Paarden Kennis Centrum
Paarden Kennis Centrum Botter 2411 8232 KD LELYSTAD 06 10 74 96 17 www.paardenkenniscentrum.nl info@paardenkenniscentrum.nl 2 KVK-nummer: 32143879 BTW-nummer: NL1268.81.467.B02 ING / Postbank:5069999 Rabobank: 1557.55.900
Beste cursist, Liefde voor het paard, daar draait het om. Bij jou maar ook bij het Paarden Kennis Centrum. Het welzijn van dit door ons geliefde dier kan sterk verbeterd worden door kennis bij de paardenliefhebber uit te breiden Voor dit doel heeft het Paarden Kennis Centrum een twaalftal cursussen ontwikkeld. Een overzicht hiervan vind je in de cursusbrochure 2009-2010 die nu voor je ligt. De cursussen duren een dag en beginnen om half 10 en eindigen om half 5. Tijdens de cursus worden theorie en praktijk afgewisseld en krijg je een uitgebreide lunch. De groepsgrootte is bewust klein - hierdoor is er veel tijd voor persoonlijke verhalen en aandacht voor situaties die je in de praktijk tegenkomt en die vragen oproepen. Na afloop van een cursus ontvang je een certificaat. Aan het begin van de cursus krijg je een cursusmap waarin de handouts zitten, aangevuld met naslagmateriaal en een recent artikel. Tijdens de cursus wordt regelmatig gebruik gemaakt van divers materiaal, zoals een stethoscoop, clicker, thermometer e.a. Het is mogelijk deze materialen via het Paarden Kennis Centrum aan te schaffen tijdens de cursus of via de recent ontwikkelde webshop. In 2009 volgden ruim 100 cursisten een cursus bij het Paarden Kennis Centrum. Een groot deel volgde er meer dan één. Dit ervaar ik als een compliment. Of je al eerder een cursus volgde of niet, ik hoop je spoedig op een van de cursussen te mogen verwelkomen. Samen met jou kunnen we de paarden in Nederland gelukkiger maken! Met vriendelijke groet, Machteld Oudshoorn directeur 3
4
Inhoud Cursus Bewegen mogelijkheden en beperkingen 6 Cursus Beengebreken en rugproblemen 6 Cursus Trainen 7 Cursus Voeding 8 Cursus Stofwisseling en spijsvertering 8 Cursus Ziektepreventie 9 Cursus Voortplanting 10 Cursus Junioren verzorging en opvoeden van het jonge paard 11 Cursus Senioren verzorging van het oude paard 11 Cursus Gedrag aangeboren en aangeleerd 12 Cursus Huisvesting en weidebeheer 13 Cursus Luchtwegen en luchtwegaandoeningen 13 Cursuslocaties 14 5
Introductie De cursus Bewegen - mogelijkheden en beperkingen, de cursus Beengebreken en rugproblemen en de cursus Trainen vormen een drieluik. Tijdens de cursus bewegen - mogelijkheden en beperkingen wordt aandacht besteed aan het gezonde paard. Welke lichaamsonderdelen maken mooie bewegingen mogelijk en welke moeilijk? In contrast daarmee staat in de cursus Beengebreken en rugproblemen het zieke paard centraal. Door rugproblemen en door beengebreken worden bewegingen moeilijk en soms wel onmogelijk gemaakt. De cursus Trainen geeft informatie over hoe je een gezond paard of een revaliderend paard verantwoord kan trainen. De cursus kunnen los van elkaar gevolgd worden, maar zijn ook een perfect drieluik. Je maakt kennis met de mogelijkheden en beperkingen van het bewegingsapparaat. Je leert alles over exterieur beoordelen (in het geheel en per onderdeel). Cursus Bewegen mogelijkheden en beperkingen Als paardenliefhebber zie je een paard graag bewegen. Het skelet en de spieren maken deze bewegingen mogelijk, maar kennen ook beperkingen. Wil je weten hoe de afzonderlijke exterieuronderdelen bepaalde bewegingen mogelijk of moeilijk maken, dan is deze cursus voor jou leerzaam en leuk. Met deze cursus leer je over de mogelijkheden en beperkingen van de afzonderlijke onderdelen en van het totale bewegingsapparaat. Wervelkolom, voorbeen en achterbeen Botten en spieren Exterieur Mogelijkheden Beperkingen Afwijkende beenstanden en de gevolgen ervan Exterieur beoordelen Afzonderlijke onderdelen Totaalbeeld Voorspellen kwaliteit gangen Cursus Beengebreken en rugproblemen 6 Aandoeningen aan de benen of de rug zijn de belangrijkste redenen dat een paard uit de sport wordt teruggetrokken of niet meer bereden kan worden. Als paardenliefhebber wil je deze problemen natuurlijk zo snel mogelijk herkennen en ben je nieuwsgierig naar de oorzaken en
mogelijke behandelingen. Wil je meer weten over de verschillende beengebreken en rugproblemen, dan is deze cursus voor jou geschikt. leert zelf een trainingsschema op te stellen en aan te passen aan veranderde situaties. Met deze cursus leer je over de aandoeningen zoals spat en kissing spines. Je krijgt informatie over veel verschillende aandoeningen. Je maakt kennis met diagnoses, oorzaken en behandelingen. Je leert over de aandoeningen aan de benen en de rug. Rugproblemen Kreupelheid(sonderzoek) Praktijk: Massage en stretchen Beenproblemen en gebreken Oorzaken, preventie en behandeling Interpreteren röntgenfoto s Quiz: hoef- en beengebreken herkennen Cursus Trainen Of je nu op (inter)nationaal niveau presteert of een recreatieruiter bent, je bent bezig met het trainen van een paard. De één pakt de training weer op na ziekte of revalidatie en de ander werkt naar een wedstrijdperiode toe. Met deze cursus krijg je meer inzicht in het doel van verantwoord trainen, de trainbare systemen van het paard en het opzetten van een trainingsschema. Trainbare systemen Het cardiovasculair systeem Het ademhalingssysteem Het energieproductiesysteem Spieren en pezen Conditie bepalen aan de hand van ademhaling, pols en temperatuur Het effect van trainen Trainingsmethoden Opstellen trainingsschema Voor het opstellen van een trainingsschema is het leuk als je gegevens van je eigen paard of je verzorgpaard naar de cursus meeneemt. Het formulier hiervoor wordt door het Paarden Kennis Centrum verstrekt. Of je nu een paard bezit of verzorgt, wekelijks op een manege rijdt of af en toe een paard huurt, enkel een paardenliefhebber bent of werkzaam in de paardensector, deze cursus is voor velen leerzaam en leuk. Je krijgt belangrijke informatie over verantwoord trainen. Je maakt kennis met ATP onderzoek om de conditie van een paard te monitoren. Je leert over de verschillende trainbare systemen en trainingsmethoden. En je 7
Voeding en de angst voor ziektes als hoef- en spierbevangenheid houden de paardenverzorger veel bezig. Om meer begrip te krijgen van een goed uitgebalanceerd rantsoen en zowel voedingsgerelateerde aandoeningen, stofwisselingsstoornissen en spijsverteringsproblemen zijn de cursus Voeding en de cursus Spijsvertering en stofwisseling ontwikkeld. Cursus Voeding Elk dag opnieuw heb je te maken met de voeding van je paard. Voor een goede gezondheid is een goede voeding belangrijk. Met deze cursus leer je de relatie tussen voeding en ziekten, hoe voeding is samengesteld en hoe je een goed rantsoen samenstelt. Je krijgt belangrijke informatie over gezonde voeding. Je maakt kennis met bodyscoring om objectief te bepalen of een paard dik of dun is. Diverse voedingsmiddelen worden besproken: van ruwvoer tot krachtvoer en van wortelen tot vitaminen- en mineralenmengsels. Je leert wat je wel of niet moet doen bij diverse aandoeningen. Voedingsleer Spijsvertering Spijsverteringsstoornissen Verhouding tussen voeding en arbeid Dik of dun - het nut van Body Conditie Scores en andere methoden Voeding beoordelen Krachtvoer en ruwvoer Mineralen en sporenelementen Opstellen van een voedingsadvies Het is leuk om tijdens de cursus het rantsoen van een paard te analyseren. Hiervoor houd je een week lang bij hoeveel arbeid het paard verricht en hoeveel voer het paard krijgt. Een formulier hiervoor wordt door het Paarden Kennis Centrum verstrekt. Cursus Stofwisseling en spijsvertering Het paard is een gevoelig dier. Als paardenverzorger, -eigenaar is de angst voor ziekten als spierbevangenheid, hoefbevangenheid en koliek groot. Wat zijn dit toch voor ziekten? Kan je ze voorkomen en wat moet je doen als je paard een stofwisselings- of spijsverteringsaandoening heeft. 8 Je maakt kennis met de stofwisseling en de spijsvertering van het paard en daaraan gerelateerde aandoeningen en ziekten. Je leert van alles over tanden, tandproblemen en leeftijd schatten aan de hand van het gebit
Stofwisseling Stofwisselingsstoornissen, zoals: spieren hoefbevangenheid Tanden Tandproblemen Leeftijd schatten Spijsverteringsstelsel Spijsverteringsaandoeningen en in het bijzonder koliek Luisteren naar darmgeluiden Cursus Ziektepreventie De nachtmerrie van elke paardenliefhebber is een ziek paard. Om dit te voorkomen vaccineren en ontwormen we ons paard, maar is dit nou wel nodig en heeft het het gewenste effect? Hoe zit het eigenlijk met het afweersysteem van het paard en waarom worden paarden in bijvoorbeeld Amerika tegen veel meer ziekten ingeënt? Als de resultaten van een bloedonderzoek terugkomen, wat betekenen dan al die waarden. Wat is normaal en wat vertellen de afwijkende waarden? Loop je zelf met dit soort vragen rond dan is deze cursus interessant voor jou. Met deze cursus leer je over het afweersysteem en de bloedcirculatie van het paard, vaccinaties en wormbeleid. Je maakt kennis met het lezen van bloedonderzoeken en deze indien mogelijk te interpreteren. Je leert van alles over het afweersysteem, vaccineren en de mogelijkheden om wormbesmetting te voorkomen. Hart, bloedvaten en bloedsomloop Bloedonderzoek Afweersysteem Beoordelen van ademhaling, temperatuur en hartslag Vaccinatie Soorten wormen Symptomen van besmetting Preventie Interpretatie van bloedonderzoek 9
Wat is meer vertederend dan een dartelend veulen door een weide? Veel paardenliefhebbers kopen een gespeend veulen omdat het jonge dier nog onbeschadigd is en je het kan opvoeden. In de praktijk blijkt dit vaak niet eenvoudig. Om die reden heeft het Paarden Kennis Centrum het tweeluik: de cursus Voortplanting en de cursus Junioren - opvoeding en verzorging van het jonge paard. De cursussen zijn afzonderlijk te volgen, maar vullen elkaar ook goed aan. Het jonge dier wordt ouder en hopelijk in goede gezondheid heel oud. Wat is oud? En wat komt er kijken bij de verzorging van het oudere paard? Over de verzorging van deze generatie is weinig geschreven en gepubliceerd. De cursus Senioren - verzorging van het oude paard geeft je alle informatie die je nodig hebt om je oude trouwe viervoeter optimale verzorging te geven. Cursus Voortplanting Elke merrie-eigenaar droomt ervan: een veulen. Wat is er leuker dan zo n klein darteldier met de geweldige eigenschappen die de merrie ook heeft? Voordat een veulen (gezond) ter wereld komt, zijn er al heel wat spannende momenten geweest. Heb je zelf een merrie en wil je goed voorbereid met je merrie dit traject in of heb je altijd meer willen weten over de voortplanting van het paard, deze cursus biedt precies wat je wilt weten. Je maakt kennis met lineair scoren om objectief je merrie te beoordelen en merriekaarten om de hengstigheid en dracht bij te houden. Je leert van alles over de merrie en haar cyclus, het kiezen van de juiste hengst, drachtigheid, de geboorte en het eerste levensjaar van het veulen. Selectiecriteria Kleur vererven Inteelt Exterieur beoordelen Lineair scoren om de merrie te beoordelen Hengst: Anatomie en spermaproductie Merrie: Anatomie, hormonen en hengstigheid Dekking Dracht, drachtigheidsonderzoeken en merrieverzorging Geboorte Verzorging van het veulen in het eerste levensjaar (ontwormen, vaccineren, spenen) Gebruik van merriekaarten Kraampakketten Met de cursus Voortplanting ben je goed voorbereid, maar heb je ook alles al voor de bevalling in huis? Het Paarden Kennis Centrum biedt kraampakketten voor merrie en veulen in drie varianten: basis, uitgebreid en luxe. Kijk voor meer informatie op de website. Met deze cursus leer je van alles over de merrie, de hengst en het veulen. Je krijgt belangrijke informatie over voortplanting. 10
Cursus Junioren verzorging en opvoeden van het jonge paard Cursus Senioren verzorging van het oude paard Op jonge leeftijd leg je de basis voor een gezond en prettig leven. Bij de verzorging van jonge paarden komt veel kijken: bijzondere voeding, speciale huisvesting en afgestemde training. De training van een jong paard bestaat voor een groot deel uit het opvoeden van het paard. Wil je meer weten over de verzorging van het jonge paard, dan is deze cursus wat je zoekt. Je krijgt informatie over voeding, verzorging, training en opvoeding. Je maakt kennis met de voeding, opvoeding en verzorging van het jonge paard en leert dit in de dagelijkse praktijk te gebruiken. Ook komen verschillende soorten gedragsproblemen aan bod, zoals geen voeten willen geven en bijten. Een gezond paard kan erg oud worden. En bij een oud paard hoort een specifieke verzorging. Ze kunnen minder makkelijk eten en zijn gevoeliger voor bepaalde ziekten. Wil je meer weten over de verzorging van het oude paard, dan is dit de cursus voor jou. Je krijgt informatie over voeding, verzorging en ziekten Tijdens de cursus wordt de voeding, training en verzorging van het oude paard besproken en leer je dit in de dagelijkse praktijk te gebruiken. Ook komen verschillende soorten gezondheidsproblemen aan bod, zoals gebitsproblemen en de ziekte van Cushing. Tekenen van ouderdom Voeding Verzorging Conditie en trainen Praktijk: trainingsschema voor het oude paard Gezondheidsproblemen Rusthuizen en afscheid Praktijk: voedingsadvies voor het oude paard Verzorging en ziektepreventie Voeding Huisvesting Opvoeden en trainen Coördinatieoefeningen met het jonge paard Gedragsproblemen Zadelmak maken en inrijden Voedingsadviezen voor het jonge paard 11
In 2009 werd de cursus Gedrag - aangeboren en/of aangeleerd als het best beoordeeld. Dit is begrijpelijk, want de cursus is zowel leerzaam als leuk. Elke paardenliefhebber komt met het natuurlijk gedrag van het paard in aanraking en dat levert tijdens de cursus een hoop herkenbare situaties op. Het gedrag van het paard staat onder sterke invloed van de wijze waarop het paard wordt gehouden: stal, paddock / weide - in groepen of individueel. De cursus Huisvesting en weidebeheer besteedt aan al deze vormen aandacht. De huisvesting van paarden met luchtwegaandoeningen vraagt extra aandacht. Bovendien zijn een hoop van deze aandoeningen zeer besmettelijk. De cursus Luchtwegen en luchtwegaandoeningen geeft u hierover informatie en over nog veel meer. Cursus Gedrag aangeboren en aangeleerd Waarom doet een paard zoals hij doet? Net als wijzelf zijn onze huisdieren meestal roofdieren, maar het paard is een prooidier. Daarom is zijn gedrag niet altijd logisch voor ons. Inzicht in paardengedrag kan het plezier in de omgang met paarden verhogen en de veiligheid ten goede komen. Daarnaast willen we ons paard graag iets leren; algemene omgangsvormen (eenvoudig te geleiden) of misschien wel echte circuskunstjes? Wil je meer begrip voor het gedrag van een paard? Weten hoe je een paard iets aanleert, deze cursus biedt daarvoor de uitgelezen mogelijkheid. Je krijgt belangrijke informatie over aangeboren en aangeleerd gedrag. Je maakt kennis met natuurlijk paardengedrag en aangeleerd paardengedrag en leert dit in de dagelijkse praktijk te gebruiken. Ook komen verschillende soorten gedragsproblemen aan bod, zoals het zich niet laten vangen in de wei, steigeren, kopschuw zijn en verschillende stereotypische gedragingen (weven, kribbenbijten etc.). Je leert verschillende leermethoden (waaronder omgaan met verschillende vormen van belonen, clickertrainen en straf) en hoe deze toe te passen. Aangeboren gedrag Communicatievormen Gedragsproblemen Stereotypisch gedrag Omgaan met natuurlijk gedrag Aangeleerd gedrag Leermethoden Clickertraining 12
Cursus Huisvesting en weidebeheer Het paard is van origine een steppedier, maar zo leven is voor een paard in Nederland onmogelijk. Zowel de huisvesting als de weide dienen aan te sluiten bij de behoeften van het paard en de mens. Wil je weten hoe je de huisvesting zo optimaal mogelijk kan inrichten voor paard en mens of leren hoe je een weide onderhoud, dan is deze wat je nodig hebt. Je krijgt belangrijke informatie over huisvesting en weidebeheer. Huisvestingsnormen Huisvestingsvormen Bodembedekking Praktijk: kruiden en onkruiden Gras Bemesten Omheinen Praktijk: opstellen weideschema Cursus Luchtwegen en luchtwegaandoeningen Droes of rhino op een stal? Het is te lezen in de media en op de verschillende fora. Het is ook zo besmettelijk! Hoe ernstig zijn deze ziekten en hoe kan een paard hiertegen beschermd worden, zijn vragen die aan bod komen in deze cursus. Je maakt kennis met de luchtwegen en luchtwegaandoeningen van het paard. Je leert een ATP onderzoek te doen en een preventieplan op te stellen. Luchtwegen Ademhaling Luchtwegaandoeningen, een overzicht Preventie van luchtwegaandoeningen Ademhaling, temperatuur en hartslag opnemen Aandoeningen, diagnose en behandeling: Ontstekingen Cornage Droes Influenza Rhinopneumonie COPD Preventieplan besmettelijke ziekten Je maakt kennis met normen en vormen in huisvesting en leert dit in de dagelijkse praktijk te gebruiken. Je leert onder andere over weidebeheer, kruiden en onkruiden en hoe je een weideschema moet opstellen. 13
Cursuslocaties Het Paarden Kennis Centrum geeft de cursussen op drie locaties. Ze zijn geselecteerd op gastvrijheid, diervriendelijkheid en bereikbaarheid. Ermelo Ruitersportcentrum Ermelo is een luxe cursuslocatie. Bij deze moderne manege proef je de sfeer, gastvrijheid en kwaliteit. Het ruitersportcentrum beschikt over een riante binnenrijbaan, twee buitenrijbanen, 50 ruime boxen, een wasplaats, betrouwbare en goed verzorgde paarden en een gezellige foyer! In de foyer worden de cursussen door het Paarden Kennis Centrum verzorgd. Eigenaresse Monique de Warle verzorgt de innerlijke mens goed met dranken en een heerlijke lunch. In 2009 werd Ruitersportcentrum Ermelo met een 9,1 beoordeeld door de cursisten van het Paarden Kennis Centrum! Bereikbaarheid Utrecht Zwolle 30 min 30 min Driebruggen Vanaf 2010 gaat het Paarden Kennis Centrum cursussen verzorgen midden in het groene hart bij boerderij en pensionstal Zeldenrust. Deze pensionstal bestaat sinds 2008 en biedt een goede buitenbaan, poets- en spuitplaatsen zowel binnen als buiten en een gezellige kantine. In deze kantine worden door het Paarden Kennis Centrum de cursussen verzorgd. Nina van Wijngaarden zet zich in voor een mooi bedrijf, de beste verzorging voor de paarden en een gemoedelijke sfeer. Tevens heeft de pensionstal in de oude hooiberg een leuke paardenwinkel gevestigd. 14 Bereikbaarheid Rotterdam Utrecht Den Haag 30 min 30 min 30 min
Muiderberg Hippisch Centrum Muiderberg is recent gerenoveerd en vanaf 2010 ook een cursuslocatie van het Paarden Kennis Centrum. Naast een manege is Hippisch Centrum Muiderberg een pensionstal, een handelsstal en een restaurant! Het totale complex is ruim van opzet en ligt net buiten Muiderberg. De manege heeft een prachtige binnenrijbaan met heel veel ramen en verder twee enorme buitenrijbanen. De stallen zijn verdeeld over zes gebouwen en op het terrein bevinden zich twee spuitplaatsen. In het hoofdgebouw is een restaurant gevestigd met daarboven een theaterzaal en de bestuurskamer. In de bestuurskamer verzorgt het Paarden Kennis Centrum de diverse cursussen. Bereikbaarheid Amsterdam Utrecht 30 min 30 min Bij u thuis of op de vereniging? Geen zin om samen met onbekenden op een vreemde locatie een cursus te volgen? Lijkt het je leuk om op jouw manege met jouw paardenvrienden samen een cursus te organiseren? Wil je iets leuks organiseren voor de leden van de ruitervereniging? Het Paarden Kennis Centrum geeft ook cursussen en trainingen op locatie. Het organiseren van een cursus voor een rijverening, manege of vriendengroep is aantrekkelijk omdat er voor groepen interessante kortingen zijn. 15
Deze brochure is met zorg samengesteld. Toch is het niet uit te sluiten dat informatie niet juist, onvolledig en/of niet up-to-date is. Het Paarden Kennis Centrum is hiervoor niet aansprakelijk. Kijk voor actuele informatie en prijzen op www.paardenkenniscentrum.nl 2009-2010 Paarden Kennis centrum