Groningen, 1 maart 2011 Persbericht nr. 34 Sociaal Rapport en de Jeugdmonitor Provincie Groningen SPECIALE AANDACHT VOOR KRIMPGEBIEDEN EN VOOR JEUGD De Groninger bevolking groeit nog door tot 2020, en neemt daarna af met 3,5%. Maar in de krimpgebieden van de provincie neemt het aantal inwoners nu al sterk af, met gevolgen voor woonsituatie en de leefbaarheid. Maar liefst 9 op de 10 Groningers zijn tevreden met hun woning en men geeft gemiddeld een 7,8 voor hun woonomgeving. Het aantal rokers is gedaald, het aantal mensen met overgewicht blijft stabiel, en overmatig alcoholgebruik blijft een aandachtspunt in de provincie Groningen. Verder dreigt een tekort aan aanleunwoningen 1 en plaatsen in verzorgings- en verpleegtehuizen als we niks doen. En met onze jeugd gaat het op bepaalde gebieden wat minder goed dan landelijk gezien. Dit is slechts een aantal bevindingen uit het Sociaal Rapport en de Jeugdmonitor die vandaag door Gedeputeerde Staten werden gepresenteerd. Het Sociaal Rapport 2010 schetst aan de hand van statistische informatie een beeld van de leefsituatie van de Groninger bevolking, nu en in de toekomst. De Jeugdmonitor omschrijft de stand van zaken rond de Groninger jeugd van 0 t/m 23 jaar in vergelijking met de jeugd in heel Nederland. De informatie dient als input voor bestuurders van de provincie en Groninger gemeenten voor de ontwikkeling van provinciaal, regionaal en lokaal beleid. In het Sociaal Rapport is daarom bijzondere aandacht voor het actuele thema bevolkingskrimp. Gebieden waar nu al sprake is van daling van het aantal inwoners worden vergeleken met niet-krimpgebieden. Groei en krimp In de provincie zijn gebieden met bevolkingsgroei, maar ook gebieden met bevolkingsdaling. Met name in de regio's Oost-Groningen, Eemsdelta en de 1 Aanleunwoningen: ouderenwoningen waarbij het mogelijk is om via een nabij gelegen zorgsteunpunt verpleging en/of verzorging te ontvangen.
gemeente De Marne zal het aantal inwoners de komende decennia sterk teruglopen. De grootste afname wordt verwacht in de gemeente Delfzijl: 48% tussen 2010 en 2040. Verder neemt de komende 15 jaar het aantal kinderen in de basisschoolleeftijd in de hele provincie af met 12%. Het totaal aantal jongeren tot en met 24 jaar is tot en met 2010 licht gestegen naar een totaal van 176.000. Maar net als bij de basisschoolleeftijd wordt ook bij de jongeren tot en met 24 jaar in de periode 2010 tot 2030 en afname verwacht van circa 20.000. Wonen In 2009 zijn er 2.700 nieuwe woningen gerealiseerd, waarvan tweederde koopwoningen. Er werden 1.000 woningen zijn gesloopt, waarvan 70% sociale huurwoningen. De meeste nieuwbouw vond plaats in centraal Groningen. In de krimpgebieden zijn minder nieuwe woningen gebouwd en naar verhouding zijn er ook meer woningen verdwenen, in het bijzonder in de Eemsdelta. In dat gebied vond 88% van de sloop plaats in de sociale huursector. Dit is ver boven het provinciaal en landelijk gemiddelde. Leefbaarheid Groningers geven gemiddeld een 7,8 voor hun woonomgeving, iets hoger dan het landelijk gemiddelde. Het cijfer van bewoners van krimpgebieden verschilt niet met dat van bewoners van niet-krimpgebieden. Wel zijn er verschillen tussen de bewoners van de gebieden in hun oordeel over de ontwikkeling van hun woonbuurt in het afgelopen jaar. Zo vindt 17% van de inwoners van de regio Eemsdelta dat hun buurt is achteruitgegaan, tegenover 9% van de inwoners die vinden dat de buurt vooruit is gegaan. In de regio Grootegast-Marum bijvoorbeeld is dit precies andersom (17% 'vooruit' en 7% 'achteruit'). Groningers voelen zich relatief veilig in hun woonbuurt. Men is algemeen positief over buurtverlichting en onderhoud van wegen en groenvoorzieningen. Veel minder tevreden is men over goede speelplekken in de buurt (43% tevreden) en voorzieningen voor jongeren (20% tevreden).
Wel blijkt uit de Jeugdmonitor dat de Groninger jeugd ten opzichte van de jeugd in Nederland relatief veel georganiseerde speelruimte heeft. De gemiddelde afstand tot voorzieningen is in de provincie Groningen groter dan landelijk. Vooral leerlingen binnen het voortgezet onderwijs moeten verder reizen. Arbeidsmarkt en welvaart De werkgelegenheid is tussen 2005 en 2009 provinciaal gestegen, maar dit geldt niet voor de krimpgebieden. De mismatch tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt neemt daar toe. Jongeren trekken weg, het arbeidsaanbod vergrijst en het bestaande opleidingsniveau verandert. Vooral laaggeschoolde werknemers met lagere inkomens blijven achter, wat minder aantrekkelijk is voor nieuwe bedrijven. De werkgelegenheid komt in deze gebieden onder druk te staan. Groningers hebben een relatief lager gemiddeld besteedbaar inkomen dan de gemiddelde Nederlander (20.500 euro tegen 23.500 euro). In de krimpgebieden ligt dit iets lager. Opmerkelijk is dat minder Groningers aangeven moeite te hebben met rondkomen; in 2002 was dit nog 36% en in 2009 is dit 22%. Gezondheid Het percentage rokers is gedaald en is in 2010 zelfs lager is dan het landelijk gemiddelde (24% tegenover 28%). Het percentage volwassenen met overgewicht is stabiel gebleven, overeenkomstig met de landelijke trend rond 50%. (Overmatig) alcoholgebruik blijft een aandachtspunt. Op de basisschool geven meer kinderen aan dat ze wel eens alcohol hebben gedronken. In het voortgezet onderwijs zeggen juist minder jongeren dat ze wel eens alcohol drinken. Verder is het opvallend dat in 2008/2009 maar liefst 60% van 16-18 jarigen aangeeft meer dan 5 drankjes per gelegenheid te drinken.
Zorg Het aantal zorgvragende ouderen neemt tot 2030 fors toe, provinciebreed met 57%, met name in de krimpgebieden. De druk op de zorgvoorzieningen zal dus sterk toenemen, terwijl het aantal potentiële arbeidskrachten afneemt. Dit levert een spanningsveld tussen zorgvraag en -aanbod op. Het huidige tekort van ruim 2.700 aanleunwoningen loopt op tot bijna 10.000. Verder is er in 2030 een tekort van ruim 2.000 plaatsen in verzorgings- en verpleegtehuizen, bij gelijkblijvend aanbod. Mantelzorg neemt een steeds prominentere plaats in binnen ons zorgstelsel. Iets minder dan 13% van de Groninger bevolking heeft in de afgelopen 12 maanden mantelzorg gegeven. Mantelzorgers blijken steeds meer behoefte te hebben aan ondersteuning. Maatschappelijke participatie Net als in 2006 blijkt dat ongeveer 9% van de Groningers van 18 jaar en ouder zeer beperkt maatschappelijk participeren; zij doen geen betaald werk, volgen geen onderwijs, doen geen vrijwilligerswerk en zijn geen lid van een vereniging. Ongeveer één op de drie Groningers doet wel één of andere vorm van vrijwilligerswerk. Twee op de drie Groningers is lid van één of meer verenigingen. Opvallend is dat 70% van de mensen met een bijstandsuitkering geen lid is van een vereniging. Bijna vier op de tien mensen geeft aan zich matig tot zeer ernstig eenzaam te voelen. Jeugd Op het gebied van jeugd zijn er in de provincie Groningen opvallende afwijkingen van de landelijke gemiddelden. Zo is de vraag naar de provinciale jeugdzorg de afgelopen vijf jaar ruim verviervoudigd van 900 in 2005 naar bijna 4.000 in 2009, een veel hogere toename dan landelijk te zien is. Ook de jeugdwerkloosheid is hoger. Een op de 50 jongeren van 16-24 jaar zijn werkzoekend, tegen een op de 100 landelijk. Verder is het percentage kinderen op het speciale basisonderwijs met 2,9% hoger dan het landelijk gemiddelde. Positief is dat er vergeleken met 5 jaar geleden een kwart minder jeugdige verdachten zijn.
Het gaat overwegend om jongens, maar het aandeel meisjes neemt toe. De gemiddelde leeftijd van de beginners was in 2009 15,1 jaar. De top 3 van delicten is: 1) diefstal, 2) vernielingen en overtredingen tegen de openbare orde en 3) geweldsdelicten. Rapporten online Beide onderzoeken zijn uitgevoerd door het Centrum voor Maatschappelijke Ontwikkeling Groningen (CMO) in opdracht van de provincie. Dit is het derde Sociaal Rapport, eerdere onderzoeken liet de provincie uitvoeren in 2004 en 2006. De Jeugdmonitor 2010 is nu voor het eerst uitgebracht. Wel brengt de provincie sinds 2006 jaarlijks een Jeugd- en Onderwijsmonitor uit, met als doel de onderwijsloopbanen van alle jongeren tot 23 jaar in beeld te brengen en te volgen. De onderwijsmonitor maakt nu onderdeel uit van de Jeugdmonitor. Het Sociaal Rapport en de Jeugdmonitor zijn te downloaden via www.provinciegroningen.nl. * * * * * * Voor meer informatie over dit persbericht kunt u ook contact opnemen met de afdeling Communicatie en Kabinet, 050-316 41 29.