Kennis bedrijfsadministratie Werkboek Ad Bakker Licentie:
Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Ad Bakker Titel: Kennis bedrijfsadministratie Werkboek ISBN: 978 90 3725 263 7 Edu Actief b.v. 2019 Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in compilatiewerken op grond van artikel 16 Auteurswet kan men zich wenden tot de Stichting PRO (www.stichting-pro.nl). De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Door het gebruik van deze uitgave verklaart u kennis te hebben genomen van en akkoord te gaan met de specifieke productvoorwaarden en algemene voorwaarden van Edu Actief, te vinden op www.edu-actief.nl.
Inhoudsopgave 1. 1.1 1.2 Voorwoord De boekhoudcyclus en overzichten Toepassingsopdrachten 5 7 8 11 2. 2.1 2.2 Boekingen vermogen in een onderneming Toepassingsopdrachten 25 26 29 3. 3.1 3.2 Financiële mutaties duurzame productiemiddelen en leasing Toepassingsopdrachten 51 52 53 4. 4.1 4.2 Financiële mutaties voorraden, inkopen en verkopen Toepassingsopdrachten 75 76 78 5. 5.1 5.2 Overige financiële mutaties Toepassingsopdrachten 111 112 112 6. 6.1 6.2 Transitorische posten en voorafgaande journaalposten Toepassingsopdrachten 135 136 137 7. 7.1 7.2 Verschillende vormen jaarrekening Toepassingsopdrachten 175 176 179 8. 8.1 8.2 Belangrijke aspecten jaarverslaggeving Toepassingsopdrachten 187 188 190 9. 9.1 Administratieve organisatie en interne controle 193 194 10. 10.1 Basisprincipes accountantscontrole 201 202 11. 11.1 11.2 Accountants- en administratiekantoren Toepassingsopdrachten 205 206 210 3
12. 12.1 Gecombineerde opdrachten Gecombineerde opdrachten 215 216 4
Voorwoord Voor je ligt het werkboek Kennis bedrijfsadministratie dat hoort bij de methode Financieel.info. In dit werkboek wordt verwezen naar het bijbehorende theorieboek Kennis bedrijfsadministratie. Bestudeer de paragraaf uit het theorieboek Kennis bedrijfsadministratie HOE WERKT DE METHODE? Financieel.info bestaat uit theorieboeken en bijbehorende werkboeken. In de theorieboeken worden kennis en vaardigheden beschreven en aan de hand van voorbeelden uitgelegd. In de werkboeken gaat de student actief aan de slag met de opgedane kennis en vaardigheden. Op de methodesite staan bronnen zoals video's, weblinks en documenten waar in de boeken naar wordt verwezen. Bekijk de video op de methodesite. Activeer de weblink op of download het document van de methodesite. Deze website kun je bereiken via www.mbo-financieel.info. Hoe moet je de licentie activeren? Voordat je de digitale leeromgeving kunt gebruiken moet je je licentie activeren. Overleg met je docent welk type account je gebruikt. Ga naar www.edu-actief.nl/licentie Bekijk de instructiefilm of lees het stappenplan. Volg de stappen. Daarna kun je aan de slag! Gebruik jaartallen In dit werkboek is ervoor gekozen om bij opdrachten die zich afspelen binnen één kalenderjaar geen jaartal te vermelden of het jaartal 20.. te gebruiken. Indien er meerdere jaren van toepassing zijn, wordt gesproken van afgelopen, huidig en komend jaar of worden jaartallen genoemd. 5
6
HOOFDSTUK 1 De boekhoudcyclus en overzichten
KENNISVRAGEN HOOFDSTUK 1 1. a. Wat zijn financiële feiten? b. Geef twee voorbeelden. 1. 2. 2. Wat is een balans? 3. a. Wat zijn vaste activa? b. Geef twee voorbeelden. 1. 2. 4. a. Wat zijn vlottende activa? b. Geef twee voorbeelden. 1. 2. 5. Waarin kun je het vermogen in een balans onderscheiden? 6. Wat is het verschil tussen vreemd vermogen op lange termijn en vreemd vermogen op korte termijn? 7. a. Wat is een dagboek? 8
1. De boekhoudcyclus en overzichten b. Geef twee voorbeelden. 1. 2. 8. Wat is een grootboekrekening? 9. Uit welke kolommen bestaat een kolommenbalans? 10. Wat is de functie van een saldibalans? 11. Wat is een voorafgaande journaalpost? 12. Wat is het verschil tussen een subgrootboek en een bijboek? 13. Wat is de juiste volgorde in de boekhoudcyclus? Journaal Financiële feiten Grootboek 14. Stelling 1: In een balans in scontrovorm staan de bedragen van de activa en de passiva onder elkaar. Stelling 2: Een saldibalans wordt gemaakt vanuit de proefbalans. Welke van de volgende stellingen is/zijn juist? Beide stellingen zijn juist. Beide stellingen zijn onjuist. Stelling 1 is juist en stelling 2 is onjuist. Stelling 2 is juist en stelling 1 is onjuist. 9
15. Van een bedrijf is over het afgelopen kwartaal gegeven dat de verkopen met hoog tarief btw 231.300,- bedragen en de verkopen met laag tarief btw 78.600,-. Beide bedragen zijn exclusief omzetbelasting. De voorbelasting btw bedraagt in totaal 14.860,-. Hoeveel bedraagt de af te dragen omzetbelasting over het afgelopen kwartaal? 22.463,- 27.891,- 40.787,- 55.647,- 10
1. De boekhoudcyclus en overzichten TOEPASSINGSOPDRACHTEN HOOFDSTUK 1 De opdrachten 1 en 2 horen bij paragraaf 1.2. Opdracht 1 Gegeven is de volgende proefbalans van Elra vof per 31 december. a. Vul de saldibalans per 31 december in. Proef- en saldibalans per 31 december Elra vof te Zwolle ( 1,-) Nr. Naam rekening Proefbalans Saldibalans Debet Credit Debet Credit 010 Gebouwen 686.400 011 Afschrijving gebouwen 289.100 020 Inventaris 121.700 15.000 021 Afschrijving inventaris 13.500 66.200 040 Auto s 55.800 041 Afschrijving auto s 12.300 050 Eigen vermogen B. Elias 181.900 051 Eigen vermogen R. Raes 203.400 060 4% Hypothecaire lening o/g 60.000 240.000 100 Kas 28.900 21.400 110 Rabobank 1.856.500 1.735.600 130 Debiteuren 1.645.800 1.490.400 140 Crediteuren 1.120.700 1.234.900 164 Af te dragen btw 196.600 257.100 400 Loonkosten 224.700 1.600 411 Energiekosten 85.600 420 Autokosten 19.400 100 450 Administratiekosten 21.900 470 Afschrijvingskosten 42.300 700 Voorraad goederen 928.800 844.200 710 Nog te ontvangen goederen 945.600 856.900 800 Kostprijs verkopen 831.800 850 Opbrengst verkopen 1.434.300 920 Incidentele resultaten 8.900 10.700 950 Kasverschillen 300 100 8.895.200 8.895.200 11
b. Bereken de waarde van de vaste activa per 31 december. Opdracht 2 Gegeven is de volgende saldibalans: Saldibalans per 31 december onderneming Houtwal te Dussen ( 1,-) Nr. Naam rekening Debet Credit 010 Gebouwen 1.462.900 011 Afschrijving gebouwen 757.900 020 Inventaris 427.700 021 Afschrijving inventaris 186.300 040 Transportmiddelen 156.900 041 Afschrijving transportmiddelen 54.300 050 Eigen vermogen 731.200 055 Privé 15.600 060 6% Hypothecaire lening o/g 350.000 061 4,5% Onderhandse lening o/g 280.000 100 Kas 4.500 111 ING Bank 88.700 130 Debiteuren 265.200 133 Voorziening debiteuren 20.000 140 Crediteuren 62.200 161 Te vorderen btw hoog 96.300 163 Te betalen btw hoog 172.400 164 Af te dragen btw 400 Loonkosten 289.500 430 Verkoopkosten 91.500 460 Interestkosten 35.200 470 Afschrijvingskosten 162.300 490 Werk door derden 45.700 700 Voorraad goederen 322.600 800 Kostprijs verkopen 2.433.600 850 Opbrengst verkopen hoog 3.285.600 920 Incidentele resultaten 1.700 Resultaat 5.899.900 5.899.900 12
1. De boekhoudcyclus en overzichten a. Maak de journaalpost die per 31 december van de af te dragen omzetbelasting moet worden gemaakt. b. Verwerk de (voorafgaande) journaalpost van vraag a in de saldibalans en maak de kolommenbalans af. Gedeeltelijke kolommenbalans per 31 december (x 1,-) Nr. Naam rekening Saldibalans Winst-enverliesrekening Balans D C D C D C 010 Gebouwen 1.462.900 011 Afschrijving gebouwen 757.900 020 Inventaris 427.700 021 Afschrijving inventaris 186.300 040 Transportmiddelen 156.900 041 050 Afschrijving transportmid. Eigen vermogen 54.300 731.200 055 Privé 15.600 060 061 6% Hypothecaire lening o/g 4,5% Onderhandse lening o/g 350.000 280.000 100 111 130 Kas ING Bank Debiteuren 4.500 88.700 265.200 133 140 Voorziening debiteuren Crediteuren 20.000 62.200 161 Te vorderen btw hoog 96.300 163 164 Te betalen btw hoog Af te dragen btw 172.400 400 430 460 470 490 700 800 Loonkosten Verkoopkosten Interestkosten Afschrijvingskosten Werk door derden Voorraad goederen Kostprijs verkopen 289.500 91.500 35.200 162.300 45.700 322.600 2.433.600 850 Opbrengst verkopen hoog 3.285.600 920 Incidentele resultaten Resultaat 1.700 13
c. Bereken het bedrag van het kort vreemd vermogen per 31 december. d. Bereken het eigen vermogen van Houtwal per 1 januari van het volgende jaar. Opdracht 3 hoort bij paragraaf 1.3. Opdracht 3 Gegeven is volgende balans per 1 februari van de groothandel in hengelsportartikelen van Simon Severijns te Vinkeveen. Debet Balans van Simon Severijns per 1 februari Credit Inventaris 86.180,- 82.400,- Eigen vermogen Voorraad goederen 44.000,- 18.300,- 4% Onderhandse lening o/g Debiteuren 21.245,- 36.626,- Crediteuren Rabobank 2.352,- 15.745,- Af te dragen btw Kas 500,- 4.506,- Nog te betalen bedragen Resultaat lopend boekjaar 3.300,- 157.577,- 157.577,- In de maand februari hebben de volgende financiële feiten plaatsgevonden: 8 feb 11 feb 12 feb 14 feb 18 feb 21 feb 23 feb 24 feb Volgens kasstuk 103 is contant 1.000,- aan een crediteur betaald. Volgens bankafschrift 206 van de Rabobank is van debiteuren ontvangen 18.392,- en aan crediteuren betaald 8.712,-. Gekocht goederen op rekening 24.684,- inclusief 4.284,- omzetbelasting (21%). De goederen zijn gelijktijdig ontvangen. Inkoopfactuur 702. Verkocht op rekening goederen voor 25.200,- exclusief 21% omzetbelasting. De inkoopprijs van de verkochte goederen is 14.700,-. De factuur is met de goederen verzonden. Verkoopfactuur 803. Betaald per Rabobank volgens bankafschrift 207 de premie voor de bedrijfsschadeverzekering over februari van 400,-. Van een leverancier is een creditnota ontvangen van 1.573,-, omdat door de leverancier geleverde en gefactureerde goederen niet besteld waren. In het bedrag is 21% omzetbelasting begrepen en bedraagt 273,-. De goederen zijn vandaag teruggestuurd. Creditinkoopfactuur 703. Contant verkocht goederen voor een bedrag van 3.388,- inclusief 588,- omzetbelasting. De inkoopprijs van de verkochte goederen is 1.800,-. Kasstuk 104. Betaald per Rabobank de af te dragen omzetbelasting over januari 2.352,-. Bankafschrift 208. 14
1. De boekhoudcyclus en overzichten 25 feb 27 feb 28 feb 28 feb 28 feb Betaald per Rabobank de huur van de winkel over februari 1.815,-. In het bedrag zit 21% omzetbelasting en bedraagt 315,-. Bankafschrift 209. Volgens kasstuk 105 is 500,- loon betaald aan een stagiair. De maandelijkse interest op de onderhandse lening is 150,-. De interest wordt in januari van het volgend jaar betaald. Over januari en februari moet dit nog worden geboekt. Memoriaalpost 903. De afschrijving op de inventaris over februari bedraagt 1.800,-. Memoriaalpost 904. De in februari geboekte bedragen op de rekeningen 161 Te vorderen btw hoog en 163 Te betalen btw hoog moeten worden overgeboekt naar de rekening 164 Af te dragen btw. Memoriaalpost 905. a. Maak het journaal over februari (openen, bijwerken en sluiten). 15
b. Open de grootboekrekeningen en werk deze bij over de maand februari. 020 Inventaris 16
1. De boekhoudcyclus en overzichten 050 Eigen vermogen 061 4% Onderhandse lening o/g 090 Resultaat lopend boekjaar 100 Kas 17
110 Rabobank 130 Debiteuren 140 Crediteuren 161 Te vorderen btw hoog 18
1. De boekhoudcyclus en overzichten 162 Te betalen btw hoog 164 Af te dragen btw 173 Nog te betalen bedragen 400 Loonkosten 19
440 Huurkosten 460 Interestkosten 470 Afschrijvingskosten 480 Verzekeringskosten 20