ITALIAANSE TAAL EN LITERATUUR VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.9.1
De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de staatsexamens voortgezet onderwijs en draagt zorg voor de kwaliteit en het niveau van de examens. De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) is belast met de praktische uitvoering en organisatie van de staatsexamens. Met vragen over deze vakinformatie kunt u contact opnemen met de afdeling Examendiensten van DUO: (050) 599 89 33 of staatsexamens@duo.nl. pagina 2 van 12
Inhoud 1 Opzet van het examen 5 2 Het examenprogramma 5 3 Beschrijving eindtermen 5 4 Het vereiste niveau taalbeheersing moderne vreemde talen 5 5 Het college-examen 5 6 Inzenden literatuurlijst 7 7 De beoordeling van het college-examen 8 8 Het eindcijfer 8 9 Bijlage 1 Voorblad literatuurlijst 9 10 Bijlage 2 Boekenlijst 10 11 Bijlage 3 Briefconventies 12 pagina 3 van 13
1 Opzet van het examen Het examen bestaat uit een college-examen. Het college-examen bestaat uit een schriftelijk examen van 150 minuten en een mondeling examen van 25 minuten. 2 Het examenprogramma Italiaanse taal en literatuur college-examen schriftelijk mondeling Domein A: Leesvaardigheid X Domein B: Kijk- en luistervaardigheid X Domein C: Subdomein C1: Gesprekken voeren X Gespreksvaardigheid Subdomein C2: Spreken X Domein D: Subdomein D1: Taalvaardigheden X Schrijfvaardigheid Subdomein D2: Strategische X vaardigheden Domein E: Literatuur Subdomein E1: Literaire ontwikkeling X Subdomein E2: Literaire begrippen Subdomein E3: Literatuurgeschiedenis Domein F: Oriëntatie op studie en beroep X X X * Domein F: Oriëntatie op studie en beroep wordt alleen geëxamineerd in combinatie met het profielwerkstuk. 3 Beschrijving eindtermen Een beschrijving van de eindtermen is te vinden op www.examenblad.nl > kies jaarring 2016 > vwo > talen: Italiaans > Syllabus 2016 moderne vreemde talen, havo. 4 Het vereiste niveau taalbeheersing moderne vreemde talen Domein A leesvaardigheid: B2 Domein B kijk- en luistervaardigheid: B2 Domein C gespreksvaardigheid: B1+ Domein D schrijfvaardigheid: B1 Voor een beschrijving van de niveaus: zie Niveau taalbeheersing moderne vreemde talen. Voor de niveaus Europees Referentie Kader, zie: www.erk.nl 5 Het college-examen Het college-examen bestaat uit twee onderdelen: 1. schriftelijk examen Het schriftelijk examen van 150 minuten wordt afgenomen in de periode van het centraal examen of één dag daaraan voorafgaand. Het examen betreft leesvaardigheid (domein A) en schrijfvaardigheid (domein D). 1.1 leesvaardigheid pagina 5 van 13
U krijgt enkele teksten te lezen waarover u vragen moet beantwoorden. Er zijn open vragen en/of meerkeuzevragen. 1.2 schrijfvaardigheid U krijgt de opdracht één of meerdere teksten te schrijven, bijvoorbeeld een formele brief, een informele email. U kunt gebruik maken van uw eigen woordenboeken Nederlands - Italiaans en Italiaans Nederlands. Bij de beoordeling wordt erop gelet of uw tekst inhoudelijk aan de opdracht voldoet, grammaticaal correct is en qua spelling, (brief-)conventies (zie bijlage 3) en interpunctie correct is. Oefenopgaven met correctievoorschrift voor het schriftelijk examen kunt u vinden op: www.duo.nl > particulieren > staatsexamenkandidaat, oefenen: vwo. Het basispakket hulpmiddelen is toegestaan. (Voor basispakket hulpmiddelen: zie Regeling toegestane hulpmiddelen.) 2. mondeling examen Het mondeling examen van 25 minuten vindt plaats in de maand juli (op scholen voor vso eind juni/begin juli. Direct vóór het mondeling examen krijgt de kandidaat gedurende 20 minuten de tijd om zich voor te bereiden aan de hand van door de examinator aangeleverde teksten. Dit examen bestaat uit twee delen, t.w. A. Spreekvaardigheid en gespreksvaardigheid (domein C) en Luistervaardigheid (domein B). Het onderdeel luistervaardigheid wordt niet apart getoetst, maar is verweven met de delen uit domein C. B. Literatuur (domein E) De kennis van de literatuur van de Italiaanse taal wordt getoetst aan de hand van gelezen werken. Daarbij wordt o. a. aandacht besteed aan leeservaringen: de kandidaat moet beargumenteert verslag kunnen uitbrengen wat zijn mening, gevoelens en ideeën zijn t.a.v. de gelezen werken. Het onderdeel literatuur wordt in het Italiaans afgenomen. Nadere toelichting: A. luistervaardigheid en gespreksvaardigheid Het examen bestaat uit twee delen: 1. zelfstandig spreken, 2. een gesprek voeren. 1: het spreken. De kandidaat leidt gedurende enkele minuten een gesprek in over een bepaald thuis voorbereid onderwerp, een kleine presentatie dus. Gaarne ontvangt de examinator, in tweevoud, een samenvatting (in trefwoorden) van dit onderwerp bij aanvang van het examen. Over deze inleiding worden enkele vragen gesteld. 2: het gesprek. Ter voorbereiding op dit gesprek ontvangt de kandidaat 20 minuten voor het examen een tekst of afbeelding(en). Tijdens de voorbereiding van het mondeling examen mag gebruik gemaakt worden van een zelf meegebracht woordenboek Nederlands - Italiaans en Italiaans Nederlands en het basispakket toegestane hulpmiddelen. Over de tekst of afbeeldingen worden vragen gesteld. Kennis van land en volk komt hierbij aan bod. pagina 6 van 13
Dit onderdeel wordt geheel in het Italiaans afgenomen. B. Literatuur De literatuurlijst moet een duidelijk voldoende literair gehalte hebben. Dit wordt meegewogen bij het bepalen van het cijfer voor het onderdeel Literatuur. Op deze lijst moeten zes werken zijn vermeld van volledige en oorspronkelijke werken; slechts één per auteur. Bewerkingen worden alleen geaccepteerd als het vertalingen uit de periode van vóór 1700 zijn naar hedendaags Italiaans. De lijst moet verder een gevarieerd beeld opleveren van de hele literatuur; d.w.z. werken van vroeger en nu, niet alleen romans, maar ook toneelstukken en/of poëzie en ten slotte een variatie in genre, bv. maar één sciencefictionwerk. Op de lijst dienen minimaal twee werken voor te komen van vóór 1900. Eén van de werken mag vervangen worden door ten minste vijf gedichten. Jeugdliteratuur en scholieren- / studentenuitgaven zijn niet toegestaan. De literatuurlijst dient per gelezen werk het volgende te bevatten: de schrijver, de titel, het jaar van eerste publicatie, het aantal bladzijden, een korte samenvatting van 10 à 15 regels in het Italiaans. Gebruik bijlage 1 als voorblad. Voor aanbevolen werken op de literatuurlijst, zie bijlage 2. Voor gedichten kunnen het aantal bladzijden en de samenvatting achterwege worden gelaten. De werken dienen in chronologische volgorde te worden vermeld. Tijdens het mondeling examen worden vragen gesteld over de gelezen werken. De vragen n.a.v. de gelezen werken kunnen betrekking hebben op: de auteur van het literaire werk; tevens de relatie auteur en periode waarin hij leeft/leefde, het genre van het literaire werk, literaire geschiedenis, in relatie tot het gelezen werk, literaire begrippen, in relatie tot het gelezen werk, vorm en inhoud van het literaire werk, titel (eventueel ondertitel), motto, thema, motieven, plaats van handeling, tijd en ruimte en de personages in het literaire werk, bij de gedichten kunnen vragen gesteld worden over rijm, metrum, beeldspraak, etc. De kandidaat dient een exemplaar van zijn literatuurlijst inclusief de korte samenvattingen en de tekst van de gedichten mee te nemen naar het examen. 6 Inzenden literatuurlijst De literatuurlijst moet in tweevoud vóór 1 april van het jaar waarin het examen wordt afgenomen, worden opgestuurd naar: Dienst Uitvoering pagina 7 van 13
Onderwijs, Examendiensten, Afdeling staatsexamens vwo/havo/vmbo, Postbus 30158, 9700 LK Groningen. N.B. De lijst dient op papier te worden aangeleverd. Een in digitale vorm ingezonden lijst wordt niet geaccepteerd. Van de opgestuurde lijst krijgt de kandidaat binnen drie weken een ontvangstbevestiging. Als de kandidaat na 3 weken nog geen ontvangstbevestiging heeft ontvangen, moet hij contact opnemen met Examendiensten. Als de kandidaat voor een taal in het geheel geen literatuurlijst instuurt, krijgt hij schriftelijk bericht dat hij voor dat vak niet wordt opgeroepen voor het mondeling examen. De regeling voor het insturen van de literatuurlijst geldt alleen voor de staatsexamenkandidaten. De lijst met gelezen werken van vso-kandidaten moet op 1 april gereed zijn, maar hoeft niet te worden opgestuurd. Als de kandidaat na het insturen van de lijst nog wijzigingen of aanvullingen aanbrengt, dient hij de gewijzigde lijst in drievoud in te leveren. Er mag maar één werk gewijzigd worden. Deze gewijzigde lijst dient op de dag van het examen om 9.30 uur aan het secretariaat te worden afgegeven. Zonder een gewijzigde lijst wordt de kandidaat geëxamineerd en beoordeeld aan de hand van de lijst die hij vóór 1 april heeft ingestuurd. 7 De beoordeling van het college-examen Voor het college-examen worden de volgende deelcijfers gegeven: - één deelcijfer voor schrijfvaardigheid: deelcijfer a - één deelcijfer voor lees-, luister- en gespreksvaardigheid: deelcijfer b - één deelcijfer voor literatuur: deelcijfer c Het cijfer voor het college-examen wordt als volgt berekend: (33a + 33b + 34c) : 100, afgerond op 1 decimaal. 8 Het eindcijfer Het cijfer voor het college-examen is tevens het eindcijfer, afgerond op een geheel getal. pagina 8 van 13
9 Bijlage 1 Voorblad literatuurlijst Literatuurlijst Italiaanse taal en literatuur staatsexamen vwo (inzenden vóór 1 april 2016) Gegevens kandidaat: ED-nummer:.. Naam en voorletters:.... Postcode en woonplaats:. pagina 9 van 13
10 Bijlage 2 Boekenlijst Voor het goed verlopen van het literatuurexamen is het voor kandidaten van groot belang de gehele vakinformatie op de site van DUO goed te lezen! In het bijzonder wat betreft, de samenstelling van de literatuurlijst en de gebieden waarover gevraagd wordt. In de vakinformatie is o.a. het volgende vermeld: De lijst moet duidelijk voldoende literair gehalte hebben. Dit gehalte wordt meegewogen bij het bepalen van het cijfer voor het onderdeel Literatuur. De genoemde werken in de boekenlijst hieronder zijn een aanbeveling en een garantie voor een lijst met een duidelijk voldoende literair gehalte en moet als een advieslijst gezien worden. Vanzelfsprekend zijn andere literaire werken ook acceptabel. Er dient goede spreiding van literaire periodes te zijn. Jeugdliteratuur en scholieren- / studentenuitgaven zijn niet toegestaan. Periode schrijver titel jaartal 300 Dante Alighieri Divina commedia 1308-1321 Francesco Petrarca Canzoniere 1374 Giovanni Boccaccio Decamerone 1351 400 Lorenzo il Magnifico Trionfo di bacco e Arianna 1490 Matteo Boiardo Orlando innamorato 1483 500 Niccolò Macchiavelli Il Principe 1513 Ludovico Ariosto Orlando furioso 1532 Pietro Bembo Prose della volgar lingua 1525 700 Carlo Goldoni Arlecchino servitore di due padroni 1745 800 Alessandro Manzoni I promessi sposi 1827 Giacomo Leopardi Canti 1820 Giovanni Verga i malavogla 1881 Gabriele d' Annunzio la giocona 1899 Carlo Collodi le avventure di Pinocchio 1883 900 Giovanni Pascoli pensieri e discorsi 1907 Luigi Pirandello sei personaggi in cerca d' autore 1921 il fu Mattia Pascal 1904 Enrico IV 1922 Italo Svevo la coscienza di Zeno 1919 Leonardo Sciascia il giorno della civetta 1961 Natalia Ginzburg lessico famigliare 1963 Primo Levi se questo è un uomo 1947 Italo Calvino Marcovaldo ovvero le stagioni in città 1963 il barone rampante 1957 Eugenio Montale ossi di seppia 1925 G.Tomasi di lampedusa il gattopardo 1956 pagina 10 van 13
Periode schrijver titel jaartal Giuseppe Ungaretti il porto sepolto 1919 Pier Paolo Pasolini ragazzi di vita 1955 Dario Fo le commedie di Dario Fo 1966 Umberto Eco Il nome della rosa 1980 Niccolò Amaniti io non ho paura 2001 Paolo Giordano la solitudine dei numeri pari 2008 Alberto Moravia gli indifferenti 1929 la noia 1960 Sandro Veronesi caos calmo 2005 Giorgio Bassani il giardino dei Finzi-Contini 1962 Roberto Saviano Gomorra 2006 pagina 11 van 13
11 Bijlage 3 Briefconventies Informele brief: Adres van de afzender: Piazza Garibaldi 7 Groenestraat 401 45367 LIVORNO 6533 KM HAARLEM Nederland NB. Komt de brief uit Nederland, dan gebruik je de Nederlandse of Engelse wijze van adressering. Bij een brief naar het buitenland moet de naam van het land worden vermeld. Adres geadresseerde: net als afzender (het land in het Nederlands of Engels) Datering: Weert, 10 giugno 2013 Aanhef: Afsluiting: Caro Mario Tanti saluti Affettuosamente Formele brief: Adres van afzender: zie informele brief Adres geadresseerde: zie informele brief Datering: zie informele brief Onderwerp: Oggetto: richiesta di informazioni Aanhef: Egregio Signore/ Egregio Signor Monti Gentile Signora/ Signorina Egregi Signori Gentili Signore NB: Egregio kan alleen bij het aanspreken van een man gebruikt worden Afsluiting: La saluto cordialmente. Con distinti saluti. Voglia gradire i miei distinti saluti. Afsluiting met punt. Vervolgens handtekening en daaronder je naam getypt of duidelijk geschreven. Bovenstaande is gebaseerd op de richtlijnen van Post.nl pagina 12 van 13
pagina 13 van 13
pagina 14 van 13