4&2E* ^ Nieuwegein //r/p^ttl Gemeenteraad \,\ Onderwerp Compensatieregeling chronisch zieken en V *^. \ ^- * gehandicapten 2014 S Datum 13 november 2014 RaadSVOOrStel 2 0 14-371 Afdeling Strategie Maatschappelijke Ontwikkeling Portefeuillehouder A.J. Adriani 1 Onderwerp Compensatieregeling chronisch zieken en gehandicapten 2014 2 Gevraagd besluit 1. De middelen die de gemeente Nieuwegein in 2014 krijgt voor de uitvoering van een nieuwe compensatieregeling voor chronisch zieken en gehandicapten ( 142.000), in te zetten voor de compensatie van voormalig CER-gerechtigden met een inkomen tot 120% van het sociaal minimum. 2. De Wmo-voorzieningen Verordening 2012 te wijzigen conform bijgevoegde wijzigingsverordening. 3 Aanleiding en probleembeschrijving Mensen met een chronische ziekte of handicap hebben vaak hogere zorgkosten. Ter compensatie van deze hagere zorgkosten konden zij op grond van de Wet tegemoetkoming chi ;ch zieken en g andicapten (Wtcc n de geling Compensatie Eigen Risico (CER) in aanmerking komen voor verschillende landelijke compens tieregelingen. Deze regelingen worden uitgevoerd door het Centraal Administratiekantoor (CAK). Algemene tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) De Wtcg regelt een algemene tegemoetkoming voor meerkc sten als gevolg van een chronische ziekte of handicap, zoals stookkosten, extra uitgaven voor kleding of medicijngebruik. De regeling is inkomensafhankelijk en afhankelijk van zorggebruik en leeftijd. De tegemoetkomingen lopen uiteen van 148 tot 494 per persoon. Regeling compensatie eigen risico zorgverzekeringswet (CER) Er wordt verondersteld dat chronisch zieken en gehandicapten het eigen risico van hun zorgverzekering jaarlijks vol maken omdat zij meer gebruik maken van zorg en medicatie. Om chronisch zieken en gehandicapten hiervoor te compenseren ontvangen zij automatisch een tegemoetkoming op grond van de CER. In 2013 bedroeg deze tegemoetkoming een vast bedrag van 99 dat automatisch werd uitgekeerd door het CAK. De CER staat los van de regelingen die vallen onder de Wtcg en is niet inkomensafhankelijk.
Bladnummer 2/8 Raadsvoorstel 13 november 2( Wat gaat er veranderen? Volgens het kabinet werken de Wtcg en CER werken niet goed: tussen de regelingen bestaat overiap, de criteria voor toekenning zijn twijfelachtig en de doelgroepen zouden onvolc ikt. Om het ree regelingen te bepalen, wordt het zorggebruik van een persoon als voorspeller gebruikt voor meerkosten als gevolg van een chronische ziekte of handicap. Het zorggebruik wordt bepaald op basis van declaraties van zorgverzekeraars (waaruit bijvoorbeeld kan worden afgeleid of een persoon bepaalde medicijnen gebruikt of gebruik maakt van specialistische zorg) en indicaties van het Centrum Indicatiestelling Zorg. Er wordt niet getoetst of het zorggebruik ook daadwerkelijk leidt tot meerkosten. Het zorggebruik blijkt geen adequate voorspeller te zijn: Zo zijn er mensen die geen extra zorgkosten hebben en die wel een tegemoetkoming ontvangen, terwijl er omgekeerd ook mensen zijn die geen tegemoetkoming krijgen maar wel hogere zorgkosten hebben. Omdat de bestaande regelingen niet goed werken, heeft de Eerste Kamer op 3 juni 2014 het wetsvoorstel tot afschaffing van een aantal van de Wtcg en CER aangenomen. De wet treedt in werking met terugwerkende kracht tot 1 januari 2014. Ter vervanging van de Wtcg en CER krijgen de gemeenten de bevoegdheid om een nieuwe compensatieregeling voor chronisch zieken en gehandicapten te ontwikkelen. Voor de uitvoering van de nieuwe regeling stort het Rijk ongeveer een derde van het budget dat in 2013 beschikbaar was voor de uitvoering van de huidige regelingen in het gemeentefonds (landelijk 45 miljoen in 2014, oplopend tot structureel 268 miljoen vanaf 2017). Gemeenten hebben daarmee dus minder middelen beschikbaar om een nieuwe compensatieregeling vorm te geven. Het colle van c gemeente Nieuwegein wil chronisch zieken en gehandicapten met hoge zorgkosten ook in de toekomst ondersteunen. Aangezien Nieuwegein hiervoor minder middelen beschikbaar krijgt dan het CAK in 2013 tot haar beschikking had voor de uitvoering van de Wtcg en CER, wil het college deze middelen inzetten voor die lie de onders luning het hardst nodig hebben. De gemeenteraad van Nie ein is daarom op 30 oktober voorgeste d om chronisch ieken en gehandicapten per 1 januari 2015 te compenseren via een uitgebreidere collectieve ziektekostenverzekering voor mensen met een inkomen tot 150% van het sociaal minim m. Via deze verzekering worden de meest voorkomende meerkosten van chronisch zieken en gehandicapten gedekt. Daarnaast wordt er een tegemoetkomingsregeling voor chronisch zieken en gehandicapten met een laag inkomen ontwikkeld. De middelen die de gemeente in 2015 en de jaren erna ontvangt voor de compensatie van chronisch zieken en gehandicapten worden voor deze regelingen ingezet. De c ite krijgt ook in ;:014 al middelen om voormalig Wtcg- en CER-gerechtigden te compenseren. Aan deze middelen is nog geen bestemming egeven. In dit voorstel is uitgewerkt hoe de gemeente deze middelen in 2014 kan inzetten. 4 Gewenst maatschappelijk effect De afschaffing van de CER heeft een negatief effect op het inkomen van mensen die in 2013 een tegemoetkoming in de eigen bijdrage voor de zorgverzekering hebben ontvangen. Dit effect is het grootst voor mensen met een laag inkomen (bron: Transitiebureau Wmo). Het doel van dit voorstel is om dit negatieve inkomenseffect voor de meest kwetsbaren (voormalig CER-gerechtigden met een inkomen tot 120% van het sociaal minimum) te verzachten.
Bladnummer 3/ 5 Bestaand beleidskader Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) Regeling compensatie eigen risico (CER) Regeling chronisch zieken en gehandicapten Beleidsregels bijzondere bijstand WIL WMO-voorzieningen Verordening Nieuwegein 2012 Besluit individuele WMO-voorzieningen 201 6 Voorgestelde oplossing Het Rijk heeft de Wtcg en CER met terugwerkende kracht tot 1 januari 2014 afgeschaft. Dit betekent dat de Wtcg in het najaar van 2014 voor de laatste keer wordt uitgekeerd (over het jaar 2013). De afschaffing van de Wtcg heeft in 2014 dus nog geen effect op het inkomen van mensen die in aanmerking komen voor deze regeling. De afschaffing van de CER heeft in 2014 wel merkbare gevolgen. De CER is in december 2013 voor het laatst uitgekeerd en bestaat per 1 januari 2014 niet meer. Dit betekent dat mensen die in 2013 een beroep deden op deze regeling, in 2014 99 (de hoogte van de van de CER in 2013) minder zullen ontvangen. Het college wil het negatieve effect van het wegvallen van de CER in 2014 verzachten. Daarom wordt voorgesteld om de middelen die de gemeente van het Rijk krijgt voor de compensatie van chronisch zieken en gehandicapten in zetten voor de compensatie van voormalig CER-gerechtigden. De gemeente ontvangt in 2014 ongeveer een derde van het budget dat het CAK in 2013 kre g voor de uitvoering van de CER. Dit betekent dat de gemeente niet voldoende middelen heeft om alle voormalig CER-gerechtigden in 2014 een tegemoetkoming te verstrekken. Daarom wordt voorgesteld om de beschikbare middelen alleen in te zetten voor de compensatie van chronisch zieken en gehandicapten met een inkomen tot maximaal 1 0% van het sociaal minimum, omdat deze groep de tegemoetkoming het hardst nodig heeft. De raad wordt voorgesteld voormalige CER-gerechtigden met een inkomen tot 120% van het sociaal minimum in 2014 te compenseren door aan deze doelgroep eenmalig een vast bedrag van 99 te verstrekken (dit bedrag is gelijk aan de hoogte van de CERuitkering). De voorwaarden voor de eenmalige te moett "ring zijn vastgelegd in de Wmo-voorzieningen verordening Nieuwegein 2012. De raad wordt voorgesteld de gewijzigde Wmo-voorzieningen verordening Nieuwegein 2012 vast te stellen. De voorgestelde regeling staat overigens los van de huidige tegemoetkoming voor chronisch zieken en gehandicapten in het kader van het minimabeleid die de gemeente nu al uitkeert. Deze categoriale minimaregeling compenseert chronisch zieken en gehandicapten met een inkomen tot 110% van het sociaal minimum voor aannemelijke 1 meerkosten als gevolg van een ziekte of aandoening. Deze tegemoetkoming betreft een vast bedrag per jaar van 2 Dit betekent dus dat mensen die reeds een beroep doen op de tegemoetkomingsregeling, bovenop de tegemoetkoming van 250, een uitkering ontvangen van 99. 1 De tegemoetkoming wordt verstrekt aan chronisch zieken en yeliandicdulen mei aar nelijke meerkosten (bijvoorbeeld extra kosten voor medicijnen, waskosten, stookkosten). Dit betel' dat ni It of de kosten w. de tegerr aar raagd daadwerkelijk zijn gemaakt.
Bladnummer 4/8 Uitvoering Binnen de afdeiing wmo van de gemeente Nieuwegein is geen K T-systeem beschikbaar dat kan worden gebruikt om de tegemoetkomingen uit te keren. Het is niet mogelijk dit systeem op korte termijn (voor 31 december 2014) nog in te regelen. Daarom wordt de voorgestelde regeling uitgevoerd door WIL, die wel beschikt over de vereiste systemen. De afspraken voor de uitvoering van de regeling tussen de gemeente Nieuwegein en WIL zijn vastgelegd in bijgaande dienstverleningsovereenkomst. 7 Alternatieven Niets doen De gemeente is niet verplicht om de voorgestelde eenmalige regeling te treffen. De door het Rijk beschikbaar gestelde middelen zijn niet geoormerkt en kunnen ook voor andere beleidsdoeleinden worden ingezet. Wanneer de gemeente voormalig CERgerechtigden niet compenseert voor het wegvallen van de compensatie van het eigen risico heeft dit een negatief effect op het inkomen van de doelgroep. Het is aannemelijk dat als gevolg hiervan meer mensen een beroep doen op de individuele bijzondere bijstand en dat brengt ook extra kosten met zich mee, De inkomensgrens verhogen of verlagen Voorgesteld wordt om voor de eenmalige tegemoetkoming aan chronisch zieken en gehandicapten in 2014 een inkomensgrens van 120% te hanteren. Een alternatief is om de inkomensgrens voor de regeling hoger of lager vast te stellen. Indien de nkomensgrens op een hoger per ge wordt vastgeste leidt dit tot een koste ie. Ii end inkon grens wordt verlaagd naar bijvoorbeeld 110% van het sociaal minimum vallen de kosten van de regeling ook lager uit. In paragraaf 8 zijn de financiële consequenties bij een inkomensgrens van 110% van het sociaal minimum inzichtelijk gemaakt. 8 Financiële aspecten In 2014 ontvangt de gemeente Nieuwegein 142.000 middelen voor de uitvoering van de compensatieregeling via een eenmalige verhoging van de integratie-uitkering huishoudelijk hulp. Deze mid leien maken onderdeel uit van het budget Hulp bij het huishouden (FCL 62300501). Uit cijfers die het CAK beschikbaar heeft gestald aan de gemeente blijkt dat er in 2013 8.: 5 mer sen uit N en C ^-uitkering h bben ontvangen. Er is niet bekend )t we jrie < Daardo is dus o k niet exact te epalen ho«^eel mensen er in 2014 recht heb en op de ti delijke compensatieregeling ter vervanging van de C ER. Voor wat betreft de Wtcg hebben we wel inzicht in de inkomenspositie van de voormalig rechthebbenden. Om een prognose te kunnen maken van de kosten van de tijdelijke compensatieregeling in 2014 wordt daarom verondersteld dat het percentage voormalige CER-gerechtigden per inkomenscategorie gelijk is aan het percentage voormalig Wtcg-gerechtigden per inkomenscategorie. Uitgaand van deze veronderstelling, zouden er in 2014 1.837 mensen in aanmerking komen voor de tijdelijke compensatieregeling ter vervanging van de CER. De verwachting is dat ongeveer 75 % van de doelgroep van de tijdelijke regeling ook daadwerkelijk een beroep doet op de tegemoetkoming. Dit betekent dat de gemeente
Bladnummer 5/8 de regeling verstrekt aan 1.377 mensen, Onderstaande tabel geeft inzicht in de kosten van de regeling. De programmakosten zijn de kosten die samenhangen met de verstrekking van de regeling. De uitvoeringskosten hebben betrekking op het afhandelen van de aanvragen. Kosten programmakosten uitvoeringskosten totale kosten Beschikbare middelen middelen compensatie chronisch zieken en gehandicapten budget bijzondere bijstand saldo 136.000 40.000 176.000 142.000 34.000 0 De voorgestelde regeling kan niet volledig uit de middelen die de gemeente van het Rijk krijgt voor de uitvoering van een nieuwe compensatieregeling gedekt worden. Daarom wordt uit het buc jet bijzondere ijstand 34.C beschikbaar gesteld voor de compensatieregeling (FCL 62203001). Hiervoor bestaat binnen het budget bijzondere bijstand voldoende dekking, omdat de kosten van de minimaregelingen die WIL uitvoert lager uitvallen dan is begroot. De inzet van het budget bijzondere bijstand past binnen de bestedingsdoeleinden van dit budget, omdat de middelen worden ingezet voor een regeling voor mensen met een laag inkomen. *De toelichting op de uitvoeringskosten is verplaatst naar paragraaf 11* Financiële consequenties bit een inkomensgrens van 110% van het sociaal minimum Wanneer de inkomensgrens van de compensatieregeling op 110% van het sociaal minimum wordt gesteld, komen er naar verwachting ongeveer 1.474 mensen voor de regeling in aanmerking. Uitgaande va 75% ereik, zu len ongeveer 1.106 personen een beroep doen op de regeling. Ondersta* e tabel geeft inzicht in de kdsten van de regeling wanneer de inkomensgrens op 110% van het sociaal minimum won gesteld. De veronderstelling is dat het grootste gedeelte van de doelgroep van de compensatieregeling al bekend is bij WIL, omdat veel mensen met een inkomen tot 110% van het sociaal minimum ook een bijstandsuitkering hebben en/of gebruik maken van één of meerdere minimaregelingen. Voor deze mensen hot : WIL geen inkomenstoets meer uit te voeren waardoor de aa /ragen sneller al mdeld kunnen worden. De gemiddelde uitvoeringskosten zijn hien tor lager. Bij een inkomensgrens van 120% van het sociaal minimum bestaan de totale kosten van de regeling voor 34% uit uitvoeringskosten. Bij een inkomensgrens van 110% zijn de uitvoeringskosten 18% van de totale kosten. Kosten programmakosten uitvoeringskosten totale kosten Beschikbare middelen middelen compensatie chronisch zieken en gehandicapten saldo 109.000 25.000 134.000 142.000 8.000 In dit scenario kunnen de kosten van de regeling volledig gedekt worden uit de
Bladnummer 6/8 middelen die de gemeente van het Rijk krijgt voor de uitvoering van een nieuwe compensatieregeling. >mmunicatie aspecten Communicatie richting de doelgroep Het CAK heeft alle voormalig CER-gerechtigden in juni 2 4 een brief c stuurd waarin zij geïnformeerd worden over de afschaffing van deze regi ig. Bij de informatiebrief is een antwoordkaart gevoegd, waarmee voormalig CER-gerechtigden het CAK toestemming kunnen geven om hun persoonsgegevens te overleggen met de gemeente waarin zij woonachtig zijn. Het CAK zal de persoonsg :gevens vanaf het derde kwartaal van 2014 maandelijks aan de gemee ite ven rekkt irmee k jgt de gemeente dus inzicht in de voormalige CER-doelgroep en kan zij de doi ep dire t informeren over de eenmalige compensatieregeling. Iedere CER-gerechti e die de a :woordkaart heeft ingevuld krijgt een brief thuis gestuurd waarin wordt uitgelegd wat de voorwaarden van de eenmalige tegemoetkoming zijn en hoe deze kan worden aangevraagd. Om zoveel mogelijk mensen te bereiken en te informeren wordt na d besli ormir er de n laatst op c :e van de gemeente e ger ; Mole ikruie ze rr arden ook voormalig CER n die de antw irdkaart niet heb en ingevuld e Jus gaen persoonlijke brief van de gemeente ontvangen geïnformeerd over de tijdelijke regeling. Publicatie Wmo-voorzieningen verordening Nieuwegein 2012 Na besluitvorming zal de gewijzigde Wmo-voorzieningen verordening Nieuwegein 2012 op de d ; besl /ijze I gem< -den en gepubliceerd worden in het gemeenteblai. Daarnaast komt de regeling ter inzage te liggen bij het loket van de dswinkel. Ve ren di< eninc e afspraken \ or de uitvoering van de regelirg tussen de gemeente N luwegein en WIL zijn vastgelegd in bijgaande dienstverle isovereenk< st. Na besluitvorming door de raad en ondertekening door de burgemeester wordt deze dienstverleningsovereenkomst verstuurd aan het bestuur van WIL. 10 Juridische aspecten Aanpa sing Wmo-vo rzieninqc rdeninq Nieuw sin 2( 12 e wet 2 afsc fing var n CE t ma< :happelijke dersteuning (Wmo). Aan < e Wmo is een artikel toegevoegd (artikel 4a). In dit artikel is bepaald d het college de bevoegdheid heeft om een tegemoetkoming te verstrekken aan chronisch zieken en gehandicapten en daarmee verband houdende aannemelijke meerkosten, mits de Wmo-verordening daarin voorziet. De Wmovoorzieningen verordening Nieuwegein 2012 dient daaro te worden aangepast om voormalig CER-gerechtigden in 2014 te kunnen compens ijziging op de huidige Wmo-verordening geldt tot 1 januari 2015. Er is dus sprake van een overbruggingsmaatregel, die met een wijzigingsverordening v\ rdt vastgelegd. Gemeenten mogen geen algemene inkomensgrenzen stellen voor voorzieningen die zij op grond van de Wmo hanteren. Dit is niet van toepassing op de tegemoetkoming voor chronisch zieken en gehandicapten die de gemeente op grond van artikel 4a van de Wmo kan verstrekken. In de memorie van antwoord bij het verslag van de behandeling
Bladnummer 7/8 van de wet tot de afschaffing van de Wtcg en CER in de Eerste Kamer is uiteen gezet dat gemeenten de voorwaarden de tegemoetkoming bij verordening moeten vastleggen. Zij mogen deze criteria zelf bepalen, waaronder ook de regels met betrekking tot het inkomen (Memorie van antwoord, p. 9-10, EK 2013/14, 33 726 C). Overgangsrecht De Wmo-voorzieningen verordening Nieuwegein 2012 vervalt per 1 januari 2015, omdat dan de Wmo-verordening 2015 in werking treedt. In de Wmo-verordening 2015 is vastgelegd dat aanvragen voor Wmo-voorzieningen die voor 1 januari 2015 zijn ingediend, na 1 januari 2015 nog worden behandeld. Op aanvragen die na 1 januari 2015 worden ingediend, is de Wmo-verordening 2015 van toepassing. Dit betekent dat personen die behoren tot de doelgroep hun aanvraag voor de tegemoetkoming uiterlijk op 31 december 2015 moeten indienen. Dienstverleningsovereenkomst WIL In artikel 5, eerste lid van de gemeenschappelijke regeling Werk en Inkomen Lekstroom is vastgelegd voor welke taken en diensten de uitvoering belegd is bij WIL. Deze taken beperken zich tot op heden tot de uitvoering van regelingen in het kader van de sociale zekerheid. In artikel 6, eerste lid van de gemeenschappelijke regeling is bepaald dat WIL ook andere taken en diensten kan verrichten indien de gemeente daartoe een verzoek indient bij het bestuur van WIL. Daarom is bijgaande dienstverleningsovereenkomst opgesteld, waarin de afspraken tussen de gemeente Nieuwegein en WIL over de uitvoering van de regeling zijn vastgelegd. 11 Risico's Hoger bereik van de regeling De gemeente heeft geen inzicht in de inkomenspositie van inwoners die in 2013 compensatie hebben ontvangen voor het eigen risico. De prognose van de kosten van de tijdelijke compensatieregeling in 2014 is gebaseerd op de aanname dat het percentage voormalig CER-gerechtigden met een inkomen tot 120% van het sociaal minimum gelijk is aan het percentage voormalig Wtcg-gerechtigden met een inkomen tot 120% van het sociaal minimum. Omdat we geen exact inzicht hebben in de inkomenspositie van voormalig CERgerechtigden, is onzeker hoeveel mensen er in 2014 daadwerkelijk een beroep zullen doen op de regeling. Daarnaast wordt in de prognose in paragraaf 8 uitgegaan van een bereik van 75%. Een risico is dat het bereik van de regeling ook hoger kan zijn. Onzeker is daarom of de middelen die in paragraaf 8 zijn begroot (totaal 176.000) toereikend zijn. Wanneer het daadwerkelijke bereik en daarmee het gebruik van de regeling hoger is dan het verwachte bereik, nemen de kosten van de regeling toe. Bij een bereik van 100% stijgen de programmakosten met 46.000 naar 182.000. De uitvoeringskosten stijgen in deze situatie met 13.000 naar 53.000. De totale kosten van de regeling vallen bij een bereik van 100% dus 59.000 hoger uit. Deze extra kosten kunnen gedekt worden uit het budget bijzondere bijstand, omdat op dit budget in 2014 een lichte onderuitputting wordt verwacht.
Bladnummer 8/6 Hogere uitvoeringskosten Het college is momenteel nog in gesprek met het bestuur van WIL over de hoogte van de uitvoeringskosten. De uitvoeringskosten die geraamd zijn in paragraaf 8 zijn gebaseerd op een eerste indicatie. Een risico is dat de daadwerkelijke uitvoeringskosten hoger uitvallen, omdat hierover met WIL nog geen definitieve afspraken zijn gemaakt. WIL heeft aangegeven dat de uitvoeringskosten maximaal 75.000 zijn bij een bereik van 75% en 100.000 bij een bereik van 100%. Een risico is dus dat de uitvoeringskosten 35.000 hoger kunnen uitvallen dan geraamd bij een bereik van 75% en 47.000 bij een bereik van 100%. Deze hogere kosten kunnen worden gedekt uit het budget bijzondere bijstand, omdat op dit budget in 2014 een lichte onderuitputting wordt verwacht. Het college verwacht voor de besluitvorming op 27 november uitsluitsel te kunnen geven over de precieze hoogte van de uitvoeringskosten. 12 Bijlagen Raadsvoorstel Raadsbesluit Wmo-voorzieningen verordening Nieuwegein 2012 Dienstverleningsovereenkomst tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten 2014 burgemeester en wethouders, drs. P.C.M, van Elteren secretaris F.T.J.M. Backhuijs burgemeester