Leydse Weelde Afsluiting Een tijdje geleden heb je een bezoek gebracht aan Museum Boerhaave. Je hebt kennis gemaakt met Jan (de ontdekkingsreiziger), Carolus (de geleerde) en Marie (de prinses). Wat weet je nog van deze mensen, en de tijd waarin ze leefden? Veel plezier!
KEN JE ONS NOG? 1. Hieronder staan acht zinnen. Welke zijn waar? Bij het beschrijven en indelen van planten lette Carolus op alle kleine details van de plant. Exotische planten verzamelen was in de tijd van Jan, Carolus en Marie alleen iets voor nerds. Geleerden in de tijd van Carolus schreven hun boeken vaak in het Latijn. Jan, Carolus en Marie aten geen rijst maar wel aardappelen. Jan, Carolus en Marie leefden ongeveer tweehonderd jaar geleden. Jan maakte zijn reizen ook om veel geld te verdienen. Marie hield van tuinieren; zij wist precies welke planten veel zonlicht nodig hadden en welke niet. Op het schip van Jan werden voedingsmiddelen soms goed gehouden door er zout bij te doen. De Praktijk blz. 2 van 6
ALS JE IETS WILT WETEN Je kunt tegenwoordig op een heleboel verschillende manieren iets te weten komen. Je tikt bijvoorbeeld gewoon een zoekterm in op Google. In de tijd waarin Jan, Carolus en Marie leefden kon dat natuurlijk nog niet. Hoe kwam je dan aan informatie? 2. Probeer te bedenken wat er in de tabel hieronder ingevuld moet worden. Je hoort van je leraar of lerares of je dat zelf moet doen, of dat jullie dat met de hele klas doen. vroeger (de tijd van Jan, Carolus en Marie) nu Welke informatiebronnen zijn er? Hoe kom je iets te weten? Hoeveel informatie is er te vinden (veel of weinig)? Is de informatie beschikbaar voor iedereen? Is de informatie betrouwbaar? Wat doe je als je je antwoord nergens kunt vinden? De Praktijk blz. 3 van 6
TEKENEN A. Een tekening maken op basis van woorden Schilders en tekenaars maken graag afbeeldingen van exotische dieren en planten. Dat deden ze ook in de tijd van Jan, Carolus en Marie. Soms probeerden ze zelfs een plant of dier te tekenen dat ze zelf niet in het echt hadden gezien. Lukt het jullie om een tekening te maken op basis van een beschrijving? 3. Je werkt in tweetallen: de één is ontdekkingreiziger en de ander is tekenaar. De ontdekkingsreiziger krijgt (van je leraar of lerares) een afbeelding van een plant of dier, en probeert de tekenaar in woorden uit te leggen wat hij of zij ziet. De tekenaar probeert op basis van de beschrijving zo goed mogelijk een tekening te maken. 4. Bekijk, als je klaar bent, ook de tekeningen van de andere tekenaars. Welke tekening lijkt het meest op de afbeelding? De Praktijk blz. 4 van 6
B. Een tekening maken op basis van een fragment Ontdekkingsreizigers zoals Jan Huygen van Linschoten namen niet altijd hele dieren of planten mee. Soms vonden ze alleen een deel van een plant of dier en namen dat mee naar huis. Geleerden moesten dan proberen te bedenken hoe het hele dier of de hele plant eruit zou zien. Dat gaan jullie ook proberen. 5. Bekijk het plaatje hieronder. Je ziet hier een deel van een plant of dier. Het heeft een ronde vorm, het is ongeveer 40 centimeter breed, en het weegt ongeveer 20 kilo. Maak zelf nu een tekening van de hele plant, of het hele dier. Gebruik je fantasie! (Zorg er wel voor dat het deel hieronder ook te zien is.) De Praktijk blz. 5 van 6
TOT SLOT Het is bijna tijd om afscheid te nemen van Jan, Carolus en Marie. Beantwoord tot slot de twee vragen hieronder. 6. Je hebt de tentoonstelling Leydse Weelde bezocht, en allerlei dingen geleerd over planten en over geschiedenis. Welke twee dingen vond je het meest opvallend of verrassend? 7. Stel je voor dat jij zelf in de tijd van Jan, Carolus en Marie zou leven. Hoe zou jouw leven er dan uit zien? Welk beroep zou je willen hebben? Zou je je ook bezig houden met het verzamelen van exotische planten en dieren? Waarom wel/niet? De Praktijk blz. 6 van 6