Verwachting bezoekersaantallen project Hollandse Hout ten behoeve van de beoordeling verkeers-recreatief aantrekkende werking Lelystad, mei 2015
Foto voorpagina: sfeerbeeld uit de Hollandse Hout (projectgebied C) Opdrachtgever: Opgesteld door: Staatsbosbeheer Postbus 6, 7400 AA Deventer Contactpersoon: Dhr. J. Dam E j.dam@staatsbosbeheer.nl T 0570 7472000 Waterrecreatie Advies BV Bataviahaven 1, 8242 PR Lelystad T 0320-218847 E info@waterrecreatieadvies.nl www.waterrecreatieadvies.nl -2-
1. Inleiding en opdracht Waterrecreatie Advies is benaderd door Staatsbosbeheer om een inschatting te maken van de recreatief aantrekkende werking van het project Hollandse Hout. De Hollandse Hout is een van de bossen van Staatsbosbeheer in Flevoland en ligt aan de westkant van Lelystad nabij de Oostvaardersplassen, het Bovenwater en de woonwijk De Hollandse Hout. Ten behoeve van de vergunningverlening voor de eerste fase van het project en bijbehorende ecologische toets is inzicht noodzakelijk in de extra te verwachten bezoekersaantallen en verkeersintensiteit na realisatie van de plannen. De plannen bestaan uit de herinrichting van een deel van de Hollandse Hout, het bos gelegen tussen de Torenvalkweg en de Lage Vaart. Aan de westkant is het gebied begrenst door de Knardijk, aan de oostkant door de woonwijk Warande (in ontwikkeling). In de eerste fase van het project gaat het om de herinrichting van het bos. Een deel van de bestaande bomen en bosschages zal worden verwijderd en middels ondiepe ontgronding worden omgezet in slenken. Het aanzien van het bos zal veranderen. Het huidige weinig gedifferentieerde loofhoutbos zal opener worden met waterpartijen en mantel en zoomvegetaties. Er ontstaan daarbij nieuwe natuurwaarden en nieuwe recreatiemogelijkheden. Er zijn plannen om in het gebied edelherten toe te laten. Daarover is nog geen besluit genomen. Het gaat in deze fase dus om een inschatting van het aantal extra bezoekers zonder dat het gebied toegankelijk wordt voor edelherten of andere grote grazers. En deel van de geplande voorzieningen zoals de realisatie van een aanleggelegenheid voor recreatievaartuigen in de Lage Vaart en een Natuur Activiteiten Centrum (NAC) blijven in deze fase ook buiten beschouwing. Het gaat primair om de herinrichting van een bestaand bos. Wel is gevraagd om een doorkijk naar de toekomst. Tevens is aan Waterrecreatie Advies gevraagd of het gebied interessant zou kunnen zijn als kanogebied. Door de slenken open te stellen voor kanoërs zou een toegevoegde recreatieve waarde ontstaan. 2. Aanpak Voor de inschatting van het toekomstig recreatief gebruik zal worden uitgegaan van beschikbare gegevens over bezoekersaantallen, interviews en kennis van het gebied. De nu voorliggende plannen zijn beschreven in de visie van H+N+S Landschapsarchitecten d.d. april 2015 1. Navolgende onderwerpen komen hierna aan de orde: a. Een locatieschets en de omgeving van het projectgebied b. Een korte omschrijving van de plannen c. Beschikbare gegevens over bezoekersaantallen d. Een vergelijking met andere gebieden e. Kano s in de Hollandse Hout f. Toekomstig aantal bezoekers in de Hollandse Hout i. Huidige situatie ii. Toekomstige situatie, fase 1, bezoekers projectgebied C zonder voorzieningen iii. Toekomstige situatie, fase 2, bezoekers projectgebied C met edelherten en NAC g. Samenvatting en conclusies 3. Expert Judgement toename bezoekersaantallen a. Een locatieschets en de omgeving van het projectgebied Projectgebied De Hollandse Hout (C) De Hollandse Hout is een bosgebied aan de oostkant van Lelystad. Het grenst aan de noordkant aan het Bovenwater, een recreatieplas waaraan een aantal recreatiebedrijven zijn gevestigd (Camping t Oppertje, Watersportvereniging Het Bovenwater met jachthaven, Scoutinggroep Bramzijger, Kanovereniging Lelystad, Surfcentrum Paradiso, Forellenvisvijver Toms Creek en Educatieve Zorgboerderij De Huif). 1 Natuur- en recreatiewinst voor de Hollandse Hout, studie door H+N+S Landschapsarchitecten d.d. april 2015-3-
Aan de oostkant van het Bovenwater ligt de nieuwe woonwijk De Hollandse Hout, aan de noordkant Lelystad Haven. Het Bovenwater grenst aan de oostkant aan de Knardijk met daarachter de Oostvaardersplassen. Het Bovenwater is een relatief ondiepe (ca. 1,30 meter) afgesloten plas geschikt voor open boten, surfplanken en kano s. Links het Bovenwater en omgeving, rechts het projectgebied aangegeven met een onderbroken gele lijn Het bosgebied de Hollandse Hout bestaat uit 3 delen: A: het deel dat aansluit bij de recreatiebedrijven aan het Bovenwater ten noorden van de Buizerdweg B. Het deel tussen de Buizerdweg en de Torenvalkweg C. Het projectgebied ten zuiden van de Torenvalkweg en ten noorden van de Lage Vaart Het bosgebied de Hollandse Hout wordt vooral gebruikt door wandelaars en fietsers uit Lelystad. Gebied A is door zijn ligging nabij het Bovenwater het drukst van de 3 delen. Gasten van de recreatiebedrijven maken af en toe een wandeling door het bos. Er zijn openbare parkeerplaatsen bij het strand en langs de Buizerdweg. De parkeerplaats langs de Buizerdweg wordt vooral gebruikt door wandelaars uit Lelystad die wandelen in gebied B. Gebied B wordt aan de zuidkant doorsneden door de spoorlijn van Almere naar Lelystad. Via een tunneltje kan men de spoorlijn kruisen. Slechts een beperkt deel van de wandelaars komt via gebied B in gebied C terecht. In zijn huidige vorm is gebied C niet anders dan gebied B, alleen rustiger. Bezoekers die in gebied C willen wandelen, kunnen hun auto langs de Knardijk parkeren. Er is vanaf de Knardijk een toegang voor wandelaars en fietsers naar het projectgebied met ca. 3 parkeerplaatsen. Het fietspad loopt vanaf Almere door het Kotterbos en langs het nieuw ingerichte gebied het Oostvaardersveld naar Lelystad. Het Oostvaardersveld (D) Het Oostvaardersveld is een nieuw ingericht gebied (D) ten zuiden van de spoorlijn en de Oostvaardersplassen en ten oosten van de Knardijk en het projectgebied. Ook in het Oostvaardersveld zijn slenken en waterpartijen gegraven. Verder zijn een aantal observatieposten gebouwd van waaruit men de vogels in de nieuw aangelegde waterpartijen kan observeren. Er zijn langs de Praamweg bij het Oostvaardersveld twee plaatsen waar men kan parkeren. Vanaf die locaties kan men ook de aan de andere kant van de spoorlijn gelegen Oostvaardersplassen inkijken. In het Oostvaardersveld zijn een aantal wandelroutes aangelegd. Er lopen o.a. Konikpaarden. -4-
De Oostvaardersplassen (E) De Oostvaardersplassen is het gebied ten noorden van de spoorlijn. Mede door de film De Nieuwe Wildernis heeft het hele gebied een veel grotere bekendheid gekregen. De bezoekersaantallen zijn sinds het uitkomen van de film met meer dan 50% gestegen 2. Konikpaarden in het Oostvaardersveld b) Een korte omschrijving van de plannen 2 Jaarrapportage Oostvaardersplassen 2013-2014 -5-
Net als het Oostvaardersveld zal het projectgebied opener worden dan nu het geval is. Daarvoor worden bomen verwijderd en in het gebied worden ondiepe waterpartijen aangelegd. Het gebied zal deel uit gaan maken van de multifunctionele randzone tussen de Oostvaardersplassen en de A6. De Oostvaardersplassen bestaan uit een moerasgebied (1) en een grazig deel (2). Ten zuiden daarvan zal een aaneengesloten multifunctionele zone worden gerealiseerd (3). In dit gebied zijn meer mogelijkheden voor recreatief medegebruik dan in het Natura 2000 gebied de Oostvaardersplassen. De randzone herbergt tevens ruimte om vooral in de winterperiode opvang te bieden aan Edelherten, Konikpaarden en Heckrunderen. In het grazig deel van de Oostvaardersplassen is weinig beschutting. Dat is gedeeltelijk veroorzaakt door de dieren zelf die behalve gras, riet en andere vegetatie ook boomschors van o.a. essen, populier en wilg op het menu hebben staan. en onderscheidend karakter krijgen. Een deel van de populieren in het projectgebied is in slechte staat en zal worden gekapt. Daarvoor in de plaats komen de waterpartijen en ontstaat meer variatie en natuurlijke kwaliteit. Het gebied zal ten opzichte van de rest van de Hollandse Hout een ander In het ontwerp zijn een aantal voorzieningen opgenomen. Aan de Lage Vaart is een voorziening voor de pleziervaart gepland waar men aan kan leggen en toegang kan krijgen tot het gebied. Vlak bij deze voorziening is een strand met een ligweide gepland. Vooralsnog zullen deze voorzieningen niet worden gerealiseerd. Wel zijn er mogelijkheden om met een kano door het gebied te varen. Door het gebied lopen fiets- en wandelroutes zoals dat ook nu het geval is. c) Beschikbare gegevens over bezoekersaantallen Over het aantal bezoekers aan de natuurgebieden van Staatsbosbeheer zijn weinig harde gegevens beschikbaar. Er vindt geen registratie van bezoekers plaats omdat de toegang tot de gebieden gratis is. Er zijn ook geen scanners om bezoekers te tellen. In het rapport Toeristisch-recreatieve ontwikkeling Hollandse Hout van december 2013 3 wordt gesteld dat het recreatief gebruik van de Hollandse Hout op dit moment beperkt is. Exacte cijfers ontbreken, maar mede op basis van monitoring- en surveillance routes wordt het huidige jaarlijkse aantal bezoekers geschat op 25.000. Uit de context kan worden opgemaakt dat het gaat om de bezoekers aan het bos de Hollandse Hout, niet om de bezoekers aan- en gasten van de recreatiebedrijven aan het Bovenwater. Het aantal bezoekers aan de toeristische bedrijven aan het Bovenwater wordt geschat op nog enkele tienduizenden en het aantal bezoekers aan de Oostvaardersplassen op 250.000. In de jaarrapportage 2013 / 2014 over de Oostvaardersplassen 4 wordt informatie gegeven over het aantal bezoekers aan het nieuwe bezoekerscentrum bij Lelystad. In 2012 was het aantal bezoekers 36.675 en in 2013 60.518. Dat betekende een stijging van 65%. Deze verhoging werd veroorzaakt door de opening in augustus 2013 van het nieuwe bezoekerscentrum en het op 21 september in première gaan van de film De Nieuwe Wildernis. In september, oktober, november en december zijn de bezoekersaantallen verdrievoudigd. 3 Toeristisch-recreatieve ontwikkeling Hollandse Hout, gemeente Lelystad i.s.m. Staatsbosbeheer, december 2013 4 Vegetatie, grote herbivoren, vogels en recreatie in de Oostvaardersplassen. Verslag van monitoring periode 1 mei 2013 t/m 30 april 2014. Datum 4 juli 2014-6-
In de rapportage 2011 / 2012 wordt aangegeven dat naar schatting 1 op de 3 bezoekers aan het opengestelde deel van de Oostvaardersplassen ook het bezoekerscentrum bezoekt. Het is een onbevestigde indruk, maar het zou betekenen dat bij jaarlijkse bezoekersaantallen van ca. 35.000 aan het bezoekerscentrum, ca. 100.000 mensen per jaar de Oostvaardersplassen zouden bezoeken. Dat was de situatie tot het in première gaan van de film De Nieuwe Wildernis. In de maanden daarna zijn de bezoekersaantallen globaal verdrievoudigd, hetgeen dus een verklaring vormt voor de 250.000 die worden genoemd door de gemeente Lelystad in haar rapportage van december 2013. Naast bezoekers worden in de Oostvaardersplassen door Staatsbosbeheer ook excursies georganiseerd. In 2012 hebben ca. 10.000 mensen aan een van de excursies deelgenomen, in 2013 ca. ruim 11.000. Daarnaast trok de Dutch Bird Fair ca. 7.000 bezoekers. Terwijl het aantal bezoekers aan de Oostvaardersplassen stijgt, daalt het aantal bezoekers aan Nationaal Park de Biesbosch 5. In de Recreatiemonitor 2012 wordt gesproken over ca. 200.000 bezoekers aan de bezoekerscentra en het museum. De bezoekerscentra in Nationaal Park Weerribben Wieden in Overijssel trekken ca. 135.000 bezoekers 6. In 2014 heeft NBTC-NIPO onderzoek gedaan naar bezoekersaantallen in de 18 natuurgebieden in Flevoland die door Staatsbosbeheer worden beheerd 7. De uitkomsten zijn gebaseerd op de respons van een steekproef uit de TNS NIPObase. Een representatieve groep van 3.563 personen hebben aan het onderzoek meegedaan. Het aantal bezoekers aan de Oostvaardersplassen inclusief het aangrenzend deel bij Almere (Kotterbos en Oostvaardersbos) en het deel bij Lelystad (Oostvaardersveld en het gebied bij het bezoekerscentrum) wordt geschat op ruim 1,1 miljoen bezoekers. Afwijkingen ten opzichte van bezoekersaantallen door de gemeente Lelystad en Staatsbosbeheer worden veroorzaakt door een andere begrenzing, methodiek en definitie van een bezoeker. Het aantal bezoekers aan de Hollandse Hout wordt geschat op 40.000. Het is daarmee het minst bezochte gebied van Staatsbosbeheer in Flevoland. De door NBTC-NIPO aangevoerde reden is dat Lelystad veel groen per inwoner heeft en andere bosgebieden dichter bij de stad liggen (Gelderse Hout) of meer onderscheidend zijn en specifieke doelgroepen aantrekken (Zuigerplasbos, speelbos met mountainbike routes). 5 Recreatiemonitor 2012 Biesbosch, STEP 6 Trendrapport vrijetijdssector Noord Overijssel 2010, GOBT 7 Bezoek aan natuurgebieden Staatsbosbeheer in Flevoland 2014, NBTC-NIPO, 2014-7-
d) Kano s in de Hollandse Hout Een van de plannen is om kano s toe te laten in de nieuw aangelegde slenken en waterpartijen. Het zou een unieke beleving kunnen zijn om in Nederland tussen de wilde beesten te kanoën. Maar ook zonder edelherten is het kanoën in de natuur al geliefd. Van de ruim 200.000 personen van de bezoekerscentra in Nationaal Park de Biesbosch huren ca. 28.000 een kano of een fluisterboot (elektrisch aangedreven roeiboot) 8. Het aantal personen dat een kano of een fluisterboot huurt is nu ongeveer gelijk. De verhuur van fluisterboten neemt procentueel toe. Als het kanoën in de Hollandse Hout wordt toegestaan zijn er theoretisch 2 doelgroepen: 1. Recreatieve kanoërs die met een eigen kano komen 2. Bezoekers aan het gebied die ter plaatse een kano willen huren (vergelijk situatie Biesbosch) Ad 1.: Aan het Bovenwater zit Kanovereniging Lelystad. Wij hebben aan een van de actieve leden die met een groep op meerdere plaatsen in Nederland kanotochten maakt een reactie gevraagd op de mogelijkheid met een eigen kano in de Hollandse Hout te gaan kanoën. Kano s van mensen die tochten in Nederland maken worden vervoerd op het dak van een auto. Om het gebied te ontsluiten is dus een parkeerplaats nodig aan of nabij het water. Een alternatief om toegang te krijgen tot het gebied is via de geprojecteerde aanlegplaats aan de Lage Vaart. In dat geval zou daar tevens een kano overstapplaats nodig zijn en toegang tot het water op korte afstand (stel max. 50-100 meter). In het huidig ontwerp (geen parkeerplaats bij het water en geen aanleg- of overstapplaats aan de Lage Vaart) wordt aan beide voorwaarden niet voldaan. Het gebied is dus mogelijk interessant, maar niet toegankelijk voor deze doelgroep. Kanoërs op het Bovenwater en een kanooverstapplaats bij het gemaal 8 Gemiddeld in de periode 2008 t/m 2012, jaarrapportages Biesbosch -8-
Ad 2.: Om de Hollandse Hout interessant te maken voor mensen die in het gebied willen kanoën en zelf geen kano meebrengen, moet aan het water een faciliteit zijn waar men kano s kan huren. In deze fase is daar geen rekening mee gehouden. In de toekomst is in het Oostvaardersveld, aan de andere kant van de Knardijk een Natuur Activiteiten Centrum (NAC) gepland. Vanuit het NAC zouden kano s kunnen worden verhuurd (en fluisterboten). Het vraagt wel om een aanvullende faciliteit (verhuurbasis) aan de nieuwe waterpartij in de Hollandse Hout. Kano verhuurbasis bij het bezoekerscentrum in de Biesbosch bij Dordrecht f) Toekomstig aantal bezoekers in de Hollandse Hout Gevraagd is om een inschatting te maken van bezoekersaantallen en benodigde parkeerfaciliteiten in het projectgebied als er geen edelherten in het gebied lopen en er verder ook geen voorzieningen zijn anders dan de mogelijkheid in de nieuwe slenken te gaan kanoën. De huidige wandel- en fietsmogelijkheden blijven intact. Het kan zijn de routes in verband met de maatregelen worden verlegd. In een doorkijk naar de toekomst wordt een indicatie gevraagd van de gevolgen als er wel edelherten in het gebied worden toegelaten en passende voorzieningen worden gerealiseerd. Passende voorzieningen zijn bijvoorbeeld het geplande NAC en mogelijk een verhuurbasis voor kano s. De verhuurbasis zou tevens kunnen dienen als uitvalsbasis of verzamelplaats voor excursies van Staatsbosbeheer in de Hollandse Hout (en het Oostvaardersveld). De gemeente Lelystad en Staatsbosbeheer schatten het aantal bezoekers in de bossen van de Hollandse Hout op ca. 25.000. NBTC-NIPO schat het aantal bezoekers op ca. 40.000. Het aantal van 40.000 is gebaseerd op het aanbod aan natuurgebieden in de Flevoland en bewoners in Flevoland en aangrenzende provincies. De definitie van een bezoeker is bij het NBTC-NIPO ruimer dan een bezoeker die in het bos gaat lopen of fietsen. Mensen die in de buurt van- of langs het gebied fietsen of recreëren worden door NBTC-NIPO als mogelijke of potentiёle bezoeker meegerekend. Daardoor zijn de getallen van NBTC-NIPO hoger. -9-
i. Huidige situatie Om een schatting te maken van het aantal bezoekers in het projectgebied, navolgend een schatting van de verdeling van het aantal bezoekers over de 3 subgebieden A, B en C in de huidige situatie. Het betreft een schatting op basis van eigen waarnemingen. Gebied A Gebied A is verreweg het drukste deel van de bosgebied Hollandse Hout omdat aan het Bovenwater alle recreatiebedrijven zijn gevestigd. Een deel van de bezoekers en gasten van de bedrijven zal na of voor de recreatieactiviteit waarvoor men kwam, ook een wandeling maken in het aangrenzende bos. Voorbeelden zijn de gasten van de camping, een deel van de strandbezoekers en een bijvoorbeeld de ouders van kinderen die zeilles krijgen of een wedstrijd op het Bovenwater varen en niet de hele dag in het clubhuis willen wachten. Verder ligt deel A het dichtst bij de nieuwe woonwijk De Hollandse Hout. Vanaf de woonwijk kan men langs het water een wandeling maken naar het strand of een van de recreatiebedrijven. De meeste bedrijven hebben wel een horecavoorziening waar ook door bezoekers en buitenstaanders wat gedronken kan worden. Een fietstochtje naar het Bovenwater is onder de bewoners van de Hollandse Hout en de inwoners van Lelystad gewild. Op en rond het Bovenwater is bijna altijd wat te doen. Gebied B Gebied B is een bos dat vooral wordt bezocht door mensen uit de Hollandse Hout en uit Lelystad die daar wandelen en/of de hond uit laten. In de Oostvaardersplassen, het Oostvaardersveld en gebied C zijn geen honden toegestaan. Gebied B vervult dus een belangrijke functie voor hondenbezitters. Verder is een rondje door of om het bos een leuke fietstocht. Parkeerplaatsen aan de Buizerdweg, toegang gebied B. Gebied C De afstand van de parkeerplaatsen aan de Buizerdweg, door gebied B tot de toegang naar gebied C is bijna 3 km. Weinig wandelaars die starten aan de Buizerdweg komen in gebied C terecht. Gebied B biedt voldoende variatie. Fietsers kunnen in gebied B en gebied C meerdere paden volgen. Op nevenstaande knooppuntenkaart is te zien dat men ook een fietstocht rond het Oostvaardersveld kan maken en daarna verder richting Almere voor bijvoorbeeld een rondje Oostvaardersplassen. Er loopt een fietsroute door het projectgebied C langs de Lage Vaart naar Lelystad en de nieuwe wijk Warande. Bij de ingang naar projectgebied C zijn enkele parkeerplaatsen. Verder is er parkeergelegenheid op de Knardijk. Langs de Torenvalkweg is geen parkeergelegenheid. -10-
Schatting procentuele verhouding en aantal bezoekers in gebied A, B en C Wij schatten de verhouding van het aantal bezoekers in gebied A:B:C op 60%: 35%: 5%. Bij 25.000 tot 40.000 geschatte bezoekers op jaarbasis in het bos van de Hollandse Hout zou het dus gaan om ca. 1.250 tot 2.000 bezoekers in het projectgebied C, in de huidige situatie, op dit moment, per jaar. ii. Toekomstige situatie, fase 1, bezoekers projectgebied C zonder voorzieningen Gevraagd is naar het aantal bezoekers in gebied C als er in het gebied met een kano mag worden gevaren maar zonder dat er verdere voorzieningen zijn. In deze fase lopen geen edelherten in het gebied. De slenken zijn aangelegd inclusief nieuwe wandelpaden en fietsroutes. Wij gaan er daarbij van uit dat de fietsroute langs de Lage Vaart vanaf de Knardijk naar Lelystad in stand blijft al dan niet buiten de afrastering (zoals bij het Oostvaardersveld). In deze situatie verwachten wij zoals eerder toegelicht geen kanoërs in het gebied. Door de herinrichting met slenken zal het gebied gevarieerder worden en zich daardoor op een positieve manier onderscheiden van gebied B. Voor het bos in de Hollandse Hout levert het een toegevoegde waarde. Het is ook onderscheidend ten opzichte van de Oostvaardersplassen en het Oostvaardersveld. De Oostvaardersplassen vormen een groot open gebied met weinig bos. Het Oostvaardersveld heeft meer bos, maar ook grote waterpartijen. Projectgebied C wordt op basis van de ontvangen ontwerpschetsen minder open. Het wordt een bos waar doorheen een brede slenk loopt die eindigt bij een strandje. Daarmee onderscheid het zich ook van het Kotterbos bij Almere. Om een schatting te kunnen maken van het aantal bezoekers hebben wij tijdens het weekend van Hemelvaart auto s geteld. Het gaat om een verhouding, niet om het aantal bezoekers per dag. Bij het bezoekerscentrum van Staatsbosbeheer stonden zaterdagmiddag 16 mei om 14.00 uur bijna 100 auto s. Op het parkeerterrein langs de Buizerdweg (toegang Hollandse Hout, gebied A of B) stonden 2 auto s. Op het parkeerterrein bij het Oostvaardersveld stonden 3 auto s en op het uitzichtpunt in de hoek van de Praamweg waarvandaan men over de Oostvaardersplassen uit kan kijken stonden ook 3 auto s 9. De conclusie is dat de Oostvaardersplassen en het nieuwe bezoekerscentrum veruit de meeste bezoekers trekken. De andere gebieden vallen daarbij in het niet, ook het Oostvaardersveld hoewel men daar, net als in de Oostvaardersplassen ook tussen de Konikpaarden kan lopen. Hoe dichter het gebied bij de stad ligt, hoe groter het aantal wandelaars en fietsers. Voor wandelaars uit Lelystad, uitzonderingen daargelaten, ligt het bezoekerscentrum te ver van de stad. Vanuit de woonwijk Hollandse Hout is deel B wandelend bereikbaar hoewel een (groot) deel van de mensen toch de auto pakt. Voor recreatieve fietsers uit Lelystad is het bezoekerscentrum een goed haalbare tocht. Dat geldt ook voor het bos van de Hollandse Hout en voor het Oostvaardersveld. Het getelde aantal auto s zegt dus niet alles. Als we een schatting zouden moeten maken van het aantal bezoekers aan de Oostvaardersplassen (inclusief bezoekerscentrum) ten opzichte van het Oostvaardersveld (inclusief fietsers, wandelaars en bezoekers van het uitkijkpunt) schatten wij dat op basis van het aantal getelde auto s op ongeveer 94% : 6%. Het Oostvaardersveld en het projectgebied C in de Hollandse Hout liggen ongeveer even ver van- of dichtbij het bezoekerscentrum. Projectgebed C ligt echter dichter bij de stad en zal daarom mogelijk iets meer bezoekers trekken dan het Oostvaardersveld (met name fietsers). Wij schatten dat het aantal bezoekers in het projectgebied na realisatie van de eerste fase met 50 100% toe zal nemen tot 2.500 tot 4.000 bezoekers per jaar (inclusief fietsers en wandelaars). 9 Vanaf deze locatie is af en toe de zeearend te zien en men heeft een mooi overzicht over het gebied -11-
iii. Toekomstige situatie, fase 2, bezoekers projectgebied C met edelherten en NAC Het toelaten van edelherten in het gebied is een plan dat nog niet vastligt. Staatsbosbeheer, de gemeente en de Klankbordgroep waarin diverse belangengroeperingen, hebben afgesproken dat eerst de gevolgen zo goed mogelijk in kaart worden gebracht. De zorgen richten zich op dierenwelzijn en op het eten of schillen van de bast van bomen. Door het schillen zal een deel van de bomen afsterven hoewel sommige soorten zich tegen verdere vraat kunnen beschermen 10. Het gebied zal er in de toekomst in ieder geval anders uitzien, met meer variatie en een hogere belevingswaarde dan het huidige bos biedt. Geschilde bomen in het Kotterbos en beschermde jonge aanplant bij het bezoekerscentrum in Almere In 1957 is oostelijk Flevoland drooggelegd, daarna zijn bossen aangeplant. Daarvoor maakte het deel uit van de Zuiderzee en was het water in gebruik door o.a. vissers, de vracht- en handelsvaart en de eerste recreatievaartuigen. De Hollandse Hout is geen Natura 2000 gebied, maar maakt deel uit van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). In toenemende mate beïnvloed de wetgeving veranderingen in de inrichting en het gebruik van ons landschap. De natuur verandert, de wetgeving is conserverend. 10 Toeristisch recreatieve ontwikkeling Hollandse Hout, december 2013, gemeente Lelystad i.s.m. Staatsbosbeheer. -12-
Scheepswrak van een Waterschip uit de 17 e eeuw in het projectgebied Gevraagd wordt een doorkijk naar een mogelijke toekomst waarin edelherten in de Hollandse Hout lopen en het NAC is gerealiseerd. De natuur in Flevoland is bijzonder en wordt door telkens meer mensen ontdekt. O.a. door de film De Nieuwe Wildernis stijgt het aantal bezoekers aan de Oostvaardersplassen. Het recreatief gebruik in de Oostvaardersplassen is beperkt, ook in vergelijking met andere Natura 2000 gebieden zoals de Biesbosch en de Weerribben. Stel dat in dit gebied edelherten lopen en kano s varen, elektrisch aangedreven boten kunnen worden gehuurd, vanuit het natuuractiviteiten centrum excursies worden georganiseerd en fietsers en wandelaars en andere bezoekers iets kunnen eten en drinken, hoeveel mensen komen er dan? Op basis van de hiervoor genoemde getallen verwachten wij dat het projectgebied C in de Hollandse Hout in die situatie 10.000 tot 25.000 bezoekers per jaar aan kan trekken. Naarmate de mogelijkheden toenemen om de natuur te beleven, zal het aantal bezoekers verder stijgen. Dat geldt ook voor de Oostvaardersplassen zelf. De parkeervoorzieningen zullen daarop aangepast moeten worden. 100 auto s in het weekend na Hemelvaart bij en rond het bezoekerscentrum van Staatsbosbeheer in Lelystad is geen uitzondering. Het Hemelvaart- en het Pinksterweekend zijn drukke weekenden, dat blijkt ook uit de tellingen in de Biesbosch zoals navolgende grafiek aangeeft. Verdeling van het aantal bezoekers per maand in de Biesbosch 11 g) Samenvatting en conclusies Staatsbosbeheer heeft plannen een deel van het bosgebied de Hollandse Hout bij Lelystad opnieuw in te richten. Bomen zullen worden gekapt en waterpartijen en slenken door afgraving worden toegevoegd. Achtergrond is noodzakelijk onderhoud aan het bos en het bieden van meer variëteit en belevingsmogelijkheden in de schil rond de Oostvaardersplassen. Er zijn plannen om edelherten uit de Oostvaardersplassen in het nieuw ingerichte gebied toe te laten, maar daarover is nog geen besluit genomen. Ten behoeve van de vergunningverlening voor de eerste fase van het project en bijbehorende ecologische toets is inzicht noodzakelijk in de extra te verwachten bezoekersaantallen en verkeersintensiteit na realisatie van de plannen. In eerste instantie zonder edelherten in het gebied toe te laten en zonder de realisatie van een Natuur Activiteiten Centrum (NAC) of andere voorzieningen. Wel wordt daarna een doorkijk gevraagd naar de situatie waarin edelherten worden toegelaten en voorzieningen worden gerealiseerd. Het aantal bezoekers per jaar in de Oostvaardersplassen via de ingang bij het bezoekerscentrum in Lelystad wordt nu geschat op 250.000. Het aantal bezoekers in de bossen van de Hollandse Hout 11 Gemiddeld in de periode 2008 t/m 2012, jaarrapportages Biesbosch -13-
wordt geschat op 25.000 tot 40.000 per jaar. Het gebied dat nu wordt aangepakt (projectgebied C) is het rustigste deel van de Hollandse Hout. Het aantal bezoekers op dit moment wordt geschat op 1.250 tot 2.000 per jaar. Als het gebied wordt ingericht met waterpartijen en de huidige fiets- en wandelmogelijkheden (met een aangepaste routing) blijven bestaan, dan worden 2.500 tot 4.000 bezoekers per jaar verwacht. Als edelherten in het gebied worden toegelaten, het Natuur Activiteiten Centrum (NAC) wordt gerealiseerd inclusief een basis van waaruit kano s en mogelijk elektrisch aangedreven roeiboten worden verhuurd alsmede een aanlegplaats voor de recreatievaart, dan zal het aantal bezoekers toe kunnen nemen naar 10.000 tot 25.000 per jaar. De aantallen zijn schattingen op basis van eerder uitgekomen onderzoekrapporten over de plannen, gegevens over bezoekersaantallen in Nationaal Park de Biesbosch en Nationaal Park Wieden en Weerribben, interviews en waarnemingen in het gebied. -14-