procescollege Mainport Rotterdam, A&O Adviescentrum Opleidingsvraagstukken, unnik, 1996. De arbeidsmarkt naar opleiding en beroep tot 2002, Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt, 1997. Het informele onderzoek vindt continu plaats middels contacten met het bedrijvenveld. De bevindingen worden steeds meegenomen bij het onderhouden van het eindtermendocument. 8. Mate waarin de eindtermen zijn gebaseerd op wettelijke beroepsvereisten, inclusief die zijn neergelegd in richtlijnen van de Raad van Europese Gemeenschappen De eindtermen gericht op ARO en veiligheid sluiten aan bij de afspraken die tussen diverse branches en het Ministerie van ociale Zaken en Werkgelegenheid zijn gemaakt. ovendien zijn de eindtermen voor veiligheid afgestemd met het Nederlands Instituut voor Arbeidsvraagstukken / TNO.V. te Amsterdam. - 6 - EINDTERMENDOCUMENT MKF. ALGEMENE OPERATIONELE TECHNIEK / UITG. JULI 2002
INTRODUCTIE EN TYPERING VAN DE KWALIFICATIE 9. enaming deelkwalificaties benodigd voor diplomering Een kandidaat heeft recht op het diploma Middenkaderfunctionaris Algemene Operationele Techniek als hij de volgende deelkwalificaties heeft behaald: - Maatschappelijk Culturele Vorming III (301) - asis Procestechnologie III (317) - Procestechnologie III (318) - Energietechniek III (320) - Onderhoud Algemene Operationele Techniek (215) - Praktijk Algemene Operationele Techniek (323) - Maatschappelijk Culturele Vorming IV (401) - asis Algemene Operationele Techniek IV (431) - Middenkader Algemene Operationele Techniek (432) - Praktijk Middenkaderfunctionaris Algemene Operationele Techniek (433) De volgende vrije keuze deelkwalificaties kan de cursist binnen deze kwalificatie behalen: - Internationale eroepsoriëntatie 3 (303) - Toegepaste Natuurwetenschappen (423) EINDTERMENDOCUMENT MKF. ALGEMENE OPERATIONELE TECHNIEK / UITG. JULI 2002-7 -
RURIEK II: OPLEIDINGINDICATIE 1. Aanduiding van welke opleiding/kwalificatie de kwalificatie een voortzetting vormt De opleiding/kwalificatie is een voortzetting van de kwalificatie Operationele Techniek met code 10076 (niveau 4) van het LO tichting Opleidingen Metaal (OM), respectievelijk de kwalificatie Algemeen Operationeel Technicus (niveau 4) van het LO Transport en Logistiek (T&L). Deze kwalificatie was reeds onder code 10076 toegewezen aan de VaPro. 2. Leerweg(en) De beroepsopleidende leerweg wordt geadviseerd. 3. Advies over het aantal studiebelastingsuren en aanduiding van de deelkwalificaties die bij examinering externe legitimering behoeven De totale studiebelasting van de kwalificatie bedraagt 6400 U. De beroepspraktijkvorming bedraagt 25% (1600 U). De vrije ruimte bedraagt 10 % (640 U). De extern te legitimeren deelkwalificaties zijn met een * gemarkeerd. school- beroepspraktijkcomponent component totaal Maatschappelijke Culturele Vorming III (301) 240 -- 240 * asis Procestechnologie III (317) 800 -- 800 * Procestechnologie III (318) 360 -- 360 * Energietechniek III (320) 520 520 Onderhoud Algemene Operationele Techniek (215) 520 520 * Praktijk Algemene Operationele Techniek (323) -- 800 800 Maatschappelijk Culturele Vorming IV (401) 400 -- 400 asis Algemene Operationele Techniek IV (431) 400 -- 400 * Middenkader Algemene Operationele Techniek (432) 920 -- 920 * Praktijk Middenkaderfunctionaris Algemene Operationele -- 800 800 Techniek (433) vrije keuzedeelkwalificatie: Internationale eroepsoriëntatie 3 (303) 150 150 300 Toegepaste Natuurwetenschappen (423) 320 -- 320-8 - EINDTERMENDOCUMENT MKF. ALGEMENE OPERATIONELE TECHNIEK / UITG. JULI 2002
OPLEIDINGINDICATIE 4. Overheidsbekostiging De opleiding tot Middenkaderfunctionaris Algemene Operationele Techniek komt voor overheidsbekostiging in aanmerking. 5. Vooropleiding Voor de opleiding Middenkaderfunctionaris Algemene Operationele Techniek is een VMO diploma theoretische, gemengde of kaderberoepsgerichte leerweg vereist. Voor diploma s uit de sectoren Zorg & Welzijn en Economie is bovendien het sectorvak wiskunde of natuur-scheikunde verplicht. Ook een VO- of MAVO-diploma met wis- en natuurkunde op minimaal C-niveau sluit naadloos aan bij de opleiding Middenkaderfunctionaris Algemene Operationele Techniek. 6. Doorstroommogelijkheden Het diploma Middenkaderfunctionaris Algemene Operationele Techniek geeft in principe recht op toelating tot de onderstaande opleidingen. Lineair verwante opleidingen (naadloze aansluiting): - HO AOT - Techniek Redelijk verwante opleidingen: - HO in een andere technische richting EINDTERMENDOCUMENT MKF. ALGEMENE OPERATIONELE TECHNIEK / UITG. JULI 2002-9 -
RURIEK III: EINDTERMEN 1. De eindtermen Onderstaand zijn de eindtermen per deelkwalificatie weergegeven. In de kolom /P is een advies gegeven voor toedeling van de eindterm aan de schoolcomponent of aan de beroepspraktijkvorming. Toedeling aan de schoolcomponent betekent dat het realiseren (en toetsen) van de eindterm in een binnenschoolse situatie kan plaatsvinden. Toedeling aan de beroepspraktijkvorming betekent dat geadviseerd wordt de eindterm te realiseren (en te toetsen) in een reële bedrijfssituatie. In de kolom Taco staat een taxonomiecode conform Romiszowski. kolom /P P kolom Taco F /pm/i/r Pc/pm/i/r choolcomponent beroepspraktijkvorming Feitelijke kennis (feiten, procedures) egripsmatige kennis (begrippen, principes) Reproduktieve vaardigheden cognitief/psychomotorisch/interactief/reactief Produktieve vaardigheden cognitief/psychomotorisch/interactief/reactief - 10 - EINDTERMENDOCUMENT MKF. ALGEMENE OPERATIONELE TECHNIEK / UITG. JULI 2002
INTERNATIONALE EROEPORIËNTATIE 3 303 Maatschappelijk Culturele Vorming III (301) Deelkwalificatie Maatschappelijk Culturele Vorming III (301) omvat kennis, inzicht, houdingen en vaardigheden gericht op communicatie, bedrijfskunde, omgaan met gegevens, functioneren als individu in de samenleving en als werknemer in een arbeidsorganisatie. nummer eindterm /P Taco NEDERLAND 301.01 De kandidaat kan overleg voeren met collega's en leidinggevenden. /P /i 301.02 De kandidaat kan Nederlandstalige handleidingen en schriftelijke opdrachten interpreteren. 301.03 De kandidaat kan richtlijnen en voorschriften op vaktechnisch gebied en op het gebied van veiligheid, gezondheid en welzijn interpreteren. /P /P 301.04 De kandidaat kan brieven, rapporten en werkverslagen opstellen. /P 301.05 De kandidaat kan formulieren en vragenlijsten invullen. /P 301.06 De kandidaat kan de inhoud van artikelen van algemene en technische aard samenvatten. 301.07 De kandidaat kan schriftelijke of elektronisch opgeslagen gegevens interpreteren. 301.08 De kandidaat kan beschrijven hoe hij zijn vakkennis kan onderhouden. /P /P /P Pc EDRIJFKUNDE 301.09 De kandidaat kan structuren van arbeidsorganisaties beschrijven. 301.10 De kandidaat kan verschillende ondernemingsvormen beschrijven. 301.11 De kandidaat kan de economische kringloop beschrijven. 301.12 De kandidaat kan het belang van logistiek en planning beschrijven. INFORMATICA 301.13 De kandidaat kan de invloed van de computer op het dagelijks leven beschrijven. 301.14 De kandidaat kan de functie en werking van de verschillende componenten van computers beschrijven. EINDTERMENDOCUMENT MKF. ALGEMENE OPERATIONELE TECHNIEK / UITG. JULI 2002-11 -
nummer eindterm /P Taco 301.15 De kandidaat kan bij het verwerven van informatie gebruik maken van geautomatiseerde gegevensbestanden en audiovisuele media. 301.16 De kandidaat kan voor berekeningen en administratie gebruik maken van bestaande computerprogramma's. /P /P MAATCHAPPIJLEER 301.17 De kandidaat kan zijn mening geven over maatschappelijke ontwikkelingen die van invloed zijn op werk en individu. 301.18 De kandidaat kan op basis van respect omgaan met mensen met een andere maatschappelijke en culturele achtergrond. 301.19 De kandidaat kan de werking van de parlementaire democratie beschrijven. /P /P /r Rr/i 301.20 De kandidaat kan het Nederlandse rechtssysteem beschrijven. 301.21 De kandidaat kan zijn waarden, normen en opvattingen weergeven over de betekenis van arbeid voor individu en samenleving. 301.22 De kandidaat kan de elementen van de kwaliteit van arbeid en de begrippen veiligheid, gezondheid en welzijn beschrijven. 301.23 De kandidaat kan de factoren noemen die een rol spelen bij het ontstaan van risico's voor mens en milieu. 301.24 De kandidaat kan stappen ondernemen die kunnen leiden tot het vinden en aanvaarden van betaald werk. 301.25 De kandidaat kan verwoorden welke rechten, plichten en verantwoordelijkheden voortvloeien uit een arbeidscontract. 301.26 De kandidaat kan informatie inwinnen omtrent rechten, plichten en verantwoordelijkheden in geval van werkloosheid, ziekte of arbeidsongeschiktheid in een gegeven situatie. /P /P /P /P Pc/i F /i Rr/c ENGEL 301.27 De kandidaat kan Engelse benamingen en begrippen van het vakgebied en van het bedrijf/de branche beschrijven. 301.28 De kandidaat kan eenvoudige Engelstalige handleidingen en voorschriften interpreteren. LICHAMELIJKE OPVOEDING 301.29 De kandidaat kan de (beroepsgerichte) motorische vaardigheden ergonomisch verrichten. /pm - 12 - EINDTERMENDOCUMENT MKF. ALGEMENE OPERATIONELE TECHNIEK / UITG. JULI 2002
INTERNATIONALE EROEPORIËNTATIE 3 303 Internationale eroepsoriëntatie 3 (303) nummer eindterm Tac o 303.01 De kandidaat kan de topografie van het betreffende land in grote lijnen weergeven. 303.02 De kandidaat kan de relatie tussen de geologische/klimatologische gesteldheid en de bestaansmiddelen van het betreffende land beschrijven. 303.05 De kandidaat kan het bevolkingsaantal en de bevolkingssamenstelling van het betreffende land weergeven. 303.04 De kandidaat kan de historische ontwikkeling van het betreffende land in grote lijnen beschrijven. 303.05 De kandidaat kan de kenmerken van het politiek bestel, de belangrijkste politieke stromingen en de belangrijkste actuele politieke kwesties van het betreffende land beschrijven. 303.06 De kandidaat kan de belangrijkste culturele kenmerken van het betreffende land beschrijven. 303.07 De kandidaat kan de plaats van de eigen opleiding in de onderwijsstructuur van het betreffende land beschrijven. 303.08 De kandidaat kan de huidige economische situatie van het betreffende land in grote lijnen beschrijven. 303.09 De kandidaat kan de positie van het betreffende land in de Europese Unie of de relatie van het betreffende land met de Europese Unie beschrijven. De kandidaat kan een klantenbriefing vertalen naar een creatieve briefing en op basis hiervan een script, scenario, treatment en storyboard ontwikkelen voor productie- en prestatiedoeleinden. ORGANIATIE VAN DE AREID 303.10 De kandidaat kan de belangrijkste werkgevers- en werknemersorganisaties noemen. 303.11 De kandidaat kan een vergelijking maken tussen de rechten, plichten en verantwoordelijkheden die voortvloeien uit een arbeidsovereenkomst in EINDTERMENDOCUMENT MKF. ALGEMENE OPERATIONELE TECHNIEK / UITG. JULI 2002-13 -
nummer eindterm Tac o een vergelijkbare werksituatie/functie in het betreffende land en in Nederland. 303.12 De kandidaat kan een vergelijking maken tussen de rechten, plichten en verantwoordelijkheden die gelden voor een werknemer in geval van werkloosheid, ziekte, zwangerschap en arbeidsongeschiktheid in het betreffende land en in Nederland. 303.13 De kandidaat kan m.b.t. het betreffende land de invloed van de overheid op de arbeidsmarkt beschrijven. INTERNATIONALE AMENWERKING 303.14 De kandidaat kan beschrijven waarom internationale samenwerking belangrijk is en wat de doelen van internationale samenwerking zijn. 303.15 De kandidaat kan de hoofddoelstellingen van de Europese Unie beschrijven. 303.16 De kandidaat kan de huidige lidstaten van de Europese Unie en de belangrijkste eisen voor toetreding noemen. 303.17 De kandidaat kan de belangrijkste organen van de Europese Unie beschrijven. 303.18 De kandidaat kan aangeven of en zo ja welke economische samenwerkingsrelaties bestaan tussen het betreffende land en Nederland. 303.19 De kandidaat kan aangeven of en zo ja welke afspraken bestaan tussen het betreffende land en Nederland omtrent verkeer van werknemers, dienstenverkeer en vestiging. EDRIJFORIËNTATIE De kandidaat dient voor realisering van onderstaande eindtermen de in het stagebiedende land en/of de stagebiedende arbeidsorganisatie gesproken MVT in redelijke mate te beheersen. 303.20 De kandidaat kan de doelstellingen, producten en/of diensten van de betreffende buitenlandse arbeidsorganisatie omschrijven. 303.21 De kandidaat kan de organisatievorm van de betreffende buitenlandse arbeidsorganisatie beschrijven. 303.22 De kandidaat kan de organisatie- en verantwoordelijkheidsstructuur van de betreffende buitenlandse arbeidsorganisatie (of bij grote bedrijven van de afdeling) schematisch weergeven. 303.23 De kandidaat kan veiligheids-, gezondheids- en milieu-aspecten beschrijven waarmee de betreffende buitenlandse arbeidsorganisatie te - 14 - EINDTERMENDOCUMENT MKF. ALGEMENE OPERATIONELE TECHNIEK / UITG. JULI 2002
INTERNATIONALE EROEPORIËNTATIE 3 303 nummer eindterm Tac o maken heeft. 303.24 De kandidaat kan de taken beschrijven waaruit het beroep waarvoor hij/zij wordt opgeleid in de betreffende buitenlandse arbeidsorganisatie is opgebouwd. 303.25 De kandidaat kan de hulpmiddelen en procedures omschrijven waarmee de beroepstaken in de betreffende buitenlandse arbeidsorganisatie worden uitgevoerd. 303.26 De kandidaat kan de arbeidsomstandigheden beschrijven waaronder het beroep in de betreffende buitenlandse arbeidsorganisatie wordt uitgevoerd. 303.27 De kandidaat kan de in het betreffende land algemeen geldende kwalificatie-eisen ten aanzien van het betreffende beroep noemen. 303.28 De kandidaat kan een vergelijking maken tussen de wijze van uitvoering van het betreffende beroep en de arbeidsomstandigheden in het betreffende land en in Nederland. 303.29 De kandidaat kan kerntaken/-activiteiten die behoren tot het beroep waarvoor hij/zij wordt opgeleid in de betreffende buitenlandse arbeidsorganisatie uitvoeren. 303.30 De kandidaat kan een verslag maken m.b.t. de in de betreffende arbeidsorganisatie verrichte beroepstaken/-activiteiten. 303.31 De kandidaat kan een vergelijking maken tussen de mogelijkheden die werknemers hebben om invloed uit te oefenen binnen een arbeidsorganisatie in het betreffende land en in Nederland. EINDTERMENDOCUMENT MKF. ALGEMENE OPERATIONELE TECHNIEK / UITG. JULI 2002-15 -
asis Procestechnologie III (317) Deelkwalificatie asis Procestechnologie III (317) omvat basiskennis en basisvaardigheden op het gebied van toegepaste exacte vakken, procestechniek, procesbeheersing, veiligheid en milieutechniek. De kandidaat dient de exacte vakken toe te passen in de beroepsgerichte vakken. nummer eindterm /P Taco WIKUNDE 317.01 De kandidaat kan rekenkundige berekeningen uitvoeren met gebruikmaking van de wetenschappelijke notaties van getallen. 317.02 De kandidaat kan algebraïsche bewerkingen uitvoeren. 317.03 De kandidaat kan eerste- en tweedegraads vergelijkingen oplossen. 317.04 De kandidaat kan grafieken van eerstegraads functies tekenen. 317.05 De kandidaat kan een stelsel van twee lineaire vergelijkingen met twee onbekenden oplossen. 317.06 De kandidaat kan grafieken van tweedegraads, gebroken, eenvoudige goniometrische en eenvoudige logaritmische functies interpreteren. 317.07 De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met lijnstukken en hoeken. 317.08 De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met regelmatige vlakke figuren. 317.09 De kandidaat kan omtrek en inhoud van regelmatige ruimtelijke objecten berekenen. 317.10 De kandidaat kan eenvoudige statistische begrippen beschrijven. 317.11 De kandidaat kan statistische diagrammen tekenen. NATUURKUNDE 317.12 De kandidaat kan relevante natuurkundige begrippen, verschijnselen en veranderingen met behulp van de molecuultheorie verklaren. 317.13 De kandidaat kan de juiste natuurkundige symbolen en eenheden hanteren. 317.14 De kandidaat kan grootheden van de ene eenheid naar de andere - 16 - EINDTERMENDOCUMENT MKF. ALGEMENE OPERATIONELE TECHNIEK / UITG. JULI 2002
AI PROCETECHNOLOGIE III 317 nummer eindterm /P Taco eenheid omrekenen. 317.15 De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met betrekking tot kracht en druk. 317.16 De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met betrekking tot het uitzetten, inkrimpen, opwarmen, afkoelen en faseveranderingen van stoffen. 317.17 De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met betrekking tot (ideale) gassen, dampen en relatieve vochtigheid. 317.18 De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met betrekking tot krachten, momenten, evenwichten en overbrengingen. 317.19 De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met betrekking tot eenparig rechtlijnig, eenparig versnelde en eenparig cirkelvormige bewegingen. 317.20 De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met betrekking tot arbeid, vermogen, rendement, potentiële- en kinetische energie en verbrandingswarmte. 317.21 De kandidaat kan de verschijnselen kookpuntsverhoging, vriespuntsverlaging, oplossen en kristalliseren verklaren. 317.22 De kandidaat kan natuurkundige experimenten op een systematische wijze voorbereiden en uitvoeren. /P /pm ELEKTROTECHNIEK 317.23 De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met betrekking tot serie- en parallel-geschakelde weerstanden. 317.24 De kandidaat kan elektromagnetisme, wisselstroom en statische elektriciteit en bijbehorende preventieve veiligheidsmaatregelen beschrijven. 317.25 De kandidaat kan de functie en werking van transformatoren en elektromotoren beschrijven. 317.26 De kandidaat kan veilig werken met elektrische schakelingen. /P /pm CHEIKUNDE 317.27 De kandidaat kan de belangrijkste scheikundige verschijnselen noemen. 317.28 De kandidaat kan de begrippen mengsel, zuivere stof, verbinding, element, molecuul en atoom beschrijven. 317.29 De kandidaat kan de belangrijkste scheidingsmethoden van mengsels beschrijven. F EINDTERMENDOCUMENT MKF. ALGEMENE OPERATIONELE TECHNIEK / UITG. JULI 2002-17 -
nummer eindterm /P Taco 317.30 De kandidaat kan het periodiek systeem en chemische notaties interpreteren. 317.31 De kandidaat kan de principes van verschillende chemische reacties beschrijven. PROCETECHNIEK 317.32 De kandidaat kan de belangrijkste begrippen in de procesindustrie beschrijven. 317.33 De kandidaat kan de belangrijkste typen schema's interpreteren. 317.34 De kandidaat kan de principes en de belangrijkste begrippen beschrijven van de volgende eenheidsbewerkingen: opslaan, transporteren, doseren, verwarmen en koelen, mengen en mechanisch scheiden. 317.35 De kandidaat kan apparatuur en methoden beschrijven die van belang zijn bij de volgende eenheidsbewerkingen: opslaan, transporteren, doseren, verwarmen en koelen, mengen en mechanisch scheiden. 317.36 De kandidaat kan eenvoudige berekeningen uitvoeren die betrekking hebben op de volgende eenheidsbewerkingen: opslaan, transporteren, doseren, verwarmen en koelen, mengen en mechanisch scheiden. PROCEEHEERING 317.37 De kandidaat kan de onderdelen van meet-, regel- en stuursystemen beschrijven. 317.38 De kandidaat kan leiding- en instrumentatiediagrammen (P&ID's) interpreteren. 317.39 De kandidaat kan de manieren beschrijven waarop analoge en digitale meetgegevens in elkaar omgezet en verwerkt worden. 317.40 De kandidaat kan de belangrijkste principes en toepassingen van druk-, niveau-, temperatuur-, volumestroom, en digitale opnemers verklaren. 317.41 De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met druk-, niveau-, temperatuur-, en volumestroommeters. 317.42 De kandidaat kan de effecten van en preventieve maatregelen tegen straling beschrijven. 317.43 De kandidaat kan de principes en belangrijke begrippen beschrijven van logische basisfuncties. - 18 - EINDTERMENDOCUMENT MKF. ALGEMENE OPERATIONELE TECHNIEK / UITG. JULI 2002
AI PROCETECHNOLOGIE III 317 nummer eindterm /P Taco 317.44 De kandidaat kan de werking van signaaloverdrachtsapparatuur verklaren. 317.45 De kandidaat kan de werking van uitvoerorganen verklaren. VEILIGHEID EN MILIEUTECHNIEK 317.46 De kandidaat kan de belangrijkste voorschriften en achtergronden op het gebied van veiligheid en arbeidsomstandigheden conform de ARO-wet en andere richtlijnen beschrijven. 317.47 De kandidaat kan veiligheidssymbolen, chemiekaarten, p-bladen en MAC-waarden interpreteren. 317.48 De kandidaat kan preventieve maatregelen met betrekking tot brandbare, giftige, bijtende en oxiderende stoffen beschrijven. 317.49 De kandidaat kan verschillende persoonlijke beschermingsmiddelen en hun toepassing beschrijven. 317.50 De kandidaat kan de noodzakelijke veiligheidsvoorschriften uitvoeren. /P /pm 317.51 De kandidaat kan oorzaken noemen van waterverontreiniging, bodemverontreiniging, luchtverontreiniging en geluid(soverlast). 317.52 De kandidaat kan maatschappelijke en (micro-)biologische aspecten van milieuverontreiniging beschrijven. F KWALITEIT 317.53 De kandidaat kan de principes en belangrijkste begrippen van de kwaliteitszorg beschrijven. 317.54 De kandidaat kan verschillende methoden om kwaliteitsverbetering te bereiken, beschrijven. - - - - - EINDTERMENDOCUMENT MKF. ALGEMENE OPERATIONELE TECHNIEK / UITG. JULI 2002-19 -
Procestechnologie III (318) Deelkwalificatie Procestechnologie III (318) omvat verdieping en uitbreiding van de procestechniek (naar chemisch/fysische bewerkingen) en procesbeheersing (naar regeltechniek en moderne procesbeheersingssystemen), scheikunde en productkunde. Een deel van deze deelkwalificatie kan - afhankelijk van de regionale situatie - (sub)branche/bedrijfsspecifiek ingevuld worden voor wat betreft specifieke bewerkingen en productkunde. nummer eindterm /P Taco CHEIKUNDE 318.01 De kandidaat kan reactievergelijkingen opstellen en daarmee berekeningen uitvoeren. 318.02 De kandidaat kan de begrippen reactiesnelheid en chemisch evenwicht verklaren. 318.03 De kandidaat kan de belangrijkste eigenschappen en toepassingen noemen van oxiden, zuren, basen (hydroxiden) en zouten. 318.04 De kandidaat kan de ph berekenen van oplossingen van sterke zuren en basen. 318.05 De kandidaat kan met oplosbaarheidstabellen en -diagrammen werken. 318.06 De kandidaat kan de belangrijkste begrippen in de koolstofchemie beschrijven. 318.07 De kandidaat kan met de nomenclatuurregels structuur- en molecuulformules en molecuulnamen van koolwaterstoffen bepalen. 318.08 De kandidaat kan de algemene chemische eigenschappen en toepassingen van alifatische, cyclische en aromatische koolwaterstoffen en van verbindingen van koolwaterstoffen met zuurstof verklaren. 318.09 De kandidaat kan op een systematische en veilige wijze scheikundige experimenten voorbereiden en uitvoeren. /P F /pm MATERIALENKENNI 318.10 De kandidaat kan de eigenschappen van de in de procesindustrie toegepaste brandstoffen verklaren. - 20 - EINDTERMENDOCUMENT MKF. ALGEMENE OPERATIONELE TECHNIEK / UITG. JULI 2002